دانلود پایان نامه : بررسی تطبیقی مدل تأویلی غزلیات دیوان حافظ از آیات قرآن مجید … |
 |
1-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………
1-2 بیان مسأله……………………………………………………………………………………………..
1-3 اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………………….
1-3-1 هدف کلی…………………………………………………………………………………………
1-3-2 اهداف جزئی……………………………………………………………………………………..
1-4 ضرورت تحقیق …………………………………………………………………………………….
1-5 پرسش های تحقیق………………………………………………………………………………….
1-6 فرضیات تحقیق………………………………………………………………………………………
1-7 روش تحقیق………………………………………………………………………………………….
1-8 پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………
3
4
6
6
6
6
6
7
7
7
فصل دوم: بنیاد نظری ، هرمنوتیك و اندیشه های شلایرماخر ………………………………
8
2-1 شلایر ماخر…………………………………………………………………………………………..
2-1-1 زندگینامه شلایرماخر………………………………………………………………………….
2-1-2 معرفی آثار شلایرماخر………………………………………………………………………..
2-1-3 آراء و اندیشه های شلایرماخر……………………………………………………………..
2-2 هرمنوتیک……………………………………………………………………………………………..
2-2-1 تعریف لغوی هرمنوتیک ……………………………………………………………………..
2-2-2 مفهوم هرمنوتیک………………………………………………………………………………..
2-2-3 طبقه بندی هرمنوتیک…………………………………………………………………………..
2-2-3-1 هرمنوتیک از دیدگاه کاربرد آن…………………………………………………………
2-2-3-2 هرمنوتیک از دیدگاه دوره تاریخی…………………………………………………….
2-2-3-2-1 هرمنوتیک کلاسیک ……………………………………………………………………
2-2-3-2-2 هرمنوتیک مدرن یا فلسفی……………………………………………………………
2-2-3-2-3 هرمنوتیك پسامدرن…………………………………………………………………….
2-2-4 هرمنوتیک شلایر ماخر…………………………………………………………………………
2-2-5 نظریات هرمنوتیکی شلایرماخر……………………………………………………………..
2-2-5-1 عمومیت سوء فهم…………………………………………………………………………..
2-2-5-2 زبان و هرمنوتیک……………………………………………………………………………
2-2-5-3 قواعد هرمنوتیکی…………………………………………………………………………..
2-2-5-4 دیالکتیک فهم…………………………………………………………………………………
2-2-5-5 چرخه هرمنوتیکی……………………………………………………………………………
2-2-6 میراث هایدگر…………………………………………………………………………………….
2-2-7 نقد هایدگر………………………………………………………………………………………..
2-2-8 هرمنوتیک گادامر………………………………………………………………………………..
2-2-9 هرمنوتیک نسبی گرای گادامر……………………………………………………………….
2-2-10 نقد گادامر……………………………………………………………………………………….
2-3 تاویل …………………………………………………………………………………………………
2-3-1 معنای اصطلاحی و لغوی تأویل…………………………………………………………….
2-3-2 پیشینه تاویل ……………………………………………………………………………………
2-3-3 شرایط تأویل…………………………………………………………………………………….
2-3-4 انواع تأویل ………………………………………………………………………………………
9
9
10
10
12
12
12
13
13
15
15
16
17
18
20
20
21
23
23
24
26
27
27
30
31
32
32
33
35
36
فصل سوم: حافظ و دیوان ……………………………………………………………………………..
37
3-1 حافظ………………………………………………………………………………………………….
3-1-1 نیاكان حافظ ……………………………………………………………………………………
3-1-2 زندگینامه حافظ…………………………………………………………………………………
3-1-2-1 نوجوانی و جوانی حافظ ………………………………………………………………..
3-1-2-2 فراگیری دانش حافظ……………………………………………………………………..
3-1-2-3 عصر تولد حافظ ………………………………………………………………………….
3-1-3 دانش و هنر حافظ ……………………………………………………………………………
3-1-3-1 حافظ از مدرسه تا درسگاه ……………………………………………………………..
