3-1دین مسیحیت  ………………………………………………………………………………………..13

 

3- 2دین اسلام ……………………………………………………………………………………………15

 

4- حقوق موضوعه ………………………………………………………………………………………18

 

4-1 ایران …………………………………………………………………………………………………19

 

4-2قبل از انقلاب اسلامی………………………………………………………………………………..20

 

4-3بعد از انقلاب اسلامی ……………………………………………………………………………….20

 

4-4نظریه منسوخ شدن اعاده حیثیت …………………………………………………………………….21

 

4-5 نظریه بقای قوانین اعاده حیثیت……………………………………………………………………..23

 

4-6 سایر کشورها………………………………………………………………………………………..25

 

4-7 فرانسه……………………………………………………………………………………………….26

 

 فصل سوم :مبانی نظری و قلمرو اعاده حیثیت

 

 1- مبانی نقلی…………………………………………………………………………………………….28    

 

1-1 آیات قرآن كریم ……………………………………………………………………………………..28

 

1-2 سنت………………………………………………………………………………………………….35

 

 1-3 روایات………………………………………………………………………………………………36                                                                 

 

1-3-1 پاك شدن بعد از اقامه حد …………………………………………………………………………36

 

1-3-2 پذیرش شهادت پس از توبه ………………………………………………………………………37                                                                      

 

1-3-3 تكریم شخصیت و تكیه بر داشته های الهی آدمیان ………………………………………………40

 

1-3-4 مهرورزی و جلب اعتماد افراد…………………………………………………………………..41

 

1-3-5  تكیه بر نقاط مثبت افراد مجرم …………………………………………………………………..41

 

1-3-6خوش بینی و رفتار متربی ………………………………………………………………………..42

 

1-3-7 تغافل و پوشاندن خطای افراد ……………………………………………………………………43

 

1-3-8 چشم پوشی و عفو ………………………………………………………………………………..44

 

2- مبانی عقلی اعاده حیثیت ……………………………………………………………………………45

 

2-1 هدف ذهنی مجازات …………………………………………………………………………………45

 

2-2 هدف عینی مجازات …………………………………………………………………………………46

 

3- مبانی اعاده حیثیت در  قانون اساسی …………………………………………………………………47

 

4- قلمرواعاده حیثت

 

4-1 قلمرواعاده حیثیت در زمان …………………………………………………………………………49

 

4-2 قلمرو اعاده حیثیت در مكان ………………………………………………………………………..52

 

فصل چهارم:تبیین اقسام ،آثارو احكام اعاده حیثیت در قانون و فقه امامیه

 

1- اقسام اعاده حیثیت …………………………………………………………………………………..54

 

1ـ1 اعاده حیثیت قضایی …………………………………………………………………………………54

 

2- ا عاده حیثیت قانونی …………………………………………………………………………………..56

 

2-آثار اعاده حیثیت ………………………………………………………………………………………57

 

2-1-ایجاد سابقه محكومیت و درج در سجل قضایی …………………………………………………..60

 

3-تشدید مجازات تكرار جرم در حقوق كیفری ایران ………………………………………………….61

 

4- كیفرهای تبعی و اعاده حیثیت در فقه امامیه ………………………………………………………63

 

4-1 شهادت دروغ ……………………………………………………………………………………….63

 

4-2  حد قذف …………………………………………………………………………………………….64

 

4-3  قتل ………………………………………………………………………………………………….65

 

4-4 خودكشی …………………………………………………………………………………………….66

 

4-5 اجرای حد …………………………………………………………………………………………..67

 

4-6 ارتداد ……………………………………………………………………………………………….68

 

4-6-1محرومیت از حق مالكیت ………………………………………………………………………..69

 

4-6-2 محرومیت از حق زوجیت ………………………………………………………………………70

 

4-7 شخص مشمول قذف ………………………………………………………………………………. 71

 

5-جایگاه اعاده حیثیت در فقه امامیه ………………………………………………………………….72

 

5-1 اجرای مجازات و پاك شدن مجرم در فقه امامیه …………………………………………………73

 

5-2 تا سیسهای مشابه اعاده حیثیت …………………………………………………………………….76

 

6- قاعده جب …………………………………………………………………………………………….77

 

6-1 ماهیت قاعده اسلام یجب ما قبله…………………………………………………………………….78

 

6-2شرایط جریان قاعده جب……………………………………………………………………………..79

 

6-3 قاعده التوبه تجب ما قبلها من الكفر و المعاصی و الذنوب…………………………………………81

 

7–  توبه …………………………………………………………………………………………………..81

 

7-1 زمان توبه در جرایم مستوجب حد………………………………………………………………….82

 

