آدلر در بررسی شخصیت بیشتر به برانگیز‌های اجتماعی و افكار هشیار (بجای فرآیند‌های ناهشیار) معتقد بود یعنی شخصیت را نشانه‌های برتر عوامل اجتماعی می‌دانست تا زیستی و از معدود كسانی بود كه 4 تیپ شخصیتی را تدوین كرد.

 

راجرز نظریه خود را درباره ی شخصیت با جهتی انسان گرایانه بیان كرد از اصطلاحی به عنوان (خود پنداره) یاد می‌كرد كه الگویی سازمان یافته و پایدار از ادراكات را بیان می‌كند، او معتقد بود كه اگر چه خویشتن تغییر می‌كند ولی خصوصیات سازمان یافته، یكپارچه و ویژه خودپنداره همیشه حفظ خواهد شد.

 

آیسنك از دیگر صاحب نظران تپی شناسی و شخصیت معتقد به تحلیل عاملی و به شیوه آماری بود او پس از تحقیقات خود به دو بعد درون گرا – برون گر و روان آزرده پایدار و ناپایدار دست یافت (جالب است كه طبایع چهار گونه او بر اساس نظریات پزشكان قدیم با نظریات و 4 تیپ ارائه شده توسط بوعلی سینا هم خوانی دارد.

 

 

نظریات كارل گوستاویونگ روان كاو سوئیسی كه بر اساس نظریات فروید بنا نهاده شده بود اما معتقد به تحلیل عاملی شخصیت بود او به عقاید فروید مفهوم ناهشیار جمعی را افزود او اظهار می‌داشت كه در درون ما تنازعی بین پرسونا (نقابی كه بر چهره داریم) و خویشتن شخصی برقرار است بر اساس نظریات یونگ كه 16 تیپ شخصیتی را ارائه می‌كند در رابطه با حرفه شكی نیست كه تیپهای خاص برای بعضی از مشاغل مناسب یا مناسب هستند، تئوری شخصیتی تیپ‌های روانشناختی در توضیح ناسازگاریها و بروز درگیریها بین افرادكمك می‌كند. در واقع یونگ در نظریات خود قبل از هر چیز به چهار كنش فكر، هیجان، حس كردن، شهود در دو بعد برون گرایی و درون گرایی می‌پردازد یعنی 8 تیپ شخصیتی و از این میان تیپ‌های آمیخته را بیان می‌كند كه جمعا 16 تیپ یا ریخت را تعریف می‌كند.

 

نظریات كارل گوستا و یونگ مهمترین و عمیق ترین نظریات درباره شخصیت است اگر مدیران وظائف خود را به نحو احسن انجام دهند سازمان به هدفهایش خواهد رسید با توجه به اینكه از مهمترین ملاك‌های ارزیابی سازمان‌ها اثر بخشی است (پزشك 1379) پس با توجه به جایگاه نظام تعلیم و تربیت به ویژه نظام مدیریتی، مساله مهمی‌كه مطرح می‌شود و باید مورد عنایت قرار گیرد. انتخاب صحیح متقاضیان پست مهم مدیریت است كه باید در این رهگذر به تفاوتهای فردی و خصوصیات شخصیتی آنان توجه شود (كشمیری 1379). از آنجایی كه مبنای ارزشیابی از رفتار مدیر توسط افراد و گروههای مختلف متفاوت است و سازمانهای عصر كنونی بر خلاف گذشته برای حفظ خو شناسی، شهرت، بقاء خود نیازمند گروههای مختلف دیگر در كنار سهامداران و مالكان اصلی سازمان هستند (گیوریان 1382) و از سویی دیگر هنوز دانشمندان علوم سازمانی از اثر بخشی سازمانی تعریف خاصی ارائه نكرده اند در این پژوهش از رویكرد نوین اثر بخشی در قالب رضایت ذی نفعان بهره می‌گیریم ال دفت (پارسائیان و اعرابی 1381)، (برزگر 1383).

 

لذا در این پژوهش نظر گروه ذی نفعان (معلمان، انجمن اولیاء مربیان، دانش آموزان) مورد توجه قرار گرفته است.

 

 

 

3-1-2- مفاهیم و نظریه های بازی درقرن بیستم

 

4-1-2- تحول نظریه های بازی درمانی

 

1-4-1-2- بازی درمانی روان پویایی

 

2-4-1-2- بازی درمانی تخلیه ای

 

3-4-1-2- بازی درمانی رابطه ای

 

4-4-1-2- بازی درمانی غیر مستقیم

 

5-4-1-2- بازی درمانی رفتاری – شناختی

 

2-2- خودپنداره

 

1-2-2- نظریه های خودپنداره

 

2-2-2- مفهوم خود

 

3-2-2- خود در دیدگاه های مختلف روان شناختی

 

1-3-2-2- دیدگاه اجتماعی

 

2-3-2-2- دیدگاه شناختی

 

3-3-2-2- خود در دیدگاه شناختی – اجتماعی

 

4-3-2-2- مفهوم خود از دیدگاه راجرز :

 

5-3-2-2- ثبات و هماهنگی خویشتن :

 

6-3-2-2- مفهوم خود از نظر سالیوان

 

7-3-2-2- خودپنداری از نظر اریکسون

 

8-3-2-2-خود در نظر یونگ :

 

9-3-2-2- خود در نظریه نوام :

 

10-3-2-2- خود در نظریه هارتز :

 

11-3-2-2- تغییر در محتوای مفهوم خود :

 

4-2-2- خوانگاره در نظریۀ هورنایی :

 

5-2-2- عوامل موثر بر خودپنداره :

 

6-2-2- خودپنداری و خوش بینی :

 

3-2- قلدری چیست؟

 

1-3-2- آیا قلدری پدیده ای طبیعی است؟

 

2-3-1- چرا کودکان دست به قلدری و آزار دیگران می زنند؟

 

3-3-2- آیا قلدری موضوع مهمی است؟

 

4-3-2- پرخاشگری

 

5-3-2- تعریف خشم

 

1-6-3-2- دیدگاه رشدی :

 

6-3-2- دیدگاههای مختلف درباره خشم

 

2-6-3-2- دیدگاه ذاتی بودن پرخاشگری

 

3-6-3-2-دیدگاه روان تحلیلگری

 

4-6-3-2-دیدگاه رفتاری و یادگیری اجتماعی

 

5-6-3-2-دیدگاه ساختار گرایی اجتماعی

 

6-6-3-2-دیدگاه شناختی

 

7-6-3-2-دیدگاه فرهنگی

 

8-6-3-2-دیدگاه اقتصادی

 

 

4-2- مروری بر تحقیقات انجام شده

 

1-4-2- تحقیقات داخلی

 

2-4-2- تحقیقات خارجی

 

فصل سوم

 

روش پژوهش

 

– جامعه و نمونه مورد مطالعه:

 

–ابزارپزوهش(اعتبار وروایی):

 

روش گردآوری داده ها:

 

جلسات گروه ها:

 

طرح کلی درمان و محتوای برنامه مداخله ای:

 

1)- جلسه اول:

 

موضوع فعالیتها: مکالمه( مهارت بیانی)

 

2)- جلسه دوم:

 

موضوع فعالیتها: ورود به گروه

 

3)- جلسه سوم:

 

موضوع فعالیتها: لبخند زدن و لذت بردن

 

موضوع فعالیتها: جسارت یا قاطعیت

 

4)- جلسه چهارم:

 

5)- جلسه پنجم:

 

موضوع فعالیتها: حل مسأله های اجتماعی

 

6)- جلسه ششم:

 

موضوع فعالیتها:  مشارکت

 

7)- جلسه هفتم:

 

موضوع فعالیتها: تحسین

 

8)-جلسه هشتم :

 

موضوع فعالیتها : آگاهی از احساسات

 

9)- جلسه نهم :

 

موضوع فعالیتها : روحیه ورزشی خوب

 

10)-جلسه دهم :

 

موضوع فعالیتها : خاتمه

 

روش‌ تحلیل داده‏ها:

 

فهرست منابع

 

 

 

فصل یکم

 

مقدمه و بیان مساله

 

 

 

 

 

مقدمه:

 

بازی ابزاری برای ابراز نیازها، احساسات و افکار در کودکان می باشد ،کودکان و نوجوانان به دلیل پایین بودن سطح تفکر انتزاعی ،قادر به بیان هیجانات و احساسات خود نیستند ، سرکوبی و عدم مهارت در بیان احساسات به ویژه ازنوع منفی آن بهداشت روانی کودک ونوجوان را به مخاطره می اندازد.از این رو پیداکردن راهی که نوجوان را قادر نماید به شیوه ای غیر از بیان کلامی هیجانات خودرا بروز نماید کاملا ضروری می نماید و برای هر کودکی جدا از نژاد، زبان و ملیت وسیله مناسبی جهت تخلیه هیجانات و ابراز خود می باشد. شركت در بازیهای گروهی مرحله‌ی مهمی از رشد اجتماعی برای كودكان است. دربازی جمعی، برای كودكان فرصتهایی فراهم می آید كه دركنار همسالان خود، دربازی مشترك و مورد علاقه شركت جویند و درانجام بازی شركت فعال داشته باشند و احساسات خود را درفعالیتهای مبتنی برهدف، بروز دهند و به اهمیت كارگروهی و رعایت قواعد و قوانین جمعی پی ببرند (احمدوند ص 82).

