2-2-2- رئالیسم ساختارگرا 21

 

2-2-2-1- رئالیسم ساختارگرای تدافعی.. 21

 

2-2-2-2- رئالیسم‌ ساختارگرای‌ تـهاجمی.. 23

 

2-2-3- رئالیسم نوکلاسیک… 26

 

2-3- بخش دوم: تاریخچه روابط ایران و روسیه. 30

 

2-3-1- مقدمه. 30

 

2-3-2- زمینه روابط ایران و روسیه. 31

 

2-3-3- پیشینه روابط ایران و روسیه. 32

 

2-3-4- جنگ‌‌های اول ایران و روس و معاهده گلستان. 33

 

2-3-5- جنگ دوم ایران و روس… 34

 

2-3-6- روابط ایران و روسیه تا آغاز انقلاب مشروطیت.. 36

 

2-3-7- روابط خارجی ایران و شوروی در زمان جنگ تحمیلی (بین سال‌‌های 1359 تا 1367)  40

 

2-3-7-1- مقطع اول: بی‌طرفی شوروی در جنگ (سه سال اول جنگ تحمیلی) 40

 

2-3-7-2- مقطع دوم: حمایت شوروی از عراق. 42

 

2-3-7-3- مقطع سوم: حمایت شوروی از عراق ( از زمان گورباچف تا پایان جنگ تحمیلی)  44

 

2-3-8- روابط ایران و روسیه پس از فروپاشی‌ شوروی.. 47

 

2-3-9- روابط ایران و روسیه از سال 2000 تا کنون. 49

 

2-3-9-1- روابط منطقه‌ای ایران و روسیه. 49

 

2-3-9-2- رابطه ایران و روسیه در سطح بین الملل. 57

 

2-3-9-3- موانع و چالش‌های روابط دو کشور در سطوح منطقه‌ای و بین المللی.. 60

 

2-3-9-4- پیشنهادها برای تسهیل و گسترش روابط ایران و روسیه. 61

 

2-3-10- افزایش روابط راهبردی (تثبیت روابط کنونی ایران و روسیه) 63

 

2-3-11- وضعیت کنونی روابط ایران و روسیه در حوزه امنیتی، دفاعی، ژئو پلیتیک و در واقع اقتصادی و غیره 64

 

2-3-12- حوضه ژئوپلیتیک و جهان چند قطبی و حرکت کردن به سمت جهان تک قطبی   64

 

2-3-13- نگاه سیاستگذاران کرملین یا هسته‌ی اصلی سیاست خارجی روسیه به روابط با ایران  65

 

2-3-14- آینده‌ی روابط و نقش متغیرهای دخیل. 65

 

2-4- نتیجه‌گیری.. 66

 

فصل سوم: سیاست خارجی روسیه در مورد مسأله هسته‌ای ایران

 

3-1- مقدمه. 68

 

3-2- عامل ایران در روابط روسیه با آمریکا 69

 

3-3- دو راهی انتخاب ثبات استراتژیک یا رقابت استراتژیک؟. 70

 

3-4- جایگاه ایران در سیاست خارجی روسیه. 73

 

3-5- تأثیر تحولات داخلی روسیه بر پرونده هسته‌ای ایران. 73

 

3-6- نگرانی‌‌های مشترک آمریکا و روسیه. 75

 

3-7- نتیجه گیری.. 77

 

فصل چهارم: چرایی وجود بی اعتمادی در روابط ایران و روسیه

 

4-1- مقدمه. 79

 

4-2- تحلیل عملکرد تاریخی روسیه در قبال ایران. 79

 

4-2-1- تناقض رفتاری.. 79

 

4-2-2- ارتباط دوگانه. 80

 

 

4-2-3- دخالت.. 80

 

4-2-4- حضور نظامی.. 80

 

4-3- تحلیل اصول علمی سیاست خارجی ایران در مورد روسیه. 80

 

4-3-1- مقابله. 80

 

4-3-2- احتیاط.. 81

 

4-3-3- کم اهمیت کردن مسأله. 81

 

4-3-4- تاکید بر بعد حقوقی مسأله. 81

 

4-3-5- ایران از نگاه نخبگان روسی.. 81

 

4-4- محور‌های اصلی روابط ایران و روسیه. 82

 

4-4-1-  دخالت و تأثیرگذاری قدرت ثالث در روابط دو كشور. 83

 

