1-6-2-3 . مرحله تجزیه و تحلیل اطلاعات… 8
1-7 . جامعه آماری، حجم نمونه ومتغیرهای تحقیق.. 8
1-8 . پیشینه تحقیق.. 10
1-8-1. پیشینه تحقیق در زمینه تجارب جهانی.. 10
1-8-2. سابقه صدور سند در کشور. 12
1-9. محدوده مورد مطالعه. 14
10-10. محدودیت ها وتنگناهای تحقیق.. 14
1-11. واژهها و مفاهیم. 15
فصل دوم: روش شناسی وتکنیک های تحقیق
2-1. توسعه روستایی.. 19
2-2. راهبردهای توسعه روستایی.. 21
2-3. اهدف و ضرورتهای توسعه روستایی.. 22
2-4. اهداف توسعه روستایی.. 26
2-5. سابقه صدور سند. 27
2-5-1. سابقه صدور سند در جهان. 27
2-5-2. صدور سند روستایی در ایران. 34
2-5-2-1. ملاحظات و مصوبات قانونی طرح صدور سند روستایی در ایران. 34
2-5-2- 2. نظام مدیریت و برنامهریزی توسعه و عمران روستاهای کشور و اهداف آن. 36
2-6 . نظام مدیریت املاک روستایی کشور از روزگار باستان تا دوره معاصر. 37
2-7. بازتابها واثرات صدور سند. 41
2-7-1. اثرات اجتماعی – اقتصادی.. 41
2-7-2. اثرات كالبدی.. 41
2-7-3. اثرات مدیریتی – نهادی.. 41
فصل سوم: ویژگیهای جغرافیایی
3-1. ویژگیهای طبیعی.. 43
3-1-1. موقعیت جغرافیایی بخش مرکزی رشت… 43
3-1-2 .زمین شناسی.. 44
3-1-3. توپوگرافی.. 47
3-1-4. اقلیم. 49
3-1-4-1. طبقه بندی اقلیمی محدوده مورد مطالعه. 50
3-1-5 . پوشش ابری.. 50
3-1-6 . فشار وباد. 51
3-1-7 . منابع آب منطقه. 52
3-1-7-1. آب های سطحی.. 52
3-1-7-2. آبهای زیر زمینی.. 52
3-1-8 . خاک.. 55
3-1-9. پوشش گیاهی.. 57
3-2. ویژگیهای جمعیتی واجتماعی.. 59
3-2-1. پیشینه تاریخی محدوده مورد مطالعه. 59
3-2-2 . تعداد، توزیع و تراکم خانوار، جمعیت، بعد خانوار و تحولات آن………………………………. 61
3-2-3. ترکیب جنسی.. 60
3-2-4. ترکیب سنی.. 60
3-2-5. مهاجرت… 61
3-2-6. میزان سواد. 62
3-2-7. رشد جمعیتی.. 63
3-2-8. ویژگیهای اقتصادی.. 64
3-2-8-1. اشتغال. 64
3-2-8-2 . توزیع شغلی.. 65
فصل چهارم: یافتههای تحقیق
4-1. پیشینه محتوایی طرح صدور سند روستایی در ایران. 77
4-2. یافته های توصیفی.. 82
4-2-1 مشخصات فردی و عمومی پاسخگویان. 83
4-2-2. اثرات اقتصادی صدور سند روستایی.. 91
4-2-3 . بررسی اثرات اجتماعی صدور سند روستایی.. 105
4-2-4. بررسی اثرات کالبدی صدور سند روستایی.. 122
4-2-5. بررسی اثرات مدیریتی صدور سند روستایی(ویژه مدیر روستا) 129
4-3. یافته های تحلیلی.. 133
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1. نتیجه گیری.. 139
5-2. پیشنهادها 139
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 1-1 . روستاهای مشمول سند بخش مرکزی شهرستان رشت… 9
جدول 1-2. روستاهای نمونه مشمول سند بخش مرکزی شهرستان رشت… 10
جدول 3-1. تقسیمات سیاسی بخش مرکزی شهرستان رشت… 43
جدول 3-2 ایستگاه های هواشناسی واقع در بخش مرکزی رشت… 49
جدول 3-3- متوسط باران –دما و رطوبت ایستگاه رشت… 50
جدول 3-4 .جمعیت، تعداد خانوار و بعد خانوار به تفکیک بخش و دهستان طی سالهای1375-1385-1390بخش مرکزی رشت… 60
جدول3-5 . ترکیب جنسی محدوده مورد مطالعه. 60
جدول 3-6 جمعیت باسواد ودرصد باسوادی در بخش مرکزی شهرستان رشت… 63
جدول 3-7 جمعیت محدوده مورد مطالعه. 63