 

قلدری در مدرسه 1ازرفتارهای مشکل سازدوره ی نو جوانی ویکنوعخشونت سطح پایین به شمار می آید

 

که اخیرا توجه پژوهشگران و صاحب نظران روان شناسی تربیتی رادرسه دهه ی اخیر به خود معطوف ساخته است وموضوع محوری مطالعات بسیاری بوده است .(پاتچین وهیندوجا2،2011)

 

بسیاری از نوجوانان سعی می کنند از طریق قلدری هیجانات درونی خود را ابراز کنند به این نحو که یا به شکل  قلدری سنتی3وعمدتا در محیط مدرسه یا درمسیر رفت وآمد به مدرسه این نوع قلدری اتفاق می افتد در حالی  که قلدری غیر سنتی4 عموما با استفاده از تجهیزات الکترونیکی و تکنولوژی های جدید صورت می گیرد و عمده  ترین خصیصه ی آن عدم وابستگی به ارتباط چهره به چهره بین قلدر و قربانی است .افراد قلدردر قرن21 برای آزاررساندن وزورگویی نسبت به همسالانشان از شیوه های جدید تری چون مزاحمت های تلفنی یا نشر تصاویر یا  مطالب واقعی وغیرواقعی درباره ی آنها درمحیط وب می پردازند این نوع اخیر قلدری ،تحت عنوان قلدری سایبری5 نیز مصطلح است. (پاتچین وهیندوجا،2011) وبه معنای اعمال یکسری رفتارهای عمدی6 و تکرارشونده ی آزار دهنده از طریق کامپیوتر ، تلفن و دیگر وسایل الکترونیکی تعریف می شود این تعریف نشان دهنده ی وجوه مشترک غیر سنتی با نوع سنتی آن است؛ شامل تعمدی بودن،تکراری بودن وآسیب رساندن و آزار دهنده بودن آن.

 

یكی از اهداف بشری پیشرفت فردی و اجتماعی است هر فردی گرایش فطری به خود شكوفایی دارد.

 

 

 

1-bullying in school

 

2-Patchin, Hinduja

 

3- traditional bullying

 

4- nontraditional bullying

 

5-cyber bullying

 

6-willful

 

 

 

شكوفایی

 

استعدادهای فردی ، پیشرفتهای فردی و اجتماعی را به دنبال خواهد داشت . انسان موجودی است كه از آغاززندگی اجتماعی در شكوفا كردن استعدادهای خود كوشش كرده است اما به نظر می رسد به دلیل  فرهنگی آنچنان كه شایسته است نتوانسته به وظیفه ی خطیرش د راین زمنیه عمل نماید.در جامعه ی امروزی خانواده  مدرسه ، همسالان، رسانه های جمعی در اجتماعی كردن افراد نقش دارند. ودر شناساندن استعدادهای درونی  به افراد تلاش می كنند ولی آنچنان كه مطلوب است  دراین زمینه به شیوه درستی عمل نمی شود.  به نظر می رسد پرداختن به چنین موضوعاتی می تواند زمینه را برای خود شكوفایی افراد مهیا نماید. خود پنداری یكی از جنبه های مهم انسانی است كه به شناسایی ویژگی های خود انسان پرداخته و نكات قوت وضعف انسان را مشخص می نماید.«با توجه به نظر یه ی تعامل گرایی، هر فردی خود را در آیینه ی دیگران می بیند و می شناسد.  علاوه بر ویژگی های ارثی و زیستی كه به صورت ژنتیكی  به افراد منتقل می شود از طریق محیط ودر ارتباط با دیگران به ویژگی های خود پی می برد. .» (رجب زاده 1380)ولی در بیشتر مواقع، دیگران به دلیل عدم آگاهی لازم ،درشناخت فرد از ویژگیهای خود تأثیر مطلوبی از خود بر جای نمی گذارند .

 

« از نظر راجرز هر شخصی گرایش فطری به شکوفا کردن استعداد منحصر به فرد دارد. این کار مستلزم پرورش توانایی های فرد به شیوه هایی است که به بهبود وحفظ ارگانیسم خدمت می کنند خود شکوفایی یک نیروی رشد و بخشی از طبیعت ژنتیکی انسان است.» لاندین ، (1378)

 

با توجه به نظریه خود دوستی، انسانهاخود دوست هستند . واعمال ورفتار خود را بر اساس این نیرو سازمان می دهند محیط وشرایط اجتماعی، نیروی خود دوستی انسان را در مسیر های متفاوتی هدایت می کند برخی نیروی خود دوستی خود را از دست داده و به خود کم بینی دچار می شوند. وبه خاطر خود کم بینی حتی نسبت به  خود نیز نگرش منفی پیدا می  کنند. بر عکس عده ای از خود دوستی منحرف شده، دچار خود پرستی می شوند بنابر این انسان ازتعادل خارج می شود. درهر دو حالت نگرش انسان به خود دچار اختلال شده وموجب انحراف می گردد. برای مثال در افراد خود کم بین افسردگی واضطراب، احساس حقارت وضعف اعتماد به نفس پدید می آید وبر عکس عد ه ای که دچار خود پرستی شده اند آنان نیز دچار حسادت ، غرور، تکبر واضطراب می شوند بنابر این شیوه آموزشی وتربیتی باید به گونه ای باشد که خودپنداری انسان نسبت به خود از حالت تعادل ومیانه روی خارج نگردد….خود پنداری یکی از جنبه های مهم انسانی است که به شناسایی ویژگی های خود انسان پرداخته و نکات قوت وضعف انسان را مشخص می نماید.دانش آموزانی که دارای خودپنداره مثبتی هستندوتواناییها ونقاط ضعف خودرابه خوبی می شناسند،اهدافشان رابه درستی انتخاب می کنند،بی جهت خودرابادیگران مقایسه نمی کنندوهیچ چیزآنهاراازرسیدن به اهدافشان بازنمی دارد.دانش آموزانی که خودپنداره منفی دارند، برعکس،به علت اینکه تواناییهای خودراچنان که هست قبول ندارند،راحت ترهمرنگ جماعت می شوند و زودتحت تأثیردیگران قرار می گیرند هرفردبراساس ارتباط وفاصله ای که بین خودواقعی وخودآرمانی اش وجودداردبرای خویش حرمت و عزت قائل است.ویلیام جیمزمعتقدبود سطح خواسته ها، نقش اساسی درتعیین اینکه ماخودرامطلوب تلقی می کنیم یا نه، بازی می کند. .برای بسیاری ازنظریه پردازان شخصیت، نظیرکارل راجرز،خودپنداره جنبه ی بسیارمهم شخصیت کلی فرداست.افرادی باخودپنداره ی مثبت،بیشترازدیگران به خودشان توجه می کنند.تجارب مثبت،عزت نفس وارزشیابی مثبت ازخودرادردانش آموزان افزایش می دهدوتجارب منفی آن راکمترمی نماید.افرادی که نسبت به خوداحساس مثبتی دارند،بطورغیرمنتظره ای قادرنددربرابرحوادث منفی ایستادگی کنندودرعین حال،دیدمثبت نسبت به خودرانیزحفظ می کنند.دانش آموزانی که عزت نفس کمی دارند،نسبت به شکست وبازخوردهای منفی،بطورنامناسب وبدی واکنش نشان می دهند.این فرآیند پیشرونده، بسیاری ازمشکلات مبتنی برکاهش انگیزه ی فعالیت دردانش آموزان راایجادمی کند وباید بطورجدی باآن مقابله کرد.وابستگی نوجوانان به دیگران(چه درخانه وچه درمدرسه)وهمچنین موفقیت مداری جوامع وخانواده ها که برمبنای آن برای توفیق وبرتری ارزش قائل می شوند وبچه هارابا یکدیگرمقایسه می کنند ومزیت هارامی شمارند،درتشکیل نحوه ی نگرش فردنسبت به خوددرایجادشکست ویاموفقیت کودکان ونوجوانان تأثیردارد.به نظرمیرسددانش آموزانی که درفرآیندیادگیری خودتنظیم ترند، بیش ازدیگران ارزشهای خودراشناخته وتواناییهایشان راباوردارند.آنها کمترخودرابادیگران مقایسه کرده  بلکه باارجاع به توانمندیهاومعیارهای  خودبه داوریدرموردیادگیری هایشان می پردازند،به عبارتی استانداردهای عملکردی درونی دارند.لذاخودکم بینی ایشان کمتربوده وبه خودپنداره مثبت تری دست  می یابند.بنابراین هدف از این نوشتارمعرفی تکنیک های مختلف بازی درمانی از جمله گروهی در کاهش قلدری و افزایشخود پنداره ی می باشد.

