2-2- مفاهیم و اصطلاحات… 13

 

2-2-1- بلایا 13

 

2-2-1-1- بلایای انسانی… 13

 

2-2-1-2- بلایای طبیعی… 14

 

2-2-2- بحران.. 14

 

2-2-3- مدیریت بحران.. 15

 

2-2-3-1- مدیریت بحران شهری… 15

 

2-2-3-2- چرخه مدیریت بحران.. 15

 

2-2-3-3- چرخه اصلی مدیریت بحران.. 16

 

2-2-3-4- مراحل مدیریت بحران.. 16

 

2-2-4- زلزله. 17

 

2-2-5- ایمنی… 17

 

2-2-6- آسیب‌پذیری… 17

 

2-2-7- شهر. 18

 

2-2-8- آسیب پذیری شهری… 18

 

2-2-8-1- عوامل مؤثر در آسیب پذیری شهر. 20

 

2-2-8-2- ساختار شهر و آسیب­پذیری… 21

 

2-2-8-3- بافت شهر و آسیب­پذیری… 21

 

2-2-8-4- شکل شهر و آسیب پذیری… 23

 

2-2-8-5- تراکم­های شهری و آسیب پذیری… 23

 

2-2-8-6- آسیب پذیری تأسیسات و زیر ساختهای شهری… 24

 

2-2-9- مدیریت شهری… 24

 

2-2-10- برنامه­ریزی… 25

 

2-2-10-1- برنامه­ریزی فضایی… 25

 

2-2-10-2- برنامه­ریزی شهری… 25

 

2-2-10-2-1- نقش برنامه­ریزی شهری در کاهش آسیب پذیری شهرها در برابر خطرات زلزله. 26

 

2-2-11- کاربری اراضی شهری… 26

 

2-2-11-1- برنامه ریزی کاربری اراضی شهری… 26

 

2-2-11-2- ارتباط بین کاربری زمین و آسیب­پذیری در برابر زلزله. 27

 

2-2-12- امداد رسانی… 28

 

2-2-12-1- فضاهای امدادرسانی هنگام زلزله. 28

 

2-2-13- دسترسی… 29

 

2-2-14- شبکه ارتباطی شهر. 29

 

2-2-14-1- آسیب پذیری شبکه ارتباطی… 29

 

2-2-15- مکان‌یابی… 30

 

2-2-16- سیستم اطلاعات جغرافیایی… 31

 

2-3- رهیافت­ها و رویکردها 31

 

2-3-1- رهیافت‌های گوناگون پیرامون آسیب­پذیری… 31

 

2-3-1-1- رهیافت غالب…. 32

 

2-3-1-2- رهیافت اقتصاد سیاسی… 32

 

2-3-2- دیدگاه­های آسیب­پذیری… 33

 

 

2-3-2-1- دیدگاه زیست فیزیکی… 33

 

2-3-2-2- دیدگاه ساخت اجتماعی… 33

 

2-3-2-3- دیدگاه ترکیبی… 34

 

2-3-3- دیدگاه­های مدیریت بحران.. 34

 

2-3-3-1- دیدگاه سنتی… 34

 

2-3-3-2- دیدگاه قانون طبیعی… 34

 

2-3-3-3- دیدگاه تعاملی… 35

 

2-3-4- رویکردهای مدیریت بحران.. 35

 

2-3-4-1- رویکرد بحران گریزی… 35

 

2-3-4-2- رویکرد بحران ستیزی… 36

 

2-3-4-3- رویکرد بحران پذیری… 36

 

2-4- مدل­های ارزیابی آسیب­پذیری… 36

 

2-4-1- مدل‌های وزن دهی به معیارها : 36

 

2-4-1-1- فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP). 37

 

2-4-1-2- مدل تحلیل شبکهای (ANP). 38

 

2-4-2- مدل‌های ریاضی تلفیق لایه های اطلاعاتی… 39

 

