زمستان 1393

دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین الملل قشم

پایان نامه برای دریافت درجه كارشناسی ارشد ((M.A.))

رشته: روابط بین الملل

عنوان:

جنبش فمنیسم از منظر اسناد بین المللی

نگارش:

لیلا مطمئن

دكتر سید باقر میرعباسی

هیأت داوران: 2. دكتر ابومحمد عسگرخانی

دکتر مریم مرادی

زمستان 1393

تقدیم به:

خانواده عزیزم…

خصوصاً برادرم محمود که همواره و در همه مراحل حامی

من بود

سپاسگذاری:

از استاد فرهیختـه و بـزرگوارم جنـاب آقای دکتر سیـد باقر

میرعباسی که به عنوان استـاد راهنما با مطالعه و رهنمودهای

حکیـمانه خویـش در کلیـه مراحل این تحقیــق اینجانب را

یاری نمودند، نهایت تقدیر و سپاس را دارم.

در پایان از عزیزان واحد پژوهش و همه دستهایی که دستان

مرا یاری کردند تشکر و قدردانی می‌کنم.

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چکیده…………………………………………………. 1

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه…………………………………………………. 3

1-2- بیان مسأله…………………………………………………. 5

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق…………………………………………………. 6

1-4- اهداف تحقیق…………………………………………………. 7

1-4-1- هدف كلی تحقیق…………………………………………………. 7

1-4-2- اهداف فرعی…………………………………………………. 7

1-5- سؤالات تحقیق…………………………………………………. 8

1-5-1- سؤال اصلی…………………………………………………. 8

1-5-2- سؤالات فرعی…………………………………………………. 8

1-6- فرضیه‏های تحقیق…………………………………………………. 8

1-6-1- فرضیه اصلی…………………………………………………. 8

1-6-2- فرضیه فرعی…………………………………………………. 8

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق

2-1- مقدمه…………………………………………………. 10

2-2- مبانی نظری پژوهش…………………………………………………. 10

2-2-1- مفهوم شناسی…………………………………………………. 10

2-2-1-1- فمنیسم…………………………………………………. 10

2-2-1-2- رادیکال…………………………………………………. 11

2-2-1-3- تعریف اسناد بین المللی…………………………………………………. 11

2-2-2- تاریخچه فمینیسم…………………………………………………. 12

2-2-2-1- موج های فمینیستی…………………………………………………. 12

2-2-2-1-1- موج اول فمینیسم…………………………………………………. 13

2-2-2-1-2- موج دوم فمینیسم…………………………………………………. 13

2-2-2-1-3- موج سوم فمینیسم…………………………………………………. 13

عنوان صفحه

2-2-2-1-4- موج چهارم فمینیسم (موج آرام)…………………………………………………. 14

2-2-3- تفسیر زمینه های ظهور فمینیسم در غرب…………………………………………………. 14

2-2-3-1- نظام اقتصادی سرمایه داری و تأثیر آن بر موقعیت زنان…………………………………………………. 16

2-2-3-2- دولت مدرن لیبرال و حقوق زنان…………………………………………………. 16

2-2-4-4- فلسفه و معرفت شناسی…………………………………………………. 18

2-2-4-5- فلسفه سیاسی…………………………………………………. 18

2-2-5- تجدد و زمینه سازی فكری برای جنبش زنان…………………………………………………. 21

2-2-5-1- جنبش های اجتماعی زنان در غرب (نخستین جنبش اجتماعی زنان در غرب)…………………………………………………. 21

2-2-5-2- زنان و جنبش صلح خواهی (دومین جنبش اجتماعی فمینیسم)…………………………………………………. 22

2-2-5-3- تلاش برای کسب حق رای (سومین جنبش اجتماعی فمینیسم)…………………………………………………. 22

http://fotka.ir/%d9%be%d8%a7%db%

2-2-5-4- رکود جنبش فمنیسم پس از کسب حق رای…………………………………………………. 23

2-2-5-5- جنبش برابری طلبان فمینیسم…………………………………………………. 23

2-2-6- بررسی مبانی نظری اندیشه فمینیستی (اقسام نظریه ها و نگرش های فمینیستی)…………………………………………………. 24