 

 

 

 

 

 

 

بیان مسأله:

 

اختلالات رفتاری معمولاً نخستین بار در سال های آغازین دوره ی ابتدایی مشاهده می شوند.اختلال رفتاری به رفتار فردی اطلاق می شود که بدون پائین بودن بهره هوشی،تعادل روانی و رفتاری از اندازه ی عمومی اجتماع دور و دارای شدت،تکرار و مداومت در زمان ها و مکان های متعدد باشد.به طوریکه در عملکردهای تحصیلی_رفتاری دچار درماندگی و یا کاهش میزان کارایی فرد گردد.اختلال های درونی سازی شده و اختلال های برونی سازی شده دو دسته ی کلی از الگوی جدید طبقه بندی اختلال های دوران کودکی هستند. در این میان،نشانگان افسردگی/اضطراب، کناره گیری/افسردگی و شکایات جسمی در دسته ی مشکلات درونی سازی شده قرار می گیرند که معمولاً فرد را آزار می دهند و مشکلات مربوط به قانون شکنی و پرخاشگری که بیشتر با آزار و اذیت دیگران در ارتباط هستند،در طبقه مشکلات برونی سازی شده قرار می گیرند.از جمله این اختلالات رفتاری دوران کودکی،اختلال کاستی توجه/بیش فعالی، اختلال نافرمانی مقابله ای،قلدری و اختلال سلوک می باشد.شیوع این اختلالات در میان دانش آموزان ازجمله مشکلاتی است که خانواده ها، مدارس و جامعه را تحت تأثیر قرار می دهد.این اختلالات نه تنها کودک و خانواده وی را در زمان حال درگیر می کند،بلکه آینده ناخوشایندی را برای کودکان و اطرافیان آن ها در پی دارند.

 

قلدری[1]،رفتار آزاردهنده ای است که یک فرد یا یک گروه از افراد عمداً در یک دوره ی زمانی به صورت مکرر اعمال می کنند و شامل عدم توازن قدرت است و نوعی خشونت سطح پائین در مدرسه است که اخیراً مورد توجه روانشناسان مدرسه قرار گرفته است ( نانسل، اورپک، پیل، ران[2]، و همکاران ،2001؛ به نقل از منصور بیرامی و پروانه علائی،1391).

 

قلدری ممکن است در محیط های مختلف اتفاق بیفتد،اما آنچه که بیشتر مورد توجه پژوهشگران تعلیم و تربیت قرار گرفته،قلدری در محیط مدرسه است که با خشونت مدرسه ای[3] قرابت معنایی داشته و شکل خفیف تری از آن به شمار می آید(بن بینیستی وآستر،2005 و آستر، بن بینیستی،پینتر و زیرا[4]، 2004؛ به نقل از بیرامی ، 1391).

 

الوپوس به عنوان پیشگام قلدری در مدرسه ، آن را زیر مجموعه ای از رفتارهای پرخاشگرانه تعریف می کند.(به نقل از یورتال و آرتوت[5]،2010؛ به نقل از بیرامی،1391) که در قالب رفتارهای جسمانی کلامی و ارتباطی بروز

 

می یابد.(به نقل از لی 1،2010؛ نقل از بیرامی ،1391) و در بر گیرنده سه جزء است :

 

1)- نوعی رفتار منفی هدفمند    2)- تکرار در گذر زمان

 

3)- همراه با عدم موازنه ی قدرت (به نقل از نیوگنت، بهرند، لانس بری، هیگنس و لو2،2010؛ به نقل از بیرامی و علائی،1391)

 

اگرچه عمده تحقیقات انجام یافته ی مرتبط، به چگونگی پیشگیری از وقوع قلدری دربین دانش آموزان پرداخته اند، اما مطالعات محدودی به بررسی متغیر های  همبسته با آن اختصاص یافته اند که اساس ارائه ی یک رویکرد پیشگیرانه و مداخله ای مؤثر است به ویژه آنکه شکل بروز قلدری و ماهیت آن در سالهای اخیر تغییر یافته است. اکثر محققان و روانشناسان رشدی توافق دارند که قلدری  در مدرسه شکلی از آزار و اذیت های جسمی ، جنسی و روانشناختی یک یا چند دانش آموز بر علیه دانش آموز دیگری به صورت مکرر در یک دوره زمانی است( فارینگتون، 1993؛ اسمیت، 2000؛ به نقل از وانگ، لاک، لو و ما3، 2008؛ به نقل از بیرامی و همکاران، 1392) .کسانی که مرتکب قلدری می شوند، دید مثبتی نسبت به پرخاشگری دارند و در مقایسه با سایر دانش اموزان بیشتر درگیر رفتارهای پرخاشگرانه می شوند.از دیگر ویژگی های مهم آن ها برانگیختگی و احساس نیاز شدید در تسلط بر دیگران است. افراد قلدر حس همدلی بسیار کمی با قربانیان خود دارند و اغلب نگرش مثبتی نسبت به خود دارند.مرتکبان قلدری احتمالاً نسبت به قربانیان خود از نظر جسمی قوی تر هستند.برخی از محققان اعتقاد دارند که افراد قلدر الگوهای رفتاری فزون مضطرب و نا ایمن را از خود بروز می دهند.

 

قربانیان قلدری بسیار مضطرب و ناامن تر از دانش آموزان معمولی هستند به وسیله سایر دانش آموزان مورد حمله قرار می گیرند و واکنششان در برابر آزار و اذیت دیگران گریه کردن و انزوا طلبی4است.قربانیان از عزت نفس پائین رنج می برند و نسبت به خود و موقعیت ها نگرش منفی دارند.آن ها احساس احمق بودن ، خجالت زدگی و عدم جذابیت دارند و در محیط مدرسه تنها و طرد شده هستند.(گلیو، فان، کاتون و ریورا5، 2008؛ به نقل از رضا چالمه،1392).

 

قلدری کردن هم اثرات کوتاه مدت و هم اثرات بلندمدتی بر افراد دارد.رفتارهای قلدر مآبانه بر سلامت جسمی افراد تأثیر دارد. اثرات کوتاه مدت شامل نشانه های بدنی و روانشناختی بوده اند. پژوهش ها بیانگر این است که هم افراد قلدر و هم افراد قربانی نشانه های بدنی از قبیل سردرد ، ناراحتی های گوارشی و کمردرد را گزارش کرده اند ( دیو¹ و همکاران، 2005؛به نقل از چا لمه ، 1392).

 

نشانه های روانشناختی از قبیل افسردگی ، خلق و خوی بد  عصبانیت ، نا امیدی  و احساس تنهایی و بی کسی بوده است (پشکین، تور تورلو، مارکهام، ادی و همکاران²، 2007؛ به نقل از چالمه، 1392) اثرات بلند مدت در الگوهای رفتاری از قبیل پرخاشگری، خشونت، سوء مصرف مواد و میگساری خود را نشان داده اند (کالیتالا-هینو، ریمپلا، رانتانه و ریمپلا3، 2000؛به نقل از چالمه، 1392).

 

رفتارهای قلدر مآبانه دارای دو شکل متفاوت است : قلدری فیزیکی ( ضرب و شتم ، هل دادن ، لگد زدن و سد راه کسی شدن) و کلامی ( مسخره کردن فرد تهدید کردن ، طعنه زدن ، بد دهنی ، شایعه پراکنی و اسم گذاشتن روی دیگران ) (کوهن و کانتر4،2003؛به نقل از چالمه، 1392).