7-2 توبه در قانون مجازات اسلامی …………………………………………………………………….85

 

7-3  سقوط مجازات ……………………………………………………………………………………..86

 

7-4 قابلیت عفو توسط امام ………………………………………………………………………………87

 

7-5 اقرار قرینه ای بر پشیمانی و توبه است……………………………………………………………89

 

7-6 روایت………………………………………………………………………………………………..89

 

7-7  توبه و صدق عفیف شدن مجرم ……………………………………………………………………90

 

7-8  احراز توبه …………………………………………………………………………………………94

 

نتیجه گیری ……………………………………………………………………………………………… 98

 

راهکار ……………………………………………………………………………………………………99

 

منابع و مآخذ فارسی ……………………………………………………………………………………100

 

چکیده

 

اعاده حیثیت در قوانین و مقررات حقوقی در دو معنا بکار رفته است. معنای اول آن معنای عام است که عبارت است از ترمیم و جبران خسارت ناشی از حیثیت از دست رفته ی شخص. معنای دوم آن در بر دارنده ی یک تاسیس حقوقی است که به هدف ابراز رافت قانونگزار به شخص است که مجرم مجازات مورد حکم را تحمل کرده است و با ابراز رفتار شایسته ،نشان داده است که آمادگی ورود به جامعه را دارد.وتاسیس نهاد اعاده حیثیت یک قاعده منطقی عقلی است که با قانون اساسی و شرع مقدس مغایرت ندارد و مانع وقوع و تکرار جرم میگردد و باعث تشویق مجرمان به خودسازی میشود. این نهاد ، برخاسته از اصول و مبانی فقهی حقوقی است که با توجه به قواعد حاکم باید آن را درتاسیسهای با ارزش و  منحصر به فردی چون توبه و قاعده جب را جستجو کرد .واژگان کلیدی :اعاده حیثیت، مجازات تبعی ،محکومیت موثر ،سجل قضایی ،توبه ،قاعده جب.

 

فصل اول:

 

کلیات

 

مقدمه

 

از قدیم الایام در جوامع مختلف بشری ، مجرم مورد شماتت و سرزنش قرار میگرفته است و تمایـل نهادهـای مختلـف اجتماعی بر مجازات شخصی كه اقدام به شكستن هنجارهای پذیرفته شده آن جامعه نموده است پوشیده نیست . لیكن به تدریج و البته در جوامع مذهبی بر اساس تعالیم ادیان الهی، این تفكر كه اعمال مجازات صـرفاً بـا رویكـرد تنبیـه مجـرم نیست بلكه باید هدف والای باز اجتماعی شدن و اصلاح مجرم نیز مدنظرقرار بگیرد ، تقویت گردید  اعاده حیثیـت نیـز در این خصوص دارای جایگاه ویژه ای است به گونه ای كه كمتر جامعه ای را می توان یافت كـه شـرایط و چگـونگی تحقق اعاده حیثیت را تبدیل به قانون ننموده باشد و این امر بیانگر اهمیـت والای ایـن نهـاد اسـت . لـذا بررسـی مبـانی و چارچوب این نهاد در حقوق كیفری ایران و با لطبع حقوق اسلامی ، بالاخص فقه امامیه نظر بـه اینكـه زیـر بنـای حقـوق كیفری ایران می باشد اهمیت قابل توجهی دارد .

 

اینكه اساساً نهاد اعاده حیثیت در متون اسلامی مورد تأیید قرار گرفته است یا خیر و در صورت مثبت بودن پاسخ، دلائـل آن، قلمرو نهاد مزبور، و بررسی تطبیقی، از جمله اموری است كه تلاش گردیده است به آنها پرداخته شود .

 

 بیان مسئله

 

 بواسطه ارتكاب جرم توسط مجرمین و بروز حالـت خطرنـاك توسـط ایـشان جامعـه ایـشان را از برخـی از حقوق اجتماعی محروم میكند تا به این واسطه درس عبرتی برای دیگران باشد و خود مجرم نیز دوباره قصد ارتكاب جـرم نكند و از طرفی ابراز ندامت و پشیمانی از ناحیه مجرم باید پاداش به دنبال داشـته باشـد و حیـات اجتمـاعی فـرد را بـه او برگرداند .حیات اجتماعی یكی از اصلی ترین حقوقی است كه در زندگی معنا پیدا می كند و بدون حیات اجتماعی فرد نمی تواند زندگی خوب و سعادتمندی داشته باشد . حال اگر این حیات اجتماعی و حقوقی به خطر افتد ممكن است فرد به بیراهه برود . زیرا دیگر برای او زندگی و زیستن بدون داشتن حقوق اجتماعی معنا و مفهومی نخواهد داشت .