از سال ۲۰۰۳ تعداد زیادی شبکه های اجتماعی با کاربری های مختلف به وجود آمد که می خواستند به موفقیت های FriendSter دست پیدا کنند. این سایت ها گاهی کاربران و مخاطبان خاص خود را داشتند. مثل LinkedIn، VisiblePath،Xing که کاربری تجاری و کسب و کار داشتند. شبکه Dogester که کمک می کرد افراد غریبه که علایق مشترک داشتند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. شبکه MyChurch که اعضای کلیساهای مسیحی را با هم آشنا می کرد. و MySpace که مهم ترین این شبکه ها بود و هدف ایجاد آن جذب کاربران FriendSter بود که دیگر به آن علاقه ای نداشتند. ‌بنابرین‏ با تبلیغات زیاد از راه های گوناگون دست به جذب کاربران FriendSter زد. نوجوانان، هنرمندان و اهالی موسیقی بیشترین کاربران MySpace بودند. این سایت دارای محبوبیت جهانی شد (گرچه بعضی کشورها مثل هلند و سوئد و لهستان همزمان با این تحولات، شبکه های اجتماعی اختصاصی برای مردم کشور خود ایجاد کردند). MySpace ویژگی ها و امکانات خاص و جذاب و مورد توجهی را ایجاد کرد که در جذب کاربران نقش بسیار مهمی داشت. مهمترین ویژگی MySpace دو آیکون “چه کسی را مایلم ملاقات کنم؟” و “درباره من” است. پروفایل هر فرد هم از دو بخش “علایق” و “جزئیات ‌در مورد فرد” تشکیل شده و امکان آپلود عکس هم در این سایت وجود دارد.

در سال ۲۰۰۴ FriendSter با ۷ میلیون کاربر و MySpace با ۲ میلیون کاربر صاحب بیشترین کاربران در حوزه شبکه های اجتماعی بودند.اکنون MySpace جای خود را به Facebook با بیش از ۴۰۰ میلیون کاربر داده است که امکانات و ویژگی های آن از تمام شبکه های اجتماعی دیگر بیشتر و به روزتر است. Facebook در سال ۲۰۰۴ توسط یکی از دانشجویان دانشگاه هاروارد به نام مارک زوکربرگ در خوابگاه دانشگاه راه اندازی شد. این سایت در سال ۲۰۰۶ در دسترس عموم قرار گرفت و قبل از آن به دانشجویان دانشگاه هاروارد اختصاص داشت. در این سال Twitter هم راه اندازی شد.

سال ۲۰۰۶، سال گسترش روز افزون کاربران و بازدیدکنندگان وب سایت‌های شبکه های اجتماعی بود. در این سال دسترسی عمومی مردم به فیس بوک آزاد شد. زیرا در دو سال قبل، این سایت تنها به صورت پایلوت در دانشگاه هاروارد استفاده می‌شد، همچنین توییتر^[۱۰] نیز در این سال پا به عرصه وب سایت های اجتماعی گذاشت.

در سال ۲۰۰۸ Facebook با ایجاد صفحات اصلی وب سایت خود به زبان های مختلف، موجب رشد چشمگیر کاربران و کاربری سایت خود شد.

بعد از راه اندازی Facebook، ابتدا اکثر دانشجویان هاروارد و بعد از آن بسیاری از دانشگاهیان ایالات متحده و حالا تمام دانشگاه های معتبر و بزرگترین شرکت های دنیا و بزرگ ترین چهره های جهانی و جمعیت بسیار زیادی از مردم سرتاسر جهان عضو این شبکه های اجتماعی هستند.

علاوه بر این، هنگامی که رسانه­های اجتماعی و پدیده‌های محتوای تولید شده توسط کاربر رشد کرد، وب سایت­های متمرکز بر رسانه های اشتراک­گذاری شروع به پیاده سازی ویژگی‌های سایت های شبکه های اجتماعی^[۱۱] و تبدیل شدن به سایت­های SNS کردند که ‌می‌توان از فلیکر^[۱۲] (اشتراک­گذاری عکس) Last.FM (عادات موسیقی گوش دادن) و Youtube(اشتراک­گذاری ویدئو) نام برد. (Ellison, 2007)

۲-۲-۴ کارکرد و ویژگی های رسانه های اجتماعی

در خصوص مهمترین کارکرد­های رسانه های اجتماعی ‌می‌توان به یادگیری مطالب جدید، عضویت و فعالیت در ‌گروه‌های متناسب با سلایق فردی سرگرمی، دوست­ یابی، کسب اخبار و تشکیل گروه ­های جدید و مدیریت آن ها اشاره کرد که مهمترین اولویت افراد را تشکیل می­ دهند.

