2-3 تاریخچه. 23
2-3-1 دستورالعملها و مفاهیم اولیه ارزیابی اثرات تجمعی.. 24
2-3-1-1 کانادا 1994.. 24
2-3-1 -1-1 دستورالعمل فرآیند انجام ارزیابی اثرات تجمعی کانادا 25
2-3-1-2 دستورالعمل اتحادیه امریکا1996.. 25
2-3-1-3 دستورالعمل اتحادیه اروپا 1997.. 26
2-3-1-4 دستورالعمل استرالیا 1990.. 26
2-4 روشهای ارزیابی اثرات تجمعی.. 27
2-4-1 روش Ad Hoc. 27
2-4-2 چکلیستها 28
2-4-3 ماتریسها Matrices 28
2-4-4 مدلسازی، مدلسازی مفهومی با شبکهها و سیستمهای نموداری.. 30
2-4-5 مدلسازی، مدلسازی شبیهسازی کامپیوتری.. 30
2-4-6 تجزیه و تحلیل روند Trends Analysis 30
2-4-7 تجزیه و تحلیل مکانی- نقشهبرداری و رویهمگذاری Spatial Analysis 31
2-4-8 تجزیه و تحلیل سیمای سرزمین Landscape Analysis 31
2-4-9 تجزیه و تحلیل اکوسیستم Ecosystem Analysis 32
2-4-10 تجزیه و تحلیل ظرفیت قابل تحمل Carrying Capacity Analysis 32
2-4-11 روشهای تطبیقی.. 33
2-4-12 شبکهها Networks 33
2-4-13 تجزیه و تحلیل مکانی- سیستم اطلاعات جغرافیاییGIS. 34
2-5 انتخاب روش مناسب CEA.. 35
2-5-1 نکات کلیدی برای انتخاب روشها 35
2-5-2 ویژگیهای روشهای CEA.. 36
2-6 فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) 36
2-6-1 اصول فرایند تحلیل سلسله مراتبی.. 37
2-6-2 مراحل فرایند تحلیل سلسله مراتبی.. 37
2-6-2-1 ساختن سلسله مراتبی.. 38
2-6-2-2 محاسبه وزن.. 38
2-6-3روشهای محاسبه وزن نسبی.. 39
2-6-4 مزایای فرایند تحلیل سلسله مراتبی.. 40
2-7 سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS) 41
2-7-1 ارتباط مراحل CEA با GIS. 42
2-7-2 ضرورت استفاده از GIS. 43
2-7-3 کاربرد GIS در CEA.. 44
2-7-4 مزایای بالقوه از لینک کردن GIS با CEA.. 44
2-7-5 محدودیتهای GIS. 45
2-8 روش معکوس فاصله: (Inverse Distance Method) 45
2-9 ماتریس تعامل در CEA.. 46
2-9-1 روش ماتریس چندگانه آرگون.. 46
2-10 ماتریس پاستاکیا (RIAM) 47
2-11 نتیجهگیری از روشهای ارزیابی اثرات تجمعی.. 52
57
1-3 معرفی منطقه مورد مطالعه. 58
3-1-1-منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی.. 58
3-1-2 مشخصات منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی.. 59
3-1-2-1 سایت شماره 1.. 61
3-1-2-2- سایت شماره 2.. 61
3-1-2-3- سایت شماره 3.. 62
3-1-2-4 – سایت شماره 4.. 64
3-1-2-5 – سایت شماره 5.. 66
3-2 شناسایی منابع آلاینده در منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر. 68
3-2-1 آلودگی هوا 68
3-2-2 آلودگی پساب مجتمعها 70
3-3 بررسی وضعیت محیط زیستی اطراف منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر. 70
3-3-1 خورموسی.. 70
3-1-3 اهمیت خوریات… 72
3-1-4 اقلیم.. 74
3-1-4-1 بـاد. 74