 

در دانش آموزان دبیرستانی بیشتر قلدری کلامی و سپس قلدری فیزیکی رواج دارد در حالی که در دانش آموزان سنین پائین تر بیش تر قلدری مشاهده شده از نوع فیزیکی است. (ویلیامز وگیارا5 ، 2007 ؛به نقل از چالمه ،1392) به لحاظ تفاوت های جنسیتی ، در پسران بیش تر قلدری فیزیکی  و در دختران بیش تر قلدری کلامی رواج دارد (اسمیت وگروس⁶ ، 2006)

 

نتیجه تازه ترین تحقیقات زمینه یابی ، میزان شیوع قلدری را در بین دانش آموزان کشورهای مختلف نزدیک به 50 درصد گزارش می کند (وانگ، لاک، لو و ما و همکاران[6]،2008؛ به نقل از بیرامی ،1391).

 

 

 

 

 

تاکنون در جامعه ما درباره ی قلدری در مدارس و تأثیر آن بر افراد و عملکرد آن ها بررسی چندانی صورت نگرفته است.فقدان ابزار مناسب برای ارزیابی رفتارهای قلدرمآبانه دانش آموزان و استفاده از آن در فعالیت های پژوهشی ، درمانی ، مشاوره ای و آموزشی به شدت به چشم می خورد. از این رو با توجه به شیوع روزافزون قلدری دربین نوجوانان و کودکان به عنوان پیش زمینه ای برای بروز خشونت های مدرسه ایشدید تر و افت کیفیت زندگی بزرگسالی آنان ، لازم است تا صاحبنظران عرصه ی تعلیم و تربیت ، به ویژه روانشناسان در صدد یافتن راهکارهای مداخله ای و پیشگیرانه با در نظر گرفتن ویژگی های زندگی نوجوانان قرن 21 و استفاده فزاینده آنان از تجهیزات الکترونیکی باشد. در سایر کشورها قلدری در مدارس و دیگر حوزه های اجتماعی ( خانواده ، محیط کار ، و. . .) به طور کارآمدی بررسی شده است و مؤسساتی ایجاد شده اند که به مردم خدمات مقابله با قلدری یا متوقف کردن قلدری ارائه می دهند.

 

بنابه یافته های موجود روش بازی درمانی،سبب کاهش نشانه های  اختلال های برون سازی شده از جمله ( اختلال نافرمانی مقابله ای ، قلدری) در کودکان مبتلا به این اختلال ها می شود ومی توان از آن به عنوان یک روش مداخله ای سود جست.

 

بازی کارکردی مناسب با سن است. تلاشی که همزمان در یک فرایند بدنی و اجتماعی اتفاق می افتد.بازی عموماً نقطه ی مقابل کار است. یک فعالیت سرگرم کننده که فارغ از اجبار و غیر منطقی بودن فرصت مناسبی را جهت بیان احساسات به فرد می دهد.

 

پژوهشگران عمده ترین ویژگی بازی را لذت بخش بودن آن می دانند.بازی یک فعالیت کاملاً ذاتی است که به وقایع  یا افراد پیرامون ما وابسته نیست (کسیکسزنتمیهالی، دالینو ،بیشاپ، هات1و همکاران ،1976؛بهنقل از نادره سهرابی شگفتی، 1390).

 

بازی درمانی2تکنیکی است که به وسیله آن طبیعت کودکان به صورت بیانی معنی می شود و روشی است برای مقابله با استرس های هیجانی و هم چنین برای کودکانی که دچار آشفتگی های ناشی از مشکلات خانوادگی هستند به کار می رود. درمانگراتی که کار بازی درمانی را انجام می دهند ، معتقدند که این تکنیک به کودکان اجازه [7]

 

می دهد مسائلی را که نمی توانند در محیط روزانه شان مطرح کنند در قالب بازی ارائه دهند و با هدایت درمانگر هیجانات مخفی خود را نمایان کنند. در بازی درمانی ، درمانگر رفتار کودکان را بدون قید و شرط می پذیرد بدون اینکه آن ها را غافلگیر کند ، با ان ها بحث کند و یا نادرستی کار آن ها را به آن ها گوشزد کند.تحقیقات انجام شده در سال های اخیر تأکید پژوهشگران را بر بازی درمانی نشان می دهد و آن را به عنوان تکنیکی که مشکلات هیجانی و اجتماعی را کاهش می دهد مطرح می کند. (براتون ، رای ، رهاین و جونز1، 2005؛بهنقل از سهرابی شگفتی، 1390)پژوهش ها نشان داده اند بازی درمانگری یکی از مؤثرترین شیوه های درمانی در مورد کودکانی است که مورد آزار و سوء استفاده قرارگرفته اند ( نورکامب، وودینگ، مارینگتون2، 2000؛به نقل از زهرا برزگر1392) پژوهشگران توانستند با استفاده از روش بازی درمانگری فردی و گروهیحرمت – خود آسیب دیده این کودکان را بهبود بخشند و حتی تسلط برخورد را در آنان تقویت کنند.

 

ری3 (2005)؛ از بازی درمانگری برای کاهش رفتارهای اغتشاش آمیز در مدرسه بهره گرفت (نقل از برزگر،1392).

 

پری4 (1988)  در مطالعه ای توانست الگوهای رفتار برونی سازی شده را در کودکانی که در مدرسه دچار مشکلات سازشی بوده اند ، اصلاح کند ( نقل از برزگر،1392).

 

دوگرا ، پراراگاران،(1994) نیز دریافتند که بازی درمانگری می تواند پرخاشگری را تاحد زیادی تخفیف دهد ( به نقل از براتون، ری ، راین و جونز، 2005).

 

لوئیس و کاچر5 (2002) دریافتند بازی درمانگری توانسته از شدت رفتارهای ضد اجتماعی و پرخاشگری کودکان بکاهد (نقل از برزگر،1392).گیل 6(2003) در پژوهشی به تأثیر بازی درمانی در درمان کودکان مبتلا به آزار جنسی پرداخت. نتایج پژوهش او نشان داد که بازی درمانی باعث سازماندهی ذهن ، احساس امنیت و ایجاد احساس امنیت در کودک می شود .

 

بیش از 5 دهه است که از بازی درمانی به عنوان روش مناسب در درمان کودکان استفاده می شود.از دلایل موفقیت

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Rhine & jones،Ray ،1- Bratton

 

2- Nurcombe،Wooding، Marrington

 

3-Ray

 

4-Perry

 

5-Lewis &karcher

 

6-Gil

 

این روش در درمان کودکان، عدم نیاز به تفکر انتزاعی و مهارت های کلامی در ابراز رفتار است.برای کودکان اسباب بازی بیانگر زبان آنهاست و بازی کردن گفتگوی ان ها محسوب می شود. می توان بازی درمانی را فرایندی

 

بین فردی تعریف نمود که درمانگر طی آن تلاش می کند به صورتی منظم با استفاده از بازی به کودکانی که دارای مشکلات روانشناختی هستند کمک نماید یا از بروز مشکلات هیجانی در آن ها جلوگیری کند.در این تکنیک ، به وسیله توسعه روان با بازی کردن نقش های مختلف و مراوده و برقراری ارتباط می توان فرصت پیشگیری را فراهم نمود.

 

کودکان از طریق بازی ارتباط برقرار می کنند،مشکلات کودکان در جریان بازی اغلب توأم است با عدم توانایی بزرگسالان برای درک و پاسخگویی به آنچه که کودکان احساس می کنند و یا تلاشی که آن ها برای ایجاد ارتباط می نمایند (هیوز1 ، 1387).

 

اکثر بزرگسالان از کودکان انتظار دارند با آن ها از همان طرف که با بزرگسالان خود راحت تر هستند ایجاد ارتباط نمایند، یعنی ارتباط کلامی و آن ها به جای این که با کودک درحد کودکانه رفتار نمایند ، از او انتظار دارند که خود را به حد یک بزرگسال برساند.اکثر بزرگسالان قادرند احساسات ( درماندگی و اضطراب ) و مشکلات خود را درقالب کلام اظهار دارند.درحالی که محدود نمودن کودکان به بیان خود از طریق کلامی سبب محدودیتهای غیر لازم و غیر واقعی در ارتباطی که باید بین کودک و مشاور به وجود آید ، می گردد (هیوز ، 1387).