جدول 3-8 سطح زیر کشت –تولید وعملکرد درهکتار محصولات کشاورزی.. 67
جدول 3-9. سطح زیر کشت وتولید انواع محصولات باغی محدوده مورد مطالعه. 68
جدول 3-10. تعداد روستاهای دارای برق به تفکیک دهستان. 71
جدول 3-11. تعداد روستاهای دارای آب به تفکیک دهستان. 71
جدول 3-12. تعداد روستاهای برخوردار از مخابرات و ارتباطات به تفکیک دهستان در بخش مرکزی شهرستان رشت 71
جدول 3-13 تعداد روستاها براساس نوع راههای ارتباطی به تفکیک دهستان. 72
جدول 3-14. تعداد، درصد و سرانه خدمات بهداشتی و درمانی بخش به تفکیک دهستان. 73
جدول 3-15. تعداد مراکز آموزشی در مقاطع مختلف بخش به تفکیک دهستان. 73
جدول 3-16. تعداد و درصد مراکز فرهنگی و مذهبی بخش به تفکیک دهستان. 74
جدول 3-17. تعداد، مراکز اداری بخش به تفکیک دهستان. 74
جدول 3-18. تعداد مراکز ورزشی بخش به تفکیک دهستان. 75
جدول 4-1 روند صدور سند اماكن روستایی استان گیلان به تفكیك شهرستان. 79
جدول 4-2 روند صدور سند اماكن روستایی شهرستان رشت… 80
جدول 4-3 روند صدور سند اماكن روستایی بخش مركزی شهرستان رشت… 82
جدول 4-4. تركیب پاسخگویان بر حسب جنس… 83
جدول 4-5. مشخصات جامعه آماری بر اساس سن افراد پاسخگو. 84
جدول 4-6. مشخصات جامعه آماری بر اساس تاهل افراد پاسخگو. 85
جدول 4-7. مشخصات جامعه آماری بر اساس بعد خانوار. 86
جدول 4-8. مشخصات و جامعه آماری براساس وضعیت سواد افراد پاسخگو. 87
جدول 4-9. مشخصات و جامعه آماری براساس میزان تحصیلات افراد پاسخگو. 88
جدول 4-10. مشخصات جامعه آماری براساس وضعییت شغلی افراد پاسخگو. 88
جدول 4-11. مشخصات جامعه آماری براساس نوع شغل افراد پاسخگو. 89
جدول 4-12. مشخصات جامعه آماری براساس محل تولد افراد پاسخگو. 90
جدول 4-13. مشخصات جامعه آماری براساس محل سکونت افراد پاسخگو. 90
جدول 4-14. میزان تاثیر صدور سند در ایجاد اشتغال. 92
جدول 4-15. میزان تاثیر صدور سند در افزایش درآمد روستاییان. 93
جدول 4-16. میزان تاثیر صدور سند در افزایش کارگاههای تولیدی.. 94
جدول 4-17. میزان تاثیر صدور سند در افزایش کارگاههای خدماتی.. 95
جدول 4-18. میزان تاثیر صدور سند در افزایش میزان سرمایه گذاری در بخش خصوصی.. 96
جدول 4-19. میزان تاثیر صدور سند در استفاده از تسهیلات بانکی.. 98
جدول 4-20. میزان تاثیر صدور سند روستایی در جذب اعتبارات دولتی.. 99
جدول 4-21 میزان تاثیر صدور سند روستایی در افزایش بهای زمین در داخل بافت روستا 100
جدول 4-22. میزان تاثیر صدور سند روستایی در افزایش بهای مسکن.. 101
جدول 4-23. میزان تاثیر صدور سند روستایی بر حجم گردش مالی(مبادله پول)در روستاها 102
جدول 4-24 تاثیر صدور سند روستایی در تغییر ارزش زمین از مصرفی به مبادلهای.. 103
جدول 4-25. تاثیر صدور سند روستایی بر رشد اقتصادی وعمران وآبادی روستا 104
جدول 4-26. تاثیر صدور سند روستایی در افزایش روحیه همکاری و مشارکت روستاییان. 106
جدول 4-27. ارزیابی چگونگی پیگیری دهیار روستا در خصوص صدور سند روستایی.. 107
جدول 4-28. میزان نقش صدور سند روستایی درتسریع رفع مشکلات ومعضلات روستاییان. 108
جدول4-29. میزان استفاده از نیروهای بومی محلی در مراحل صدور سند روستایی.. 109
