1-12- واژه ها و مفاهیم……………………………………………………………………………………….. 9

 

1-12-1- توسعه…………………………………………………………………………………………………. 9

 

1-12-2- ژئوپلیتیک…………………………………………………………………………………………….. 9

 

1-12-3- منافع ملی…………………………………………………………………………………………….. 9

 

1-12-4- روابط بین الملل……………………………………………………………………………………. 9

 

1-12-5- همگرایی …………………………………………………………………………………………….. 9

 

1-12-6- ارمنستان …………………………………………………………………………………………….. 10

 

1-12-7- جمهوری اسلامی ایران …………………………………………………………………………… 10

 

1-12-8- قفقاز………………………………………………………………………………………………….. 10

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                       صفحه

 

فصل دوم : مبانی نظری تحقیق

 

2-1- مفهوم ژئوپلیتیک…………………………………………………………………………………………. 13

 

2-1-1- تعریف و ویژگی ها…………………………………………………………………………………. 13

 

2-1-2- عوامل تاثیر گزار بر ژئوپلیتیک…………………………………………………………………….. 13

 

2-1-2-1- عوامل ثابت………………………………………………………………………………………… 14

 

2-1-2-2- عوامل متغیر………………………………………………………………………………………… 16

 

2-2- موقعیت ژئوپلیتیک کشورها……………………………………………………………………………. 17

 

2-2-1- موقعیت محصور در خشکی……………………………………………………………………….. 18

 

2-2-2- موقعیت دسترسی به دریاها و اقیانوس ها………………………………………………………. 18

 

2-3- موقعیت ژئوپلیتیک شوروی (سابق…………………………………………………………………… 19

 

2-3-1- جمهوری های حوزه بالتیک……………………………………………………………………….. 20

 

2-3-2- جمهوری های قفقاز…………………………………………………………………………………. 20

 

2-3-3- جمهوری های آسیای مرکزی……………………………………………………………………… 25

 

2-4- موقعیت جمهوری های قفقاز پس از فروپاشی شوروی (سابق………………………………… 25

 

2-4-1- استقلال جمهوری های قفقاز………………………………………………………………………. 27

 

2-4-2- تحلیل نقش ایران در جمهوری های قفقاز……………………………………………………… 28

 

2-4-3- تحلیل نقش ترکیه در جمهوری های قفقاز……………………………………………………… 30

 

2-4-4- تحلیل نقش روسیه در جمهوری های قفقاز……………………………………………………. 32

 

2-5- تحلیل بحران های مختلف در قفقاز…………………………………………………………………. 33

 

2-6- تحلیل چشم انداز ژئوپلیتیک جمهوری های قفقاز……………………………………………….. 35

 

 

 

فصل سوم : تحلیل ژئوپلیتیک جمهوری ارمنستان

 

3-1- تاریخ جغرافیای ارمنستان………………………………………………………………………………. 37

 

3-1-1- دین و فرهنگ………………………………………………………………………………………… 39

 

3-1-2- موقعیت ژئوپلیتیک ارمنستان……………………………………………………………………….. 41

 

3-1-2-1- موقعیت ارمنستان قبل از شوروی (سابق…………………………………………………….. 42

 

فهرست مطالب

 

 

عنوان                                                                                                       صفحه

 

3-1-2-2- موقعیت ارمنستان در زمان شوروی (سابق…………………………………………………… 44

 

3-1-2-2- 1- مناقشه قره باغ………………………………………………………………………………… 44

 

3-1-2-3- موقعیت ارمنستان پس از فروپاشی شوروی (سابق………………………………………… 46

 

3-1-2-3- 1- موقعیت جغرافیایی ارمنستان………………………………………………………………. 49

 

3-1-2-3- 2- موقعیت نسبی ارمنستان…………………………………………………………………….. 49

 

………………………………………………………………………………………………………………………. 3-1-2-3-3- وسعت و شکل………………………………………………………………………………………………………………… 50

 

3-1-2-3-4- توپوگرافی و مرزهای سیاسی………………………………………………………………. 51

 

3-1-2-3-5- اقوام و جمعیت……………………………………………………………………………….. 52

 

3-1-2-3-6- فرصتها و تهدیدهای ژئوپلیتیک……………………………………………………………. 53

 

3-3- تحلیل چشم انداز ژئوپلیتیک ارمنستان………………………………………………………………. 57

 

 

 

فصل چهارم: یافته های تحقیق

 

4-1-نقش ارمنستان در پیوند ایران با قفقاز………………………………………………………………… 60

 

4-1-1- پیوند ایران با گرجستان……………………………………………………………………………… 61

 

4-1-2- پیوند ایران با بالکان………………………………………………………………………………….. 64

 

4-1-3- پیوند ایران با روسیه…………………………………………………………………………………. 68

 

4-2- نقش ارمنستان در عدم یکپارچگی پان ترکیسم……………………………………………………. 70

 

4-2-1- عدم یکپارچگی اقتصادیارمنستان………………………………………………………………….. 72

 

4-2-2- عدم یکپارچگی سیاسی و نظامی ارمنستان……………………………………………………… 73

 

4-2-3- عدم یکپارچگی فرهنگی اجتماعی ارمنستان……………………………………………………. 75

 

4-3- جایگاه ایران در استراتژی جمهوری ارمنستان……………………………………………………… 76

 

4-3-1-حجم مبادلات تجاری ایران و ارمنستان………………………………………………………….. 80

 

4-3-2-جایگاه ژئواکونومیک یارمنستان…………………………………………………………………….. 83

 

4-3-3- جایگاه ژئوکالچر ارمنستان………………………………………………………………………….. 84

 

4-3-4-جایگاه امنیتی ارمنستان……………………………………………………………………………….. 85

 

4-3-5-جایگاه زیست محیطی……………………………………………………………………………….. 87

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                       صفحه

 

4-4- چشم اندازروابط ژئوپلیتیک ایران و ارمنستان در منطقه و قفقاز……………………………….. 89

 

 

 

فصل پنجم: ارزیابی فرضیه ها ونتیجه گیری

 

5-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………….. 96

 

5-2- بررسی سئوالات تحقیق و پاسخ به فرضیات………………………………………………………. 97

 

5-3- پیشنهادات تحقیق……………………………………………………………………………………….. 101

 

5-3-1- پیشنهادت مبتنی بر یافته های پژوهش…………………………………………………………… 101

 

5-3-2-1- تلاش برای ارتقاء هر بیشتر روابط سیاسی بین دو کشور………………………………… 101

 

5-3-2-2- توسعه روابط تجاری بین دو کشور…………………………………………………………… 101

 

5-3-2-3- همکاری در بخشهای نظامی فنی و علمی…………………………………………………… 101

 

5-3-2-4- فعالتر نمودن رایزنهای فرهنگی و بازرگانی در جمهوری ارمنستان…………………….. 102

 

5-3-2-5- حمایت مالی و اعتباری دولت ایران در زمینه خدمات فنی و مهندسی از شرکتهای داخلی جهت حضور قوی در بازار کشورهای منطقه و………………………………………………………………………………………… 102

 

5-3-2-6- پیشنهاد به سایر محققین………………………………………………………………………… 102

 

فهرست منابع و ماخذ………………………………………………………………………………………….. 104

 

 

 

چکیده:

 

پایان نامه حاضربه مطالعه نقش جمهوری ارمنستان درتوسعه ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران در حوزه قفقاز پرداخته و در این مسیر ضمن بررسی رویکردهای مختلف در زمینه روابط بین الملل و قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای به مطالعه ویژگی های ، ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی منطقه وروابط سیاسی، تجاری، امنیتی، فرهنگی و …فی مابین جمهوری اسلامی ایران وجمهوری ارمنستان و سایر کشورهای حوزه قفقاز می پردازد.تحولات ساختار نظام بین‌الملل درسال 1991 و تغییر نظام دو قطبی، معادلات جهانی را به خصوص دربرخی مناطق اصلی جهان به گونه‌ای بنیادین تغییر داد.بیشترین این تأثیر در منطقه اورآسیا که زمانی قلمروی شوروی محسوبمی گردید، رخ داد.ظهور واحدهای مستقل، گذشته از تغییر نقشه جغرافیایی جهان، محاسبات ژئوپولیتیکی و ژئواستراتژیکی جدیدی برای منطقه از جمله حوزه قفقاز جنوبی به دنبال داشت.قفقاز، منطقه اتصال اروپا وآسیا و محل تلاقی تمدن‌های بزرگ، یکی از مناطق مهم ژئوپولیتیکی وژئواکونومیکی جهان به شمارمی‌رود. روسیه با نگاه امنیتی درصدد تثبیت موقعیت سیاسی،‌اقتصادی و نظامی گذشته خود در قفقاز است و ایالات متحده نیز با سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی و راهبری ژئوپولیتیک انرژی به دنبال توسعه نفوذ و منافع خود می باشد. همچنین قفقاز عرصة فعالیت بازیگرانی چون ترکیه، اسرائیل و اتحادیه اروپا است که با اهداف اقتصادی و سیاسی وارد این منطقه شده‌اند. در این میان، عوامل درون منطقه‌ای از جمله معادلات انرژی، بحران‌ها و مناقشات قومی، تحولات سیاسی و اجتماعی کشورهای این حوزه و بی‌ثباتی اقتصادی درگذار به اقتصاد آزاد نیز زمینه‌های مساعدی برای رقابت‌های شدید منطقه‌ای و جهانی فراهم آورده است. جمهوری ارمنستان یکی ازکشورهای حوضه قفقاز جنوبی و دارای مرز مشترک با ایران است.این کشورعلیرغم عدمدسترسی به آبهای آزاد و محاصره اقتصادی توسط دو کشور همجوار (جمهوری آذربایجان و ترکیه)، دارای موقعیت ژئوپلیتیک خاصی درمنطقه بوده و روابط دوستانه ای نیز با جمهوری اسلامی ایران دارد. دراین پایان نامه با هدف تبیین نقش ارمنستان درتوسعه ژئوپلیتیک ایران در منطقه و تحلیل عوامل واگرا و همگرا درروابط دو کشور از طریق بررسی اطلاعات گردآوری شده اینگونه استدلال شده استکه توسعه فعالیت های دیپلماتیک ، تجاری ، امنیتی و… فی ما بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ارمنستان ، سبب ایجاد ثبات ، امنیت و توسعه ژئوپلیتیکی ایران در منطقه گردیده واز سوی دیگر به استناد چنین استدلالی، توسعه روابط بین دو کشور سبب کاهش دخالت و ایجاد تنش توسط قدرت های منطقه ای نظیر ترکیه (در اجرای اهداف بلند پروازانه خود (پان ترکیسم))،خواهد گردید.

 

کلید واژه: ژئوپلیتیک، قفقاز،جمهوری اسلامی ایران،ارمنستان ، پان ترکیسم.

 

 

 

فهرست جداول

 

عنوان                                                                                                       صفحه

 

جدول 2-1-مشخصات سیاسی کشور های حوزه آسیای مرکزی……………………………………… 26

 

جدول 4-1- فهرست اسامی استان ها و مناطق خود مختار گرجستان……………………………….. 62

 

جدول 4-2- مبادلات بازرگانی ایران و ارمنستان…………………………………………………………. 80

 

جدول 4-3- آمارصادراتسال 1392 کشور ارمنستان به جمهوری اسلامی ایران…………………….. 81

 

جدول 4-4- آمار صادرات سال 1392 جمهوری اسلامی ایران به کشور ارمنستان………………… 81

 

جدول 4-5- مهمترین اقلام وارداتی ارمنستان از جهان…………………………………………………. 81

 

جدول 4-6- مهمترین اقلام صادراتی ایران به ارمنستان…………………………………………………. 82

 

جدول 4-7- مهمترین اقلام وارداتی ایران از ارمنستان………………………………………………….. 82

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست نقشه ها

 

عنوان                                                                                                       صفحه

 

نقشه 2-1- تصویر مرز ایران – روسیه تزاری در قفقاز پیش از پیمان نامه گلستان وترکمانچای.. 34

 

نقشه 3-1- موقعیت ارمنستان…………………………………………………………………………………. 38

 

نقشه 3-2- موقعیت جغرافیایی قره باغ…………………………………………………………………….. 46