2-2-6-1- فمینیست های لیبرال…………………………………………………. 24

2-2-6-2- فمینیست های مارکسیست…………………………………………………. 24

2-2-6-3- فمینیست های رادیکال…………………………………………………. 25

2-2-6-4- سوسیال فمینیسم…………………………………………………. 25

2-2-6-5- فمینیست های پست مدرن…………………………………………………. 25

2-2-6-6- فمینیسم اسلامی…………………………………………………. 25

2-2-6-7- معرفت شناسی دیدگاه فمینیستی…………………………………………………. 26

2-2-6-8- تزلزل در دیدگاههای فمینیستی…………………………………………………. 28

2-2-7- آثار موج اول و دوم…………………………………………………. 29

2-2-7-1- خشونت متقابل و فمینیسم انقلابی…………………………………………………. 29

2-2-7-2- فمینیست های نئو کلاسیک و احیای جریان صلح طلبی…………………………………………………. 30

2-2-7-3- فمینیسم لیبرال (اصلاح طلب) و فمینیسم رادیکال (رهائی بخش)…………………………………………………. 30

2-2-7-4- دورهی رکود…………………………………………………. 31

2-2-8- فمینیسم پسا مدرن (آثار موج سوم)…………………………………………………. 31

2-2-9- تفسیر موج نخست جنبش زنان(1920-1848) و دستاورهای آن…………………………………………………. 32

2-2-9-1- تعلیق جنبش زنان: 1960-1920…………………………………………………. 34

عنوان صفحه

2-2-9-2- «افول» جنبش اعتراضی: حركت از فعالیت های غیرنهادینه به سیاست نهادینه…………………………………………………. 34

2-2-9-3- زمینه های افول فمینیسم و جنبش زنان…………………………………………………. 35

2-2-9-4- ابهام گفتاری جنبش حق رأی: فمینیسم «تفاوت در مقابل فمینیسم «برابری»…………………………………………………. 35

2-2-9-5- رشد تفاوت در میان زنان…………………………………………………. 36

2-2-9-6- هژمونیك درباره جایگاه زنان…………………………………………………. 36

2-2-10- تفسیر موج دوم زمینه ظهور موج دوم جنبش زنان…………………………………………………. 37

2-2-10-1- تحولات سرمایه داری و تأثیرات آن بر موقعیت زنان…………………………………………………. 37

2-2-10-2- دولت رفاهی و موقعیت زنان…………………………………………………. 38

2-2-10-3- فمینیسم لیبرال- اصلاح طلب طرفدار حقوق زنان…………………………………………………. 39

2-2-10-4- فمینیسم برابری…………………………………………………. 39

2-2-10-5- فمینیسم رادیكال و طرفدار رهایی زنان…………………………………………………. 40

2-2-10-6- محورهای مبارزه و ابزارهای مبارزاتی…………………………………………………. 40

2-2-11- تفسیر موج سوم (زمینه ظهور موج سوم فمینیسم)…………………………………………………. 43

2-2-11-1- جامعه پساصنعتی: از جمله زمینههای ظهور موج سوم فمینیسم…………………………………………………. 44

2-2-11-2- ظهور سرمایهداری «بی سازمان» و تأثیر آن بر وضعیت زنان در موج سوم…………………………………………………. 45

2-2-11-3- تکثر جریانهای فمینیستی در موج سوم…………………………………………………. 46

2-2-11-4- مبارزه در عرصه فعالیتهای نظری- آكادمیك(فمینیسم و مسأله «تفاوت»)…………………………………………………. 47

2-3- پیشینه تحقیق…………………………………………………. 48

2-3-1- تحقیقات داخلی…………………………………………………. 48

فصل سوم: بررسی محتوای اسناد (بین المللی و داخلی ناظر به فمینیسم)