2-4-2-1- مدل منطق بولین : 40

 

2-4-2-2- مدل منطق فازی : 41

 

2-4-2-3- مدل TOPSIS.. 43

 

2-4-2-4- مدل VIKOR… 44

 

2-4-3- مدل تحلیل شبکه. 45

 

2-4-4- شاخص میانگین نزدیک‌ترین همسایه. 46

 

…………….. فصل سوم: معرفی منطقه مورد مطالعه.. 48

 

3-1- مقدمه. 49

 

3-2- خصوصیات جغرافیایی و اقلیمی شهر. 49

 

3-2-1- موقعیت جغرافیای شهر. 49

 

3-2-1-1- موقعیت و مختصات جغرافیایی… 50

 

3-2-1-2- وضعیت توپوگرافی پیرانشهر. 50

 

3-2-1-3- درصد و جهت شیب در شهر پیرانشهر. 51

 

3-2-2- وضعیت زمین شناسی پیرانشهر. 52

 

3-2-2-1- واحدهای زمین ساختی… 52

 

3-2-2-2- كرتاسه در زیر پهنه پیرانشهر. 54

 

3-2-2-3- تكتونیك و لرزه خیزی منطقه پیرانشهر. 55

 

3-2-2-4- گسل پیرانشهر. 57

 

3-2-3- واحدهای هیدرولوژیکی شهر پیرانشهر. 58

 

3-2-3-1- آب‌های سطحی… 58

 

3-2-3-2- آبهای زیر زمینی… 60

 

3-2-4- ویژگی‌های اقلیمی شهر پیرانشهر. 60

 

3-2-4-1- بارندگی… 61

 

3-2-4-2- دما 62

 

3-2-4-3- رطوبت نسبی… 62

 

3-2-4-4- تابش….. 63

 

3-2-4-5- باد. 64

 

3-3- ویژگی‌های جمعیتی و اجتماعی شهر پیرانشهر. 65

 

3-3-1-1- ساختار سنی و جنسی جمعیت…. 66

 

3-3-2- بعد خانوار. 67

 

3-3-3- وضع سواد. 68

 

3-3-4- تراکم ناخالص جمعیتی به تفکیک محلات شهر. 68

 

3-4- ویژگی‌های کالبدی و کاربری اراضی… 70

 

3-4-1- الگوی مالکیت…. 74

 

3-4-2- نظام کلی تراکم ساختمانی… 74

 

3-4-3- تعداد طبقات… 76

 

3-4-4- کیفیت بنا 77

 

3-4-5- مصالح بنا 79

 

3-4-6- قدمت بنا 80

 

3-5- نتیجه­گیری… 82

 

…………….. فصل چهارم: یافته­های تحقیق و تجزیه و تحلیل آن.. 83

 

4-1- مقدمه. 84

 

4-2- ارزیابی آسیب­پذیری شهر پیرانشهر در برابر زلزله. 84

 

4-2-1- آسیب پذیری کالبدی… 84

 

4-2-1-1- لایه همجواری کاربری اراضی شهری… 84

 

4-2-1-2- سایر لایه­های ارزیابی آسیب­پذیری… 88

 

4-2-1-3- تهیه نقشه آسیب پذیری… 90

 

4-2-2- آسیب پذیری محله های شهر. 92

 

4-2-2-1- آسیب­پذیری ناشی از قدمت ابنیه. 92

 

4-2-2-2- آسیب­پذیری ناشی از مصالح بنا 93

 

4-2-2-3- آسیب­پذیری ناشی از تعداد طبقات… 94

 

4-2-2-4- آسیب­پذیری ناشی از عرض معبر. 94

 

4-2-2-5- آسیب­پذیری ناشی از درجه محصوریت…. 95

 

4-2-2-6- آسیب­پذیری ناشی از ریزدانگی قطعات… 96

 

4-2-2-7- آسیب­پذیری ناشی از کاربری­ها 96

 