 

ارتقای سطح سلامت فردی یک موضوع جهانی است که نسبت به سلامت اجتماعی و شغلی از اهمیت بالاتری برخوردار است ( روسو، دومیترسکو، دانیلا وزنو2، 2013؛به نقل از سید احسان افشاری زاده و همکاران، 1392). هنگامی که فرد بتواند سلامت روانی شخصی خود را با ارائه برداشت های منطقی از خود فراهم نماید ، بالطبع جامعه نیز در حیطه سلامت روانی ارتقا خواهد یافت. یکی از عوامل مهمی که مطرح می شود « خود3 » و بررسی کیفیت « خود » میان افراد است. ( کیامنش و پور اصغر ، 1385؛ به نقل از افشاری زاده ، 1392). خودپنداره4، نظام پویایی است که با اعتقادات5، ارزش ها6، رغبت ها7، استعدادها8، و تواناییهای فرد ارتباط دارد. این عوامل از

 

 

 

 

 

1-Hughes

 

2-Zetu ، Danila،Dumitrescu،Rosu

 

3-Self

 

4- Self concept

 

5- beliefs

 

6- values

 

7- sen timents

 

8-talents

 

تعیین کننده های مسیر زندگی فرد هستند. خودپنداره، ارزیابی کلی فرد از خودش است. این ارزیابی ناشی از ارزیابی های ذهنی فرد از ویژگی های خود است که ممکن است مثبت یا منفی باشد خودپنداره مثبت1، نشان دهنده ی این است که فرد خودش را در مقام شخصی با نقاط قوت و ضعف می پذیرد و این امر موجب بالا رفتن اعتماد به نفس او در روابط اجتماعی می شود. خودپنداره منفی2، منعکس کننده احساس بی ارزشی و بی لیاقتی و نیز ناتوانی خود است.( بونگ و اسکالویک3،2003، به نقل از مهوش رقیبی و غلامرضا میناخانی؛ 1390)

 

کودکان نسبت به بزرگسالان، خودپنداره ساده ای دارند، تغییر جزئی مثبت در آن می تواند کارکرد زیادی خصوصاً در افزایش عزت نفس و مقابله با مشکلات پدید آورد. قصه و نمایش در بیانی نمادین و جذاب به گونه ای غیر مستقیم تصور کودکان را در مقابله با توانایی های خود بازسازی می کند و خود پنداره آن ها را بالا می برد.(به نقل از فرح نادری و زینب انصاری اصل؛ 1390). کودکان با ایجاد ارتباط با دیگران خود را می شناسند. نظرات و عقاید آن ها درباره خودشان بسیار تحت تأثیر نظرات اطرافیان آن هاست، به واسطه نظر دیگران است که می فهمند فرد خوبی هستند یا نه، آیا دوست داشتنی هستند یا نه، با هوش اند یا کودن، کودکانی که احساس خوبی دارند، خود پنداره مثبتی را در درون خود پرورش داده اند و نسبت به دیگر کودکان ارتباط بهتری را با بقیه برقرار می کنند. انتظارات والدین از کودکان تأثیر بسزایی در خودپنداره کودکان می گذارد. اگر انتظارات والدین از کودکان بیش از اندازه باشد در آن ها ایجاد سرخوردگی می کند و دست از تلاش بر می دارند، در واقع انتظارات والدین باید متناسب با توانایی کودک و معقولانه باشد تا کودک آسیب نبیند. (گلپسی ادواردز4، 2002؛ به نقل از فرح نادری و زینب انصاری اصل؛ 1390).

 

خود پنداره دارای سه سطح است : سطح اول ، خودپنداره فردی است که به صفت و توانایی های فردی اشاره دارد. سطح دوم ، خود پنداره ارتباطی است که خود را بر اساس نوع ارتباط با دیگران داوری می کند ، و سطح سوم ، خودپنداره جمعی است که به مقدار عضویت در گروه باز می گردد (سرور خاکسار و همکاران، 1386؛ به نقل از افشاری زاده ،1392).

 

راجرز معتقد است که خودپنداره از راه روابط اجتماعی به دست می آید و در واقع شخص خود را بر اساس آنچه از سایرین تصور می کند میبیند نه بر اساس آنچه خودش درک می کند. طبق الگوی شناختی اجتماعی پکران، از

 

 

 

 

 

1- positive self-  concept

 

2-negative self-  concept

 

3- Bong & skaalvik

 

4- Gilles pie Edwards

 

لحاظ نظری، میان هیجانات مثبت و منفی و خود پنداره رابطه ای قابل تعیین است که بر اساس گفته ی هنسفورد و هاتی(1982) رابطه ی مثبتی بین خودپنداره عمومی و پیشرفت تحصیلی (مارش1و سیفون، 2012، به نقل از افشاری زاده و همکاران؛ 1392) وجود دارد.

 

بیلس (1950) ، نخستین کسی بود که بر اثر بخشی بازی درمانی در کودکان مبتلا به مشکلات یادگیری پرداخت او توانست با بازی درمانگری مهارت های خواندن را در کودکانی که در تحول خواندن با تأخیر مواجه بودند ارتقا دهد. بدین ترتیب بازی درمانی گری فردی و گروهی ، افزایش سطح خودپنداشت و بهبود توانایی خواندن را در برداشت.

 

پورتر و لیلی (2003) ، نیز به این نتیجه رسیدند که بازی درمانی می تواند سطح خودپنداشت کودکان را افزایش دهد و به بهبود مهارت های اجتماعی منجر شود. بازتاب رفتارهای قلدر مآبانه خودپنداره کودکان را تحت تأثیر قرار می دهد.

 

بازی درمانی روش مناسبی در اصلاح رفتار ، توسعه خودپنداره و ارتقا مهارت های اجتماعی مناسب می باشد. در واقع درمانگر در جریان بازی درمانی با ایجاد یک شبکه ی ارتباطی پویا با کودک ، فرصت کشف ، ابراز و درک بهتر افکار و احساسات  را برای آن ها مهیا می کند.دریافت چنین خدماتی از سوی کودکان اغلب برای والدین هزینه بر می باشد. به همین دلیل شاید بتوان مدرسه را محلی مناسب برای ارائه خدمات بازی درمانی پیشنهاد نمود.این پیشنهاد به این دلیل قابل طرح است که تمام کودکان در ارتباط با مدرسه می باشند. مدرسه محیطی امن برای خانواده و کودک به شمار می آید و مسئولان و معلمان اولین افرادی هستند که بلا واسطه با کودک در ارتباط هستند.  و اولین افرادی هستند که با مشکل کودک مواجهه و به آن به شکلی پی می برند.به این ترتیب ارائه خدمات بازی درمانی در مدارس فرصت استفاده از این خدمات را برای تمام کودکان مهیا می سازد و از سوی دیگر مدرسه را در انجام امور خود ( آموزشی و یادگیری مؤثر) موفق می سازد.

 

مثمر ثمر بودن خدمات بازی درمانی در مدارس را می توان بر اساس موارد ذیل تبیین نمود :

 

 

• بازی درمانی باعث بهبود نوع رابطه کودکان با مسئولان می گرددو

 

• از طریق بازی درمانی مشکلات هیجانی، رفتاری و اجتماعی در سر راه آموزش و پرورش و یا دیگری کاهش می یابد.

 

• بازی درمانی باعث ارتقا سطح انطباق کودک با کلاس می گردد.

 

• بازی درمانی موجب ارتقا مهارت های ارتباطی و اجتماعی در دانش آموزان می گردد.

 

1-Marsh

 

 

• نیاز کودکان دارای مشکل و در مخاطره در جریان بازی درمانی برای مسئولان مدرسه می گردد و از طریق بازی درمانی مسئولان و معلمان مورد حمایت قرار می گیرند.

