۲-۹-۵ محیط زیست طبیعی استان بوشهر

استان بوشهر با دارا بودن چشم اندازهای زیبای کوهستانی و ساحلی ، تالابی ، جنگلی ، رودخانه ای و دشتی از محیط زیست طبیعی زیبایی برخوردار است .

۲-۹-۵-۱ نواحی ساحلی : سواحل استان بوشهر از لحاظ ساختاری به سه نوع متمایز و جالب ماسه ای و صخره ای و گلی تقسیم می شود . بخش سواحل صخره ای به دلیل ساختمان آهکی و انجام عمل فرسایش آبی ، چشم اندازهای بسیار زیبا و دیدنی ایجاد ‌کرده‌است . از آبهای نزدیک سواحل می توان برای شنا ، قایقرانی ، کرجی رانی و اسکی روی آب استفاده کرد . برخی از سواحل خلیج فارس به ویژه سواحل شنی نیز دارای کیفیت مطلوب و ارزش تفرجگاهی درجه ۱ می‌باشند که برای اکوتوریسم ( گردشگری طبیعی ) بسیار مناسب است .

۲-۹-۵-۲ منابع آب : با توجه به مشخصات توپوگرافی ایران ، شش حوزه آبریز از نظر جریان آب های سطحی در ایران شناسایی شده است که شامل حوزه آبریز خزر با ۱۷۵ هزار کیلومتر مربع وسعت ، حوزه آبریز خلیج فارس و دریای عمان با مساحت ۴۲۴ هزار کیلومتر مربع ، حوزه آبریز دریاچه ارومیه با مساحت ۵۲ هزار کیلومتر مربع ، حوزه آبریز فلات مرکزی با مساحت ۸۲۴ هزار کیلومتر مربع ، حوزه آبریز مرزی شرقی با مساحت ۱۰۳ هزار کیلومتر مربع و حوزه آبریز قره قوم با مساحت ۴۴ هزار کیلومتر مربع ، می‌باشند . استان بوشهر در جنوب کشور و در حوزه آبریز اصلی خلیج فارس و دریای عمان قرار گرفته است .

استان بوشهر از لحاظ اقلیمی در ناحیه خشک و نیمه خشک کشور قرار دارد . موقعیت خاص جغرافیایی آن یعنی نزدیکی به منطقه حاره ، ورود اتفاقی بادها و اغتشاشات غربی در زمستان ، پایداری حاصل از سیستم پرفشار جنب حاره ای که مانع نفوذ سیستم های باران زا می شود و تأثیر سیستم کم فشار سودانی به ویژه در تابستان که باعث گرمای شدید هوا می‌گردد ، از مهم ترین عوامل پایین بودن میزان بارندگی در استان می‌باشد . استان بوشهر دارای ۷ رودخانه دائمی است که از مهم ترین آن ها می توان به رودخانه های حله ، شاپور ، دالکی ، مند و تنگ بهوش اشاره کرد و دو رودخانه دیگر یعنی رودخانه های باغان جم و شور گناوه نیز به صورت دائمی در منطقه جریان دارند اما به واسطه شوری بش از حد قابل استفاده نمی باشند .

رودخانه دالکی : این رودخانه ادامه رودخانه جره و بالاده و چشمه های روستای دادین در استان فارس می‌باشد که پس از پیوستن به رودخانه خیرک و شکرک و رود فاریاب وارد دشت دالکی در شهرستان دشتستان می‌گردد .

رودخانه شاپور : ادامه رودخانه تنگ چوگان و چشمه ساسان می‌باشد که پس از گذشتن از روستای بوشکان در فارس و پیوستن رود بشار به آن و گذشتن از خشت وارد استان بوشهر می‌گردد .

رودخانه حله : از به هم پیوستن دو رودخانه دالکی و شاپور در محل درودگاه ( از روستاههای آبپخش در منطقه دشتستان ) ، رودخانه پر آب حله تشکیل می‌گردد که این رودخانه پس از گذشتن از مسیر تعداد زیادی رو ستا و سیراب نمودن نخیلات و مزارع کشاورزی ، اضافه آب آن راه دریا را در پیش می‌گیرد و در انتها به دو شاخه تبدیل می‌گردد که یکی از شاخه های آن تالاب ارزشمند حله را در شمال شرقی شهرستان بوشهر تشکیل می‌دهد .