4-2-2-8- برآورد آسیب­پذیری محلات با استفاده از شاخص نهایی… 98

 

4-3- ارزیابی و تحلیل مراکز امداد و نجات در شهر پیرانشهر. 100

 

4-3-1- تحلیل و مکانیابی ایستگاه­های آتش­نشانی… 100

 

4-3-1-1- شاخص­های مؤثر در استقرار بهینه ایستگاه­های آتش­نشانی… 101

 

4-3-1-2- ترکیب و تلفیق نهایی لایه­ها 104

 

4-3-2- ارزیابی، تحلیل مراکز درمانی و مکانیابی بیمارستان.. 106

 

4-3-2-1- توزیع و پراکنش مراکز درمانی موجود. 106

 

4-3-2-2- بررسی وضع موجود بیمارستان شهر پیرانشهر و شعاع عملکرد آن.. 108

 

4-3-2-3- مکانیابی بیمارستان­های جدید.. 109

 

4-3-2-3-1- پارامترهای موثر در مکانیابی بیمارستان.. 109

 

4-3-2-3-2- ترکیب و تلفیق نهایی لایه­ها 112

 

4-3-3- مکانیابی بهینه‌ی پایگاه‌های اسکان موقت…. 113

 

4-3-3-1- لایه فضای سبز، اراضی بایر و مراکز آموزشی… 114

 

4-3-3-2- لایه مراکز انتظامی، مراکز درمانی و آتش­نشانی… 115

 

4-3-3-3- لایه­های تراکم جمعیت، دسترسی به معابر، آسیب­پذیری و همجواری… 116

 

4-3-3-4- تلفیق لایه­ها و تهیه نقشه نهایی مکانیابی پایگاه­های اسکان موقت…. 117

 

4-4- نتیجه­گیری… 118

 

…………….. فصل پنجم: نتیجه­گیری­ آزمون فرضیات و ارایه پیشنهادات…. 119

 

5-1- مقدمه. 120

 

5-2- بررسی ‌و آزمون فرضیه‌ها 120

 

5-2-1- فرضیه اول: 120

 

5-2-2- فرضیه دوم. 122

 

5-2-3- فرضیه سوم. 123

 

5-3- نتیجه‌گیری… 126

 

5-4- ارایه‌ پیشنهادها 127

 

 

 

 

 

فهرست شکل‌ها

 

 

 

 

 

 

 

شکل

صفحه

 

شکل شماره (‏2‑1): چرخه مدیریت جامع بحران 16

 

شکل شماره (‏2‑2): چارچوب نظری آسیب­پذیری 19

 

شکل شماره (‏2‑3) : اصول جبر بولی 41

 

شکل شماره (‏2‑4) : برد تابع عضویت یک مجموعه فازی… 42

 

شکل شماره (‏2‑5) : تابع عضویت یک مجموعه فازی… 42

 

شکل شماره (‏3‑1) : موقعیت پیرانشهر در سطح کشور، استان و شهرستان.. 50

 

شکل شماره (‏3‑2) : توپوگرافی شهر پیرانشهر و حومه آن 51

 

شکل شماره (‏3‑3) : درجه شیب در پیرانشهر و حومه. 52

 

شکل شماره (‏3‑4) : گسل‌ها و لرزه خیزی منطقه 57

 

شکل شماره (‏3‑5): وضعیت رطوبت نسبی ایستگاه پیرانشهر 63

 

شکل شماره (‏3‑6) : موقعیت و زوایای تابش خورشید در عرض 37 درجه شمالی 64

 

شکل شماره (‏3‑7) : نواحی و محلات 15 گانه شهر پیرانشهر. 69

 

شکل شماره (‏3‑8) : کاربری اراضی شهر پیرانشهر 73

 

شکل شماره (‏3‑9) : تعداد طبقات در شهر پیرانشهر. 77

 

شکل شماره (‏3‑10) : کیفیت بنا در شهر پیرانشهر 78

 

