3-5- مطالعه خصوصیات ریخت­شناسی و تهیه ترسیم از اندام­های مختلف قارچی ………………………………………………………………………………………………………………………….. 27

 

فصل چهارم: نتایج

 

4-1- علایم ایجاد شده توسط قارچ­های سرکوسپوروئید ………………………………………………………………………………………………………………………….. 29

 

4-2- نتایج کشت قارچ­ها روی محیط PDA حاوی عصاره و پودر برگ ………………………………………………………………………………………………………………………….. 30

 

4-3- کلید تشخیص جنس­های بررسی شده در این رساله ………………………………………………………………………………………………………………………….. 32

 

4-4- کلید تشخیص گونه­های جنس Cercospora بررسی شده در این رساله ………………………………………………………………………………………………………………………….. 33

 

4-5- کلید تشخیص گونه­های جنس Passalora بررسی شده در این رساله ………………………………………………………………………………………………………………………….. 34

 

4-6- کلید تشخیص گونه­های جنس Pseudocercospora بررسی شده در این رساله ………………………………………………………………………………………………………………………….. 36

 

4-7- کلید تشخیص گونه­های جنس Ramularia بررسی شده در این رساله ………………………………………………………………………………………………………………………….. 37

 

4-8- شرح آرایه­های شناسایی­شده ………………………………………………………………………………………………………………………….. 41

 

4-8-1- جنس Cercospora ………………………………………………………………………………………………………………………….. 41

 

4-8-2- جنس Cercosporella  ………………………………………………………………………………………………………………………….. 63

 

4-8-3- جنس Neoovularia ………………………………………………………………………………………………………………………….. 67

 

4-8-4- جنس Passalora ………………………………………………………………………………………………………………………….. 68

 

4-8-5- جنس Pseudocercospora ………………………………………………………………………………………………………………………….. 86

 

4-8-6- جنس Ramularia ………………………………………………………………………………………………………………………….. 106

 

4-8-7- جنس Ramulariopsis ………………………………………………………………………………………………………………………….. 126

 

4-8-8- جنس Scolecostigmina ………………………………………………………………………………………………………………………….. 128

 

4-8-9- جنس Sirosporium ………………………………………………………………………………………………………………………….. 130

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

 

پیشنهادات ………………………………………………………………………………………………………………………….. 137

 

فهرست منابع ………………………………………………………………………………………………………………………….. 138

 

چکیده انگلیسی

 

فهرست جداول

 

شماره جدول                                                                                                      صفحه

 

جدول 3-1- اطلاعات مربوط به نمونه­های جمع­آوری شده از استان گلستان………………………………………………………………………………………………………………………….. 14

 

جدول 3-2- اطلاعات مربوط به نمونه­های جمع­آوری شده از استان مازندران ………………………………………………………………………………………………………………………….. 15

 

جدول 3-3- اطلاعات مربوط به نمونه­های جمع­آوری شده از استان گیلان ………………………………………………………………………………………………………………………….. 16

 

جدول 3-4- اطلاعات مربوط به نمونه­های جمع­آوری شده از سایر استان­ها ………………………………………………………………………………………………………………………….. 17

 

جدول 3-5- اطلاعات مربوط به نمونه­های مجموعه قارچ­های وزارت جهاد کشاورزی ………………………………………………………………………………………………………………………….. 18

 

جدول 3-6- نمونه­های بررسی شده به تفکیک تعداد و نوع میزبان (گیاهان زراعی) ………………………………………………………………………………………………………………………….. 23

 

جدول 3-7- نمونه­های بررسی شده به تفکیک تعداد و نوع میزبان (سایر گیاهان) ………………………………………………………………………………………………………………………….. 24

 

جدول 4-1- نام آرایه­های شناسایی­شده و میزبان­های آن­ها ………………………………………………………………………………………………………………………….. 39

 

جدول 5-1- تعداد نمونه در هر جنس به تفکیک استان محل نمونه­برداری ………………………………………………………………………………………………………………………….. 134

 

جدول 5-2- تعداد گونه­های شناسایی شده در جنس­های مورد مطالعه ………………………………………………………………………………………………………………………….. 135

 

جدول 5-3- میزبان­های جدید برای تعدادی از گونه­های قارچی ………………………………………………………………………………………………………………………….. 136

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست اشکال

 

شماره شکل                                                                                                      صفحه

 

شکل 3-1- محل­های جمع­آوری قارچ­های سرکوسپوروئید از استان­های مختلف ایران………………………………………………………………………………………………………………………….. 13

 

شکل 4-1- علایم شناسی در برخی بیماری­های ایجاد شده توسط قارچ­های سرکوسپوروئید ………………………………………………………………………………………………………………………….. 29

 

شکل 4-2- نحوه تشکیل استروما و دسته­های کنیدیوفور روی لکه­ها ………………………………………………………………………………………………………………………….. 30

 

شکل 4-3- رشد پرگنه قارچ Cercospora mercurialis روی دو نوع محیط کشت ………………………………………………………………………………………………………………………….. 30

 

شکل 4-4- کنیدیوفورها و کنیدیوم­ها در جنس Cercospora ………………………………………………………………………………………………………………………….. 41

 

شکل 4-5- کنیدیوفورها و کنیدیوم­ها در جنس Cercosporella ………………………………………………………………………………………………………………………….. 63

 

شکل 4-6- کنیدیوفورها و کنیدیوم­ها در جنس Neoovularia ………………………………………………………………………………………………………………………….. 67

 

شکل 4-7- کنیدیوفورها و کنیدیوم­ها در جنس Passalora ………………………………………………………………………………………………………………………….. 68

 

شکل 4-8- کنیدیوفورها و کنیدیوم­ها در جنس Pseudocercospora ………………………………………………………………………………………………………………………….. 86

 

شکل 4-9- کنیدیوفورها و کنیدیوم­ها در جنس Ramularia ………………………………………………………………………………………………………………………….. 106

 

شکل 4-10- کنیدیوفورها و کنیدیوم­ها در جنس Ramulariopsis ………………………………………………………………………………………………………………………….. 126

 

شکل 4-11- کنیدیوفورها و کنیدیوم­ها در جنس Scolecostigmina ………………………………………………………………………………………………………………………….. 128

 

شکل 4-12- کنیدیوفورها و کنیدیوم­ها در جنس Sirosporium ………………………………………………………………………………………………………………………….. 130

 

شکل 1- Cercospora acnidae ………………………………………………………………………………………………………………………….. 42

 

شکل 2- Cercospora althaeina ………………………………………………………………………………………………………………………….. 43

 

شکل 3- Cercospora apii ………………………………………………………………………………………………………………………….. 47

 

شکل 4- Cercospora beticola ………………………………………………………………………………………………………………………….. 48

 

شکل 5- Cercospora bizzozeriana ………………………………………………………………………………………………………………………….. 49

 

شکل 6- Cercospora caricis ………………………………………………………………………………………………………………………….. 50

 

شکل 7- Cercospora cheiranthi ………………………………………………………………………………………………………………………….. 51

 

شکل 8- Cercospora lactucae-sativae ………………………………………………………………………………………………………………………….. 52

 

شکل 9- Cercospora mercurialis ………………………………………………………………………………………………………………………….. 54

 

شکل 10-  Cercospora pantoleuca………………………………………………………………………………………………………………………….. 55

 

شکل 11-  Cercospora peckiana………………………………………………………………………………………………………………………….. 57

 

شکل 12-  Cercospora sorghi………………………………………………………………………………………………………………………….. 58

 

شکل 13-  Cercospora traversiana………………………………………………………………………………………………………………………….. 59

 

شکل 14-  Cercospora violae………………………………………………………………………………………………………………………….. 60

 

شکل 15-  Cercospora zebrina………………………………………………………………………………………………………………………….. 61

 

شکل 16-  Cercospora zonata………………………………………………………………………………………………………………………….. 62

 

شکل 17-  Cercosporella primulae………………………………………………………………………………………………………………………….. 64

 

شکل 18-  Cercosporella virgaureae………………………………………………………………………………………………………………………….. 65

 

شکل 19-  Neoovularia ovata………………………………………………………………………………………………………………………….. 67

 

شکل 20-  Passalora bolleana………………………………………………………………………………………………………………………….. 69

 

شکل 21-  Passalora bondartsevii………………………………………………………………………………………………………………………….. 70

 

شکل 22- Passalora calotropidis ………………………………………………………………………………………………………………………….. 72

 

شکل 23- Passalora chaetomium ………………………………………………………………………………………………………………………….. 73

 

شکل 24- Passalora circumscissa ………………………………………………………………………………………………………………………….. 74

 

شکل 25- Passalora cousiniae ………………………………………………………………………………………………………………………….. 75

 

شکل 26- Passalora dubia ………………………………………………………………………………………………………………………….. 76

 

شکل 27- Passalora graminis ………………………………………………………………………………………………………………………….. 77

 

شکل 28- Passalora microsora ………………………………………………………………………………………………………………………….. 78

 

شکل 29- Passalora personata ………………………………………………………………………………………………………………………….. 80

 

شکل 30- Passalora phaeopappi ………………………………………………………………………………………………………………………….. 81

 

شکل 31- Passalora punctum ………………………………………………………………………………………………………………………….. 82

 

شکل 32- Passalora rosae ………………………………………………………………………………………………………………………….. 83

 

شکل 33- Passalora rosicola ………………………………………………………………………………………………………………………….. 84

 

شکل 34- Passalora ziziphi ………………………………………………………………………………………………………………………….. 85

 

شکل 35- Pseudocercospora abelmoschi ………………………………………………………………………………………………………………………….. 87

 

شکل 36- Pseudocercospora atromarginalis ………………………………………………………………………………………………………………………….. 88

 

شکل 37- Pseudocercospora cruenta ………………………………………………………………………………………………………………………….. 89

 

شکل 38- Pseudocercospora danaicola ………………………………………………………………………………………………………………………….. 91

 

شکل 39- Pseudocercospora griseola ………………………………………………………………………………………………………………………….. 92

 

شکل 40- Pseudocercospora heteromalla ………………………………………………………………………………………………………………………….. 93

 

شکل 41- Pseudocercospora jujubae ………………………………………………………………………………………………………………………….. 94

 

شکل 42- Pseudocercospora kaki ………………………………………………………………………………………………………………………….. 96

 

شکل 43- Pseudocercospora neriella ………………………………………………………………………………………………………………………….. 97

 

شکل 44- Pseudocercospora paraguayensis ………………………………………………………………………………………………………………………….. 98

 

شکل 45- Pseudocercospora punicae ………………………………………………………………………………………………………………………….. 100

 

شکل 46- Pseudocercospora rubi ………………………………………………………………………………………………………………………….. 101

 

شکل 47- Pseudocercospora salicina ………………………………………………………………………………………………………………………….. 102

 

شکل 48- Pseudocercospora salvadorae ………………………………………………………………………………………………………………………….. 103

 

شکل 49- Pseudocercospora sphaerellae-eugeniae ………………………………………………………………………………………………………………………….. 104

 

شکل 50- Pseudocercospora vitis ………………………………………………………………………………………………………………………….. 106

 

شکل 51- Ramularia anchusae ………………………………………………………………………………………………………………………….. 107

 

شکل 52- Ramularia brunnea ………………………………………………………………………………………………………………………….. 108

 

شکل 53- Ramularia cynarae ………………………………………………………………………………………………………………………….. 109

 

شکل 54- Ramularia geranii var. geranii ………………………………………………………………………………………………………………………….. 110

 

شکل 55- Ramularia grevilleana var. grevilleana ………………………………………………………………………………………………………………………….. 112

 

شکل 56- Ramularia heraclei ………………………………………………………………………………………………………………………….. 113

 