4-4-2- برتری ماهیت ژئوپلتیك بر ماهیت ژئواكونومیك روابط دو كشور. 83

 

4-4-3- تردید نسبت به نهادینه ساختن روابط به دلیل بی‌اعتمادی تاریخی.. 84

 

4-5- علل بی اعتمادی ایران به روسیه. 87

 

4-5-1- علل تاریخی.. 87

 

4-5-1- 1- مقاوله نامه گلستان (1813) 87

 

4-5-1-2- عهدنامه ترکمانچای (1828) 88

 

4-5-1-3- قرارداد درباره تقسیم عرصه‌های نفوذ روسیه و بریتانیا در ایران. 88

 

4-5-1-4- اشغال ایران در سال 1941 توسط نیروهای شوروی و انگلیسی.. 88

 

4-5-1-5- حزب توده 88

 

4-5-1-6- تلاش برای ملحق کردن آذربایجان به شوروی.. 89

 

4-5-1-7- پشتیبانی از کردهای ایرانی در جمهوری مهاباد. 89

 

4-5-1-8- جنگ افغانی شوروی.. 89

 

4-5-1-9- حمایت از صدام حسین در جنگ ایران و عراق. 90

 

4-5-1-10- تقسیم ناعادلانه دریای خزر. 90

 

4-5-1-11- معامله گور- چرنومیردین.. 91

 

4-5-1-12- علل پنهانی ساخت طولانی نیروگاه اتمی بوشهر. 91

 

4-5-1-13- حمایت روسیه از تحریم‌های ضدایرانی در شورای امنیت سازمان ملل متحد  92

 

4-5-1-14- اس-300 و قراردادهای دیگر. 92

 

4-5-1-15- نفوذ غرب در اقتصاد و سیاست روسیه. 93

 

4-5-2- دلایل سیاسی.. 93

 

4-5-2-1- از بعد اقتصادی.. 94

 

4-5-2-2- چالش‌های منطقه‌ای (روابط سیاسی) 95

 

4-5-2-3- عرصه بین‌المللی.. 97

 

4-5-2-4- مشترک نبودن تهدیدات.. 98

 

4-6- ملاحظات روابط ایران و روسیه. 99

 

4-6-1- واکاوی روابط ایران و روسیه در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی.. 99

 

4-7- اولویت‌های روابط ایران و روسیه. 103

 

4-8- عوامل تغییر سیاست خارجی روسیه در قبال ایران. 104

 

4-9- آسیب‌شناسی روابط ایران و روسیه. 107

 

4-10- ظرفیت‌های همکاری ایران و روسیه. 110

 

4-11- نتیجه‌گیری.. 111

 

فصل پنچم: بحث و نتیجه گیری

 

5-1- نتیجه‌گیری.. 114

 

5-2- راهکار‌ها و پیشنهادات.. 120

 

منابع. 123

 

چکیده:

 

هدف از انجام این پژوهش بررسی علل بی اعتمادی در روابط بین ایران و روسیه از سال 2000 تا کنون   می­باشد. در این پژوهش از روش توصیفی تحلیلی بهره برده شده است که با استفاده از مکتب رئالیسم به توضیح و تحلیل مطالب پرداخته شده است. یافته‌ها حاکی از آن است که ایران نمی‌تواند به کمک روسیه به لغو تحریم‌ها و دستیابی به شکوفایی اقتصادی دست یابد. اختلافات کهنه بین سیاست‌های خارجی جمهوری اسلامی ایران از بُعد تاریخی و همچنین تفاوت در برداشت‌های نظامی، سیاسی و اقتصادی بین این دو کشور همواره باعث گردیده است تا روابط این دو کشور در طول تاریخ با بی اعتمادی همراه باشد. هرچند در طی چند سال گذشته این رابطه به طور چشمگیری افزایش یافته، اما نمی­توان محافظه­کاری­های دو جانبه از طرف این دو کشور را نادیده گرفت. در این پژوهش با بررسی علل تاریخی بی اعتمادی در بین دو کشور از گذشته تا کنون به بررسی بی اعتمادی‌های جدید در روابط حاصله در چند سال اخیر پرداخته می‌شود.

 

کلید واژه ها: سیاست خارجی، روابط خارجی، بی‌اعتمادی (روابط ایران و روسیه)

 

-1- بیان مسأله