شکل شماره (‏3‑11) : مصالح بنا در شهر پیرانشهر 80

 

شکل شماره (‏3‑12) : قدمت بنا در شهر پیرانشهر. 81

 

شکل شماره (‏4‑1) : وزندهی فاصله مناسب کاربری­ها 87

 

شکل شماره (‏4‑2) : لایه نهایی ارزش­گذاری شده برای ارزیابی آسیب­پذیری… 89

 

شکل شماره (‏4‑3) : مدل کلی وزن دهی معیارها در مدل ANP.. 90

 

شکل شماره (‏4‑4) : نقشه آسیب­پذیری کالبدی شهر پیرانشهر. 91

 

شکل شماره (‏4‑5) : سطح بندی محلات شهر بر اساس 7 شاخص آسیب­پذیری 98

 

شکل شماره (‏4‑6) : آسیب­پذیری محلات شهر پیرانشهر 99

 

شکل شماره (‏4‑7) : شعاع عملکرد ایستگاه آتش­نشانی 102

 

شکل شماره (‏4‑8) : لایه­های وزن دهی شده. 104

 

شکل شماره (‏4‑9) : وزن نهایی شاخص­های مکانیابی ایستگاه­های آتش­نشانی… 105

 

شکل شماره (‏4‑10) : مکان­های بهینه برای احداث ایستگاه آتش­نشانی… 106

 

شکل شماره (‏4‑11) : توزیع مراکز درمانی در شهر پیرانشهر. 107

 

شکل شماره (‏4‑12) : الگوی توزیع مراکز درمانی در شهر پیرانشهر با استفاده از مدل نزدیک‌ترین همسایه. 108

 

شکل شماره (‏4‑13) : شعاع عملکرد بیمارستان امام خمینی شهر پیرانشهر 109

 

شکل شماره (‏4‑14) : وزن دهی فاصله مناسب کاربری­ها جهت مکان­یابی بیمارستان 112

 

شکل شماره (‏4‑15) : ارزش­گذاری برای احداث بیمارستان.. 113

 

شکل شماره (‏4‑16) : وزن دهی فاصله مناسب اراضی بایر، فضای سبز و مراکز آموزشی با استفاده از منطق OR 115

 

شکل شماره (‏4‑17): وزن دهی فاصله مناسب مراکز درمانی، انتظامی و آتش­نشانی با استفاده از منطق SUM 116

 

شکل شماره (‏4‑18) : وزن­دهی لایه­ها با منطق فازی 117

 

شکل شماره (‏4‑19) : ارزش­گذاری برای ایجاد پایگاه­های اسکان موقت…. 118

 

شکل شماره (‏5‑1): وضعیت دسترسی به خدمات امداد و نجات 121

 

شکل شماره (‏5‑2): عرض معابر شهر پیرانشهر 124

 

شکل شماره ( ‏5‑3): عرض معابر شهر پیرانشهر 125

 

 

 

فهرست جداول

 

جدول شماره (‏2‑1) : متغیرهای مؤثر بر آسیب‌پذیری شهرها در برابر بحران‌.. 19

 

جدول شماره (‏2‑2) : رابطه اندازه قطعه­ها و درجه آسیب­پذیری… 22

 

جدول شماره (‏2‑3) : رابطه درجه آسیب­پذیری و انواع بافت­های شهری… 23

 

جدول شماره (‏2‑4) : خصوصیات روش‌های عمده وزن دهی به معیارها 37

 

جدول شماره (‏2‑5) : اهمیت نسبت‌ها در روش مقایسه زوجی… 38

 

جدول شماره (‏3‑1) : میزان بارندگی شهر پیرانشهر در یک دوره 29 ساله. 61

 

جدول شماره (‏3‑2) : تغییرات ماهیانه دمای شهر پیرانشهر در یک دوره 29 ساله. 62

 

جدول شماره (‏3‑3) : رشد جمعیت شهر پیرانشهر. 65

 