3-1- جنبش فمینیسم و مسأله خشونت علیه زنان…………………………………………………. 52

3-2- لزوم مشارکت زنان در فعالیتهای سیاسی و برخورداری از حقوق مساوی با مردان…………………………………………………. 55

3-3- موضوعات بخشهای کنوانسیون…………………………………………………. 56

3-4- موضوعات مواد کنوانسیون…………………………………………………. 57

3-4-1- مقدمه کنوانسیون…………………………………………………. 57

3-4-1-1- نگرانی از گسترش تبعیض علیه زنان…………………………………………………. 57

3-4-1-2- کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان (1979)…………………………………………………. 57

3-4-1-3- اعلامیه رفع تبعیض علیه زنان (1967)…………………………………………………. 58

عنوان صفحه

3-5- توزیع موضوعی مواد اصلی کنوانسیون (بخشهای اول تا چهارم)…………………………………………………. 58

3-6- مدل محتوایی کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان…………………………………………………. 59

3-7- پیامدهای اجتماعی اجرای مفاد کنوانسیون…………………………………………………. 60

3-7-1- کلی بودن شرط در معاهدات بین المللی…………………………………………………. 61

3-7-2- حق شرط جمهوری اسلامی ایران…………………………………………………. 62

3-8- اشتغال زنان در اسناد بین المللی حقوق بشر و جمهوری اسلامی…………………………………………………. 64

3-8-1- اسناد بین المللی حقوق بشر و اشتغال زنان…………………………………………………. 65

3-8-1-1- مقاوله نامه،کاراجباری (مصوب1303)…………………………………………………. 65

3-8-1-2- اعلامیه جهانی حقوق بشر (مصوب 1327)…………………………………………………. 65

3-8-1-3- مقاوله نامه تساوی اجرت کارگران زن و مرد در قبال کار هم ارزش (مصوب 1330)…………………………………………………. 67

3-8-1-4- مقاوله نامه نفی تبعیض در امور مربوط به استخدام و اشتغال (مصوب 1337)…………………………………………………. 67

3-8-1-5- میثاق بین المللی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (مصوب 1345)…………………………………………………. 68

3-8-1-6- اعلامیه تهران (مصوب 1347)…………………………………………………. 69

3-8-1-7- کنوانسیون رفع کلیه تبعیضات علیه زنان (مصوب 1358)…………………………………………………. 71

3-8-1-8- اعلامیه اسلامی حقوق بشر (مصوب 1369)…………………………………………………. 72

3-8-1-9- منشور حقوق و مسئولیتهای زن در کشورهای اسلامی (مصوب 1385)…………………………………………………. 73

3-8-1-10- قوانین جمهوری اسلامی ایران و اشتغال زنان…………………………………………………. 75

3-8-1-10-1- قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (مصوب 1358)…………………………………………………. 75

3-8-1-10-2- قانون خدمت نیمه وقت بانوان (مصوب 1362)…………………………………………………. 77

3-8-1-10-3- قانون کار(مصوب 1369)…………………………………………………. 79

3-8-1-10-4- سیاستهای اشتغال زنان در جمهوری اسلامی ایران (مصوب 1371 شورای عالی انقلاب فرهنگی)…………………………………………………. 81

3-8-1-10-5- قانون حمایت از مادران شاغل در دوران شیردهی (مصوب 1374)…………………………………………………. 83

3-9- مدل مفهومی…………………………………………………. 85

فصل چهارم: روش شناسی و تحلیل دادههای آماری

4-1- مقدمه 87

4-2- روش تحقیق 87

4-3- جامعه آماری 89

عنوان صفحه

4-4- نمونه آماری و روش نمونه گیری 89

4-5- ابزار جمع آوری دادهها 89

4-6- روایی و پایایی ابزار سنجش 90

4-6-1- روایی 90

4-6-2- پایایی 91

4-7- تجزیه و تحلیل دادهها 91

4-8- تحلیل دادههای آماری 91

4-9- آمار و یافتههای توصیفی 92

4-10- یافتههای استنباطی محاسبات فرضیه اصلی از طریق آزمون تحلیل واریانس یک طرفه…………………………………………………. 94

