1-9- اهداف تحقیق:…………………………………………………………………………………………………………14
1-10- فرضیه ها یا سوالات تحقیق:……………………………………………………………………………………15
1-11- مدل تحقیق……………………………………………………………………………………………………………15
1-12- روش تحقیق:……………………………………………………………………………………………………….16
1-13- جامعه تحقیق:…………………………………………………………………………………………………………16
1-14- روش نمونه گیری و حجم نمونه:…………………………………………………………………………….16
1-15- روش تجزیه وتحلیل:………………………………………………………………………………………………16
1-16- تعاریف اصطلاحات و متغیرهای تحقیق:…………………………………………………………………..17
1-16-1- سرمایه اجتماعی :……………………………………………………………………………………………….17
1-16-2-رضایت شغلی:…………………………………………………………………………………………………….17
فصل دوم………………………………………………………………………………………………………………………….18
2-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………….19
2-2- بررسی ادبیات موضوع : سرمایه اجتماعی…………………………………………………………………….20
2-2-1- سرمایه فیزیکی – مالی…………………………………………………………………………………………..21
2-2-2- سرمایه انسانی………………………………………………………………………………………………………21
2-2-3-سرمایه طبیعی ( NC ) و ابعاد آن…………………………………………………………………………..22
2-2-4- سرمایه های مالی (FC) و ابعاد آن…………………………………………………………………..22
2-2-5- سرمایه ااعی و سرمایه فرهنگی (CC) ……………………………………………………………….22
2-3- مقایسه سرمایه اجتماعی با سرمایه فیزیکی و انسانی………………………………………………………23
2-4-. انواع سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………………………26
2-5-. مفهوم سرمایه اجتماعی…………………………………………………………………………………………….28
2-6-.آثار سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………………………….30
2-6-1- تأثیر سرمایه اجتماعی بر حوزه بخش خصوصی و بنگاهداری………………………………………30
2-6-2-اثرات مثبت افزایش سرمایه اجتماعی بر دولت…………………………………………………………..30
2-7- روند توسعه مفهوم سرمایه اجتماعی……………………………………………………………………………33
2-8- ابعاد سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………………………..34
2-8-1-بعد ساختاری سرمایه اجتماعی: شبكه………………………………………………………………………37
2-8-2- پیوندهای شبكهای(net work ties)…………………………………………………………………….37
2-8-3- ساختار كلی شبكه (net work configuration)…………………………………………………37
2-8-4- سازمان قابل دسترس…………………………………………………………………………………………….38
2-8-5-سلسله مراتب شبكه……………………………………………………………………………………………….38
2-8-6- غلظت شبكه: تراكم……………………………………………………………………………………………….38
2-9-اعتماد اجتماعی………………………………………………………………………………………………………….39
2-10- برتری سرمایه اجتماعی……………………………………………………………………………………………43
2-11-روشهای اندازهگیری سرمایه اجتماعی……………………………………………………………………….44
2-11-1- الگوهای اندازهگیری سرمایه اجتماعی……………………………………………………………………45
2-12- ارتباط عمیق دیدگاه مدیریت اسلامی با مفهوم سرمایه اجتماعی:……………………………………48
2-13- پیامدهای مثبت سرمایه اجتماعی……………………………………………………………………………….49
2-14- نمونهای از تهدیدات سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………..49
2-15- سرمایه اجتماعی به مثابه یكی از مشخصههای جوامع و ملتها……………………………………..50
2-16- چگونه میتوانیم موجودی سرمایه اجتماعی را افزایش دهیم؟……………………………………….55
2-17- ارزشهای اجتماعی- فرهنگی(social cultural values )……………………………………..56
2-18- سرمایه اجتماعی و علم اقتصاد………………………………………………………………………………….59
2-18-1- سرمایه اجتماعی، اعتماد اجتماعی و توسعه اقتصادی……………………………………………….59
