فصل اول: طرح تحقیق صفحه
1-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2
1-2- بیان مسئله …………………………………………………………………………………………………………………………………..6
1-3- ضرورت واهمیت تحقیق. …………………………………………………………………………………………………………8
1-4-هدفهاو فرضیههای تحقیق…………………………………………………………………………………………………………. 9
1-4-1-هدفکلی پزوهش. …………………………………………………………………………………………………………………….8
1-4-2- اهداف ویژه.. ……………………………………………………………………………………………………………………………8
1-4-3- فرضیههای تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………….9
1-4-3-1- فرضیه ………………………………………………………………………………………………………………………………. 9
1-5- روش تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………..9
1-6- محدودیتهای تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………….10
1-6-1- محدودیتهای قابل کنترل……………………………………………………………………………………………………..10
1-6-2- محدودیتهایغیرقابل کنترل………………………………………………………………………………………………….10
1-7- تعریف عملیاتی واژهها و اصلاحات………………………………………………………………………………………………11
فصل دوم:مبانی نظری پیشینه تحقیق
2-1-مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 13
2-2-منابع انرژی داخل عضله ……………………………………………………………………………………………………………..13
2-2-1-منابع ATPغیرهوازی……………………………………………………………………………………………………………. 14
2-3- تداوم انرژی وتوالی ودرهم آمیزی دستگاههای انرژی درورزشها………………………………………………15
2-4- دستگاه گلیکولیز بی هوازی ……………………………………………………………………………………………………….16
2-4-1- روند بیوشیمیایی گلیکولیز…………………………………………………………………………………………………… 17
2-4-1-1-اکسیداسیون گلوکزبه پیروات……………………………………………………………………………………………..19
2-4-1-2-سرنوشت پیروات…………………………………………………………………………………………………………………19
2-4-2- انرژی حاصل از تبدیل گلوکز به لاکتات ……………………………………………………………………………….20
2-4-3 مزایا و محدودیتهای دستگاه گلیکولیز بی هوازی (دستگاه اسیدلاکتیک)……………………………20
2-5 رابطه خستگی و تجمع اسیدلاکتیک……………………………………………………………………………………………21
2-6-دفع اسید لاکتیک از خون و عضله ……………………………………………………………………………………………..21
2-6-1 سرعت حذف شدن اسیدلاکتیک……………………………………………………………………………………………..22
2-6-2-تأثیر فعالیت بدنی در دوره بازیافت بر دفع اسیدلاکتیک………………………………………………………..22
2-6-3 سرنوشت اسیدلاکتیک فیزیولوژی دفع اسیدلاکتیک………………………………………………………………23
2-7 سازگاری با تمرینات بی هوازی ……………………………………………………………………………………………………25
2-7-1 سازگاری دستگاه گلیکولیتیک…………………………………………………………………………………………………25
2-8 ارزیابی تغییرات ناشی از فعالیتهای شدیدبیشینه………………………………………………………………………25
2-9- گرم کردن ………………………………………………………………………………………………………………………………….26
2-9-1- ضرورت گرم کردن …………………………………………………………………………………………………………………26
2-9-2-آثارفیزیولوژی گرم کردن…………………………………………………………………………………………………………26
2-9-3 آثار گرم کردن در جلوگیری از آسیب……………………………………………………………………………………..28
2-9-4-شدت ومدت گرم کردن………………………………………………………………………………………………………….28
2-9-5-اجزای کلی گرم کردن…………………………………………………………………………………………………………… 29
2-9-6-محتوای برنامه گرم کردن ……………………………………………………………………………………………………….31
2-10-مروری بر تحقیقات مربوط به موضوع تحقیق ………………………………………………………………………….32
2-10-1-کنترل سوخت و ساز اسیدلاکتیک در مدت تمرینات………………………………………………………….32
2-10-1-1 تولید و دفع اسیدلاکتیک………………………………………………………………………………………………….33
2-10-1-2-مکانیسمهای ذاتی کنترل غلظت لاکتات خون در مدت تمرینات…………………………………..33
2-10-2-تحقیقات در رابطه با شدت و مدت گرم کردن…………………………………………………………………….34
