این جرم به صورت فعل و علیه اشخاص طبیعی یا حقوقی واقع می شود و از دسته جرایم مطلق است و برای تحقق جرم نیاز به وقوع ضررعینی و ملموس در عالم خارج نداریم بلکه ضرر بالقوه هم برای تحقق آن کافی است. جعل مهر از دسته جرایم عمدی با سوء نیت خاص می‌باشد با توجه به ماده ۵۲۳برای تحقق جرم جعل نیز به قصد تقلب داریم . برای احراز قصد تقلب ۴شرط باید وجود داشته باشد :

1. 1. چیزی تقلبی است که غیر واقعی باشد ، اگر واقعی باشد تقلب نیست . البته برخی حقوق دانان این شرط را لازم ندانسته اند .

1. 1. مهر جعل شده باید قابلیت استناد داشته باشد .

1. 1. مهر جعل شده باید خاصیت مشتبه سازی داشته باشد و عرف را به اشتباه بیندازد .

1. قابلیت اضرار داشته باشد خواه مادی ، خواه معنوی .

در این پژوهش سعی خواهد شد با جمع‌ آوری اطلاعاتو مطالعه کتب حقوقی و سایر کتب به بررسی جعل مهر در حقوق کیفری ایران بپردازیم .

ب- سوال های تحقیق

سوالات اصلی این پژوهش عبارتند از :

۱ -آیا جعل مهر اشخاص حقوقی (مؤسسات) جرم است؟

۲-آیا جعل مهر باید با قصد تقلب باشد تا جرم تلقی گردد ؟

۳- آیا جعل قسمتی از مهر موجب تحقق جرم جعل مهر می شود؟

۴- آیا نقاشی مهر بدون ساختن فیزیک آن جعل مهر تلقی می شود؟

ج-فرضیات پژوهش

با توجه به سوالات اصلی مطروحه فر ضیاتی که در این رابطه می توان ارائه دادعبارتند از :

۱– جعل مهر اشخاص حقوقی (مؤسسات)جرم است.

۲-صرف جعل مهر بدون قصد تقلب جرم است.

۳-جعل قسمتی از مهر موجب تحقق جعل مهر می شود.

۴- نقاشی کردن مهر بدون ساختن فیزیک ان جعل مهر تلقی می شود.

د-اهداف پژوهش

هدف از این پژوهش ، جمع‌ آوری تمامی نظریات ‌در مورد جعل مهر وتحلیل و بررسی این جرم می‌باشد . تا بدین وسیله ضمن بررسی کامل این جرم در قوانین کیفری ایران و تجزیه و تحلیل مواد قانونی و عناصر جعل مهر توانسته باشیم ابهامات آن را بر طرف کنیم و به عنوان مرجع و راهنما در خصوص این موضوع به جامعه حقوقی دانشگاهی ارائه دهیم .

ه-روش پژوهش

در این پژوهش سعی می شود با بهره گرفتن از نظر حقوق دانان و مقالات حقوقی معتبر و تجزیه تحلیل آن ها به اهداف خود برسیم . در نتیجه روش تحقیق ، روش توصیفی تحلیلی با بهره گرفتن از منابع کتابخانه ای می‌باشد .

۱-فصل اول : کلیات

جعل و تزویر از جمله موضوعات مهم و اساسی حقوق جزای اختصاصی به شمار می رود و با توجه به جایگاه ویژه مهر در روابط و مناسبات اجتماعی به عنوان وسیله ای مطمئن برای حفظ روابط اشخاص حقیقی و حقوقی در جایگاه خاص خود مورد حمایت قرار می‌گیرد .

در این فصل برخی اصطلاحات ،تاریخچه جرم جعل و چگونگی پیدایش آن مورد بحث قرار خواهد گرفت و نهایتاً مبانی جعل مهر مورد بررسی قرار می‌گیرد.

• 1. اصطلاح شناسی

حقوق کیفری رشته ای از حقوق عمومی است که به روابط جزایی دولت و مردم می پردازد و جرم جعل یکی از جرایمی است که در حقوق کیفری به آن پرداخته می شود . مهم ترین اصطلاحاتی که در این مبحث مورد بررسی قرار می گیرند عبارتنداز حقوق کیفری ،جعل و مهر.

