همراه با این افزایش، یافتن انگیزه و چرایی تصمیم به جراحی زیبایی اهمیت دارد. shakespeare and kelly (1997) جراحی زیبایی را این گونه تعریف نمودند، یک نوع جراحی برای تغییر دادن ظاهر بدن، در غیاب بیماری، آسیب و جراحت یا بدشکلی مادرزادی و ارثی می ­تواند عاملی برای بهبود کیفیت زندگی باشد (browning, 2010)، دانشمندان علوم اجتماعی دریافته­اند که مردم، زیبایی ظاهری را با ویژگی های شخصیتی پسندیده هم چون هوش، شایستگی، دلپذیز بودن و پذیرش اجتماعی ربط می‌دهد، که سبب افزایش اضطراب و افسردگی آنان می­ شود. این جراحی ها بیشتر برای از میان بردن ناخشنودی افراد از ظاهر خود و گاهی افزایش عزت نفس انجام می­ شود. عزت نفس پایین و تصویر بدنی منفی معمولاً استرس هایی را برای فرد به دنبال دارد که فرد برای غلبه بر آن­ها راهبردهای مقابله­ای خاصی را به کار می‌گیرد. Ziger (2008) یکی از راهبردهای حفظ عزت نفس را استفاده از مکانیسم های دفاعی می­داند. از این رو، درک و شناخت ویژگی های شخصیت اهمیت دارد. ‌بنابرین‏ جراحی زیبایی را می توان پیامد یک الگوی روان شناختی معین دانست. به عبارتی ‌می‌توان گفت ممکن است مکانیسم های دفاعی نوروتیک را به صورت ناهشیار به کار برد (Kaplan, 2010). همچنین می توان گفت برای افراد داوطلب جراحی زیبایی، پیگیری زیبایی از طریق جراحی یک کناره گیری روانی از واقعیت (مکانیسم دفاعی) است، به طوری که فرد با اعتقاد ‌به این ‌به این موضوع که قادر است خودش را از نو بسازد، با توهم خودسازی، از واقعیت عقب نشینی و کناره گیری می‌کند (lima, 2010). در شرایط مطلوب این بیماران درصدد روان درمانی بر می‌آیند تا ماهیت حقیقی احساسات نوروتیک مبنی بر بی کفایتی خود را دریابند، در غیر این صورت با تداوم این مشکل ممکن است بیمار به اختلال افسردگی مبتلا شود. افزون بر این، مطالعات نشان داده ­اند که بعضی حالات روانی مثل افسردگی و اضطراب و روان پریشی و افرادی با اختلال شخصیت اسکیزویید و پارانویید، نمایشی و افسردگی گزینه های نامناسبی برای جراحی­های زیبایی محسوب می­شوند (توتونچی و همکاران، ۱۳۸۶).

برای رسیدن به یک زندگی سالم و رضایت بخش و ایجاد سازگاری با دیگران، داشتن یک تصویر ذهنی واقع بینانه و شایسته ضروری است و چنان چه فرد از نظر فیزیکی احساس خوبی نسبت به خودش داشته باشد شانس بیشتری دارد که تصویر بدنی مثبتی داشته باشد. اما گاهی استرس و اضطراب، دیدگاه های خود انتقادی یا پایین بودن میزان ارزشمندی فرد، بر اینکه چه حسی نسبت به بدن خودش داشته باشد تاثیر می‌گذارد که باعث می شود بسیاری از مردم به تغییر در ظاهر اندام خود بپردازد و اقدام به عمل جراحی پلاستیک بنماید (stuart, 2006). نتایج حاصل از تحقیقاتی در آمریکا نشان داد افرادی که دارای علائم معناداری در اختلال تصویر بدنی بودند سطح بالای افسردگی، استرس، اضطراب و خودکشی را نشان دادند. بر اساس تحقیقات مشخص گردید اختلال در تصویر بدنی منجر به ایجاد ابعادی از مشکلات شناختی، رفتاری و سلامتی می شود (Jennifer, 2006)، که ‌می‌توان این مشکلات را با روش­های درمانی متعددی درمان کرد، یکی از این روش­های درمانی، درمان فراشناخت ‌می‌باشد.

در ۴۰ سال گذشته، مدل فراشناختی-رفتاری، فهم غنی از تأثیر شناخت بر بهزیستی روانشناختی فراهم ‌کرده‌است و از آن تکنیک­هایی برای درمان اضطراب، افسردگی و سایر اختلال­های منجر شده است. فراشناخت درمانی همانند مدل شناختی رفتاری، اختلال روان­شناختی را نتیجه تفکر تحریف شده می­داند. فراشناخت واره ها توجه را هدایت ‌می‌کنند، سبک تفکر را تعیین ‌می‌کنند و همچنین منجر به فراخوانی پاسخ های مقابله­ای می­شوند که به صورت مکرر منجر به تولید اطلاعات ناکارآمدی می­شوند (Wells, 1994).

لذا طبق آنچه بیان شد، از آنجا که افراد متقاضی به عمل جراحی زیبایی به دلیل سبک تفکر ناکارآمد و اضطراب بالایی که به دلایل مختلف از جمله عزت نفس پایین و تصویر بدنی منفی از خود بروز می­دهد، پژوهشگر به دنبال آن است که به صورت عملی نشان دهد روش درمانی فراشناخت بر میزان افسردگی متقاضیان جراحی بینی تأثیر دارد.

۱-۲- بیان مسئله

امروزه جراحی زیبایی به یکی از دغدغه های انسان تبدیل شده است. طبق گزارش انجمن جراحی پلاستیک آمریکا در سال ۲۰۱۰ بیش از ۱۳ میلیون جراحی پلاستیک انجام گرفته است. در یک بررسی ملی در کشور نروژ مشخص شده است که ۳% از مردان و ۷% از زنان ۱۸-۶۵ سال یک نوع جراحی پلاستیک انجام داده‌اند (رحیمی، ۱۳۹۲).

آمار رسمی ‌در مورد جراحی زیبایی در ایران در دست نیست بر اساس یک آمار غیر رسمی، هر ساله بیش از ۳۶ هزار ایرانی زیر تیغ جراحی زیبایی صورت می­روند. از میان جراحی های انجام شده زیبایی در ایران جراحی بینی در مقام اول قرار دارد. بر اساس آمار غیر رسمی، ایران از نظر تعداد جراحی زیبایی بینی، در دنیا اول است. بعد از ایران، کشورهای آمریکا، انگلستان و تا حدی فرانسه در ردیف های بعدی قرار دارند. این آمار و ارقام تقریبی، تنها موارد غیر رسمی جراحی زیبایی بودند. باید ‌به این آمار و ارقام، افرادی را که تمایل بدان دارند اما به دلیل ترس از تبعات بدان مبادرت نمی وررزند را نیز اضافه کرد (بلالی و افشارکهن، ۱۳۹۰).