در میان کارکردهای رسانه های اجتماعی، کارکردهای گروهی به صورت ویژه­ای مدنظر افراد قرار دارد و مدیریت گروه ­های جدید و عضویت در گروه ­های موجود و فعالیت در آن ها جزو اولویت­های اصلی افراد است؛ ‌بنابرین‏، کارکردهای گروهی شبکه های اجتماعی اینترنتی از اهمیت ویژه­ای برخوردار است و افراد با حضور در گروه ­های مذکور نیازهای اجتماعی خود به ویژه، نیاز به روابط اجتماعی را ارضاء ‌می‌کنند. شاید اهدافی مانند کاریابی و تجارت الکترونیک برای برخی افراد اولویت داشته باشد، این موضوع همواره یکی از دغدغه ثانویه اعضاست.

در نهایت، همه ی این موارد بیانگر آن است که کارکردهای شبکه های اجتماعی اینترنتی تنها به موضوعات سیاسی که اخیراً در بسیاری از همایش­ها و نشست­های هم­اندیشی نظیر همایش مرکز مطالعات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام و نشست هم­اندیشی مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بررسی شده است، منحصر نمی­ شود بلکه این جوامع دارای کارکردهایی وسیع­تری مانند کارکردهای اقتصادی و فرهنگی و استفاده در کسب و کار می­باشند و توجه به ظرفیت های رسانه های اجتماعی زمینه ای مناسب را برای دسترسی به اهداف رشد و توسعه کشور فراهم آورد؛ به ویژه، نتایج پژوهش کارکرد رسانه های اجتماعی بیانگر این مطلب است که کاربران رسانه­های مذکور ترجیح می­ دهند بیشتر وقت خود را در اوقات فراغت ‌به این دسته از رسانه ­ها اختصاص دهند و طبیعتاً بیشتر تحت تأثیر رسانه های اجتماعی هستند تا سایر رسانه ­ها. (افراسیابی،محمدصادق, ۱۳۸۹)

معمول ترین ویژگی یا خصوصیت رسانه های اجتماعی، در درجه اول دامنه آن است، به طور مثال توانایی در پخش و انتشار پیام ها در بازه زمانی کوتاه است. دومین ویژگی رسانه های اجتماعی در دسترس بودن آن است، در اصل بدان معنا است که هر کس می ­تواند ‌به این رسانه با هزینه بسیار کم دسترسی داشته باشد. سهولت استفاده نیز یکی از عوامل اساسی در رسانه های اجتماعی است. برای مثال راه ­اندازی یک بلاگ که می ­تواند مخاطبان زیادی را نیز جذب کند آسانتر از راه ­اندازی یک کانال تلویزیونی است. طراوت رسانه از لحاظ سرعت به روز رسانی قابل توجه است. به روز رسانی یک وبلاگ یا وب سایت در چند دقیقه انجام می­ شود حال مقایسه کنید با یک روزنامه یا کتاب. (Bernhard, 2012)

۲-۲-۵ انواع رسانه های اجتماعی

۲-۲-۵-۱ رسانه های اجتماعی خارجی

رسانه های اجتماعی در اشکال و عناوین مختلف وجود دارند اما هدف اصلی همه آن ها ارتباط و تبادل اطلاعات افراد با یکدیگر است.

1. شبکه های اجتماعی^[۱۳] :

در این شبکه ها کاربران اجازه دارند تا لیستی از دوستان خود داشته باشند و اجازه اضافه کردن یا کم کردن آن ها را داشته باشند. ارسال پیام و به اشتراک گذاری محتوا و اعلام موافق یا مخالف بودن با محتوا از طریق زدن علامت لایک از دیگر امکانات این شبکه ها می‌باشد. این شبکه ها بالاترین میزان رشد را نسبت به سایر رسانه های اجتماعی دارد. از معروف‌ترین نمونه های این رسانه می توان به فیس بوک، گوگل پلاس، مای اسپیس و نینگ^[۱۴] اشاره کرد.

1. میکروبلاگ^[۱۵]:

بلاگ‌نویسی کوچک نوعی وبلاگ نویسی است که به کاربران امکان نوشتن متن‌های کوتاه و منتشر کردن آن را می‌دهد (اغلب ۱۴۰ حرف)، که هم برای نمایش عمومی و هم نمایش به گروه‌های محدود که کاربر آن‌ ها را انتخاب کرده‌است، به کار می‌رود. میکروبلاگ کاربران را قادر به تبادل عناصر کوچکی مثل فایل‌های کم حجم و نوشته های کوتاه و… می‌کند. ‌به این نوشته های کوچک که در میکروبلاگ به اشتراک گذاشته می‌شود، میکروپست می‌گویند.