2-10-3-تحقیقاتی که تأثیرگرم کردن برتغییرات اسیدلاکتیک خون ورزشکاران را بررسی کردهاند…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………38
فصل سوم:روش اجرای تحقیق
3-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………42
3-2- روش پژوهشی……………………………………………………………………………………………………………………………42
3-3 جامعه آماری…………………………………………………………………………………………………………………………………42
3-3-1-روش نمونه گیری و نحوه گزینش آنها…………………………………………………………………………………. .43
3-4 متغیرهای پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………..43
3-5 نحوه اجرای پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………..43
3-5-1 نحوه اجرای آزمون «بروس»…………………………………………………………………………………………………….44
3-5-2 نحوه اجرای برنامه گرم کردن…………………………………………………………………………………………………..44
3-5-3-نحوه کنترل ضربان قلب…………………………………………………………………………………………………………..45
3-5-4-نحوه اندازه گیری غلظت اسیدلاکتیک خون…………………………………………………………………………. 45
3-5-5- نحوه اجرای فعالیت شدید بیشیته………………………………………………………………………………………….45
3-6- معرفی وسایل اندازه گیری…………………………………………………………………………………………………………45
3-7- روش آمار…………………………………………………………………………………………………………………………………….46
فصل چهارم:تجزیه وتحلیل آماری
4-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………….48
4-2- بررسی توصیفی یافتههای تحقیق………………………………………………………………………………………….. 48
4-2-1 بررسی توصیفی تواتر قلبی آزمودنیها……………………………………………………………………………………..49
4-2-2- بررسی توصیفی تغییرات غلظت لاکتات خون آزمودنیها……………………………………………………..50
4-3-آزمون فرضیههای تحقیق…………………………………………………………………………………………………………… 52
4-3-1- آزمون فرضیههای اصلی تحقیق……………………………………………………………………………………………..52
فصل پنجم:بحث ونتیجه گیری
5-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………….65
5-2- خلاصه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………..56
5-3- نتایج تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………….56
5-4- بحث و نتیجهگیری…………………………………………………………………………………………………………………….57
5-5-پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………………………59
فهرست منابع و مأخذ……………………………………………………………………………………………………………………………60
منابع فارسی …………………………………………………………………………………………………………………………………………61
منابع لاتین……………………………………………………………………………………………………………………………………………62
فهرست جدولها
جدول 3-1-مشخصات مراحل هفت گانه بروس…………………………………………………………………………………..44
جدول 4-1- مشخصات بدنی آزمودنیها………………………………………………………………………………………………48
جدول 4-2- :مشخصات ضربان قلب آزمودنیها طی سه مرحله استراحت، بعدازگرم کردن وبعد ازفعالیت شدید بیشینه………………………………………………………………………………………………………………………… 49
جدول 4-3- مشخصات لاکتات آزمودنیها در سه مرحله استراحت، بعد از گرم کردن و بعداز فعالیت شدید بیشینه…………………………………………………………………………………………………………………………………………51
جدول 4-4- یافتههای فرض آماری اول………………………………………………………………………………………………52
جدول 4-5- یافتههای فرض آماری دوم………………………………………………………………………………………………53
جدول 4-6- یافتههای فرض آماری سوم …………………………………………………………………………………………….53
جدول 4-7- یافتههای فرض آماری چهارم………………………………………………………………………………………… 54
فهرست شکلها
شکل 2-1- منابع انرژی غیرهوازی………………………………………………………………………………………………………14
شکل 4-1- تغییرات تواتر قلبی گروه استقامتی در سه مرحله استراحتی،بعد از گرم کردن و بعداز فعالیت شدیدبیشینه……………………………………………………………………………………………………………………………..50
شکل 4-2- تغییرات تواتر قلبی گروه سرعتیدر سه مرحله استراحتی، بعد از گرم کردن و بعداز فعالیت شدیدبیشینه…………………………………………………………………………………………………………………………………………..50