جدول شماره (‏3‑4) : ساختار جمعیتی شهر پیرانشهر. 66

 

جدول شماره (‏3‑5) : توزیع خانوارها بر حسب بعد خانوار در پیرانشهر. 67

 

جدول شماره (‏3‑6) : وضعیت باسوادی در پیرانشهر. 68

 

جدول شماره (‏3‑7) : تراکم جمعیت محلات و نواحی پیرانشهر. 70

 

جدول شماره (‏3‑8) : وضعیت موجود کالبدی شهر پیرانشهر. 73

 

جدول شماره (‏3‑9) : درصد تراکم ساختمانی مسکونی پیرانشهر به تفکیک محلات 15 گانه. 75

 

جدول شماره (‏3‑10) :  تعداد طبقات بناهای شهر پیرانشهر. 76

 

جدول شماره (‏3‑11) : کیفیت بناهای شهر پیرانشهر. 77

 

جدول شماره (‏3‑12) : مصالح بناهای شهر پیرانشهر. 79

 

جدول شماره (‏3‑13) : قدمت بناهای شهر پیرانشهر. 80

 

جدول شماره (‏4‑1) : طبقه­بندی و وزندهی کاربری­های شهری… 86

 

جدول شماره (‏4‑2) : وزن نهایی معیارهای همجواری کاربری‌ها 87

 

جدول شماره (‏4‑3) : وزن نهایی معیارهای آسیب­پذیری… 88

 

جدول شماره (‏4‑4) : وزن نهایی شاخص­های آسیب­پذیری شهر پیرانشهر. 90

 

جدول شماره (‏4‑5) : ضریب تأثیر شاخص قدمت بنا با استفاده از مدل AHP.. 92

 

جدول شماره (‏4‑6) : وضعیت محلات شهر پیرانشهر در شاخص قدمت بنا 92

 

جدول شماره (‏4‑7) : ضریب تأثیر شاخص‌های مصالح با استفاده از مدل AHP.. 93

 

جدول شماره (‏4‑8) : وضعیت محلات شهر پیرانشهر در شاخص مصالح.. 93

 

جدول شماره (‏4‑9) : ضریب تأثیر شاخص تعداد طبقات با استفاده از مدل AHP.. 94

 

جدول شماره (‏4‑10) : وضعیت محلات شهر پیرانشهر در شاخص تعداد طبقات… 94

 

جدول شماره (‏4‑11) : ضریب تأثیر شاخص عرض معبر با استفاده از مدل AHP.. 94

 

جدول شماره (‏4‑12) : وضعیت محلات شهر پیرانشهر در شاخص عرض معبر. 95

 

جدول شماره (‏4‑13) : ضریب تأثیر شاخص درجه محصوریت با استفاده از مدل AHP.. 95

 

جدول شماره (‏4‑14) : وضعیت محلات شهر پیرانشهر در شاخص درجه محصوریت…. 95

 

جدول شماره (‏4‑15) : ضریب تأثیر شاخص ریزدانگی با استفاده از مدل AHP.. 96

 

جدول شماره (‏4‑16) : وضعیت محلات شهر پیرانشهر در شاخص ریزدانگی… 96

 

جدول شماره (‏4‑17) : ضریب تأثیر شاخص کاربری با استفاده از مدل AHP.. 97

 

جدول شماره (‏4‑18) : وضعیت محلات شهر پیرانشهر در شاخص کاربری… 97

 

جدول شماره (‏4‑19) : ضریب تأثیر شاخص نهایی با استفاده از مدل AHP.. 98

 

جدول شماره (‏4‑20) : وضعیت محلات شهر پیرانشهر در شاخص نهایی با استفاده از مدل VIKOR… 99

 

جدول شماره (‏4‑21) : طبقه­بندی فاصله مناسب از شبکه ارتباطی… 103

 

جدول شماره (‏4‑22) : طبقه­بندی تراکم جمعیت…. 103