 

با توجه به ماهیت موضوع این پژوهش متغیر مستقل بازی درمانی گروهی و متغیر های وابسته قلدری و خود پنداره می باشد که پژوهش حاضر در پی آن است تا اثر متغیر مستقل را بر وابسته مشخص و تعیین نماید. از این رو مسأله مورد پژوهش آن است که آیا بازی درمانی در کاهش قلدری و افزایش خودپنداره دانش آموزان دختر مقطع راهنمایی شهرستان کنگاور اثر بخش است؟

 

1-Bullyin

 

2- Nansel،Overpeck،Pila،Ruan

 

3- school violence

 

4- Benbenishty، Astor،pinter&zeira

 

1- Yurtal&Artut

 

 

 

مبانی نظری هوش اخلاقی…………………………………………………………………………………………………………………………12

 

 

تعاریف هوش. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………12

 

 

تاریخچه هوش اخلاقی……………………………………………………………………………………………………………………………….13

 

 

تعریف هوش اخلاقی…………………………………………………………………………………………………………………………………..13

 

 

ذهن اخلاق مدار…………………………………………………………………………………………………………………………………………14

 

 

ابعاد هوش اخلاقی…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 15

 

 

هفت اصل ضروری هوش اخلاقی……………………………………………………………………………………………………………….16

 

 

 

عنوان                                                                                                                               صفحه

 

 

اصول هوش اخلاقی در مدیریت ……………………………………………………………………………………………………………….17

 

 

عوامل موثر بر هوش اخلاقی………………………………………………………………………………………………………………………18

 

 

آموزش هوش اخلاقی به مدیران………………………………………………………………………………………………………………..19

 

 

اصول پنجگانه اخلاقی رهبری…………………………………………………………………………………………………………………….19

 

 

تاثیر هوش اخلاقی بر عملكرد سازمان……………………………………………………………………………………………………….21

 

 

مبانی نظری تعهد سازمانی…………………………………………………………………………………………………………………………23

 

 

تاریخچه تعهد سازمانی ……………………………………………………………………………………………………………………………..23

 

 

تعاریف تعهد سازمانی…………………………………………………………………………………………………………………………………23

 

 

ابعاد تعهد سازمانی……………………………………………………………………………………………………………………………………..27

 

 

انواع تعهد سازمانی ……………………………………………………………………………………………………………………………………31

 

 

انواع مدل های تعهد سازمانی……………………………………………………………………………………………………………………33

 

 

راهكارهای موثر بر افزایش تعهد سازمانی…………………………………………………………………………………………………40

 

 

ضرورت و توجه به تعهد سازمانی……………………………………………………………………………………………………………..40

 

 

پیامد های مثبت تعهد سازمانی……………………………………………………………………………………………………………….41

 

 

مبانی نظری اعتماد سازمانی……………………………………………………………………………………………………………………42

 

 

 

مفهوم اعتماد سازمانی……………………………………………………………………………………………………………………………..42

 

 

ابعاد اعتماد سازمانی ……………………………………………………………………………………………………………………………….46

 

 

اهمیت و ضرورت اعتماد………………………………………………………………………………………………………………………….47

 

 

عوامل ایجاد اعتماد سازمانی …………………………………………………………………………………………………………………..50

 

 

عنوان                                                                                                                               صفحه

 

 

موانع اعتماد سازمانی …………………………………………………………………………………………………………………………………52

 

 

نظریه های اعتماد……………………………………………………………………………………………………………………………………….53

 

 

زنجیره اعتماد …………………………………………………………………………………………………………………………………………….57

 

 

پیشینه پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………………………65

 

 

پیشینه داخلی پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………..65

 

 

پیشینه خارجی پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………67

 

 

چهارچوب مفهومی………………………………………………………………………………………………………………………………………69

 

 

فصل سوم : روش شناسی پژوهش…………………………………………………………………..71

 

 

طرح پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………………………….72

 

 

جامعه آماری و روش نمونه گیری………………………………………………………………………………………………………………72

 

 

ابزار و گردآوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………………………………………….73

 

 

روش گردآوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………………………………………….79

 

 

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات…………………………………………………………………………………………………………………..80

 

 

فصل چهارم : یافته های پژوهش……………………………………………………………………81

 

 

داده­های توصیفی………………………………………………………………………………………………………………………………………82

 

 

 

 

 

 

عنوان                                                                                                                               صفحه

 

 

یافته­های استنباطی…………………………………………………………………………………………………………………………………….84

 

 

فصل پنجم : نتیجه گیری و بحث…………………………………………………………………….91

 

 

بحث و نتیجه­گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………….92

 

 

محدودیت های پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………..99

 

 

پیشنهادات پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………….99

 

 

منابع و مآخذ…………………………………………………………………………………………………………………………………………….101

 

 

منابع فارسی…….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………101

 

 

منابع لاتین………………………………………………………………………………………………………………………………………………..108

 

 

پیوست ها…………………………………………………………………………………………………..110

 

 

پرسشنامه هوش اخلاقی ………………………………………………………………………………………………………………………….111

 

 

پرسشنامه تعهد سازمانی………………………………………………………………………………………………………………………….113

 

 

پرسشنامه اعتماد سازمانی……………………………………………………………………………………………………………………….115

 

 

چکیده انگلیسی …………………………………………………………………………………………………………………………………….117

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست شکل­ها و نمودارها

 

 

عنوان                                                                                                                                صفحه     

 

 

        

 

 

شکل 2-1: مدل سه مولفه ای تعهد سازمانی …………………………………………………………………………………………….34

 

 

شکل 2-2: مدل نظری مودی،پروتر و استیز……………………………………………………………………………………………….38

 

 

شکل 2-3: مدل مفهومی پژوهش خنیفر …………………………………………………………………………………………………..39

 

 

شکل 2-4: نمودار استخوان ماهی عوامل موثر بر تعهد سازمانی………………………………………………………………..39

 

 

شکل 2-5: نمودار زنجیره ای اعتماد ………………………………………………………………………………………………………..57

 

 

شکل 2-6: مدل اعتماد سازمانی میر، دیویس و اسكورمن ………………………………………………………………………58

 

 

شکل 2-7: محیط سازمانی………………………………………………………………………………………………………………………..61

 

 

شکل 2-8: چهارچوب مفهومی پژوهش …………………………………………………………………………………………………..70

 

 

 

 

 

 

فهرست  جداول

 

 

عنوان                                                                                                                                   صفحه      

 

 

 

 

 

جدول 2-1: پیامد مثبت تعهد سازمانی ………………………………………………………………………………………………………41

 

 

جدول 2-2: اعتماد پایین و اعتماد بالا در سازمان……………………………………………………………………………………….62

 

 

جدول 2-3: برخی از ویژگی های سازمان ها با اعتماد بالا …………………………………………………………………………64

 

 

جدول 3-1: جامعه آماری كاركنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت……………………………………………………72

 

 

جدول 3-2: توزیع حجم جامعه آماری بر اساس تحصیلات ……………………………………………………………………….73

 

 

جدول 3-3: توزیع حجم جامعه آماری بر حسب حوزه كاری …………………………………………………………………….73

 

 

جدول 3-4: مقایسه آلفای به دست آمده درتحقیق مارتین وآستین………………………………………………………….75

 

 

جدول 3-5: ضریب آلفا كرونباخ بدست آمده در پژوهش…………………………………………………………………………..76

 

 

جدول 3-6: ابعاد و گویه های پرسشنامه تعهد سازمانی آلن و میر ………………………………………………………….77

 

 

جدول 3-7: ضرایب آلفا كرونباخ بر ابعاد سه گانه تعهد سازمانی …………………………………………………………….78

 

 

جدول 3-8: پرسشنامه اعتماد سازمانی بیه ……………………………………………………………………………………………..79

 

 

جدول 4-1: مقادیر شاخص‌های توصیفی در خصوص متغیر هوش اخلاقی و مولفه های آن………………….82

 

 

جدول 4-2: مقادیر شاخص‌های توصیفی در خصوص متغیر تعهد سازمانی و مولفه های آن…………………83

 

 

جدول 4-3: مقادیر شاخص‌های توصیفی در خصوص متغیر اعتماد سازمانی و مولفه های آن………………83

 

 

جدول 4-4: نتایج ضریب همبستگی پیرسون در رابطه هوش اخلاقی با تعهد سازمانی و اعتماد سازمانی كاركنان……………………………………………………………………………………………………………………………………………….84

 

 

جدول  4-5: نتایج ضریب همبستگی پیرسون در رابطه ابعاد هوش اخلاقی با ابعاد تعهد سازمانی……….85

 

 

جدول 4-6: نتایج ضریب همبستگی پیرسون در رابطه ابعاد هوش اخلاقی با ابعاد اعتماد سازمانی………87

 

 

جدول 4-7: خلاصه الگوی رگرسیون متغیرهای پیش­بینی­کننده تعهد سازمانی بر اساس ابعاد هوش اخلاقی کارکنان……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..89

 

 

جدول 4-8: خلاصه الگوی رگرسیون متغیرهای پیش­بینی­کننده اعتماد سازمانی بر اساس ابعاد هوش اخلاقی کارکنان……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..90

 

 

    چکیده :

 

 

یکی از مسائل مهم در نظام‌های آموزشی به‌ویژه نظام‌های یادگیری الکترونیکی، شناسایی نیاز یادگیرنده و طراحی برنامه درسی متناسب با توانایی‌های کاربر و ارائه توصیه‌های مناسب به اوست. پایش مستمر و توجه به بازخوردهای یادگیرنده در فرایند یادگیری در این مسیر راهگشاست. شخصی‌سازی برنامه آموزشی در این نظام، بنا به دلایلی همچون دانش پیش‌زمینه، تجربیات، انگیزه و توانایی‌های رفتاری متفاوت یادگیرندگان، سطوح مختلفی از کاربرد را می‌طلبد.

