گفتار اول- بزه کاری زنان

 

گفتار دوم-بزه دیدگی زنان

 

گفتار سوم-زنان بزه دیده

 

مبحث ششم-مفهوم همسر آزاری

 

مبحث هفتم-همسر کشی

 

فصل دوم- کلیات و مفاهیم راجع به عوامل دخیل در مطالعه

 

مبحث اول-تعریف فرهنگ

 

مبحث دوم-نقش فرهنگ به عنوان متغیر مستقل یا متغیر وابسته

 

گفتار اول-فرهنگ به عنوان متغیر مستقل

 

گفتار دوم-فرهنگ به عنوان متغیر وابسته

 

مبحث سوم-دیدگاه های جرم شناختی راجع به فرهنگ

 

مبحث چهارم-مسائل مذهبی

 

گفتار اول-دیدگاه منفی به دین

 

گفتار دوم-دیدگاه های مثبت راجع به دین

 

مبحث پنجم-مسائل معنوی

 

بخش دوم- پیشگیری از همسرآزاری در پرتو، فرهنگ، مذهب و معنویت

 

فصل اول- کلیات و مفاهیم راجع به پیشگیری

 

مبحث اول- تعریف و مفهوم پیشگیری

 

مبحث دوم- ارتباط سیاست جنایی و پیشگیری از جرم

 

مبحث سوم-انواع مدل های پیشگیری از وقوع جرم

 

گفتار اول-تعریف پیشگیری وضعی

 

گفتار  دوم-پیشگیری اجتماعی یا رشد مدار

 

بند اول-تعریف پیشگیری اجتماعی یا رشد مدار

 

بند دوم-زیر بنای نظریه  و مبنای نظریه پیشگیری اجتماعی یا رشد مدار

 

بند سوم-شیوه های پیشگیری رشد مدار

 

1-پیشگیری عمومی

 

2-پیشگیری خاص

 

گفتار سوم-تدابیر حمایتی جامعه مدنی

 

گفتار چهارم-خدمات مشاوره ای رایگان دولتی

 

فصل دوم- پیشگیری در پرتو فرهنگ، مذهب و معنویت

 

مبحث اول-پیشگیری از همسر آزاری در پرتو فرهنگ

 

گفتار اول-توصیه های فرهنگی در پیشگیری از همسر آزاری

 

گفتار دوم-نقش زن در فرهنگ های تمامیت خواه

 

گفتار سوم-نقش زن در فرهنگ های لیبرال یا آزاد منش

 

گفتار چهارم-فرهنگ به عنوان عنصر سازنده اخلاق

 

گفتار پنجم-اخلاق به عنوان عامل پیشگیرانه اجتماعی

 

مبحث دوم- پیشگیری در پرتو مذهب و عوامل معنوی

 

گفتار اول-ترکیب مذهب و معنویت

 

بند اول-پیشگیری از همسر آزاری طریق آموزشهای جمعی

 

بند دوم-پیشگیری از همسرآزاری طریق آموزشهای فردی

 

گفتار دوم-بررسی پیشگیری ازهمسر آزاری در اسلام

 

 

بند اول-اثر وعظی

 

بند دوم-کارکرد پیشگیرانه اصول دین

 

بند سوم-خداباوری و تاثیر آن بر عملکرد انسان

 

بند چهارم-نقش پیشگیرانه توحید

 

بند پنجم-توسعه روش های پیشگیری اجتماعی در اسلام

 

نتیجه گیری و پیشنهادات

 

 

 

چکیده:

 

مطالعه جرم شناسی تاثیر مسائل فرهنگی، مذهبی و معنوی در پیشگیری از همسرآزاری، موضوع است که در این پایان نامه مورد بررسی قرار گرفته است. نگارنده پس از طرح کلیاتی راجع به جرم شناسی و مسائل زنان و رابطه آن با جنسیت به ارتباط مفهومی آن با فرهنگ، مذهب و معنویت پرداخته است. از این منظر باید گفت نمی توان به فرهنگ به عنوان یک عامل مستقل اصالت داد؛ گرچه در برخی دیدگاه ها نقش برجسته ای برای انجام جرایم زنان یا بزه دیدگی آنها در این خصوص قائل شده اند. در خصوص مذهب و معنویت این دو عامل با وجود ارتباط با پیشگیری رشد مدار می توانند عامل درونی بازدارنده برای پیشگیری از بزهکاری و بزه دیدگی محسوب شوند. به عنوان نتیجه می توان گفت تاثیر عامل روانی و رشد مدار تاثیر بیشتری از پیشگیری های محیطی و وضعی دارند.