3-1-3-2 حفظ قرآن حافظ …………………………………………………………………………..
3-1-4 وضع عمومی شعر در عصر حافظ ……………………………………………………….
3-1-5 درباره عرفان و مقام عرفانی حافظ ………………………………………………………
3-1-6 ویژگی های شعر حافظ………………………………………………………………………
3-1-6-1 رمز پردازی و حضور سمبولیسم غنی در شعر حافظ……………………………
3-1-6-2 عشق انسانی حافظ………………………………………………………………………..
3-1-6-3 طنز …………………………………………………………………………………………….
3-1-6-2 ایهام و ابهام ………………………………………………………………………………..
3-1-6-3 جهان بینی حافظ ………………………………………………………………………….
3-1-6-4 راز موفقیت حافظ………………………………………………………………………….
3-1-7 تاویل پذیری شعر حافظ……………………………………………………………………..
38
38
38
39
44
44
45
45
46
46
47
49
49
50
51
51
52
54
54
فصل چهارم: تطبیق اندیشه های حافظ و شلایرماخر ………………………………………….
4-1 تأویل از دیدگاه حافظ…………………………………………………………………………….
4-2 دلایل و شواهد انطباق اشعار و ابیات حافظ بر قرآن مجید ……………………………
4-3 تاثیر قرآن در اشعار حافظ………………………………………………………………………..
4-3-1 ترجمه الآیات بالابیات…………………………………………………………………………
4-3-2 تضمین شعری آیات…………………………………………………………………………..
4-3-3 استفاده از تلمیحات قرآنی…………………………………………………………………..
4-4 انطباق شعر حافظ بر آیات قرآن………………………………………………………………..
4-5 چگونگی اقتباس حافظ از قرآن………………………………………………………………..
4-5-1 اقتباس مستقیم……………………………………………………………………………………
4-5-2 اقتباس غیر مستقیم………………………………………………………………………………
4-6 تداعی معانی………………………………………………………………………………………….
4-7 اندیشه ها و افكار قرآنی حافظ…………………………………………………………………
56
57
58
59
59
62
62
62
64
64
66
67
67
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهاد ………………………………………………………………….
103
5-1 نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………
104
5-2پیشنهادهای پژوهش………………………………………………………………………………..
105
منابع ………………………………………………………………………………………………………….
106
چكیده
هرمنوتیک دانشی است که به فهم یک اثر می پردازد و با نقد فهم روش شناختی می کوشد تا راهی برای فهم بهتر اثر ارایه کند . شلایرماخر ، پدر الهیات مدرن پروتستان ، شکل نوینی از تفسیر شهودی بر پایه تجربیات دینی از عهدین را در غرب پایه گذاری کرد. به دلیل عمق اندیشه ، گستردگی مضامین بلند عرفانی دیوان حافظ و تأثیرپذیری فراوانش از آیات قرآن کریم و با هدف رسیدن وجوه نقاط مشترک این دو اندیشمند مسیحی و مسلمان – در غرب و شرق – به بررسی تطبیقی ابیات دیوان حافظ که قسمت اعظمی از آنها متأثر و مأخوذ از آیات قرآن مجید است با استفاده از روش تحقیقی- تحلیلی پرداخته ایم . در این پژوهش نشان داده شده بین دیدگاه حافظ و شلایرماخر وجه مشترك وجود دارد چون هردو اندیشمند از طریق استنباط تاویلی (هرمنوتیكی) به كتاب آسمانی ، عهدین و قرآن ،توجه داشته اند و حافظ در اشعارش هم به مباحث عمده هرمنوتیك فلسفی توجه داشته و هم عملاً دست به تأویل زده است ، در نظر شخصی و شهودی او آنچه تأویل می پذیرد متشابهات است و محكمات قرآن تأویل نمی پذیرد و شلایرماخر نیز برای نخستین بار هرمنوتیك غرب را در كتب مقدس وارد ساخته است .