2-18-2-كاركردهای اقتصادی سرمایه اجتماعی و اعتماد اجتماعی…………………………………………..60
2-19- كاركردهای سرمایه اجتماعی:……………………………………………………………………………………61
2-19-1- همبستگی و انسجام: …………………………………………………………………………………………..62
2-20- شاخصهای سرمایه اجتماعی……………………………………………………………………………………62
2-20-1- اعتماد………………………………………………………………………………………………………………..62
2-20-2- پایبندی به قوانین اجتماعی…………………………………………………………………………………..63
2-20-3-بستگی اجتماعی…………………………………………………………………………………………………..63
2-20-4- مشاركت اجتماعی………………………………………………………………………………………………64
2-20-5- دسترسی به اطلاعات…………………………………………………………………………………………..64
2-20-الف- عوامل موثر بر سطح سرمایه اجتماعی ……………………………………………………………….64
2-21- مشكل سنجش سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………..65
2-22- تأثیر سرمایه اجتماعی بر بهرهوری……………………………………………………………………………..67
1-22- هزینههای پایینتر تبادلات: ………………………………………………………………………………………67
2-22-1- تسهیم و جاری كردن دانش و نوآوری: …………………………………………………………………67
68
2-22-3- بهبود كیفیت ستادهها: …………………………………………………………………………………………68
2-23- دیدگاه سرمایهی اجتماعی نسبت به تسهیم دانش………………………………………………………..71
2-24- اشكال عمده سرمایه اجتماعی از نظر كلمن……………………………………………………………….85
2-24-1–تعهدات و انتظارات (obligation and expectations)……………………………………71
2-24-2- ظرفیت بالقوه اطلاعات………………………………………………………………………………………..72
2-24-3- هنجارها و ضمانت اجرایی مؤثر……………………………………………………………………………72
2-24-4-روابط اقتدار………………………………………………………………………………………………………..73
2-25- شبكهها و عملكرد سازمان………………………………………………………………………………………..73
2-25-1- شبكههای بسته: ………………………………………………………………………………………………….75
2-26- لزوم توجه به بحث سرمایه اجتماعی و رضایت شغلی……………………………………………….76
2-27- رضایت شغلی (job satisfaction) …………………………………………………………………….78
2-27-1- بررسی تئوریهای رضایت شغلی……………………………………………………………………….79
2-27-2- تئوری بهداشت – انگیزش (motivation- hygiene theorys ) ……………………..80
2-27-3- تئوری آلدرفر (E.R.G)(alderfer)……………………………………………………………….81
2-27-4- تئوری کامروایی نیاز (need fulfillment)……………………………………………………….82
2-27-5- نظریه فرات و استارک……………………………………………………………………………………….82
2-27- 6-نظریه انگیزش پورتر ولاولر……………………………………………………………………………….82
2-27-7- نظریه کینز برگر………………………………………………………………………………………………..83
2-27- 8-نظریه انتظار وورم……………………………………………………………………………………………..84
2-29- عوامل موثر بر رضایت شغلی………………………………………………………………………………….84
2-29-1- ابزارهای اندازه گیری رضایت شغلی……………………………………………………………………88
2-30- پیشینه پژوهش سرمایه اجتماعی……………………………………………………………………………..90
2-30-1- پیشینه پژوهش خارجی در مورد سرمایه اجتماعی…………………………………………………90
2-30-2- پیشینهی پژوهش سرمایه اجتماعی در ایران…………………………………………………………..94
2-31- پیشینهی پژوهش رضایت شغلی……………………………………………………………………………..98
2-31-1- تحقیقات خارجی پیرامون رضایت شغلی……………………………………………………………..98
2 –31-2- مطالعات داخلی پیرامون رضایت شغلی…………………………………………………………….. 100
2-32- وزارت نیرو : ………………………………………………………………………………………………………104
فصل سوم……………………………………………………………………………………………………………………….119
3-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………..120
3-2- تعریف تحقیق………………………………………………………………………………………………………..121