4-11- یافتههای استنباطی محاسبات فرضیه اصلی از طریق آزمون تحلیل همبستگی یک طرفه…………………………………………………. 95

4-12- سنجش فرضیات با آزمون تحلیل رگرسیون…………………………………………………. 97

فصل پنجم: نتیجه گیری

5-1- مقدمه…………………………………………………. 102

5-2- نتیجه گیری…………………………………………………. 102

5-3- یافته های پژوهش…………………………………………………. 103

5-3-1- یافته های توصیفی…………………………………………………. 103

5-3-2- یافته های استنباطی…………………………………………………. 104

5-4- پیشنهادات پژوهش…………………………………………………. 104

5-4-1- پیشنهادات کاربردی…………………………………………………. 104

5-5- محدودیتها…………………………………………………. 105

منابع و مآخذ

منابع فارسی…………………………………………………. 108

منابع لاتین…………………………………………………. 112

چکیده لاتین…………………………………………………. 116

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول 4-1: امتیاز بندی پرسشنامه…………………………………………………. 90

جدول 4-2: توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب جنسیت پاسخگویان…………………………………………………. 92

جدول 4-3: توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب سن پاسخگویان…………………………………………………. 92

جدول 4-4: توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه برحسب وضعیت تحصیلی پاسخگویان…………………………………………………. 93

جدول 4-5: توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب وضعیت تأهل پاسخگویان…………………………………………………. 93

جدول 4-6: میانگین و انحراف معیار شناسایی اصل برابری حقوق زنان و مردان در اسناد بین المللی…………………………………………………. 94

جدول 4-7: آنالیز واریانس یک طرفه شناسایی اصل برابری حقوق زنان و مردان در اسناد بین المللی…………………………………………………. 94

جدول 4-8: ضریب همبستگی شناسایی اصل برابری حقوق زنان و مردان در اسناد بین المللی…………………………………………………. 95

جدول 4-9: تحلیل توصیفی به رسمیت شناخته شدن اصل برابری کلیه حقوق زنان و مردان…………………………………………………. 96

جدول 4-10: آنالیز واریانس بررسی به رسمیت شناخته شدن اصل برابری کلیه حقوق زنان و مردان…………………………………………………. 96

جدول 4-11: ضریب همبستگی بررسی به رسمیت شناخته شدن اصل برابری کلیه حقوق زنان و مردان…………………………………………………. 97

جدول 4-12: نتایج آزمون تحلیل رگرسیون جهت بررسی جنبش فمنیسم از منظر اسناد بین المللی…………………………………………………. 98

جدول 4-13: ضرایب آزمون تحلیل آنوا بررسی جنبش فمنیسم از منظر اسناد بین المللی…………………………………………………. 98

جدول 4-14: ضرایب آزمون تحلیل رگرسیون بررسی جنبش فمنیسم از منظر اسناد بین المللی…………………………………………………. 99

