مطالعات صورت گرفته نشان می‌دهد که : ‌در مراکز شهری مرگ ومیر ۱٫۴ درصد براثر پدیده گرد وغبارافزایش یافت. ناتوانی تنفسی۴درصد افزایش یافت است وبیماری های قلبی ۲ درصد بیشتر شد(استرا وبارتا ،۲۰۰۴ ).

امراض مسری و واگیر توسط این ذرات به مناطق مجاور منتقل شد وبعد از۲۴ ساعت وجودد ذرات ریزگرد برای افراد سالم سردرد وگیجی را به همراه داشت در بانکوک گزارش شد افزایش غلظت PM₁₀ باعث ایجاد تنگی نفس ‌در کودکان زیر ۲سال می شود زیرا این ذرات در ریه های تنفسی وارد شده است و در آن جا ته نشین می شوندوعوارض سوئی را به همراه دارد(چاین و همکاران ،۲۰۰۲:۵۱۸).

آمار سازمان بهداشت جهانی حاکی ازاین است که مواجه با ذرات ریز معلق موجود درهوای آزاد سالانه مرگ زودرس نیم میلیون انسان را به همراه دارد.یافته های این سازمان نشان می‌دهد که ذرات کوچکتر ومساوی ۲٫۵ میکرون خطرات جدی رابرسلامت انسان داشته وموجب افزایش مرگ و میر ناشی ازسرطان ریه وبیماری های قلبی _عروقی می شود

(براگلمن و همکاران،۲۰۰۱:۳۷۶).

شکل۹- خارش پوستی ناخنک چشم عفونت پوستی

بخش سوم

{ سازوکارهای حقوقی- نهادی

مقابله با ریزگردها }

فصل اول اسناد واصول حقوق بین الملل مرتبط با ریزگردها

مقدمه

این فصل شامل دوقسمت می‌باشد که درقسمت اول سازمان ها، کنفرانس ها وموافقتنامه های بین‌المللی ومنطقه ای مرتبط با ریزگردها بررسی می شود و در قسمت دوم اصول حقوق بین الملل که می‌تواند با موضوع ریزگردها مرتبط باشد موردبررسی قرار می‌گیرد.

قسمت اول اسناد حقوق بین الملل مرتبط باریزگردها

همان‌ طور که قبلاً گفته شد تاکنون موافقتنامه الزام آور بین‌المللی و یا منطقه ای در خصوص مهار ریزگردها توسط کشورها منعقده نشده و ‌بنابرین‏ می بایست از میان معاهدات و عرف های بین‌المللی و اصوال کلی حقوق بین الملل به بررسی این پدیده پرداخت. مسئله آلودگی فرامرزی در اواسط قرن بیستم در پرتو قضیه بسیار معروف تریل اسملتر میان دولت های کانادا و ایالات متحده آمریکا نمود یافت. بعد از این قضیه نیم قرن طول کشید تا دولت ها آن هم نه در سطح بین‌المللی بلکه در سطح منطقه ای برای مبارزه با آثار خطرناک باران های اسیدی بر دریاچه های اسکاندیناوی نخستین کنوانسیون منطقه ای حفاظت از هوای پاک را با حضور کانادا و ایالات متحده آمریکا در سال ۱۳۷۳ تصویب نمایند، این کنوانسیون چارچوبی که به نوبه خود یکی ازمهمترین مصادیق موفقیت دولت ها در مهار آلودگی های هوا به شمار می آید، نخستین سند بین‌المللی است که موضوع مبارزه حقوقی با آلودگی هوا در زمینه بین‌المللی (در چارچوب منطقه ای) را به نظم کشیده و دستاوردهای مشخص و مثبتی به بار آورده است(حسینی،۱۳۹۱:۳). معاهدات یا موافقتنامه های که چه در سطح منطقه ای و چه در سطح بین‌المللی در راستای حفاظت ازهوا در برابر آلودگی فرامرزی منعقد شده اند، همانند کنوانسیون ژنو در سال ۱۹۷۹ و کنوانسیون وین ۱۹۸۵و پروتکل های آن ها بیشتر در رابطه با آلودگی های انسان ساز یا ناشی از فعالیت های انسان بوده است، اما با توجه به ویژگی فرامرزی و سیال بودن این نوع آلاینده ها مواردی همچون توفان های شن یا توفان های گرد و غبار را نیز می توان تحت لوای این نوع آلودگی ها طبقه بندی نمود. اگرچه به هیچ وجه نمی توان ادعا نمود که صرفاً انسان وفعالیت های وی در شکل گیری و تشدید پدیده گرد وغبار بی تاثیر است، بلکه بررسی فرایند گرد وغبار در برخی ازموارد از جمله ایران نشان می‌دهد که در کنار عوامل طبیعی به وجود آورنده توده گرد و غبار، فاکتورهای انسان ساز و مصنوعی در بروز این پدیده مخاطره آمیز و پایداری و تدوام طولانی آن دخیل هستند یکی از انواع آلودگی های فرامرزی و مرزگذر، پدیده ریزگرد یا همان گرد و غبار می‌باشد. یکی از عوامل اصلی ایجاد این گونه توفان ها همان گونه که قبلاً ذکر شد، فرسایش زمین می‌باشد. بیابان زایی یکی از دلایل اصلی به وجود آمدن توفان های گرد و غبار می‌باشد. از آنجای که در رابطه با موضوع ریزگردها و توفان های گرد و غبار معاهده چند جانبه الزام آوری موجود نیست، لذا سعی می شود در این بخش قوانین واصول حقوقی چند کنوانسیون بین‌المللی ومنطقه ای که می‌توانند مرتبط با موضوع ریزگردها باشند مورد بررسی حقوقی قرار گیرد. ازجمله کنوانسیون های بین‌المللی مرتبط که نقش حفاظت ‌از خاک را دارند ودارای بیشترین ارتباط با موضوع ریزگردها می‌باشند، عبارتنداز: کنوانسیون بیابان زدایی، کنوانسیون تنوع زیستی وتاحدکمتری کنوانسیون تغییراقلیم. همچنین گروهی از کنوانسیون ها، پروتکل ها وتوافقنامه های منطقه ای وجود دارند که درآنها قوانینی مرتبط با ریزگردها، حفاظت ‌از خاک و کنترل فرسایش خاک وجود دارد. که درذیل به آن ها اشاره می شود.