جدول 4-30. تاثیر صدور سند روستایی در تقویت هویت اجتماعی روستاییان. 110
جدول4-31. میزان مشارکت اعضای شورای اسلامی روستادر مراحل صدور سند روستایی.. 111
جدول 4-32. میزان همکاری نهادها وادارات دولتی در مراحل صدور سند روستایی.. 112
جدول 4-33. میزان تاثیر صدور سند روستایی در افزایش رفاه اجتماعی.. 113
جدول 4-34. میزان تاثیر صدور سند درجلوگیری از مهاجرت روستائیان به شهر. 114
جدول 4-35. میزان تاثیر صدور سند روستایی در تحکیم روابط خویشاوندی.. 115
جدول 4-36. میزان تاثیر صدور سند روستایی در مهاجرت از شهر به روستا 116
جدول4 -37. میزان تاثیر صدور سند روستایی در مراجعه روستاییان به خویشاوندان جهت ضمانت ووثیقه. 117
جدول 4-38. میزان تأثیر صدور سند روستایی در مراجعه خویشاوندان به نزد روستائیان جهت ضمانت ووثیقه 118
جدول 4-39 . میزان تاثیر صدور سند روستایی در فروش واحدهای روستایی.. 119
جدول 4-40. میزان تاثیر صدور سند روستایی در کاهش جرایم اختلافات ملکی درروستا 120
جدول 4-41. میزان تاثیر صدور سند روستایی در کاهش میزان طلاق به واسطه اختلافات ملکی درروستا 121
جدول 4-42. میزان تاثیر صدور سند روستایی در افزایش اجاره بها واحدهای مسکونی وتجاری.. 122
جدول 4-43. میزان تاثیرصدور سند روستایی در تغییرات کالبد. 123
جدول 4-44. میزان تاثیر صدور سند روستایی در افزایش کیفیت بنا 124
جدول 4-45. میزان تاثیر صدور سند روستایی در جلوگیری از تخریب اراضی کشاورزی.. 125
جدول4-46. میزان تاثیر صدور سند روستایی در احداث واحدهای مسکونی وتجاری.. 126
جدول4-47. میزان تاثیر صدور سند روستایی در ایجاد فضای سبز. 127
جدول 4-48. میزان تاثیر سند روستایی در افزایش سطح زیر بناء واحدهای مسکونی.. 128
جدول4-49. میزان تاثیر صدور سند روستایی در ایجاد محیطی مناسب جهت سکونت… 129
جدول 4-50. میزان تاثیرصدور سند در ثبت تعداد معاملات انجام شده درروستا 130
جدول 4-51. میزان تاثیرصدور سند در تهیه اطلاعات ملکی درروستا 131
جدول4-52. میزان تاثیرصدور سند در جلب اعتماد روستائیان به بنیاد مسکن.. 132
جدول 4-53. میزان تاثیرصدور سند در سرعت بخشیدن به اجرای طرح های عمرانی.. 133
فهرست اشکال
عنوان صفحه
شکل 2-1. تقسیم بندی دوره های مختلف نظام مدیریت روستایی کشور. 37
شکل 3-1 . نقشه موقعیت جغرافیایی بخش مرکزی شهرستان رشت… 44
شکل 3-2 . نقشه زمین شناسی بخش مرکزی شهرستان رشت… 46
شکل 3-3 . نقشه توپوگرافی بخش مرکزی رشت… 48
شکل 3-1 نمایی از آبندان عمومی در دهستان لاکان -روستای سقالکسار. 53
شکل 3-4 نقشه شبکه آب بخش مرکزی رشت… 54
شکل 3-6 نقشه پوشش گیاهی بخش مرکزی شهر رشت… 58
شکل 3-2- نمایی از باغات چای در دهستان لاکان –روستای نارنج کل.. 68
شکل 3-3- محصولات باغی در دهستان لاکان- روستای نارنج کل.. 69
شكل 4-1. درصد تركیب پاسخگویان بر حسب جنس… 83
شکل 4-2. مشخصات جامعه آماری بر اساس سن افراد پاسخگو. 84
شکل 4-3. مشخصات جامعه آماری بر اساس تاهل افراد پاسخگو. 85
شکل 4-4. مشخصات جامعه آماری بر اساس بعد خانوار. 86
شکل 4-5. مشخصات و جامعه آماری براساس وضعیت سواد افراد پاسخگو. 87
شکل 4-6. مشخصات و جامعه آماری براساس میزان تحصیلات افراد پاسخگو. 88