3-1-5 توپوگرافی: 75
3-1-6 زمینشناسی.. 76
3-1-7 محیط بیولوژیکی.. 76
3-1-7-1پوشش گیاهی.. 76
3-1-7-2حیات وحش (فون منطقه) 78
3-5 مطالعات اجتماعی و اقتصادی فرهنگی.. 81
3-5-1 جمعیت… 81
3-5-2 صنعت… 81
3-6 ویژگیهای پارامترهای مورد بررسی.. 82
3-6-1- نیاز شیمیایی به اکسیژن.. 83
3-6-2 اسیدیته. 83
3-6-3 کدورت… 83
3-6-4 کل مواد جامد محلول در آب ( TDS) 83
3-6-5 منوکسیدکربن CO.. 89
3-6-6 اکسیدهای ازت NOx. 89
90
3-6-8 تراز فشار صوت Sound Pressure Level 94
3-7 روش تحقیق.. 99
3-7-1 عملیات میدانی.. 101
3-7-2 ابزارها و نرمافزارها 101
3-7-3 چگونگی جمعآوری و تجزیه و تحلیل دادهها 101
3-7-4 محاسبه شاخص آلودگی.. 104
107
4-1 نتایج.. 108
4-1-1 بررسی آلودگی هوا 118
4-1-2 بررسی آلودگی آب… 119
4-1-3 بررسی آلودگی صوت… 121
4-1-4 ماتریسهای تعاملی.. 128
4-1-4-1 ماتریس تعاملی آلایندههای هوا 128
4-1-4-2 ماتریس تعاملی آلایندههای آب… 130
4-1-4-3 ماتریس تعاملی آلایندههای صوت… 133
… 137
5-1 مقایسه روش سیستم اطلاعات جغرافیایی با ماتریس تعاملی در ارزیابی اثرات تجمعی 138
5-1-1 سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) 138
5-1-2 ماتریس تعاملی.. 139
5-2پاسخ به سوالات پژوهشی.. 140
5-3 بحث… 143
5-4 برنامههای مدیریت محیطزیستی.. 146
5-4-1 برنامه کنترل کیفیت و کمیت آب… 146
5-4-2 برنامه کنترل کیفیت هوا و صدا 146
5-4-3 تنظیم برنامه کنترل و پایش محیطزیستی.. 147
5-4-4 برنامههای کنترل شاخصهای اقتصادی- اجتماعی- فرهنگی.. 147
5-4- 5 ارائه گزارش نتایج.. 148
5-4-6 مراقبت و پایش طرحهای مدیریت… 148
5-4-7 بررسی و مراقبت در طرح مدیریت بازسازی منطقه. 148
5-4-8 مراقبت و بررسی در طرح مدیریت آلایندهها 149
5-4-9 اطلاعرسانی و آموزش…. 149
5-5 راهکارهای فنی و مدیریتی کاهش و کنترل آلایندهها سازگار با محیطزیست… 150
5-6 محدودیتهای تحقیق.. 151
5-7 پیشنهادات… 151
منابع.. 153
پیوست ها 162
فهرست شکلها و نمودارها
عنوان صفحه
شکل 1-1 نمودار مراحل کلی انجام تحقیق.. 9
شکل2-1: ساختار معیارهای تصمیمگیری در چهار سطح (اقتباس از قدسی پور،1384) 38
شکل 3-1 موقعیت منطقه مورد مطالعه. 58
شکل 3-2تصویر ماهواره ای سال 2000منطقه ویژه اقتصادی و خورهای اطراف آن.. 59
شكل 3-3: نقشه جامع منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی ماهشهر (علیشاهی و همکاران، 1387). 60
شكل 3-4: نمایی از واحد الفین پتروشیمی مارون.. 62
شكل 3-5: نمایی از دودكشهای موجود در منطقه ویژه پتروشیمی ماهشهر. 69
شکل 3-6 منطقه بین جزرمدی خورموسی.. 72
شکل 3-7: موقعیت خوریات ماهشهر. 73
شكل 3-8: گلباد شهرستان ماهشهر. 75
شکل 3-9: مرز منطقه ویژه اقتصادی و مجتمعهای فعال از نظر پساب… 85
نمودار3-1: غلظت آلاینده COD از خروجی فاضلاب مجتمعها 86