3-3- نوع و روش تحقیق: ……………………………………………………………………………………………….121
3-4- جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………….123
3-5- متغیر پژوهش………………………………………………………………………………………………………..123
3-6- روش نمونه گیری: …………………………………………………………………………………………………124
3-7- تعیین حجم نمونه…………………………………………………………………………………………………..124
3-8- روایی و پایایی پرسشنامه : ………………………………………………………………………………………125
1-8-1- روایی صوری: ……………………………………………………………………………………………………125
2-8-2- روایی ساختاری: ………………………………………………………………………………………………..125
3-8-3- ضریب پایایی: ……………………………………………………………………………………………………125
3-9-روش تجزیه و تحلیل اطلاعات………………………………………………………………………………….125
3-9-1-روایی پژوهش……………………………………………………………………………………………………..126
-3-9-2- اعتبار محتوا………………………………………………………………………………………………………126
3-9-3 -پایایی پژوهش……………………………………………………………………………………………………126
-3-9-4-روش آلفای كرونباخ…………………………………………………………………………………………..127
3-10- روش و ابزار گردآوری اطلاعات: …………………………………………………………………………..131
3-11-آزمونهای آماری در تحلیل استنباطی: ………………………………………………………………………133
آزمون اولویت بندی فریدمن……………………………………………………………………………………………..133
آزمون همبستگی………………………………………………………………………………………………………………133
تحلیل رگرسیون ساده و چند گانه ……………………………………………………………………………………..133
آزمون فرض مقایسه میانگینهای دو گروه…………………………………………………………………………..133
آزمون فرض مقایسه میانگینهای چند گروه (آزمون تحلیل واریانس یكطرفه- آزمونF )…………..134
3-12-قلمرو پژوهش: ……………………………………………………………………………………………………..134
فصل چهارم: …………………………………………………………………………………………………………………..135
1-4-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………..136
4-2- آمار توصیفی مشخصات فردی افراد مورد پژوهش………………………………………………………136
4-3- آمار توصیفی و استنباطی سوالات پرسشنامه……………………………………………………………….142
4-9-آزمون اولویت بندی شاخص های بعد ساختاری مولفه سرمایه اجتماعی………………………….149
4-11-آزمون اولویت بندی شاخص های بعد ارتباطی مولفه سرمایه اجتماعی………………………….151
4-12-آزمون اولویت بندی سئوالات مولفه رضایت شغلی…………………………………………………….151
4-13-آزمون اولویت بندی ابعاد و مولفه های سرمایه اجتماعی و رضایت شغلی……………………..153
4-14-آزمون نرمال بودن ابعاد و مولفه های سرمایه اجتماعی و رضایت شغلی………………………..153
4-15-فرضیه اصلی: سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی تاثیر دارد………………………………………….159
4-16-فرضیه فرعی 1: بعد ساختاری مولفه سرمایه اجتماعی بر مولفه رضایت شغلی تاثیر دارد….159
4-17-فرضیه فرعی 2: بعد شناختی مولفه سرمایه اجتماعی بر مولفه رضایت شغلی تاثیر دارد……160
4-18-فرضیه فرعی 3: بعد ارتباطی مولفه سرمایه اجتماعی بر مولفه رضایت شغلی تاثیر دارد……161
4-19-فرضیه اصلی دوم: ابعاد ساختاری، شناختی و ارتباطی مولفه ساختار اجتماعی بر رضایت شغلی موثرند. …………………………………………………………………………………………………………………161
4-21-آمار توصیفی رضایت شغلی به تفکیک وضعیت تاهل…………………………………………………164
4-22-آمار توصیفی رضایت شغلی به تفکیک تحصیلات………………………………………………………166
4-23-آمار توصیفی رضایت شغلی به تفکیک موقعیت های شغلی…………………………………………169
4-24-آمار توصیفی رضایت شغلی به تفکیک سوابق کاری……………………………………………………171
4-25-تحلیل فرضیات با استفاده از چارچوب نظری:……………………………………………………………171
فصل پنجم… …………………………………………………………………………………………………………………..172