 

واژگان کلیدی:

 

بزه، زنان، پیشگیری، مذهب، معنویت، فرهنگ

 

 

 

مقدمه

 

1-بیان مسئله

 

با تشکیل هر اجتماع از آغاز تاریخ تا به امروز خواه ناخواه انسان را با پدیده های اجتماعی کهنه و نو روبرو می سازد. در این میان برخی از آنچه بدان «پدیده مجرمانه» گفته می‌شود از اهمیت زیادی برخوردار است و این اهمیت خود یا به دلیل شیوع و رواج آن و یا به دلیل تاثیر منفی آن بر زندگی بشر بوده است. پدیده‌هایی مانند جرم یا بزه، طلاق همسرآزاری و… همه و همه آدمی را به تفکر و چاره‌اندیشی برای برخورد با آن رهنمون ساخته است. انسان در فراز و نشیب های تاریخ همیشه از دردها و آسیب های اجتماعی بسیاری رنج برده و همواره در جستجوی یافتن علل و انگیزه های آن بوده است تا راه ها و شیوه هایی را برای پیشگیری و درمان بیابد.

 

در واقع درگیری وی در طول تاریخ با پدیده های اجتماعی است که در کوچکترین وجه این معضلات در خانواده ظهور و بروز می‌یابد. خانواده را می توان از نظرگاه مکاتب مختلف تعریف و تبیین کرد. این واحد کوچک اجتماعی می تواند در تنظیم و تعیین بسیاری از نیازها و رفتارهای فرد موثر واقع شود  و در راستای تثبیت جایگاه اجتماعی و منزلت افراد و تامین نیازهای روحی و جسمی حرکت نماید. کارکردهای خانواده در طول تاریخ دستخوش تغییر فراوان بوده و تغییر شکل و ساختار آن از صورت گسترده[1] به هسته ای[2] سبب بروز تغییراتی در وظایف اعضای آن و روابط خانوادگی شده است.[3]  اما نکته مهم آن است که هیچ جامعه ای چنانچه از خانواده های سالم برخوردار نباشد نمی تواند ادعای سلامت کند، و هیچ یک از آسیب های اجتماعی از جمله همسر آزاری نمی تواند بی تاثیر از نظام خانواده پدید آمده باشد.

 

همسرآزاری به عنوان یک مسئله اجتماعی می تواند زمینه بروز بسیاری از مسائل و پیامدهای متفاوت و بعضا زمینه بروز بسیاری از آسیب های اجتماعی دیگر در سطوح فردی و سطوح اجتماعی فراهم آورد. از یک سو این آثار و پیامدها می تواند عوارضی را برای زنان و مردان به خصوص زنان و از سوی دیگر برای فرزندان به همراه داشته باشد.

 

آثار و عوارضی که خشونت و همسر‌آزاری برای فرزندان و خانواده به همراه دارد از آن جهت قابل اهمیت می باشد که می تواند زمینه بروز بسیاری از اختلالات رفتاری و روحی و روانی در آنان باشد و زندگی فردی و اجتماعی آتی آنان را به مخاطره اندازد. بروز افسردگی در کودکان و نوجوانان، اضطراب، پرخاشگری و عصیان در نوجوانان، حسادت، سوء ظن و بدبینی نسبت به دیگران، فرار از منزل، ترک تحصیل و افت تحصیلی، بزهکاری و کجروی های اجتماعی (قتل، دزدی، فحشا و …) ازدواج زودرس به ویژه برای دختران، ضعف اعتماد به نفس، اختلال هویت، اعتیاد، فقر، ضعف سلامت جسمی و روانی (بی خوابی، سوء تغذیه، بی اشتهایی و یا پرخوری عصبی و …) احساس درماندگی و سرخوردگی، تجربه عقده حقارت ناشی از عدم دسترسی به محیط گرم و عاطفی خانوادگی در مقایسه با دیگران و درونی سازی عقده های منفی و ضد اجتماعی، انزوای اجتماعی، گرایش به انواع انحرافات اجتماعی به جهت ضعف کنترل رفتاری و اخلاقی توسط والدین، اجتماع ستیزی و دیگرآزاری و بروز انواع خشونت‌های اجتماعی وجرایم منافی عفت وسایر آسیب های اجتماعی چون سرقت قتل خودکشی….که زمینه بروز از هم گسستگی را فراهم خواهد آورد.

