3-2) آتشسوزی………………………………………………………………………………… 20
3-2-1) انواع آتشسوزی……………………………………………………………………. 21
3-2-1-1) آتشسوزی زمینی (داخل خاک)………………………………………….. 22
3-2-1-2) آتشسوزی سطحی…………………………………………………………. 22
3-2-1-3) آتشسوزی تاجی……………………………………………………………. 22
3-2-1-4)آتشسوزی تنهای……………………………………………………………. 23
3-3) مدلسازی رفتار آتش………………………………………………………………………. 22
3-4) سیستمهای شبیهسازی رفتار آتش……………………………………………………… 23
3-4-1) مدلهای پیش بینی آتش سوزی و طبقهبندی آنها ……………………………. 23
3-4-1-1) طبقهبندی بر مبنای مدلسازی جریان گرمایی……………………………. 25
3-4-1-1-1) مدلهای فیزیکی (تئوریکی)………………………………………… 25
3-4-1-1-2) مدلهای نیمهتجربی (نیمه فیزیکی)……………………………….. 25
3-4-1-1-3) مدلهای آماری (تجربی)……………………………………………. 26
3-4-1-1-4) مدلهای احتمالی……………………………………………………. 27
3-4-1-2) طبقهبندی مدلهای آتشسوزی براساس متغیرهای مورد مطالعه………. 27
3-4-1-3) طبقهبندی بر اساس سیستم فیزیکی مدل شده………………………….. 27
3-4-1-3-1) مدلهای پیشبینی آتشسوزیهای سطحی……………………….. 28
3-4-1-3-2) مدلهای پیشبینی آتشسوزیهای تاجی…………………………. 28
3-4-1-3-3) مدلهای پیشبینی آتشسوزی زمینی……………………………… 29
3-4-1-3-4) مدلهای پیشبینی آتشسوزیهای نقطهای………………………. 29
3-4-2) تکنیکهای شبیهسازی آتش……………………………………………………… 28
3-4-2-1) سلولهای خودکار…………………………………………………………… 30
3-4-2-2) انتشار موج بیضوی………………………………………………………… 31
3-4-2-2-1)مدل FARSITE……………………………………………………… 31
3-4-3) تکنیک انتشار FARSITE………………………………………………………… 31
3-4-4) مدل رفتار آتش در FARSITE………………………………………………….. 35
3-4-5) پارامترهای تأثیرگذار………………………………………………………………. 35
3-4-5-1)توپوگرافی…………………………………………………………………….. 37
3-4-5-2)پوشش گیاهی………………………………………………………………… 38
3-4-5-2-1)میزان تاج پوشش……………………………………………………… 38
3-4-5-2-2)ارتفاع توده جنگل…………………………………………………….. 38
3-4-5-2-3)مدل ماده سوختنی…………………………………………………… 39
3-4-5-3) شرایط آب و هوایی……………………………………………………….. 41
3-4-5-3-1) دما و رطوبت نسبی………………………………………………….. 41
3-4-5-3-2) باد…………………………………………………………………….. 41
3-5) جمعبندی…………………………………………………………………………………. 43
4) فصل چهارم: مواد و روشها………………………………………………………………….45
4-1) مقدمه:…………………………………………………………………………………….. 45
4-2) دادهها……………………………………………………………………………………… 46
4-2-1) توپوگرافی…………………………………………………………………………… 46
4-2-2) آب و هوا……………………………………………………………………………. 48
4-2-3) تاج پوشش منطقه…………………………………………………………………. 48
4-2-4) پراکنش گونههای درختی…………………………………………………………. 50
4-2-5) موانع گسترش آتشسوزی………………………………………………………… 51
4-2-6) نرم افزارهای مورد استفاده………………………………………………………… 52
4-3) روش تحقیق………………………………………………………………………………. 52
4-3-1) انتخاب مدل ماده سوختنی……………………………………………………….. 52
4-3-2) مدلسازی جریان باد……………………………………………………………….. 54
4-3-3) ارتفاع توده جنگل………………………………………………………………….. 55
4-3-4) شبیهسازی با استفاده از مدل FARSITE……………………………………….