شکل 57- Ramularia inaequalis ………………………………………………………………………………………………………………………….. 114

 

شکل 58- Ramularia lamii var. lamii ………………………………………………………………………………………………………………………….. 116

 

شکل 59- Ramularia macularis ………………………………………………………………………………………………………………………….. 117

 

شکل 60-  Ramularia pratensis var. pratensis………………………………………………………………………………………………………………………….. 118

 

شکل 61- Ramularia rhabdospora ………………………………………………………………………………………………………………………….. 119

 

شکل 62- Ramularia rubella ………………………………………………………………………………………………………………………….. 120

 

شکل 63- Ramularia rumicis ………………………………………………………………………………………………………………………….. 121

 

شکل 64- Ramularia sambucina ………………………………………………………………………………………………………………………….. 122

 

شکل 65- Ramularia simplex ………………………………………………………………………………………………………………………….. 123

 

شکل 66- Ramularia uredinicola ………………………………………………………………………………………………………………………….. 124

 

شکل 67- Ramularia urticae ………………………………………………………………………………………………………………………….. 125

 

شکل 68- Ramulariopsis gossypii ………………………………………………………………………………………………………………………….. 127

 

شکل 69- Scolecostigmina confluens ………………………………………………………………………………………………………………………….. 129

 

شکل 70- Sirosporium celtidis ………………………………………………………………………………………………………………………….. 131

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

چکیده

 

قارچ­های سرکوسپوروئید شامل جنس Cercospora و جنس­های مشابه با آن هستند که مولد لکه برگی روی طیف وسیعی از محصولات اقتصادی می­باشند. اغلب گونه­های جنس Cercospora قادر به تولید فیتوتوکسینی به نام سرکوسپورین هستند که باعث افزایش بیماریزایی آن­ها می­شود. در ایران تا کنون در مورد شناسایی این قارچ­ها مطالعه منسجم صورت نگرفته است. به منظور مطالعه تاکسونومی
قارچ­های سرکوسپوروئید، نمونه­برداری از نواحی مختلف استان­های شمالی کشور شامل گلستان، مازندران و گیلان در طول فصول بهار تا پاییز سال­های 90-1389 انجام شد و 1775 نمونه روی میزبان­های مختلف زراعی، باغی، سبزیجات، زینتی، درختان جنگلی و علف­های هرز بدست آمد. علاوه بر این 127 نمونه موجود در مجموعه قارچ­های وزارت جهاد کشاورزی نیز بازبینی شدند و در مجموع 210 نمونه آلوده به قارچ­های سرکوسپوروئید تشخیص داده شد. تعداد 3 نمونه روی محیط کشت رشد میسلیومی و تولید کنیدیوم داشتند و اغلب نمونه­ها روی محیط کشت رشد نکردند. قارچ­ها به طور مستقیم از سطح برگ مطالعه شدند و از اندام­های مختلف قارچ از قبیل استروما، کنیدیوفور و کنیدیوم اسلایدهای میکروسکوپی تهیه و به کمک لوله ترسیم، ترسیم­های مناسب از این اندام­ها انجام شد. 70 گونه قارچ روی 69 جنس از 36 تیره گیاهی شناسایی شدند. از بین آن­ها 21 آرایه و 10 میزبان گیاهی برای اولین بار از ایران گزارش
می­شوند. با بررسی منابع مشخص شد که آرایه­های Passalora bondartsevii، Ramularia inaequalis و Ramularia simplex به ترتیب برای اولین بار روی میزبان­های Medicago sp.، Calendula persica و Ranunculus sahendicus معرفی می­شوند. علاوه بر این Scolecostigmina به عنوان یک جنس جدید برای قارچ­های ایران محسوب می­شود. نمونه مطالعه شده روی Danae racemosa که پیش از این با نام Cercosporina danaecola معرفی شده بود، به جنس Pseudocercospora منتقل گردید (Pseudocercospora danaicola (Vienn. Bourg.) Pirnia & Zare, comb. nov.).