1-6-2-2 . مرحله سازماندهی وطبقه بندی اطلاعات… 8

 

1-6-2-3 . مرحله تجزیه و تحلیل اطلاعات… 8

 

1-7 . جامعه آماری، حجم نمونه ومتغیرهای تحقیق.. 8

 

1-8 . پیشینه تحقیق.. 10

 

1-8-1. پیشینه تحقیق در زمینه تجارب جهانی.. 10

 

1-8-2. سابقه صدور سند در کشور. 12

 

1-9. محدوده مورد مطالعه. 14

 

10-10. محدودیت ها وتنگناهای تحقیق.. 14

 

1-11. واژهها و مفاهیم. 15

 

فصل دوم: روش شناسی وتکنیک های تحقیق

 

2-1. توسعه روستایی.. 19

 

2-2. راهبردهای توسعه روستایی.. 21

 

2-3. اهدف و ضرورتهای توسعه روستایی.. 22

 

2-4. اهداف توسعه روستایی.. 26

 

2-5. سابقه صدور سند. 27

 

2-5-1. سابقه صدور سند در جهان. 27

 

2-5-2. صدور سند روستایی در ایران. 34

 

2-5-2-1. ملاحظات و مصوبات قانونی طرح صدور سند روستایی در ایران. 34

 

2-5-2- 2. نظام مدیریت و برنامهریزی توسعه و عمران روستاهای کشور و اهداف آن. 36

 

2-6 . نظام مدیریت املاک روستایی کشور از روزگار باستان تا دوره معاصر. 37

 

2-7. بازتابها واثرات صدور سند. 41

 

2-7-1. اثرات اجتماعی – اقتصادی.. 41

 

2-7-2. اثرات كالبدی.. 41

 

2-7-3. اثرات مدیریتی – نهادی.. 41

 

فصل سوم: ویژگیهای جغرافیایی

 

3-1. ویژگیهای طبیعی.. 43

 

3-1-1. موقعیت جغرافیایی بخش مرکزی رشت… 43

 

3-1-2 .زمین شناسی.. 44

 

3-1-3. توپوگرافی.. 47

 

3-1-4. اقلیم. 49

 

3-1-4-1. طبقه بندی اقلیمی محدوده مورد مطالعه. 50

 

3-1-5 . پوشش ابری.. 50

 

3-1-6 . فشار وباد. 51

 

3-1-7 . منابع آب منطقه. 52

 

3-1-7-1. آب های سطحی.. 52

 

3-1-7-2. آبهای زیر زمینی.. 52

 

3-1-8 . خاک.. 55

 

3-1-9. پوشش گیاهی.. 57

 

3-2. ویژگیهای جمعیتی واجتماعی.. 59

 

3-2-1. پیشینه تاریخی محدوده مورد مطالعه. 59

 

3-2-2 . تعداد، توزیع و تراکم خانوار، جمعیت، بعد خانوار و تحولات آن………………………………. 61

 

 

3-2-3. ترکیب جنسی.. 60

 

3-2-4. ترکیب سنی.. 60

 

3-2-5. مهاجرت… 61

 

3-2-6. میزان سواد. 62

 

3-2-7. رشد جمعیتی.. 63

 

3-2-8. ویژگیهای اقتصادی.. 64

 

3-2-8-1. اشتغال. 64

 

3-2-8-2 . توزیع شغلی.. 65

 

فصل چهارم:  یافته‎های تحقیق

 

4-1. پیشینه محتوایی طرح صدور سند روستایی در ایران. 77

 

4-2. یافته های توصیفی.. 82

 

4-2-1 مشخصات فردی و عمومی پاسخگویان. 83

 

4-2-2. اثرات اقتصادی صدور سند روستایی.. 91

 

4-2-3 . بررسی اثرات اجتماعی صدور سند روستایی.. 105

 

4-2-4. بررسی اثرات کالبدی صدور سند روستایی.. 122

 

4-2-5. بررسی اثرات مدیریتی صدور سند روستایی(ویژه مدیر روستا) 129

 

4-3. یافته های تحلیلی.. 133

 

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

 

5-1. نتیجه گیری.. 139

 

5-2. پیشنهادها 139

 

 

 

 

 

فهرست جداول

 

عنوان                                                                                                          صفحه

 

جدول 1-1 . روستاهای مشمول سند بخش مرکزی شهرستان رشت… 9

 

جدول 1-2. روستاهای نمونه مشمول سند بخش مرکزی شهرستان رشت… 10

 

جدول 3-1. تقسیمات سیاسی بخش مرکزی شهرستان  رشت… 43

 