 

داشتن سبک‌های یادگیری دانش‌آموزان می‌تواند در بسیاری از زمینه‌ها به‌منظور افزایش یادگیری و تدریس کمک کند، در ابتدا معلمان می‌توانند از مزایای گرفتن اطلاعات در مورد چگونگی یادگیری دانش‌آموزانشان استفاده کنند، تا برای آن‌ها زمینه‌ای را فراهم کند که با درک عمیق‌تر یاد بگیرند. و ممکن است هنگام توضیح و یا آماده‌سازی مواد یادگیری کمک کند، علاوه بر این آگاه کردن دانش‌آموزان از سبک‌های یادگیری و نشان دادن نقاط قوت و ضعف فردی، خود آن‌ها می‌تواند به دانش‌آموزان کمک کند. علاوه بر این دانش‌آموزان می‌توانند با تطبیق سبک آموزشی با سبک یادگیری خودشان پشتیبانی شوند که به پیشرفت دانش‌آموزان با مواد یادگیری و فعالیت‌های موردنظر دانش‌آموزان از آموزش مناسب، باعث می‌شود که یادگیری برای آن‌ها آسان‌تر شود. با توجه به موارد گفته‌شده در بالا و ماهیت سیستم‌های مدیریت یادگیری نیاز به یک رویکرد خودکار است که بتواند با کمترین خطا سبک یادگیری یادگیرنده را شناسایی کند تا بتوان بر اساس سبک یادگیری شناخته‌شده توصیه‌ها و محتوای آموزشی مناسب را به یادگیرنده داد.

 

 

 

 

1-3  اهداف مسئله

 

  با توجه به اهمیت سیستم‌های آموزشی به‌خصوص سیستم‌های آموزش از راه دور که یادگیرندگان با نیازهای آموزشی متفاوت محتوای آموزشی متفاوت را فرامی‌گیرند این مسئله مورد تأکید می‌باشد که با توجه به نیاز آموزشی یادگیرنده بهترین فرایند آموزشی برای یادگیرنده اعمال شود. درحالی‌که مدل‌سازی مشترک دانش‌آموزان به فراهم کردن اطلاعات واضح درباره اولویت‌ها و رفتارهای آن‌ها نیاز دارد، یک رویکرد خودکار مدل‌سازی دانش‌آموزان بر مبنای این مفهوم است که بر مبنای فعالیتی که دانش‌آموزان واقعاً در یک‌رشته انجام می‌دهند و از رفتار و اعمال آن‌ها در رشته به اولویت‌ها و نیازهای آن‌ها پی ببرد. این رویکرد می‌تواند بر بعضی از مشکلات کشف روش یادگیری با استفاده از پرسش‌نامه‌ها غلبه کند.

 

در یک رویکرد خودکار مدل‌سازی دانش‌آموزان، هیچ تلاش اضافه‌ای از طرف دانش‌آموزان موردنیاز نیست تا سیستم بتواند اطلاعاتی درباره روش‌های یادگیری‌شان جمع‌آوری کند. آن‌ها فقط باید از سیستم برای یادگیری استفاده کنند تا اطلاعات مربوطه درباره رفتارشان فراهم شود. بنابراین، می‌تواند بر چندین مشکل به سبب پرسشنامه‌های روش یادگیری غلبه کرد. با توجه به اینکه اطلاعات به دست آمده از رفتار یادگیرندگان بدون ابهاماتی است که هنگام پر کردن پرسشنامه بوجود می­آید. ابهاماتی که می‌تواند از فقدان انگیزش برای درست پر کردن پرسش‌نامه، تأثیر انتظارات از دیگران، و فقدان آگاهی از خود درباره اولویت‌های یادگیری شخص بیاید. به‌علاوه پرسش‌نامه‌ها ساکن هستند و روش یادگیری یک دانش‌آموز را در یک نقطه زمانی خاص توصیف می‌کنند. این موضوع رویکرد ما را مستعد خطا می‌کند. مثلاً اگر یک دانش‌آموز با گروه یادگیری خودش مخالفت کرده باشد، ممکن است همه سؤالات درباره یادگیری مشترک را با اولویت منفی جواب دهد. هرچند اگر مشکلات در روز بعد رفع شوند یا اگر دانش‌آموز بخواهد سؤالات را یک روز بعد پاسخ دهد، ممکن است سؤالات را کاملاً متفاوت پاسخ دهد. به‌عنوان نتیجه ممکن است به خاطر اهمیت زمان دقیق و بنابراین حالت دانش‌آموزان در زمان پر کردن پرسشنامه روش یادگیری، از پرسشنامه فرضیه، اشتباهی نتیجه‌گیری شود.

 

در موقعیتی که در بالا بحث شد، دانش‌آموز یک روش یادگیری متفاوت را برای کوتاه‌مدت ترجیح می‌دهد، اما به این معنا نیست که گرایش کلی او برای روش یادگیری تغییر کرده است. هرچند اگر مثلاً دانش‌آموزان اولویت‌های ضعیف روش یادگیری‌شان را آموزش ببینند، روش‌های یادگیری‌شان هم می‌تواند تغییر کند. اگرچه به خاطر احتمال جمع‌آوری و تحلیل مکرر رفتار و اقدامات دانش‌آموزان، رویکرد خودکار مدل‌سازی دانش‌آموزان می‌تواند این تغییر را کشف کند و اطلاعات در مدل دانش‌آموز را بر طبق آن به‌روزرسانی کند.

 

 

 

 

 

مزایای بكارگیری مدیریت دانش… 35

 

فرآیندهای مدیریت دانش… 36

 

مدلهای مدیریت دانش: 40

 

مدل عمومی دانش در سازمان. 41

 

مدل ادل و گراسیون. 42

 

مدل هالس… 45

 

مدل امگا 47

 

مدل ترزا و همكاران. 48

 

مدل چن و چانگ… 48

 

مروری بر تحقیقات انجام شده. 50

 

فصل سوم    روش شناسی تحقیق.. 53

 

3-1- مقدمه. 54

 

3-2- روش تحقیق.. 54

 

3-3- جامعه و نمونه آماری.. 55

 

3-6- ابزار جمع‌آوری داده‌ها 56

 

3-8- روش جمع‌آوری داده‌ها 56

 

3-7- شرح پرسشنامه. 57

 

3-9- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 60

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل  داده ها. 62

 

-1-4 مقدمه. 62

 

4-2- تجزیه و تحلیل های توصیفی.. 63

 

4-2-1- مطالعات جمعیت شناختی نمونه مورد مطالعه. 63

 

4-2-2- مطالعه توصیفی نمونه آماری با توجه به متغیر جنسیت.. 64

 

4-2-2- مطالعه توصیفی نمونه آماری با توجه به وضعیت تاهل.. 64

 

4-2-3- مطالعه توصیفی نمونه آماری با توجه به متغیر سن.. 65

 

4-2-4- مطالعه توصیفی نمونه آماری با توجه به متغیر میزان تحصیلات.. 65

 

4-2-5- مطالعه توصیفی نمونه آماری با توجه به متغیر سابقه کاری.. 66

 

4-2-6- مطالعه توصیفی نمونه آماری با توجه به متغیر دانشگاه 66

 

4-3- تجزیه و تحلیل استنباطی.. 67

 

4-3-1- بررسی پایایی تحقیق. 67

 

4-3-2- وضعیت نرمال بودن متغیرهای ، خلق دانش، تبدیل دانش، اکتساب دانش، ذخیره سازی دانش، توزیع دانش، به کارگیری دانش… 68

 

4-3-3- آزمون فرضیه ها 69

 