جدول 4-15: تحلیل آزمون تی میان مؤلفهها و سؤالات پژوهش…………………………………………………. 100

چكیده

فمینیسم در فضایی سر برآورد و به رشد و حركت خویش ادامه داد، كه شعارها و آرمانهای خاصی برآن حاكم بود. این نظریهها به طور برجستهای از تئوریهای نظری دوران خود تأثیر پذیرفته بود. در این راستا تأثیر انقلابات علمی كه تفكرات سنتی را كاملاً در هم كوبیده بود، ‌از همه مشهورتر بود. بدین ترتیب عمدهترین اندیشهی لیبرال، مارکسیستها و… که مولود رنسانس و مبتنی بر جهان بینی غرب با مبانی فکری مدرنیته بود به ظهور رسید، كه به عنوان سرمنشأ اكثر تفكرات مدرن و یكی از ریشههای نامحسوس فمینیسم از آن یاد خواهد شد، این گرایشها بر این پیش فرض استوارند، که انسان مصدر تشریع و آغاز و پایان همه شئون زندگی است. در این پژوهش سعی شده است تا مبانی نظری اندیشه فمینیستی در منظر اسناد بین المللی مورد بررسی قرار گیرد برای نیل به این مقصود، ابتدا معرفی فمنیسم، بیان مجملی از سابقه این نگرش فكری و تقسیم بندی گرایشهای آن مطرح شده است. در ادامه چگونگی پیدایش اندیشه فمینیستی مورد بررسی قرار گرفته است و سرانجام آن که به بررسی کنوانسیونها و تجزیه و تحلیلهای آماری بر اساس یافتههای پرسشنامه پرداخته شده است.

واژهگان كلیدی

فمینیسم، اندیشه فمینیستی، اسناد بین المللی

فصل اول

کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

پیـدایش گفتـمان مدرنیته در غرب، باعث به وجود آمدن نحلههای فکری مختـلف و نیز گروهها و نهضتهای سیاسی و اجتماعی بیشماری شد. در این میان جنبشهای زنان از بزرگترین و تأثیرگذراترین این جنبشها به شمار میآید. در طی حدود دو قرن که از نضج گرفتن جریانات فمنیستی در اروپا و امریکا میگذرد، این گرایشات نیز به مانند بسیاری از دیگر جنبشها و نظریههای اجتماعی شاهد تطورات پر فراز و نشیبی در درون و مواجهه با چالشها و مشکلاتی در راستای دست یابی به اهداف خود در تعامل با تحولات اجتماعی و سیاسی بوده است. از این رو در پاسخ به ریشه حقیقی معضلات جامعه زنان و نیز راهکارهای عملیاتی مقابله با آنها و نیز ماهیت خواستههای جنبشهای مؤنث محور، شاهد پیدایش گرایشات متفاوت فمنیستی هستیم. فمنیسم رادیکال یکی از این گروهها است که در دل موج دوم فمنیسم ظهور و بسط یافته است.

موضوع زن و جنسیت از جمله موضوعاتی است که قدمتی دیرینه دارد. در این میان قدیمیترین مکتوباتی که درباره زن و جایگاه وی در حیات انسانی چه به صورت توصیفی و چه به صورت هنجاری بحث کرده، میتوان به آثار افلاطون و ارسطو اشاره داشت. این دو هر چند نه به گونهای مستقل در خلال مباحثی که در خصوص مسائل مختلف داشتهاند، به مقام و جایگاه زن در زندگی فردی و اجتماعی گریزهایی زدهاند. به عنوان نمونه ارسطو در کتاب سیاست آنجا که در خصوص دانش تدبیر منزل سخن میگوید، درباره ویژگیهای زن ونحوه تعامل مطلوب مرد با وی مطالبی را بیان میدارد. همچنین افلاطون در کتاب جمهور و قوانین درباره زنان و ویژگیهای ایشان به تفصیل سخن گفته است.

در تمدن های غربی و به ویژه یونان باستان و روم همواره با نوعی نگاه تفریط گونه و حداقلی به زن و خصائص وی مواجه میشویم. در این دیدگاه، زن، موجودی دسته دوم و فرع بر آفرینش جنس مذکر و نهایتاً همسنگ اموال و مستغلات قلمداد شده و با بسط این تفکر به حیات اجتماعی، زنان در زمره بردگان قرار گرفته و بیرون از دایره شهروندان تصور میشدند.

با گذار از قرون گذشته و با ورود به دوره موسوم به قرون وسطی علیرغم تأکید آیینهای الهی همچون یهودیت و مسیحیت بر جایگاه و نقش برجسته جنس مؤنث در منظومه حیات بشر زنان اروپایی شاهد فجیعترین نوع تضییع حقوق بانوان بودند. به عنوان مثال جدای از تحقیرهای روانی موجود نسبت به طبیعت و جنس زن که از نحوه نگریستن به زن در عهد جدید و قدیم برآمده بود تا اواخر قرن نوزده با تأسی از شریعت یهود، زنان نه تنها از حق مالکیت برخوردار نبودند که حتی اموالشان نیز پس از ازدواج به ملکیت همسرانشان در میآمد. همچنین مبارزات جنبشهای زنان برای دستیابی به حق رأی، نهایتا در دهههای اول قرن بیستم به نتیجه رسید.

در حقیقت جنس مؤنث در حوزه اندیشه و حیات عملی غربیان، پیوسته تحت ظلم وستمی تحقیرآمیز قرار داشتند. در این میان اما وقوع انقلاب صنعتی در اروپا و نیاز مبرم کارخانهها به نیروی کار ارزان، طرفداران نظام سرمایهداری را به فکر بهرهگیری از توان و انرژی جامعه زنان واداشت. برای اولین بار با ورود زنان به محیط کاری خارج از سقف خانه، ایشان به دارایی دست مییافتند که خود برای آن تقلا کرده بودند و شوهرانشان هیچ نقشی در آن نداشته بودند.

اما تا دستیابی به این مهم هنوز راه دشواری باقی مانده بود. از انقلاب صنعتی چند دهه گذشت تا زنان به حق مالکیت مستقل دست یافتند. همچنین بیش از یکصد سال از انقلاب کبیر فرانسه سپری شد تا سیاستمداران غربی به اعطای حق رأی به زنان تن دادند. اما مهمتر از نفس موفقیتهای این جریانات زن محورانه، نفس شکلگیری این گروهها و به دست آوردن روحیه اعتماد به نفس و غیر وابسته به سلطه مردانه بود. در واقع در طی این دو سده، جهان غرب شاهد خیزش جنبشی بود که برای نخستین بار هسته مرکزی آن را جنس مؤنث و مطالبات آنان تشکیل میداد. این جریانها که به مرور به جریانهای فمنیستی شهرت یافته بودند هر چند در بسیاری از امور با یکدیگر موافقت نداشتند اما نکته جوهری اندیشه های ایشان «جنسیت» و محور تمامی خواستهها و فعالیتهایشان، نفی تبعیض علیه زنان و لزوم برقراری جامعه ای عاری از ستم یک جانبه علیه زنان و نظامی برابر و مساوی میان جنس مذکر و مؤنث بود. در یک نگاه کلی اندیشه ورزان، تفکرات فمنیستی را به سه موج و در دل آنها به گرایشهای مختلفی تقسیم میکنند. از آنجا که در باب مطالعات زنان با مکاتب و جریانهای فکری متکثری مواجه هستیم لذا برای درک صواب از نظریههای فمنیسم رادیکال که تنها یکی از جریانهای فمنیستی است میبایست، لااقل مروری اجمالی به ادوار این نظریات داشت و سپس به بررسی و نقد آن پرداخت.