5-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………..173
5-2-نتایج توصیفی………………………………………………………………………………………………………….174
5-3-نتایج استنباطی…………………………………………………………………………………………………………174
5-4-پیشنهادات و راهکارها………………………………………………………………………………………………177
5-5-محدودیت ها و تنگناهای تحقیق………………………………………………………………………………..178
.منابع: …………………………………………………………………………………………………………………………….186
پیوستها……………………………………………………………………………………………………………………………180
فهرست جداول
جدول شماره ( 1-2 ) مدل اقتضائی هرزبرگ ( محمد زاده ، 1374 )……………………………………..81
جدول 1-3- تناظر شماره سئوالات پرسشنامه با تغییرها………………………………………………………..132
جدول 2-3 امتیاز بندی طیف لیكرت………………………………………………………………………………….132
جدول شماره 1- توزیع فراوانی پاسخ افراد مورد پژوهش……………………………………………………..136
جدول شماره 2- توزیع فراوانی پاسخ افراد مورد پژوهش……………………………………………………..137
جدول شماره 3- توزیع فراوانی پاسخ افراد مورد پژوهش……………………………………………………..138
جدول شماره 4- توزیع فراوانی پاسخ افراد مورد پژوهش……………………………………………………..139
جدول شماره 5- توزیع فراوانی پاسخ افراد مورد پژوهش……………………………………………………..140
جدول شماره 6- توزیع فراوانی پاسخ افراد مورد پژوهش…………………………………………………….141
4-4جدول شماره 7- آمار توصیفی نظرات افراد مورد پژوهش در بعد ساختاری مولفه سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………………………………………………….143
جدول شماره 8- آمار توصیفی نظرات افراد مورد پژوهش در بعد شناختی مولفه سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………………………………………………….143
جدول شماره 9- آمار توصیفی نظرات افراد مورد پژوهش در بعد ارتباطی مولفه سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………………………………………………….143
4-5-جدول شماره 10- آمار توصیفی نظرات افراد مورد پژوهش در مولفه رضایت شغلی………..144
4-6-جدول شماره 11- آمار توصیفی نظرات افراد مورد پژوهش در زمینه شاخص های بعد ساختاری مولفه سرمایه اجتماعی………. ………………………………………………………………………………146
4-6-جدول شماره 12- آمار توصیفی نظرات افراد مورد پژوهش در زمینه شاخص های بعد شناختی مولفه سرمایه اجتماعی………………………………………………………………………………………………………146
جدول شماره 13- آمار توصیفی نظرات افراد مورد پژوهش در زمینه شاخص های بعد ارتباطی مولفه سرمایه اجتماعی ……………………………………………………………………………………………………………..146
جدول شماره 14- آمار توصیفی نظرات افراد مورد پژوهش در زمینه شاخصهای مولفه رضایت شغلی……………………………………………………………………………………………………………………………..147
جدول شماره 15- آمار توصیفی نظرات افراد مورد پژوهش در زمینه ابعاد و مولفه های سرمایه اجتماعی و رضایت شغلی…………………………………………………………………………………………………148
فهرست اشکال
شكل شبکه های اعتماد…………………………………………………………………………………………………………6
شكل شماره (1-2) : سرمایه اجتماعی و هزینه های مدیریتی منبع : علوی 1385………………………….7
شكل(1-3) انواع سرمایه های یك سازمان………………………………………………………………………………7
شکل ( 5-2 ) مدل فرت و استارک از رضامندی شغلی ( از کمپ ، ترجمه ماهر ، 1370 ص 263 )……..83
چكیده :
هدف اصلی پژوهش پیش رو ، بررسی تاثیر سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی است .سرمایه اجتماعی به عنوان یك عامل قوی كه افراد را به همدیگر پیوند میدهد یكی از سرمایه های باارزش و نامرئی انسان هاست .كه تاكنون كمتر مورد توجه قرار گرفته است .تاثیر سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی مورد بررسی قرار میگیرد.