 

2-سوالات تحقیق

 

1-مسائل فرهنگی، مذهبی و معنوی در پیشگیری از همسر آزاری نقشی دارند؟

 

2- شیوه های پیشگیری در هر یک به تفکیک کدامند؟

 

3-فرضیه های تحقیق

 

1-به نظر می رسد فرهنگ و مذهب به عنوان دو نیروی مهم سازنده حقوق می توانند در پیشگیری از بزه و همسر آزاری نیز موثر واقع شوند.

 

2-بر اساس پیشگیری رشد مدار و جامعه مدار می توان از آموزه های مذهب و فرهنگ یک جامعه در پیشگیری از همسر آزاری استفاده کرد.

 

4-ضرورت و اهداف تحقیق

 

دلیل قانع کننده‌ای که محقق برای پرداختن به پژوهش ابراز می دارد ضرورت تحقیق را نمایان می­سازد. در صورتی کار محقق در خور تحسین خواهد بود که یک توجیه عقلانی برای صرف وقت و هزینه ارائه کرده باشد. هر اندازه موضوع تحقیق جدیدتر باشد و گذشتگان کمتر پیرامون آن قلم زده باشند ضرورت تحقیق قوی تر نمایان می­شود. دلیل قانع کننده ای که نگارنده از انجام تحقیق حاضر داشته آن است که تا به حال درخصوص این موضوع به صورت مستقیم هیچ کار پژوهشی انجام نگرفته است. اولین نیاز ضروری برای تحقیق ضرورت از حیث مفهومی است. از این جهت در خصوص  شهادت  و تعارض آن با سند باید به تحلیل موضوع پرداخت.

 

در واقع تعیین دقیق مصادیق مفهومی نظیر همسرآزاری که حتی از جانب اندیشمندان مطرح می­گردد به صورت دقیق و صریح مشخص نیست. ضرورت های دیگر از حیث سیاست های تقنینی است. از حیث تقنینی ضعف قانونگذاری و از حیث قضایی عدم توجه دقیق قضات و سیاست های کلان قوه قضاییه به مفهوم  مد نظر آنها با هم چالش های زیادی را در سالهای اخیر شهروندان و رابطه بین این دو ایجاد کرده است.

 

به نظر می رسد یکی از مهمترین مولفه هایی که بر پدیده بزهکاری در جوامع امروزی موثر اند بحث همسرآزاری می‌باشد. در این مجال آنچه انجام این پژوهش را ضروری می سازد اهمیت این پدیده اجتماعی و ارتباط آن با مقوله های مانند مذهب و معنویت است. در واقع وضعیتی که جامعه مبتلابه آن است و بر زندگی قشر زیادی از مردم این تاثیر و تاثر اجتماعی وجود دارد و کمتر بدان توجه شده؛ از این رو انجام این پژوهش ضروری به نظر می رسد.

 

5-پیشینه تحقیق

 

مطالعه جرم شناختی تاثیر مسائل فرهنگی، مذهبی و معنوی در پیشگیری از همسر آزاری موضوعی است که در این پایان نامه مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. به لحاظ سابقه پژوهشی به نظر می رسد بسیاری از حقوق دانان و اندیشمندان علم جامعه شناسی به بررسی موضوع در حیطه کار خود پرداخته اند و از این نمونه می توان به موارد زیر اشاره کرد؛