1-2- بیان مسأله

گرایش فمنیستی در روابط بین الملل مبتنی بر کار اندیشمندانی چون آن تیکنر، سارا رودیک، جین بتکه الشتین، یودیت شاپیرور و دیگران میباشد. سؤال مشترک همه این است که چگونه روابط بین الملل مبتنی بر جنسیت شده است؛ یعنی توسط مردان اداره میشود و در خدمت منافع آنان قرار دارد و آگاهانه و ناآگاهانه بر طبق دیدگاههای مردانه از سوی دیگر مردان تفسیر میگردد. فمنیستها خواهان تحدید مردان در تمامی جنبههای روابط بین الملل و مشارکت بیشتر زنان در آن جنبهها میباشند. آنان معتقدند: زنان باید در تمامی جنبههای روابط بین الملل، از نهادهای اجرایی و وزارت خارجه گرفته تا ارتش و دانشگاه، حضور جدّی، مؤثر و فعالانه داشته باشند. اگرچه فمنیستها در مسأله مذکور اتفاق نظر دارند، اما آنان در نحوه رسیدن به هدف، اختلاف نظرهایی دارند. برخی از آنان معتقدند: زنان باید سنّتهای دیرین مردانه همانند خشونت، تهاجم، جاه طلبی و استفاده از زور را از خود بروز دهند تا در سیاست موفق باشند، در حالی که برخی دیگر معتقدند: باید تمایلات مردانه از قبیل سلطه جویی و برتری طلبی را اصولاً از برنامههای سیاسی حذف کرد. فمنیسم به عنوان جنبش اجتماعی و فکری در وسیعترین معنای آن به ارتقاء موقعیت اجتماعی زنان به عنوان یک گروه در جامعه می‌اندیشد. از فمنیسم همچون هر جنبش اجتماعی و فکری انتظار می‌رود موقعیت فرودست گروه پایه خود یعنی زنان را تبیین کند وعلل وعوامل مؤثر برآن را توضیح دهد، تصویری از جامعه مطلوبی که در آن زنان از موقعیت مساعد و مناسبی بر خود دارند ارائه کند، مجموعه مطالباتی را برای رسیدن به این هدف در دستور کار خود قرار دهند. سرانجام با تعیین راهبرد عملیاتی خود به سازماندهی و بسیج منافع بپردازد و روشهای مشروع یا مؤثر مورد نظر خود را برای نیل به اهداف مشخص سازد. فمنیسم از این نقطه آغاز می‌کند که زنان سرکوب می‌شوند و این سرکوبی مسأله مهمی است. اقتدار مردان آزادی عمل زنان را محدود می‌کند چون مردان امکانات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بیشتری را دراختیار خود دارند. سنگ بنای فمنیسم دفاع از حقوق زنان است. تمامی صور فمنیسم این را تصدیق می‌کنند که زنان انسان هستند نه عروسک، برده، شیء و یا حیوان. به عقیده فمنیسمها اولا همه امور شخصی سیاسی است. یعنی عاملانی مرتکب ستم کاری می‌شوند که اختیار این کار به ایشان تفویض شده است و ثانیاً باید برای تجربیات عینی زنان از این ستم، که در برخوردهای روزمره شخصی ویا در روابط اجتماعی به دست آمدهاند اعتبار قائل شد. مرد وزن ستمگر وتحت ستم در زندگی هر روزه خود با یکدیگر تعامل دارند ونقش آفرینانی در حال اجرای سناریویی از پیش آماده شده نیستند. این بازیگران نمایش ممکن است در زمینه اجتماعی خاص با یکدیگر مخالفت داشته باشد و در عمل هم دارند. در این گونه موارد مردان زور خود را به کار میگیرند و زنان دچار رنج وتحقیر میشوند. البته اقتدار مردان فردی نیست، فرضیات جنس پرستانه جامعه به سود مردان است. ایدئولوژیهای مردسالار از اقتدار مردان بر زنان حمایت می‌کنند وآن را مقدس جلوه میدهند. بنابراین تکلیفی که جامعه شناسان فمنیست برعهده دارند بررسی رابطه فرد با ساختار اجتماعی، ارتباط تجربیات زندگی روزمره زنان با ساختار جامعه‌ای که در آن به سر میبرند و ارتباط اقتدار مردان در مناسبات شخصی با شیوه نهادینه شدن این اقتدار در جامعه است.

فمنیسم مانند هر جنبش اجتماعی دیگر فراز و نشیبهای بسیار و شاخههای متفاوتی را در طول تاریخ خود داشته است. مهمترین دسته بندی این جنبش با نام موج جریان که در مباحث و فصول آینده به آن خواهیم پرداخت. جنبش فمنیسم جنبشی غربی است که پیش از این به جنبش آزادی سازی زن شهرت یافته بود و سپس با تهاجم نظامی و فرهنگی به جوامع عربی و اسلامی وارد شد و از چندین دهه پیش، امت اسلام را گرفتار کرد و هنوز نیز این افکار پیاپی و با توجه به تحولات فکری آن در سرزمین اصلی خود وارد جوامع ما میشود.