نمودار3-2: غلظت سالانه TDS خروجی مجتمعهای پتروشیمی.. 86
نمودار3-3: غلظتهای pH خروجی مجتمعها 87
نمودار 3-4: غلظت کدورت از خروجی فاضلاب مجتمعها 87
شکل 3-10: مرز منطقه ویژه و موقعیت مجتمعهای فعال ازنظر آلودگی هوا 91
مجتمعهای منطقه. 92
نمودار 3-6: غلظت سالانه CO مجتمعهای منطقه ویژه 92
مجتمعهای منطقه ویژه 93
شکل 3-11: مرز منطقه ویژه و نقاط نمونهبرداری صوت… 95
شکل 3-12: مرز منطقه ویژه و موقعیت خوریات منطقه. 99
شکل 3-13 مرز منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر. 100
نمودار4-1 : مقایسه آلاینده CO مجتمعهای منطقه ویژه 108
نمودار4-2: مقایسه آلاینده NOx مجتمعهای منطقه ویژه 108
SO مجتمعهای منطقه ویژه 109
COD مجتمعهای منطقه ویژه 109
نمودار4-5: مقایسه میزان کدورت خروجی فاضلاب مجتمعهای منطقه ویژه 109
نمودار4-6: مقایسه آلاینده TDS مجتمعهای منطقه ویژه 110
111
111
خروجی از مجتمعها 112
112
شکل4-5: پهنهبندی آلاینده CO خروجی از مجتمعها 113
شکل 4-6: طبقهبندی آلاینده CO.. 113
شکل 4-7 : پهنهبندی کمی کدورت خروجی از مجتمعها 114
شکل 4-8: طبقهبندی کیفی میزان کدورت فاضلاب خروجی مجتمعها 114
شکل 4-9 : پهنهبندی آلاینده TDS خروجی از مجتمعها 115
شکل4-10: طبقهبندی میزان TDSخروجی فاضلاب مجتمعها 115
شکل 4-11: پهنهبندی آلاینده pH خروجی از مجتمعها 116
شکل 4-12: طبقهبندی میزان pHخروجی فاضلاب مجتمعها 116
شکل 4-13 : پهنهبندی آلاینده COD خروجی از مجتمعها 117
شکل 4-14 طبقهبندی میزان COD خروجی فاضلاب مجتمعها 117
شکل 4-15: نقشه اثرات تجمعی آلایندههای هوای خروجی از دودکش مجتمعها 119
شکل 4-16: نقشه اثرات تجمعی آلایندههای فاضلاب خروجی از مجتمعها 120
شکل 4-17: نقشه اثرات تجمعی صوت… 122
شکل 4-18: نقشه اثرات تجمعی آب بر خاک منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر. 124
شکل 4-19: نقشه اثرات تجمعی آب در بخشهای آبی موجود در منطقه ویژه 124
شکل 4-21: طبقهبندی میزان اسیدیته خروجی از فاضلاب مجتمعها و خوریات منطقه. 125
شکل 4-20: طبقهبندی میزان کدورت خروجی از مجتمعها و کدورت موجود در خوریات منطقه 125
شکل 4-22: نقشه اثرات تجمعی آب بر خورموسی و منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر. 126
شکل 4-23: نقشه شاخص تجمعی آلودگی فلزات سنگین خوریات ماهشهر. 126
شکل 4-24: نقشه شاخص تجمعی آلودگی پارامترهای آب خوریات ماهشهر. 127
شکل 4-25: نقشه شاخص تجمعی آلودگی فاضلاب مجتمعها 127
شکل 4-26 : موقعیت مجتمعهای کدبندی شده هوا 129
شکل 4-27 : موقعیت مجتمعهای کدبندی شده آب… 131
نمودار4-8: میزان دامنه حرفی اثرات… 136
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 2-1 مقایسه EIA و CEA در سطح پروژه 26