رودخانه مند : رودخانه مند یکی از رودخانه های مهم ناحیه مرکزی سواحل خلیج فارس است و دارای چهار شاخه اصلی می‌باشد . این رود ادامه رودخانه قره آقاج در استان فارس می‌باشد که پس از پیوستن به رودخانه فیروز آباد و رودخانه چنیر و دشت پلنگ وارد استان بوشهر می شود و در بخش انتهایی خود خور زیارت را تشکیل می‌دهد .

رودخانه تنگ بهوش ( با هوش ) : این رودخانه با طولی در حدود ۶۵ کیلومتر از شمال غرب روستای کلمه در بخش بوشکان سرچشمه گرفته و پس از گذشتن از دره های پر پیچ و خم کوه های باهوش و پادیوار و پیوستن به رودخانه شیرین که از کوه های خورموج سرچشمه می‌گیرد وارد حوزه شهرستان اهرم می شود و جهت آبیاری مزارع کشاورزی و نخیلات مورد استفاده قرار می‌گیرد .

رودخانه باغان جم : این رودخانه از ارتفاعات شرق جم به نام چاهه شروع و به رودخانه مند منتهی می‌گردد .

رودخانه شور گناوه : این رودخانه از ارتفاعات بید گز سرچشمه گرفته و پس از گذشتن از کوه های نمکی و زمین های شور در مسیر خود به دریا می ریزد که به علت شوری زیاد غیر قابل استفاده است .

چشمه ها

در استان بوشهربه علت ساختارزمین شناسی خاصی که دارد منابع نسبتاً غنی از چشمه‌ها و آبهای معدنی وجود دارد. آب‌های معدنی استان شامل آبهای کلردار، گوگردی و کلرو سولفاته می‌باشند که هرکدام دارای خواص درمانی متفاوت و متنوعی هستند.

مهم‌ترین چشمه‌ها و آب معدنی‌های استان بوشهر عبارتند از:

– آب گرم دالکی در ۱۸ کیلومتری شهر برازجان

– آب گرم برازجان در ۱۲ کیلومتری جاده برازجان به کازرون

– آب گرم خانیک در ۱ کیلومتری روستای خانیک در برازجان

– آب گرم اهرم در ۶۳ کیلومتری جاده بوشهر به بندرعباس

– آب گرم میراحمد در ۷۷ کیلومتری جاده اهرم به خورموج

– آب گرم قوچارک در ۵ کیلومتری جنوب غربی اهرم

– آب گرم نیکو در شمال خورموج و درمسیرجاده بوشهر- بندرعباس

– آب گرم گنویه درکنارجاده خورموج – دیرو درحوالی روستای گنویه

– آب گرم میانلو در شمال شهرستان کنگان

۲-۹-۵-۳ جنگل های استان بوشهر

وسعت پوشش جنگلی استان بوشهر ۳۳۴۲۰۰ هکتار است که ۹۴/۱۸ درصد از کل وسعت منابع طبیعی استان را تشکیل می‌دهد . این استان به علت موقعیت خاص طبیعی و آب و هوایی فاقد جنگل های طبیعی غنی است . بهره‌برداری غیراصولی از قبیل برداشت غیرمجاز سوخت روستایی وعشایری وتبدیل اراضی جنگلی به زمین‌های زراعی طی سالیان متمادی باعث فقرمنابع طبیعی و پایین آمدن سطح جنگل‌های استان گردیده است. با توجه به آنچه که گفته شد و با درنظرگرفتن شرایط اقلیمی حاکم برمنطقه ، درحال حاضر جنگل‌های استان عموماً جنبه حفاظت شده داشته واصولاً مورد بهره‌‌برداری تجاری قرارنمی‌گیرند. به طور کلی جوامع جنگلی استان بوشهر را می توان به شرح ذیل خلاصه نمود :

1. 1. جامعه حرا^[۵۰]( مانگرو – Avicennia marina )

1. 1. جامعه گز (Tamarix sp- پراکنش در سراسر استان )

1. جامعه بادام کوهی ( Amigdalus scoparia )

این جامعه در ارتفاع ۷۰۰ تا ۱۵۰۰ متری و در ارتفاعات بیرمی ، هفت چاه ، کوه سیاه ، تنگ ارم ، فاریاب و جم و ریز یافت می‌گردد .