شکل 4-7. مشخصات جامعه آماری براساس وضعییت شغل افراد پاسخگو. 89
شکل 4-8. مشخصات جامعه آماری براساس نوع شغل افراد پاسخگو. 89
شکل 4-9. مشخصات جامعه آماری براساس محل تولد افراد پاسخگو. 90
شکل 4-10. مشخصات جامعه آماری براساس محل سکونت افراد پاسخگو. 91
شکل 4-11. میزان تاثیر صدور سند در ایجاد اشتغال. 92
شکل 4-12. میزان تاثیر صدور سند در افزایش درآمد روستاییان. 93
شکل4-13. میزان تاثیر صدور سند در افزایش کارگاههای تولیدی.. 95
شکل 4-14. میزان تاثیر صدور سند در افزایش کارگاههای خدماتی.. 96
شکل 4-15. میزان تاثیر صدور سند در افزایش میزان سرمایه گذاری در بخش خصوصی.. 97
شکل 4-16. میزان تاثیر صدور سند در استفاده از تسهیلات بانکی.. 98
شکل 4-17. میزان تاثیر صدور سند روستایی در جذب اعتبارات دولتی.. 99
شکل 4-18. میزان تاثیر صدور سند روستایی در افزایش بهای زمین در داخل بافت روستا 100
شکل 4-19. میزان تاثیر صدور سند روستایی در افزایش بهای مسکن.. 101
شکل 4-20. میزان تاثیر صدور سند روستایی بر حجم گردش مالی(مبادله پول)در روستاها 102
شکل 4-21. تاثیر صدور سند روستایی در تغییر ارزش زمین از مصرفی به مبادلهای.. 104
شکل 4-22. تاثیر صدور سند روستایی بر رشد اقتصادی وعمران وآبادی روستا 105
شکل 4-23. تاثیر صدور سند روستایی در افزایش روحیه همکاری و مشارکت روستاییان. 106
شکل 4-24. ارزیابی چگونگی پیگیری دهیار روستا در خصوص صدور سند روستایی.. 107
شکل 4-25. میزان نقش صدور سند روستایی درتسریع رفع مشکلات ومعضلات روستائیان. 108
شکل 4-26. میزان استفاده از نیروهای بومی محلی در مراحل صدور سند روستایی.. 109
شکل 4-27. تاثیر صدور سند روستایی در تقویت هویت اجتماعی روستاییان. 110
شکل4-28. میزان مشارکت اعضای شورای اسلامی روستادر مراحل صدور سند روستایی.. 111
شکل4-29. میزان همکاری نهادها وادارات دولتی در مراحل صدور سند روستایی.. 112
شکل4-30. میزان تاثیر صدور سند روستایی در افزایش رفاه اجتماعی.. 113
شکل 4- 31. میزان تاثیر صدور سند درجلوگیری از مهاجرت روستائیان به شهر. 114
شکل 4-32. میزان تاثیر صدور سند روستایی در تحکیم روابط خویشاوندی.. 115
شکل4-33. میزان تاثیر صدور سند روستایی در مهاجرت از شهر به روستا 116
شکل 4-34. میزان تاثیر صدور سند روستایی در مراجعه روستاییان به خویشاوندان جهت ضمانت ووثیقه. 117
شکل 4-35. میزان تاثیر صدور سند روستایی در مراجعه خویشاوندان به نزد روستائیان جهت ضمانت ووثیقه 118
شکل 4-36. میزان تاثیر صدور سند روستایی در فروش واحدهای روستایی.. 119
شکل 4-37. میزان تاثیرصدور سند روستایی در کاهش جرایم اختلافات ملکی درروستا 120
شکل 4-38. میزان تاثیر صدور سند روستایی در کاهش میزان طلاق به واسطه اختلافات ملکی درروستا 121
شکل 4-39. میزان تاثیر صدور سند روستایی در افزایش اجاره بها واحدهای مسکونی وتجاری.. 122
شکل 4-40. میزان تاثیرصدور سند روستایی در تغییرات کالبدی.. 123
شکل 4-41. میزان تاثیر صدور سند روستایی در افزایش کیفیت بنا 124
شکل4-42. میزان تاثیر صدور سند روستایی در جلوگیری از تخریب اراضی کشاورزی.. 125
شکل 4-43. میزان تاثیر صدور سند روستایی در احداث واحدهای مسکونی وتجاری.. 126