جدول2-2مقادیرکمی قضاوتهای مدل AHP(مقیاسی برای انجام مقایسههای زوجی) 39
جدول 2-3 ارتباط مراحل CEA با GIS. 42
جدول 2-4: معیارهای ارزیابی.. 49
جدول 2-5 : محدوده مقادیر برای مقدار ES. 50
جدول 3-1 جمعیت شهرستان ماهشهر در سال 1390.. 81
جدول 3-2: مقادیر میانگین سالانه آلایندههای پساب خروجی فاضلابهای مجتمعهای منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر(بر حسب ppm) 84
جدول 3-3 : استانداردهای خروجی فاضلاب از مجتمعهای پتروشیمی (بر حسب ppm) 85
جدول 3-4: نتایج بدست آمده از آمار توصیفی مربوط به پارامترهای فاضلاب خروجی مجتمعها 85
جدول 3-5: وزنهای بدست آمده از پرسشنامه. 88
جدول 3-6 : وزن مربوط به طبقات اسیدیته آب… 88
جدول 3-7 : وزن مربوط به TDS. 88
جدول 3-8 : وزن مربوط به کدورت… 89
جدول 3-9 : وزن مربوط به COD.. 89
جدول3-10: میانگین سالانه آلایندههای هوای خروجی دودکشهای مجتمعهای منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر 90
جدول 3-11: استانداردهای آلایندههای هوا 91
جدول 3-12: نتایج بدست آمده از آمار توصیفی مربوط به آلایندههای هوا خروجی از دودکش مجتمعها 91
جدول 3-13 : وزن مربوط به CO.. 93
93
94
جدول 3-16: مقادیر میانگین آلایندههای صوت خروجی از مجتمعهای منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر (برحسب دسی بل) 94
جدول 3-17: نتایج بدست آمده از آمار توصیفی صوت مجتمعها 95
جدول 3-18 : موقعیت جغرافیایی خوریات ماهشهر. 96
جدول 3-19 : مقادیر آلایندههای خوریات ماهشهر (بر حسب میلی گرم بر لیتر) 96
جدول 3-20 : مقادیر فلزات سنگین خوریات ماهشهر (برحسب میکروگرم بر گرم) 97
جدول 3-21 : مقادیر شاخصهای تجمعی آلودگی خوریات… 97
جدول 3-22 : مقادیر شاخص تجمعی فلزات سنگین خوریات… 98
جدول3-23: استاندارد کیفیت رسوب حفاظت محیطزیست نیویورک برای فلزات سنگین (برحسب میکروگرم بر گرم) 98
جدول 3-24: استانداردهای مربوط به پارامترهای آب… 98
جدول 3-25: نتایج بدست آمده از آمار توصیفی پارامترهای خوریات ماهشهر. 99
جدول 3-26: طبقهبندی کیفی شاخص درجه آلودگی اصلاح شده 104
جدول3-27: کنشهای متقابل بین پروژههای مختلف… 105
جدول 4-1 : کدبندی مجتمعها جهت ایجاد ماتریس تعاملی آلایندههای هوا 129
جدول 4-2 : تعیین ضرایب تعاملی بین مجتمعها 130
جدول 4-3 : ماتریس محاسبه اثرات تجمعی.. 130
جدول 4-4 : کدبندی مجتمعها جهت ایجاد ماتریس تعاملی آلایندههای آب… 132
جدول 4-5 : تعیین ضرایب تعاملی بین مجتمعها 132
جدول 4-6 : ماتریس محاسبه اثرات تجمعی.. 133
جدول 4-7 : کدبندی مجتمعها جهت ایجاد ماتریس تعاملی صوت… 134
جدول 4-8 : تعیین ضرایب تعاملی بین مجتمعها 135
جدول 4-9 : ماتریس محاسبه اثرات تجمعی.. 135
جدول 4-10 : نتایج حاصل از ماتریس پاستاکیا 136
چکیده