كلید واژگان : قرآن ، كتاب مقدس ،تأویل ، دیوان حافظ ، شلایرماخر ، هرمنوتیك
-1 مقدمه :
تردیدی نیست که هر نوع دانش و اندوختهی ذهنی شاعر خواه ناخواه در شعرش انعکاس مییابد،زیرا در واقع آنچه شخصیت معنوی او را شکل میدهد.همان دانشها و تجربهها و آموختههائی است که به مرور زمان و در طول زندگی به دست میآورد.این معارف و دانشها، هنگام سرودن شعر،از نو جان گرفته،مجال بروز و ظهور پیدا می كند.شاید بتوان گفت که شعر، علاوه بر بیان عواطف و احساسات،ترجمانی است از : دانش ها و آموختههای شاعر،بویژه وقتی که این دانش ها و آموختهها با اعتقادات استوار مذهبی و مسائلی که شاعر آنها را از صمیم قلب پیوند داده باشد ،پذیرفته و بدان ها مؤمن و معتقد گردیده است،که در آن صورت شعر او تصویری روشن از آرا و عقاید مذهبی او نیز خواهد بود.
بخش وسیعی از ادبیات غنی و بارور کهن پارسی از این نوع است و به جرأت میتوان گفت: اگر کسی از مباحث دینی و اخبار و احادیث مذهبی و تفاسیر قرآن بیگانه باشد،نمیتواند از خوان گسترده و پر نعمت ادب فارسی به صورت کامل بهره گیرد و از چشمه ی فیاض آن متمتع شود. زیرا بدون وقوف و آگاهی بر اینگونه مسائل و مباحث،فهم و درک بسیاری از سرودهها و اشعار شاعران بزرگ،ناممکن میگردد. این حکم تنها در مورد ادب فارسی مصداق ندارد.بسیاری از آثار شاعران اروپائی نیز تحت تأثیر موضوعات و مسائل مذهبی به وجود آمده است و خواننده این آثار را گریزی نیست، جز آگاهی و وقوف بر مباحث و مسائل مذهبی خاصی که شاعر یا نویسنده،متأثر از آن بوده است.کمدی الهی دانته و بهشت گمشده جان میلتون از این نوع است و خواننده این دو اثر بدون اطلاع کامل به محتویات انجیل بویژه مباحث و مسائلی که در مورد خلقت و معاد،در این کتاب آمده است.نمیتواند به مقصود و منظور نویسنده راه یابد. اما این موضوع در شعر و ادب پارسی نمایانتر است.دیوان سخنسرایان بزرگ ما چون خاقانی و نظامی و ناصر خسرو و سعدی و نظایر آنان گواه صادقی است بر درستی سخن،زیرا بازتاب آیات قرآنی و اخبار و احادیث نبوی به روشنی در آنها مشهود است.مولوی و حافظ از این جهت چهره ی روشنتری دارند.مولوی در سرودن مثنوی معروف خود به شدت،تحت تأثیر اخبار و احادیث مذهبی است و حافظ در بهرهیابی و اخذ و اقتباس از آیات قرآن،استادی چیره دست است.او با این کتاب مقدس آسمانی انس و الفتی خاص دارد و آنگونه که خود در غزل شماره 94 اشاره کرده آن را با چهارده روایت در حفظ داشته است :
«عشقت رسد به فریاد ار خود بسان حافظ قرآن ز بر بخوانی با چهارده روایت»
آنچه گرد آمده کوشش و پژوهشی است درباره ی باز نمایی جلوه هایی از قرآن و حدیث در اشعار دیوان حافظ و مقایسه تطبیقی آن با مفاهیم هرمنوتیكی خصوصاً هرمنوتیك شلایرماخر انتخاب این موضوع بیان کننده ی مهم ترین اصل در زندگی ما یعنی قرآن و احادیث است كه یادگیری آن برای حل مشکلات مسلمانان بسیار مفید است .
1-2 بیان مسأله :
فرم در حال بارگذاری ...
|
[سه شنبه 1399-10-09] [ 10:59:00 ق.ظ ]
|