جدول 3-2  ایستگاه های هواشناسی واقع در بخش مرکزی رشت… 49

 

جدول 3-3- متوسط باران –دما و رطوبت ایستگاه رشت… 50

 

جدول 3-4 .جمعیت، تعداد خانوار و بعد خانوار به تفکیک بخش و دهستان طی سالهای1375-1385-1390بخش مرکزی رشت… 60

 

جدول3-5 . ترکیب جنسی  محدوده مورد مطالعه. 60

 

جدول 3-6 جمعیت باسواد ودرصد باسوادی در بخش مرکزی شهرستان رشت… 63

 

جدول 3-7 جمعیت محدوده مورد مطالعه. 63

 

جدول 3-8 سطح زیر کشت –تولید وعملکرد درهکتار محصولات کشاورزی.. 67

 

جدول 3-9. سطح زیر کشت وتولید انواع محصولات باغی محدوده مورد مطالعه. 68

 

جدول 3-10. تعداد روستاهای دارای برق به تفکیک دهستان. 71

 

جدول 3-11. تعداد روستاهای دارای آب به تفکیک دهستان. 71

 

جدول 3-12. تعداد روستاهای برخوردار از مخابرات و ارتباطات به تفکیک دهستان در بخش مرکزی شهرستان رشت   71

 

جدول 3-13 تعداد  روستاها براساس نوع راههای ارتباطی به تفکیک دهستان. 72

 

جدول 3-14. تعداد، درصد و سرانه خدمات بهداشتی و درمانی بخش به تفکیک دهستان. 73

 

جدول 3-15. تعداد مراکز آموزشی در مقاطع مختلف بخش به تفکیک دهستان. 73

 

جدول 3-16. تعداد و درصد مراکز فرهنگی و مذهبی بخش به تفکیک دهستان. 74

 

جدول 3-17. تعداد، مراکز اداری بخش به تفکیک دهستان. 74

 

جدول 3-18. تعداد مراکز ورزشی بخش به تفکیک دهستان. 75

 

جدول 4-1 روند صدور سند اماكن روستایی استان گیلان به تفكیك شهرستان. 79

 

جدول 4-2 روند صدور سند اماكن روستایی شهرستان رشت… 80

 

جدول 4-3 روند صدور سند اماكن روستایی بخش مركزی شهرستان رشت… 82

 

جدول 4-4. تركیب پاسخگویان بر حسب جنس… 83

 

جدول 4-5. مشخصات جامعه آماری بر اساس سن افراد پاسخگو. 84

 

جدول 4-6. مشخصات جامعه آماری بر اساس تاهل افراد پاسخگو. 85

 

جدول 4-7. مشخصات جامعه آماری بر اساس بعد خانوار. 86

 

جدول 4-8. مشخصات و جامعه آماری براساس وضعیت سواد افراد پاسخگو. 87

 

جدول 4-9. مشخصات و جامعه آماری براساس میزان تحصیلات افراد پاسخگو. 88

 

جدول  4-10. مشخصات جامعه آماری براساس وضعییت  شغلی افراد پاسخگو. 88

 

جدول 4-11. مشخصات جامعه آماری براساس نوع  شغل افراد پاسخگو. 89

 

جدول 4-12. مشخصات جامعه آماری براساس محل تولد افراد پاسخگو. 90

 

جدول 4-13. مشخصات جامعه آماری براساس محل سکونت افراد پاسخگو. 90

 

جدول 4-14. میزان تاثیر صدور سند در ایجاد اشتغال. 92

 

جدول 4-15. میزان تاثیر صدور سند در افزایش درآمد روستاییان. 93

 

جدول 4-16. میزان تاثیر صدور سند در افزایش کارگاههای تولیدی.. 94

 

جدول 4-17. میزان تاثیر صدور سند در افزایش کارگاههای خدماتی.. 95

 

جدول 4-18. میزان تاثیر صدور سند در افزایش میزان سرمایه گذاری در بخش خصوصی.. 96

 

جدول 4-19. میزان تاثیر صدور سند در استفاده از تسهیلات بانکی.. 98

 

جدول 4-20. میزان تاثیر صدور سند روستایی در جذب اعتبارات دولتی.. 99

 

جدول 4-21 میزان تاثیر صدور سند روستایی در افزایش بهای زمین در داخل بافت روستا 100

 

جدول 4-22. میزان تاثیر صدور سند روستایی در افزایش بهای مسکن.. 101

 

جدول 4-23. میزان تاثیر صدور سند روستایی بر حجم گردش مالی(مبادله پول)در روستاها 102

 

جدول 4-24 تاثیر صدور سند روستایی در تغییر ارزش زمین از مصرفی به مبادلهای.. 103

 

جدول 4-25. تاثیر صدور سند روستایی بر رشد اقتصادی  وعمران وآبادی روستا 104

 

جدول 4-26. تاثیر صدور سند روستایی در افزایش روحیه همکاری و مشارکت روستاییان. 106

 

جدول 4-27. ارزیابی چگونگی پیگیری دهیار روستا در خصوص صدور سند روستایی.. 107

 

جدول 4-28. میزان نقش صدور سند روستایی درتسریع  رفع مشکلات ومعضلات روستاییان. 108

 

جدول4-29. میزان استفاده از نیروهای بومی محلی در مراحل صدور سند روستایی.. 109

 

جدول 4-30. تاثیر صدور سند روستایی در تقویت هویت اجتماعی روستاییان. 110

 

جدول4-31. میزان مشارکت اعضای شورای اسلامی روستادر مراحل صدور سند روستایی.. 111

 

جدول 4-32. میزان همکاری نهادها وادارات دولتی در مراحل صدور سند روستایی.. 112

 

جدول 4-33. میزان تاثیر صدور سند روستایی در افزایش رفاه اجتماعی.. 113

 

جدول 4-34. میزان تاثیر صدور سند درجلوگیری از مهاجرت روستائیان به شهر. 114

 

جدول 4-35. میزان تاثیر صدور سند روستایی در تحکیم روابط خویشاوندی.. 115

 

جدول 4-36. میزان تاثیر صدور سند روستایی در مهاجرت از شهر به روستا 116

 

جدول4 -37. میزان تاثیر صدور سند روستایی در مراجعه روستاییان به خویشاوندان جهت ضمانت ووثیقه. 117

 

جدول 4-38. میزان تأثیر صدور سند روستایی در مراجعه خویشاوندان  به نزد روستائیان جهت ضمانت ووثیقه 118

 

جدول 4-39 . میزان تاثیر صدور سند روستایی در فروش واحدهای روستایی.. 119

 

جدول 4-40. میزان تاثیر صدور سند روستایی در کاهش جرایم اختلافات ملکی درروستا 120

 

جدول 4-41. میزان تاثیر صدور سند روستایی در کاهش میزان طلاق به واسطه اختلافات ملکی درروستا 121

 

جدول 4-42. میزان تاثیر صدور سند روستایی در افزایش اجاره بها واحدهای مسکونی وتجاری.. 122

 

جدول 4-43. میزان تاثیرصدور سند روستایی در تغییرات کالبد. 123

 

جدول 4-44. میزان تاثیر صدور سند روستایی در افزایش کیفیت بنا 124

 

جدول 4-45. میزان تاثیر صدور سند روستایی در جلوگیری از تخریب اراضی کشاورزی.. 125

 

جدول4-46. میزان تاثیر صدور سند روستایی در احداث واحدهای مسکونی وتجاری.. 126

 

جدول4-47. میزان تاثیر صدور سند روستایی در ایجاد فضای سبز. 127

 

جدول 4-48. میزان تاثیر سند روستایی در افزایش سطح زیر بناء واحدهای مسکونی.. 128

 

جدول4-49. میزان تاثیر صدور سند روستایی در ایجاد محیطی مناسب جهت سکونت… 129

 

جدول 4-50. میزان تاثیرصدور سند در ثبت تعداد معاملات انجام شده درروستا 130

 

جدول 4-51. میزان تاثیرصدور سند در تهیه اطلاعات ملکی درروستا 131

 

جدول4-52. میزان تاثیرصدور سند در جلب اعتماد روستائیان به بنیاد مسکن.. 132

 

جدول 4-53. میزان تاثیرصدور سند در سرعت بخشیدن به اجرای طرح های عمرانی.. 133

 

 

 

فهرست اشکال

 

عنوان                                                                                                          صفحه

 

شکل 2-1. تقسیم بندی دوره های مختلف نظام مدیریت روستایی کشور. 37

 

شکل 3-1 . نقشه موقعیت جغرافیایی بخش مرکزی شهرستان رشت… 44

 

شکل 3-2 . نقشه زمین شناسی بخش مرکزی شهرستان رشت… 46

 

شکل 3-3 . نقشه توپوگرافی بخش مرکزی رشت… 48

 

شکل 3-1 نمایی از آبندان عمومی در دهستان لاکان -روستای سقالکسار. 53

 

شکل 3-4 نقشه شبکه آب بخش مرکزی رشت… 54

 

شکل 3-6 نقشه پوشش گیاهی بخش مرکزی شهر رشت… 58

 