آزمون مربوط به مناسب بودن موقعیت دانشگاههای لارستان از لحاظ شاخص سطح مدیریت دانش… 69

 

آزمون مربوط به مناسب بودن موقعیت دانشگاههای لارستان از لحاظ شاخص سطح خلق دانش… 70

 

 

آزمون مربوط به مناسب بودن موقعیت دانشگاههای لارستان از لحاظ شاخص سطح تبدیل دانش… 71

 

آزمون مربوط به مناسب بودن موقعیت دانشگاههای لارستان از لحاظ شاخص سطح اکتساب دانش… 73

 

آزمون مربوط به مناسب بودن موقعیت دانشگاههای لارستان از لحاظ شاخص سطح ذخیره دانش… 74

 

آزمون مربوط به مناسب بودن موقعیت دانشگاههای لارستان از لحاظ شاخص سطح توزیع دانش… 75

 

آزمون مربوط به مناسب بودن موقعیت دانشگاههای لارستان از لحاظ شاخص سطح بکارگیری دانش… 77

 

فصل پنجم:     نتیجه گیری و پیشنهادات.. 80

 

مقدمه. 80

 

نتایج آزمون ها 81

 

نتایج آزمون مربوط به مناسب بودن موقعیت دانشگاه های لارستان از لحاظ شاخص سطح مدیریت دانش… 81

 

نتایج آزمون مربوط به مناسب بودن موقعیت دانشگاههای لارستان از لحاظ شاخص سطح خلق دانش… 82

 

نتایج آزمون مربوط به مناسب بودن موقعیت دانشگاههای لارستان از لحاظ شاخص سطح تبدیل دانش… 82

 

نتایج آزمون مربوط به مناسب بودن موقعیت دانشگاههای لارستان از لحاظ شاخص سطح اکتساب دانش… 82

 

نتایج آزمون مربوط به مناسب بودن موقعیت دانشگاههای لارستان از لحاظ شاخص سطح ذخیره دانش… 83

 

نتایج آزمون مربوط به مناسب بودن موقعیت دانشگاههای لارستان از لحاظ شاخص سطح توزیع دانش… 83

 

نتایج آزمون مربوط به مناسب بودن موقعیت دانشگاههای لارستان از لحاظ شاخص سطح بکارگیری دانش… 84

 

نتیجه گیری و  پیشنهادهای حاصل از تحقیق. 84

 

پیشنهادها برای تحقیقات آتی.. 86

 

بیان مساله

 

بر خلاف رویکردهای سنتی كه موفقیت سازمانی را در گرو توجه و تاکید بر عوامل بیرونی می دانستند، در ادبیات اخیر مدیریت استراتژیك، تمرکز بر روی منابع داخلی، علی الخصوص نیروی انسانی می باشد. از این روی، مقوله دانش سازمانی مورد توجه  روز افزون سازمان ها قرار گرفته است و حتی برخی از نویسندگان نظیر گرنت (۱۹۹۶)، نوناكا( ۱۹۹۶) و نوناكا و دیگران (۲۰۰۱) اظهار نموده اند كه دانش سازمانی، منبع عمده مزیت رقابتی پایدار است. مدیریت دانش نیز به عنوان فرایندی تلقی شده است که طی آن دانش سازمانی از دانش اعضای موسسه به وجود می آید (لاجوردی و خانبابایی، 1386).

 

ایجاد نوآوریها و در نتیجه خلق دانش جدید از دیرباز از مهمترین کارکردهای مؤسسات دانشگاهی به شمار می آمده و در این راستا بیشترین اهتمام جامعه دانشگاهی در ارتقا دانش و تقویت سرمایه های فکری با بهره مندی از منابع موجود بوده است. لازم به ذکر است که مؤسسات دانشگاهی به عنوان مراکز تولید و اشاعه دانش بیش از هر سازمان دیگری نیازمند اجرای مدیریت دانش هستند. با اینکه دانشگاهها خود مخازن دانش هستند، تاکنون توجه کافی به سرمایه های فکری و دانش تولید شده بوسیله جامعه دانشگاهی مبذول نشده است. این ضعف مدیریتی سبب شده است که بسیاری از سرمایه های ارزشمند موجود برای همیشه ناشناخته بمانند. از سوی دیگر عدم توجه به دانش تولید شده در داخل و فقدان یک رویکرد تجاری دانشگاهها را به لحاظ مادی نیز متضرر نموده و سبب شده است که بسیاری از این دانشها، آثار و تحقیقات علمی اساتید توسط ناشران خصوصی منتشر و در قالب منابع اطلاعاتی دوباره به خود دانشگاهها فروخته شود(حاضری و دیگران، 1385). البته تردیدی نیست که گسترش فنآوری های پیشرفته اطلاعات و ارتباطات از جمله اینترنت در سالهای اخیر کمک فراوانی به این مهم نموده و مدیریت اثربخش کلیه منابع را در تمامی بخشها امکانپذیر ساخته است.

 

اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

 

در دسته بندی كه از سوی صاحب نظران كسب و كار ارایه گردیده، دهه ١٩٨٠ را دهه جنبش كیفیت (تاكید بر این كه برای دستیابی به كیفیت برتر، همه كاركنان باید از قدرت فكری خود بهتر استفاده كنند)، دهه ١٩٩٠ را دهه مهندسی مجدد (استفاده از فناوری برای بهبود فرایندهای كسب و كار و كاهش هزینه ها) و دهه ٢٠٠٠ را دهه مدیریت دانش لقب داده اند(لاجوردی و خانبابایی، 1386). مدیریت دانش ابزاری است که امکان بهره گیری مؤثرتر از دانش در راستای اهداف و برنامه های سازمانها فراهم آورده و رقابت پذیری یک سازمان را ممکن خواهد ساخت. امروزه حضور دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی در بازار دانش و استفاده از مدیریت دانش در جهت تحقق اهداف سازمانی، به عنوان یک امر ضروری شناخته شده است. توسعه آموزشها در یک ساختار مناسب هر چند می تواند مفید باشد، اما اگر دانش کسب شده مدیریت نشود و توسعه دانش در راستای نیازهای جامعه نباشد نمی تواند مشکلات زیادی را حل کند. بدین منظور باید این تفکر بین محققان و دانشگاهیان القا شود که آنچه باعث ماندگاری و پیشرفت علمی می شود، تسهیم و به اشتراک گذاشتن دانش تولید شده با دیگران است، نه عدم انتشار آن. بر این اساس برای دستیابی به پیشرفت های سریع علمی کشور و برای دستیابی به قدرت برتر منطقه طبق چشم انداز بیست ساله نظام جمهوری اسلامی ایران، هم افزایی در تحقیقات و فعالیتهای دانشگاهی و کم کردن شکاف علمی با کشورهای پیشرفته تنها در نتیجه توجه به مدیریت دانش میسر خواهد بود. در صورت ایجاد چنین رویکردی می توان از کلیه منابع به طور مستمر و بهینه در جهت دستیابی به اهداف مورد نظر استفاده نمود و از دوباره کاریها و پرداختن به کارهای موازی جلوگیری کرد، و دانش ذهنی ایجاد شده در نزد پژوهشگران به دانش عینی تبدیل می گردد و ضمن جلوگیری از از بین رفتن تجربیات و اطلاعات، نشر آن امکانپذیر می شود و شرایط لازم برای ماندگاری و موفقیت دانشگاهها در عرصه رقابتی فراهم خواهد بود.  باید به این باور دست یافت که تمام دانشگاههای رقیب، از پیش به چنین اقدامی متوصل شده اند و این امر یک نیاز مبرم برای تمام مدیران نظام آموزش عالی کشور محسوب می شود. بنابراین بررسی وضعیت موجود دانشگاهها از لحاظ میزان برخورداری از مدیریت دانش یک فعالیت مقدماتی و مهم می باشد.

 

سؤالات تحقیق

 

هر تحقیقی با سؤالی در ذهن محقق شروع می گردد که این سؤال از مشاهده مسائل و مشکلات موجود ناشی می شود. در صورتیکه با توجه به بررسی ادبیات موضوعی تحقیق نتوان جهت خاصی را برای توصیف، بیان رابطه و یا بیان تفاوت بین متغیرها، پیش بینی کرد، باید به بیان سؤال ویژه پرداخت (سرمد،بازرگان و حجازی،1384). تحقیق حاضر در پی پاسخگویی به سؤالات زیر می باشد: