1- 1- 2. ویژگی های عمومی …………………………………………

 

 

6

 

 

 

1- 1- 3. اپیدمیولوژی ……………………………………………………

 

 

7

 

 

 

1- 1- 4. اتیولوژی …………………………………………………………

 

 

9

 

 

 

1- 2. کار شیفتی ………………………………………………………………………..

 

 

11

 

 

 

1- 2- 1. زمینه   ……………………………………………………………..

 

 

11

 

 

 

1- 2- 2. مرگ و میر ……………………………………………………..

 

 

13

 

 

 

1- 2- 3. بیماری های دستگاه گوارش …………………………….

 

 

14

 

 

 

1- 2- 4. بیماری قلب و عروق ………………………………………..

 

 

15

 

 

 

1- 2- 5. دیابت و اختلالات متابولیک …………………………….

 

 

16

 

 

 

1- 2- 6. سرطان ………………………………………………………..

 

 

18

 

 

 

1- 2- 7. بارداری ……………………………………………………….

 

 

19

 

 

 

1- 2- 8. تشدید اختلالات موجود …………………………………..

 

 

 

20

 

 

 

1- 2- 9. ساز و کار …………………………………………………….

 

 

21

 

 

 

1- 3. دلایل انتخاب موضوع ……………………………………………………..

 

 

25

 

 

 

فصل 2. بررسی متون ………………………………………………………………………

 

 

26

 

 

 

فصل 2. مواد و روش ها …………………………………………………………………..

 

 

36

 

 

 

3- 1. هدف اصلی طرح ………………………………………………………

 

 

37

 

 

 

3- 2. اهداف فرعی طرح …………………………………………………….

 

 

37

 

 

 

3- 3. اهداف کاربردی طرح ………………………………………………..

 

 

38

 

 

 

3- 4. فرضیات یا سؤالات پژوهش ………………………………………….

 

 

39

 

 

 

3- 5. نوع مطالعه ……………………………………………………………….

 

 

40

 

 

 

3- 6. جامعه مورد مطالعه ……………………………………………………….

 

 

40

 

 

 

3- 7. معیار های ورود به مطالعه …………………………………………….

 

 

40

 

 

 

3- 8. معیارهای خروج از مطالعه …………………………………………….

 

 

40

 

 

 

3- 9. مکان و زمان انجام مطالعه …………………………………………….

 

 

40

 

 

 

3- 10. روش اجرای طرح ……………………………………………………….

 

 

41

 

 

 

3- 11. روش جمع آوری داده ها ……………………………………………

 

 

43

 

 

 

3- 12. قدرت مطالعه ……………………………………………………………..

 

 

43

 

 

 

3- 13. روش تجزیه و تحلیل داده ها ………………………………………

 

 

45

 

 

 

3- 14. ملاحظات اخلاقی ………………………………………………………..

 

 

45

 

 

 

3- 15. محدودیت های اجرایی طرح و روش کاهش آن ها …….

 

 

46

 

 

 

3- 16. جدول متغیر ها …………………………………………………………..

 

 

47

 

 

 

فصل 4. یافته ها ……………………………………………………………………………………

 

 

50

 

 

 

فصل 5. بحث و نتیجه گیری …………………………………………………………………

 

 

64

 

 

 

5- 1. بحث ……………………………………………………………………………..

 

 

65

 

 

 

5- 2. نتیجه گیری …………………………………………………………………..

 

 

74

 

 

 

مراجع ……………………………………………………………………………………………………

 

 

75

 

 

 

 

فهرست جداول

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول 1. مشخصات دموگرافیک شرکت کنندگان در مطالعه ………………………………………………………	50
جدول 2. مشخصات تن سنجی و فشار خون شرکت کنندگان در مطالعه …………………………………….	51
جدول 3. مقادیر آزمایشگاهی شرکت کنندگان در مطالعه ……………………………………………………………	52
جدول 4. سابقه بیماریهای مزمن در شرکت کنندگان در مطالعه ………………………………………………….	53
جدول 5. مشخصات سبک زندگی شرکت کنندگان در مطالعه …………………………………………………….	54
جدول 6. مشخصات شغلی شرکت کنندگان در مطالعه ………………………………………………………………..	55
جدول 7. ارتباط بین سندرم متابولیک وضعیت شغلی در مدل لجستیک رگرسیون ………………………	57
جدول 8. ارتباط بین افزایش فشار خون و وضعیت شغلی در مدل لجستیک رگرسیون ………………..	58
جدول 9. ارتباط بین TG و وضعیت شغلی در مدل لجستیک رگرسیون ………………………………………	59
جدول 10. ارتباط بین سطح پائین HDL-C و وضعیت شغلی کار در مدل لجستیک رگرسیون ……	61
جدول 11. ارتباط بین افزایش دور کمر و وضعیت شغلی در کار در مدل لجستیک رگرسیون ……..	62
جدول 12. ارتباط بین افزایش قند خون و وضعیت شغلی در مدل لجستیک رگرسیون ………………..	63

 

 

 

 فهرست شکل ها

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل 1. مکانیسم های بیماری در شیفت کاران ………………………………………………………………………………	22
شکل 2. اندازه گیری دور کمر ………………………………………………………………………………………………………..	42
شکل 3. نمودار آلتمن برای تعیین اندازه نمونه لازم یا محاسبه قدرت مطالعه ………………………………..	44
شکل 4. نمودار دایره ای فراوانی نسبی سطح تحصیلات در کارکنان منطقه ویژه افتصادی پارس ……	51
شکل 5. نمودار دایره ای فراوانی نسبی سطح فعالیت فیزیکی در کارکنان منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..	54
شکل 6. نمودار میله ای فراوانی کار شیفتی برحسب وضعیت اقامت کارکنان …………………………………	67
شکل 7. نمودار میله ای فراوانی سطوح مختلف فعالیت فیزیکی بر حسب نوع کار دفتری یا عملیاتی	68
شکل 8. نمودار میله ای توزیع وضعیت دور کمر برحسب جنسیت ………………………………………………..	72
شکل 9. نمودار میله ای توزیع نوع کار (دفتری/عملیاتی) بر اساس مدرک تحصیلی کارکنان …………	73

 

 

 

 

 

چکیده

 

زمینه و هدف: مطالعات انجام شده بر روی شیفت های کاری طولانی حاکی از عواقب مثبت و منفی بوده است. هدف این مطالعه شغلی بررسی همراهی بین کار شیفتی و متغیرهای دیگر مرتبط به وضعیت کاری با سندرم متابولیک بود.

 

مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی بر روی داده های حاصل از بررسی سالیانه تمامی کارکنان منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی (واقع در بندر عسلویه، ایران) در سال 1394 انجام شد. داده های حاصل از 1249 فرد شامل مرد و زن مورد مطالعه قرار گرفت. متغیرها عبارت بودند از شیفت کاری، نوع کار، وضعیت اقامت، سطح تحصیلات، فعالیت فیزیکی و مصرف سیگار. از مدل رگرسیون لجیستیک برای تخمین خطر سندرم متابولیک و اجزای آن مرتبط با متغیرهای مطالعه از قبیل کار شیفتی استفاده شد.

 

یافته ها: کارگران شیفت کار نسبت به کارگران روزکار خطر بالاتری برای سندرم متابولیک نداشتند. از میان متغیرهای مطالعه، شیوع سندرم متابولیک با افزایش سن بیشتر می شد (OR= 1.03؛ 95% فاصله اطمینان 1.1-21.05). در حالی که سایر متغیرهای مطالعه از قبیل جنس، نوع کار، سطح تحصیلات و مصرف سیگار با سندرم متابولیک مرتبط نبودند.

 

نتیجه گیری: یافته های حاصل از مطالعه ما نشان داد که برخلاف نتایج پیشین کار شیفتی با بروز سندرم متابولیک مرتبط نیست، که احتمالاً این تفاوت را می توان به برنامه شیفت کارکنان و محل اقامت آنان نسبت داد.

 

کلیدواژگان: سندرم متابولیک، عوامل خطر، کار شیفتی، مطالعه شغلی

 

 

 

فصل 1. مقدمه

 

 

 

 

 

1-1. سندرم متابولیک

 

1-1-1. تاریخچه و تعریف

 

سندرم متابولیک ترکیبی از اختلالات متابولیکی است که اولین بار در سال 1923 توسط Alberti و همکاران به صورت مجموعه ای از اختلالات همچون نقرس، افزایش فشار خون و قند خون بیان شد (1). در سال 1956، Avogaro و Crepaldi به فاکتورهایی مانند چاقی، افزایش فشار خون و قندخون بالا به عنوان اجزای سندرم متابولیک اشاره کردند (2). Reaven در سال 1988 اصطلاح سندرم X به همراه افزایش خطر دیابت نوع 2، بیماری های قلبی، مقاومت به انسولین، افزایش فشار خون، افزایش قند و چربی خون را به کار برد (3). چهاربخشی کشنده [1] و مقاومت به انسولین[2] از دیگر نام های این اختلال است (4, 5). امروزه واژه سندرم متابولیک بهترین معرف برای این اختلال متابولیک می باشد (1).

 

از آنجا که علائم سندروم متابولیک با هم رخ می دهد، بیماران مبتلا به یک یا فقط چند صفت به احتمال زیاد دارای صفات دیگر علاوه بر مقاومت به انسولین هستند (6). ارزشمند بودن ارزیابی مقاومت به انسولین اضافه بر صفاتی که به طور معمول اندازه گیری می شود، نامشخص است.

 

وجود چند تعریف سندرم متابولیک منجر به برخی از مشکلات در مقایسه داده ها از مطالعات با استفاده از معیارهای مختلف شده است (7-13). معیارهای تعریف شده توسط برنامه ملی آموزش کلسترول[3] (NCEP/ATP III) گسترده ترین معیار مورد استفاده است (14).

 

 

 

معیارهای ATP III کنونی سندرم متابولیک را با وجود سه مورد از پنج صفت زیر تعریف می کند:

 

 

• چاقی شکمی، تعریف شده به صورت دور کمر در مردان ≥102 سانتی متر (40 اینچ) و در زنان ≥88 سانتی متر (35 اینچ).

 

• سطح سرمی تری گلیسرید ≥150 mg / dL و (1.7 میلی مول / لیتر) و یا تحت درمان دارویی برای تری گلیسرید بالا.

 

• کلسترول HDL سرم <40 میلی گرم / دسی لیتر (1 میلی مول / لیتر) در مردان و <50 میلی گرم / دسی لیتر (1.3 میلی مول / لیتر) در زنان و یا درمان های دارویی برای HDL-C پایین.

 

• فشار خون ≥ 85/130 میلی متر جیوه یا درمان های دارویی برای فشار خون بالا.