۱-۱-۱- حقوق کیفری

حقوق کیفری به معنی وسیع کلمه رشته ای ازحقوق عمومی است .حقوق عمومی، شامل مجموعه قواعد و مقرراتی است که بر روابط دولت و مأموران آن با مردم، حکومت می‌کند و وظایف سازمان‌ها و ادارات دولتی را تنظیم می کند ‌بنابرین‏ مفهوم حقوق عمومی با اعمال حاکمیت دولت ملازمه دارد . چون قواعد و مقررات آن ناشی از اقتدار عمومی دولت است و ناظر به روابط بین دولت و مأموران دولتی با افراد ملت می‌باشد . اجرای قواعد مربوط به حقوق عمومی غالبا به هدف نظم و استقرار امنیت و آسایش عمومی مردم در جامعه صورت می‌گیرد.حقوق عمومی دارای رشته‌های حقوقی مختلفی از قبیل حقوق اساسی ، حقوق جزا ، آیین دادرسی کیفری است^۱ یکی از حقوق دانان حقوق کیفری را بدین شکل تعریف می‌کند «حقوق کیفری عبارت از مجموعه قواعدی است که برعکس العمل دولت د رمقابل اعمال ضد اجتماعی حاکم باشد تا از طریق تهدید به مجازات و یا اجرای آن و یا اقدامات تامینی و تربیتی اعمال مذبور پیشگیری و عدالت و نظم وامنیت برقرار گردد ^۲در واقع دولت است که در سرکوبی افعال بر خلاف مصالح اجتماعی صالح شناخته شده است . زیرا ایجاد امنیت و آرامش در جامعه از طریق به کیفر رساندن بزهکاران یا اعمال تدابیر تامینی و تربیتی درباره آن ها بر عهده قدرت عمومی (دولت ) نهاده شده است . موضوع حقوق کیفری افعال یا ترک افعالی است که دولت به اعتبار اخلالی که در نظم جامعه پدید می آورد.. جرم شناخته و مشتمل بر تقسیماتی است ‌به این شرح : حقوق کیفری ماهوی و شکلی…_^[۱]

• • • 1. حقوق کیفری ماهوی:

حقوق کیفری ماهوی شامل حقوق جزای عمومی و اختصاصی می‌باشد که به ترتیب به توضیح هرکدام می پردازیم.

حقوق کیفری عمومی مجموعه قواعد و مقرراتی است که مسائل عام مربوط به کنش های ضد اجتماعی را که با واکنش‌های مجازات و اقدامات تامینی و تربیتی روبروست مورد وبررسی قرار می‌دهد .کنش های ضد اجتماعی با توجه به مجازات‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی «جرم» نامیده می شودو حقوق جزای عمومی به مطالعه عام جرم ، مسولیت جزایی ، مجازات و اقدامات تامینی و تربیتی می پردازد که نظم اجتماعی را تامین می‌کند .^۱در واقع حقوق جزای عمومی ارکان تشکیل دهنده جرم و واکنش در برابرآن را به شکل کلی مورد بررسی قرار می‌دهد.^۲

حقوق جزای اختصاصی، قسمت خاص یا اختصاصی حقوق جزا را تشکیل می دهدو به بحث در خصوصیات هر یک از جرایم به طور جداگانه می پردازد .به بیان دیگر مو ضوع بحث حقوق جزای اختصاصی نفس جرم است که به طور تفکیک و جداکانه ، تمامی افراد جرایم را مطرح می‌سازد و هر یک از آن ها را چه از نظر عناصر تشکیل دهنده و چه از نظر کیفیت مجازات آن تعریف می‌کند .^۳ در واقع قانون گذار ایران از ماده ۶۳ به بعد ق.م.ا.عناصر و مجازات هریک از جرایم را بیان نموده است .

• • • 1. حقوق کیفری شکلی:

آیین دادرسی کیفری یا حقوق کیفری شکلی مجموعه اصول و مقرراتی است که برای کشف جرم ،تعقیب متهم و تحقیق از او ، تعیین صلاحیت و روش کار مراجع تحقیق و حکم و همچنین تجدید نظر از تصمیمات آن ها و سرانجام چگونگی اجرای احکام کیفری وضع شده است . بدین ترتیب ، تعریف مندرج در ماده ۱ ق.ا د. ک .با تغییراتی اندک درمتن آن ‌به این تعریف ساده نزدیک می شود.مطابق این تعریف :((آیین دادرسی کیفری مجموعه اصول و مقرراتی است که برای کشف و تحقیق جرایم و تعقیب مجرمان و نحوه رسیدگی و صدور رأی‌ و تجدید نظر و اجرای احکام و تعیین وظایف و اختیارات مقامات قضایی وضع شده است. )) برخی حقوق دانان^۴[۲]نیزآیین دارسی کیفری نظری و عملی را از یکدیگر مجزا نمودند و هر یک را بدین شکل تعریف