شکل 3-2- نمایی از باغات چای در دهستان لاکان –روستای نارنج کل.. 68

 

شکل 3-3- محصولات باغی در دهستان لاکان- روستای نارنج کل.. 69

 

شكل 4-1. درصد  تركیب پاسخگویان بر حسب جنس… 83

 

شکل 4-2. مشخصات جامعه آماری بر اساس سن افراد پاسخگو. 84

 

شکل 4-3. مشخصات جامعه آماری بر اساس تاهل افراد پاسخگو. 85

 

شکل 4-4. مشخصات جامعه آماری بر اساس بعد خانوار. 86

 

شکل 4-5. مشخصات و جامعه آماری براساس وضعیت سواد افراد پاسخگو. 87

 

شکل 4-6. مشخصات و جامعه آماری براساس میزان تحصیلات افراد پاسخگو. 88

 

شکل 4-7. مشخصات جامعه آماری براساس وضعییت  شغل افراد پاسخگو. 89

 

شکل 4-8. مشخصات جامعه آماری براساس نوع  شغل افراد پاسخگو. 89

 

شکل 4-9. مشخصات جامعه آماری براساس محل تولد افراد پاسخگو. 90

 

شکل 4-10. مشخصات جامعه آماری براساس محل سکونت افراد پاسخگو. 91

 

شکل 4-11. میزان تاثیر صدور سند در ایجاد اشتغال. 92

 

شکل 4-12. میزان تاثیر صدور سند در افزایش درآمد روستاییان. 93

 

شکل4-13. میزان تاثیر صدور سند در افزایش کارگاههای تولیدی.. 95

 

شکل 4-14. میزان تاثیر صدور سند در افزایش کارگاههای خدماتی.. 96

 

شکل  4-15. میزان تاثیر صدور سند در افزایش میزان سرمایه گذاری در بخش خصوصی.. 97

 

شکل 4-16. میزان تاثیر صدور سند در استفاده از تسهیلات بانکی.. 98

 

شکل 4-17. میزان تاثیر صدور سند روستایی در جذب اعتبارات دولتی.. 99

 

شکل 4-18. میزان تاثیر صدور سند روستایی در افزایش بهای زمین در داخل بافت روستا 100

 

شکل 4-19. میزان تاثیر صدور سند روستایی در افزایش بهای مسکن.. 101

 

شکل 4-20. میزان تاثیر صدور سند روستایی بر حجم گردش مالی(مبادله پول)در روستاها 102

 

شکل 4-21. تاثیر صدور سند روستایی در تغییر ارزش زمین از مصرفی به مبادلهای.. 104

 

شکل 4-22. تاثیر صدور سند روستایی بر رشد اقتصادی  وعمران وآبادی روستا 105

 

شکل 4-23. تاثیر صدور سند روستایی در افزایش روحیه همکاری و مشارکت روستاییان. 106

 

شکل 4-24. ارزیابی چگونگی پیگیری دهیار روستا در خصوص صدور سند روستایی.. 107

 

شکل 4-25. میزان نقش صدور سند روستایی درتسریع  رفع مشکلات ومعضلات روستائیان. 108

 

شکل 4-26. میزان استفاده از نیروهای بومی محلی در مراحل صدور سند روستایی.. 109

 

شکل 4-27. تاثیر صدور سند روستایی در تقویت هویت اجتماعی روستاییان. 110

 

شکل4-28. میزان مشارکت اعضای شورای اسلامی روستادر مراحل صدور سند روستایی.. 111

 

شکل4-29. میزان همکاری نهادها وادارات دولتی در مراحل صدور سند روستایی.. 112

 

شکل4-30. میزان تاثیر صدور سند روستایی در افزایش رفاه اجتماعی.. 113

 

شکل 4- 31. میزان تاثیر صدور سند درجلوگیری از مهاجرت روستائیان به شهر. 114

 

شکل 4-32. میزان تاثیر صدور سند روستایی در تحکیم روابط خویشاوندی.. 115

 

شکل4-33. میزان تاثیر صدور سند روستایی در مهاجرت از شهر به روستا 116

 

شکل 4-34. میزان تاثیر صدور سند روستایی در مراجعه روستاییان به خویشاوندان جهت ضمانت ووثیقه. 117

 

شکل 4-35. میزان تاثیر صدور سند روستایی در مراجعه خویشاوندان  به نزد روستائیان جهت ضمانت ووثیقه 118

 

شکل 4-36. میزان تاثیر صدور سند روستایی در فروش واحدهای روستایی.. 119

 

شکل 4-37. میزان تاثیرصدور سند روستایی در کاهش جرایم اختلافات ملکی درروستا 120

 

شکل 4-38. میزان تاثیر صدور سند روستایی در کاهش میزان طلاق به واسطه اختلافات ملکی درروستا 121

 

شکل 4-39. میزان تاثیر صدور سند روستایی در افزایش اجاره بها واحدهای مسکونی وتجاری.. 122

 

شکل 4-40. میزان تاثیرصدور سند روستایی در تغییرات کالبدی.. 123

 

شکل 4-41. میزان تاثیر صدور سند روستایی در افزایش کیفیت بنا 124

 

شکل4-42. میزان تاثیر صدور سند روستایی در جلوگیری از تخریب اراضی کشاورزی.. 125

 

شکل 4-43. میزان تاثیر صدور سند روستایی در احداث واحدهای مسکونی وتجاری.. 126

 

شکل 4-44. میزان تاثیر صدور سند روستایی در ایجاد فضای سبز. 127

 

شکل4-45. میزان تاثیر سند روستایی در افزایش سطح زیر بناء واحدهای مسکونی.. 128

 

شکل 4-46. میزان تاثیر صدور سند روستایی در ایجاد محیطی مناسب جهت سکونت… 129

 

شکل 4-47. میزان تاثیرصدور سند در ثبت تعداد معاملات انجام شده درروستا 130

 

شکل 4-48 میزان تاثیرصدور سند در تهیه اطلاعات ملکی درروستا 131

 

شکل 4-49. میزان تاثیرصدور سند در جلب اعتماد روستائیان به بنیاد مسکن.. 132

 

شکل 4-50. میزان تاثیرصدور سند در سرعت بخشیدن به اجرای طرح های عمرانی.. 133

 

 

 

 

 

چکیده

 

فضاهای روستایی بخشی از جوامع انسانی هستند و توسعه پایدار و یکپارچه ملی معطوف به توسعه پایدار در سطح منطقه­ای، شهری و روستایی است. در همین راستا برنامه دوم، سوم و چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی، و فرهنگی، عمران روستایی را یکی از اهداف خود قرار داده و برای رسیدن به آن یکی از راهکارهای اجرایی را صدور سند اماکن روستایی در نظر گرفته است. صدور سند بر اساس تقاضای جمعی روستاییان و برداشت نقشه تفكیكی روستا با مشخصات ثبتی، تحدید حدود و تعیین مالكیت قانونی املاك صورت می گیرد. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و مبنای روش آن توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری این تحقیق شامل روستاهای بخش مرکزی شهرستان رشت است که طی سالهای 90-1375 اقدام به صدور سند برای آنها شده است که بر این اساس از مجموع روستاهای بخش مرکزی شهرستان رشت تعداد 20 روستا تاکنون از این مزیت برخوردار شده و با توجه به موضوع تحقیق، روستاهایی که از زمان صدور سند آنها حدود 5 سال گذشته انتخاب شده که شامل 10 روستا می­باشد. حجم نمونه با استفاده از جدول استاندارد شده مورگان 375 پرسش­نامه تعیین و به روش نمونه گیری تصادفی- سهمیه­ای توزیع آنها صورت گرفته است. متغیرهای تحقیق شامل صدور سند مالکیت به عنوان متغییر مستقل و اثرات اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و مدیریتی به عنوان متغیر وابسته می­باشند. همچنین در این پژوهش روایی پرسش­نامه از طریق نظر متخصصان و کارشناسان امر و پایایی پرسش­نامه با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ در بخش اثرات اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و مدیریتی بدست آمده است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که صدور سند اماکن روستاییاز نظر ساکنان مناطق روستایی در زمینه­های اقتصادی، اجتماعی و کالبدی موفق بوده و نتایج خوبی را بهمراه داشته است. این طرح هم چنین در برگیرنده مجموعه فعالیت­های حقوقی و فنی تهیه و تنظیم مدارك و نقشه‌های لازم جهت صدور اسناد اماكن روستایی است.

 

واژگان كلیدی:  مالکیت، سند، ثبت، مسکن روستایی، توسعه روستایی، بخش مرکزی، شهرستان رشت.

 

 

 

مقدمه

 

مالكیت زمین همواره یكی از مهمترین ابزار كسب قدرت در روستاهای ایران بوده است. تحولات اجتماعی- اقتصادی دهه 40 و 50 اگرچه سبب گردید تا ساختار مالكیت از بزرگ مالكی به خرده مالكی تغییر یابد ولی هنوز در كنار ارزش اقتصادی، ارزش اجتماعی – سیاسی زمین از جایگاهی ویژه در روستاها برخوردار است.