شکل 4-44. میزان تاثیر صدور سند روستایی در ایجاد فضای سبز. 127
شکل4-45. میزان تاثیر سند روستایی در افزایش سطح زیر بناء واحدهای مسکونی.. 128
شکل 4-46. میزان تاثیر صدور سند روستایی در ایجاد محیطی مناسب جهت سکونت… 129
شکل 4-47. میزان تاثیرصدور سند در ثبت تعداد معاملات انجام شده درروستا 130
شکل 4-48 میزان تاثیرصدور سند در تهیه اطلاعات ملکی درروستا 131
شکل 4-49. میزان تاثیرصدور سند در جلب اعتماد روستائیان به بنیاد مسکن.. 132
شکل 4-50. میزان تاثیرصدور سند در سرعت بخشیدن به اجرای طرح های عمرانی.. 133
چکیده
فضاهای روستایی بخشی از جوامع انسانی هستند و توسعه پایدار و یکپارچه ملی معطوف به توسعه پایدار در سطح منطقهای، شهری و روستایی است. در همین راستا برنامه دوم، سوم و چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی، و فرهنگی، عمران روستایی را یکی از اهداف خود قرار داده و برای رسیدن به آن یکی از راهکارهای اجرایی را صدور سند اماکن روستایی در نظر گرفته است. صدور سند بر اساس تقاضای جمعی روستاییان و برداشت نقشه تفكیكی روستا با مشخصات ثبتی، تحدید حدود و تعیین مالكیت قانونی املاك صورت می گیرد. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و مبنای روش آن توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری این تحقیق شامل روستاهای بخش مرکزی شهرستان رشت است که طی سالهای 90-1375 اقدام به صدور سند برای آنها شده است که بر این اساس از مجموع روستاهای بخش مرکزی شهرستان رشت تعداد 20 روستا تاکنون از این مزیت برخوردار شده و با توجه به موضوع تحقیق، روستاهایی که از زمان صدور سند آنها حدود 5 سال گذشته انتخاب شده که شامل 10 روستا میباشد. حجم نمونه با استفاده از جدول استاندارد شده مورگان 375 پرسشنامه تعیین و به روش نمونه گیری تصادفی- سهمیهای توزیع آنها صورت گرفته است. متغیرهای تحقیق شامل صدور سند مالکیت به عنوان متغییر مستقل و اثرات اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و مدیریتی به عنوان متغیر وابسته میباشند. همچنین در این پژوهش روایی پرسشنامه از طریق نظر متخصصان و کارشناسان امر و پایایی پرسشنامه با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ در بخش اثرات اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و مدیریتی بدست آمده است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که صدور سند اماکن روستاییاز نظر ساکنان مناطق روستایی در زمینههای اقتصادی، اجتماعی و کالبدی موفق بوده و نتایج خوبی را بهمراه داشته است. این طرح هم چنین در برگیرنده مجموعه فعالیتهای حقوقی و فنی تهیه و تنظیم مدارك و نقشههای لازم جهت صدور اسناد اماكن روستایی است.
واژگان كلیدی: مالکیت، سند، ثبت، مسکن روستایی، توسعه روستایی، بخش مرکزی، شهرستان رشت.
مقدمه
مالكیت زمین همواره یكی از مهمترین ابزار كسب قدرت در روستاهای ایران بوده است. تحولات اجتماعی- اقتصادی دهه 40 و 50 اگرچه سبب گردید تا ساختار مالكیت از بزرگ مالكی به خرده مالكی تغییر یابد ولی هنوز در كنار ارزش اقتصادی، ارزش اجتماعی – سیاسی زمین از جایگاهی ویژه در روستاها برخوردار است.