شکل4-3-تغییرات غلظت لاکتات خون گروه استقامتی درسه حالت استراحتی،بعدازگرم کردن وبعدازفعالیت شدید بیشینه…………………………………………………………………………………………………………………..51
شکل4-3- تغییرات غلظت لاکتات خون گروه سرعتی درسه حالت استراحتی، بعدازگرم کردن وبعدازفعالیت شدید بیشینه…………………………………………………………………………………………………………………..51
فصل اول:
طرح تحقیق
- 1 – مقدمه
یکی از مهمترین موضوعاتی که ذهن متخصصین علوم ورزشی را بخود معطوف داشته، بروز خستگی در حین اجرای فعالیتهای ورزشی میباشد. خستگی و درماندگی یکی از موانع مهم اجرای مطلوب و موفقیت آمیز فعالیتهای ورزشی به شمار میرود از همین رو تحقیقات بسیاری به منظور شناخت عوامل مختلف بروز خستگی و راهکارهای عملی به تعویق انداختن آن انجام شده است که طبیعتا به دلیل گستردگی رشتههای مختلف ورزشی نتایج متفاوتی به دنبال داشته است. اغلب تحقیقات درباره خستگی عضلانی موضعی، روی اتصال عصبی عضلانی، ساز و کار انقباضی و دستگاه عصبی عضلانی متمرکز میباشد این حالت میتواند در مواضع گوناگونی بروز کند که در اینجا به تعدادی از آنها اشاره میشود:
خستگی و صفحه محرکه: برخی از شواهد موافق و مخالف این نظر که خستگی عضلانی به علت ضعف و ناتوانی صفحه محرکه است، وجود دارند. این نوع خستگی ظاهرا در واحدهای حرکتی FT([1])بیشتر است که به سهم خود در مقایسه با تارهای ST([2])، دارای خستگیپذیری بیشتری می باشند. ناتوانی صفحه محرکه جهت ارسال تکانش عصبی به تارهای عضلانی به احتمال قوی به دلیل کاهش آزاد شدن منتقل کننده شیمیایی «استیل کولین» از انتهای عصب است)3).
خستگی ساز و کار انقباضی: عوامل چندی در خستگی ساز و کار انقباضی دخالت دارند برخی ازاین عوامل به قرار ذیر میباشند:
الف– تخلیه منابع PCوATP
ب– تخلیه ذخائر گلیکوژنی عضله
ج– تجمع اسیدلاکتیک
د- سایر عوامل مانند فقدان اکسیژن و جریان خون ناکافی
که البته بسته به نوع فعالیت ورزشی، نقش یک یا تعدادی از این عوامل در ایجاد خستگی بارزتر است. بطور مثال، در فعالیتهای استقامتی بین 30 دقیقه تا 4 ساعت این تخلیه ذخائرگلیکوژنی عضله میباشد که نقش بیشتری در درماندگی دارد و یا در فعالیتهای سریع که سرعت اکسیژن مصرفی هماهنگ با سرعت تجزیه گلیکوژن نیست به دلیل ایجاد کسر اکسیژن، این تجمع اسیدلاکتیک است که حالت مذکور را ایجاد مینماید. بنابراین پاسخ اسیدلاکتیک به فعالیتهای ورزشی در ورزشهای بسیار سریع، بارز و مشهود است(3).
مورهاوس و میلر(1) اینطور بیان کردند «زمانی که یک عضله در هر ثانیه یک بار بطور متوالی تحریک شود، قدرت انقباضی عضله شروع به کاهش میکند در این حالت نه تنها میزان كوتاه شدن عضله، بلكه حتی میزان دوره استراحت آن نیز كم و ناقص میشود در پایان عضله حتی نمیتواند به تحریكات قوی نیز پاسخ دهد». «مورهاوس و میلر» این جریان را خستگی نامیدند آنها در آزمایشی با برش عرضی به یك عضله خسته مشاهده كردند كه داخل بافت عضلانی اسید وجود دارد(18) .
بطور تجربی نشان داده شدهاست كه ممكن است خستگی از طریق ایجاد تولید اضافی اسید كه باعث كاهش تحریك پذیری عضله میشود، ایجاد شود. تجمع تولیدات اضافی اسید بطور اخص اسیدلاكتیك در عضلات فعال به فقدان جریان خون طبیعی در آنها مربوط میشود همچنین مقدار اكسیژن موجود عضله برای اكسیده كردن اسیدلاكتیك كافی نیست(18) .
اگر چه بسیاری عقیده دارند اسیدلاكتیك مسئؤول خستگی و واماندگی در تمامی انواع ورزشها است، ولی باید توجه داشت كه این ماده تنها در جریان فعالیتهای عضلانی بسیار شدید و كوتاه مدت در درون تارهای عضلانی تجمع پیدا میكند. برای مثال در دوندگان ماراتن سطح اسیدلاكتیك در پایان مسابقه و با وجود بروز واماندگی هنوز نزدیك به مقادیر حالت استراحت است.