سرمایه اجتماعی از متغییر های مستقل تحقیق دارای ابعاد (ساختاری،شناختی ،ارتباطی )كه روابط متقابل با یكدیگر را تشكیل میدهد و چهار چوب نظری مورد استفاده این تحقیق برای بررسی سرمایه اجتماعی ،از مدل ناهاپیت گوشال پیروی میكند . از نظر سرمایه اجتماعی جمع منابع بالفعل و بالقوه در دسترس افراد ناشی از شبكه روابط متقابل به فرد یا واحد اجتماعی است .سرمایه اجتماعی هم شامل شبكه و هم شامل دارائی است كه احتمال بسیج شدن آن از طریق شبكه ها وجو د دارد .
نهاپیت وگوشال سرمایه اجتماعی را عامل موثر در ایجاد و مشاركت در دانش سازمانی می دانند .در این مدل مفهوم سرمایه اجتماعی سازمانی است كه بر اساس آن میزان تاثیر ، با رضایت شغلی مورد بررسی قرار گرفته است. به همین نظر برای متغییر رضایت شغلی از نظریه نیاز ها استفاده شده است زیرا این نظریه سلسله نیازهای مازلو نزدیك است تا جائی كه می توان آنها را یكی به حساب آورد. نا گفته نماند نظریه نیاز مازلو عام تر است و رضایت شغلی می تواند در دایره و محدوده آن قرار گیرد و بر اساس نظریه نیازها میزان رضایت شغلی هر فرد كه از اشتغال حاصل میشود به دو عامل بستگی دارد .
اول: انكه مقدار از نیازهایی كه از طریق و احراز موقعیت مورد نظر تامین میگردد . دوم :آنكه نمودار از نیاز ها از طریق اشتغال بكار مورد نظر تامین نشده باقی می ماند نتیجه ای كه از بررسی عوامل اول و دوم حاصل میشود. میزان رضایت شغلی فرد را معین میكند . البته مطالعات زیادی در زمینه رضایت شغلی صورت گرفته كه متغییرهای زیادی با رضایت شغلی مرتبط است .
تحقیق از نوع روش توصیفی، پیمایشی است كه از طریق روش كتابخانهای مقالهها پایاننامههای ارشد و دكترا دراین زمینه جمعآوری گردیده و برای جمعآوری اطلاعات نیز از پرسشنامه استفاده میشود پس از جمعآوری پرسشهای توزیع شده دادههای به دست آمده از طریق روشهای آمار توصیفی و آمار استنباط با نرمافزار spss تجزیه و تحلیل خواهد شد.. در این تحقیق با توجه به اینكه متغییرها كیفی میباشند تعیین حجم نمونه از فرمول ذیل برای بدست آوردن حجم نمونه استفاده میشود
با توجه به نتایج رگرسیون خطی ساده و معنی دار بودن ضریب خط رگرسیونی(سطح معنی داری کمتر از 05/0 ) ، سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی تاثیر دارد.
با توجه به نتایج رگرسیون خطی ساده و معنی دار بودن ضریب خط رگرسیونی(سطح معنی داری کمتر از 05/0 ) ، بعد ساختاری مولفه سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی تاثیر دارد.
با توجه به نتایج رگرسیون خطی ساده و معنی دار بودن ضریب خط رگرسیونی(سطح معنی داری کمتر از 05/0 ) ، بعد شناختی مولفه سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی تاثیر دارد..با توجه به نتایج رگرسیون خطی ساده و معنی دار بودن ضریب خط رگرسیونی(سطح معنی داری کمتر از 05/0 ) ، بعد ارتباطی مولفه سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی تاثیر دارد..با توجه به نتایج رگرسیون خطی چند گانه و معنی دار بودن ضرایب خط رگرسیونی(سطح معنی داری کمتر از 05/0 ) ، تمامی ابعاد ساختاری، شناختی و ارتباطی مولفه سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی تاثیر دارند
براساس این نتایج میتوان گفت مدیران و برنامه ریزان كلان بیشتر باید به این سرمایه عظیم و نهان كه در صورتی كه بتواند بالفعل شده تقویت شود میتواند نتایج بزرگ و پرباری هم برای فرد وهم سازمان و حتی جامعه در بر داشته باشد برنامه ریزی نمایند .
كلمات كلیدی :سرمایه اجتماعی –رضایت شغلی –اعتماد اجتماعی