4-4) سناریوهای مختلف شبیهسازی گسترش آتشسوزی…………………………….. 57
4-5) روش ارزیابی دقت………………………………………………………………………… 57
4-6) پهنهبندی از نظر وسعت گسترش آتش ………………………………………………… 58
5) فصل پنجم: نتایج و بحث ……………………………………………………………………… 60
5-1) مقدمه……………………………………………………………………………………… 60
5-2) اجرای اولیه مدل در شرایط و سناریوهای مختلف …………………………………….. 60
5-2-1) شبیهسازی در شرایط یکسان محیطی…………………………………………… 61
5-2-2) شبیهسازی در شرایط محیطی مختلف و ماده سوختنی یکسان……………….. 63
5-2-3) شبیهسازی در شرایط کاملاً مختلف محیطی ……………………………………. 65
5-3) شبیهسازی آتشسوزی رخ داده در منطقه مورد مطالعه در آذر ماه 1389 …………. 67
5-4) پهنهبندی از نظر خطر گسترش آتش (وسعت آتشسوزی) …………………………..71
6) فصل ششم: جمعبندی و پیشنهادات …………………………………………………….81
6-1) جمعبندی…………………………………………………………………………………. 81
6-2) پیشنهادات ……………………………………………………………………………….. 82
چکیده:
یکی از معضلات پیشروی مدیریت مراتع و جنگلها در نواحی شمالی کشور، آتشسوزیهایی میباشد که خسارتهای زیست محیطی و مالی سنگینی را تحمیل میکند. مدیریت ریسک آتشسوزی در ارتباط با اقدامات پیشگیرانه میتواند عرصه طبیعی را از گزند بسیاری از زیانهای ناشی از آتشسوزی محافظت کند. مساحتی از عرصههای طبیعی که در نتیجه شروع آتشسوزی ممکن است دچار حریق شود موضوعی است که کمتر به آن توجه شده است. بنابراین تحقیق حاضر تلاش دارد روش جدیدی را در زمینه پهنهبندی عرصههای طبیعی از نظر خطر گسترش و وسعت آتشسوزی ارائه کند. به منظور شبیهسازی نرخ گسترش و مساحت دچار آتشسوزی در این تحقیق از مدل FARSITE که یک مدل برداری بررسی رفتار و گسترش آتش به شمار میرود، استفاده شد. مدل ماده سوختنی به عنوان یکی از ارکان اصلی در شبیهسازی با توجه به شرایط پوشش گیاهی منطقه تعیین گردید. تغییرات محلی سرعت و جهت باد که در نتیجه شرایط توپوگرافی منطقه حادث میشود، مدلسازی و در FARSITE مورد استفاده قرار گرفت. همچنین به منظور ارزیابی مدل FARSITE در شبیهسازی گسترش آتشسوزی در منطقه مورد مطالعه، از یک مورد آتشسوزی که در منطقه به وقوع پیوست، استفاده گردید که دقت بدست آمده با استفاده از شاخص کاپا برابر 42 درصد میباشد. مقایسه و تحلیل آتشسوزی شبیه سازی شده با آتشسوزی واقعی، نشان میدهد مدل FARSITE قابلیت شبیهسازی آتشسوزیهای بالقوه را در عرصههای طبیعی منطقه دارا می باشد. بنابراین فرایند پهنهبندی دربرگیرنده شبیهسازیهای متعددی از گسترش آتشسوزیهای سطحی بالقوه میباشد. مقایسه نتیجه نهایی پهنه بندی با سوابق آتشسوزیهای موجود حکایت از سازگاری اینگونه نقشه ها با واقعیت موجود دارد.
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1- مقدمه
منابع طبیعی به عنوان ثروت هر جامعه و امانتی برای آیندگان به شمار میرود. کسانی که از این ثروت و موهبت الهی استفاده میکنند موظفند که از آن به طور صحیح و اصولی بهره برداری نموده و آباد و سرسبز به نسل بعد از خود تحویل نمایند. زیرا امروزه ثابت شده است که منابع طبیعی بستر حیات کلیه موجودات زنده بوده و آبادانی و سرسبزی آن نشانه پیشرفت جوامع و زمینه ساز توسعه پایدار میباشد.
جنگلها و مراتع نیز به عنوان بخشی از منابع طبیعی و همچنین مطرح بودنشان به عنوان مهمترین منابع تجدید شونده، اگر مورد بیمهری انسانها قرار نگیرند و انسانها زمینه تضعیف و یا نابودی آنها را فراهم نکنند، هیچگاه به اتمام نمیرسند. در مورد تأثیرات مستقیم و غیر مستقیم عرصههای جنگلی و مرتعی میتوان به تولید و حفظ خاک، تولید فرآوردههای صنعتی و دارویی، تغذیه آبهای زیرزمینی، تولید اکسیژن، جلوگیری از سیل، ارزشهای تفرجگاهی، حفظ گونههای جانوری و حیات وحش و … اشاره نمود که انسان و سایر موجودات از آن بهرهمند میشوند.
با این حال عوامل مختلفی در زمینه تخریب جنگل نقش دارند که از جمله آنها میتوان به قطع بیرویه درختان، تبدیل جنگل به زمین زراعی، چرای مفرط دام، آفات و بیماریها و آتشسوزی اشاره نمود. در این میان آتشسوزی از یک حساسیت خاصی نسبت به سایر عوامل تخریب کننده برخوردار میباشد چرا که حتی یک آتشسوزی محدود هم میتواند خسارات قابل ملاحظهای را موجب گردد.
سالانه سطح زیادی از جنگلهای دنیا دچار حریق میشوند که این حریق نه تنها باعث نابودی پوشش گیاهی در منطقه حریق میشوند بلکه باعث اختلال در فرایندهای هیدرولوژیکی، افزایش فرسایش خاک و رواناب تولیدی این مناطق میشود.
بنابراین تعیین نواحی با ریسک بالای آتشسوزی و همچنین شناسایی و پیشبینی رفتار و حرکات آتشسوزیهای بالقوه و بالفعل به منظور جلوگیری از آتشسوزیهای مهیب احتمالی و گسترش آن در نواحی مستعد، کاملاٌ لازم و ضروری به نظر میرسد، که این کار با استفاده از روشهای تجربی و میدانی، کاری دشوار و هزینهبر میباشد. به همین دلیل استفاده از روشها و تکنولوژیهای نوین میتواند جایگزین مناسبی برای روشهای سنتی بشمار رود. از جمله اینها می توان به سامانههای اطلاعات جغرافیایی و تکنولوژیهای سنجش از دور اشاره کرد.
[سه شنبه 1399-10-09] [ 02:57:00 ب.ظ ]
|