ورزشكاران همیشه سعی می كنند هنگام مسابقات، بهترین اجرای خود را به نمایش بگذارند و در این میان عوامل متعددی مانع از بروز بهترین عملكرد آنها میشود یكی از این عوامل خستگی است به ویژه در دورههای كوتاه مدت تمرینات با شدت زیاد (25).
یكی از دلائل خستگیهای موضعی، انباشتگی اسیدلاكتیك در عضلات فعال و غلظت یون هیدروژن در خون است(24) .شدت و نوع خستگی عضلانی به نوع، مدت، شدت تمرین و نوع تارهای عضلانی فعال و عوامل متعدد محیطی و شدت این عوامل وابسته است افزایش مقدار لاكتات در تمرینات بی هوازی بر اثر كاهش مقدار جریان خون به دلیل انقباضهای ایزومتریك در عضلات فعال به دنبال تمرینات شدید است(27) .اسیدوز درون سلولی در نتیجه افزایش اسیدلاكتیك، عامل مهمی در ایجاد خستگی عضلات اسكلتی است(26) .
محققین تاكنون در مراحل مختلف تمرین یا مسابقه در رشتههای مختلف ورزشی نسبت به اندازهگیری سطح اسیدلاكتیك خون ورزشكاران و میزان تغییرات آن اقدام نموده و آن را تفسیر كردهاند یكی از این عوامل مرحله گرم كردن برای شروع یك مسابقه و یا یك تمرین جدی است .آماده شدن جسمانی و روانی برای یك مسابقه و یا تمرین از موارد مهمی است كه دانشمندان این رشته به آن پرداختهاند گرچه مدت مدیدی است كه به ورزشكاران توصیه میشود قبل از شروع یك جلسه تمرین سنگین و یا مسابقه دقایقی را به تمرینات مقدماتی یا گرم كردن بپردازند ولی نتایج برخی تحقیقات كه تفاوتی در عملكرد ورزشكاران قبل و بعد از گرم كردن نشان ندادهاند باعث شده تا در مورد ضرورت شدت و مدت فعالیتهای مقدماتی اتفاق نظر كلی وجود نداشته باشد(3) .
اما با توجه به اتفاق نظر در مورد آثار مثبت گرم كردن امروزه تقریبا همه ورزشكاران گرم كردن را بخشی از تمرین یا مسابقه خود قرار دادهاند و مربیان نیز نسبت به این مسئله تاكید بسیار دارند. آثار مثبت گرم كردن میتواند شامل بهبود عملكرد ورزشكار، پیشگیری از آسیبهای ناشی از فعالیت، تأثیرات فیزیولوژیكی و آثار روانی باشد. گرم كردن نه تنها به اجرای فعالیتهای آنها كمك میكند بلكه از آسیب دیدگی حین فعالیت نیز جلوگیری میكند(5) .
نكته مهم دیگر متغیرهائی است كه گرم كردن را تحت تاثیر قرار میدهند مدت زمان گرم كردن، شدت گرم كردن، محتوای برنامه، فاصله زمانی آن تا فعالیت اصلی متغیرهائی هستند كه میتوانند با توجه به ویژگیهای ورزشكار، نوع و ماهیت رشته ورزشی موردنظر، شرایط آب و هوائی، درجه حرارت محیط و هدفهای جلسه تمرین یا مسابقه تغییر كنند(14) .
در رابطه با مدت و شدت گرم كردن كه تحقیق حاضر با تاكید بر آن صورت میگیرد گفته شده، تمرینات گرم كردن باید در حدی باشند كه درجه حرارت عمومی و عمقی بافتها و عضلات را افزایش دهند، مشروط بر اینكه موجب خستگی ورزشكار نشود. شدت و مدت گرم كردن باید نسبت به نوع رشته ورزشی و سطح آمادگی ورزشكار تنظیم شود. برای مثال در یك فعالیت بیشینه ورزشكار ورزیده باید بین 20 تا 30 دقیقه تمرین نسبتا شدید انجام دهد، در حالی كه چنین تمرینی برای یك ورزشكار مبتدی خسته كننده خواهد بود. ازآنجائیكه افزایش درجه حرارت بدن موجب تعریق میشود، در چنین حالتی درجه حرارت بدن حدود 2 درجه بالاتر از حد طبیعی خواهد بود بنابراین شروع تعریق نشانه خوبی برای گرم كردن بدن و عضلات خواهد بود(5) .
[سه شنبه 1399-10-09] [ 10:05:00 ق.ظ ]
|