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق

فمنیستها خواهان تحدید مردان در تمامی جنبههای روابط بین الملل و مشارکت بیشتر زنان در آن جنبهها میباشند. آنان معتقدند: زنان باید در تمامی جنبههای روابط بین الملل، از نهادهای اجرایی و وزارت خارجه گرفته تا ارتش و دانشگاه، حضور جدّی، مؤثر و فعالانه داشته باشند. اگرچه فمنیستها در مسأله مذکور اتفاق نظر دارند، اما آنان در نحوه رسیدن به هدف، اختلاف نظرهایی دارند. برخی از آنان معتقدند: زنان باید سنّتهای دیرین مردانه همانند خشونت، تهاجم، جاهطلبی و استفاده از زور را از خود بروز دهند تا در سیاست موفق باشند، در حالی که برخی دیگر معتقدند: باید تمایلات مردانه از قبیل سلطهجویی و برتری طلبی را اصولاً از برنامههای سیاسی حذف کرد.

تعدد گرایشها در فمنیسم نشانگر ناسازگاری، اختلافات، عدم تحمّل و نقد درونی حامیان آن در این مکتب است. در میان گرایشهای فمنیستی، «فمنیسم رادیکالی (افراطی)» مخرّب ترین و عقب افتاده ترین جنبش دهه 60 است. اگرچه دیگر گرایشها همگی نیازمند نقد هستند، اما آنچه امروزه نقد آن از اهمیت لازم برخوردار است، «فمنیسم رادیکالی» است. نقد این جنبش نیازمند کاوشی عمیق در برخی حوزههای معرفتی همچون هستی شناسی، شناخت شناسی و انسان شناسی است. اما دیگر گرایشهای فمنیستی عموما نیازمند نقدی سطحی و رویین در مسأله فمنیسم هستند؛ چراکه اساساً نقدهایی که در حوزه معرفتی و اندیشه ای بر مکاتب لیبرالیسم، مارکسیسم، سوسیالیسم و پسانوگرا وارد میشوند به گونه ای طبیعی مسأله فمنیسم را نیز در برخواهند گرفت، اما وضعیت فمنیسم رادیکال بدین گونه نیست. «فمنیسم رادیکال» مکتب یا به عبارت بهتر، جنبشی است که اصولاً در باب زنان و رهایی آنان شکل گرفته است. از این نظر، شاید بتوان حق را به کسانی داد که معتقدند: فمنیسم واقعی همان «فمنیسم رادیکال» است. به نظر فمنیستها، ارتش نهادی برای ایجاد اصلاحات وسیع در جامعه است. فمنیستها نگاه مردان را به ارتش، مبنی بر نهادی که وظیفه اش حفظ و حراست مرزها و دفاع از کشور است، به باد انتقاد گرفته، معتقدند: اساسا ارتش همانند دیگر نهادهای سیاسی و فرهنگی، نهادی است که میتواند اصلاحات وسیع را در جامعه ایجاد کند. به عبارت دیگر، در نگاه فمنیستها، ارتش تنها نهادی برای برطرف سازی موانع نیست، بلکه این نهاد میتواند با ایجاد و اعمال سازوکارهایی، زمینههای بروز جنگ و خشونت را از بین برده، جامعه را به سمت صلح و آرامش دایمی فراخواند. این دیدگاه از آن جا ناشی میشود که در نگاه فمنیستها اساساً جنگ، خون ریزی و خشونت از مشخصههای جوامع مردسالارانه است، در حالی که در جامعه زن سالار تنها صلح و آرامش برقرار بوده، نقش ارتش در چنین جامعهای نیز باید براساس مشخصه و ویژگی آن تعیین و تعریف گردد.

روح حاکم بر جنبش فمنیستی همان روح دیکتاتوری است. فمنیسم به فرد اجازه نمیدهد تا برای خود تصمیمگیری نماید و بیندیشد؛ حتی در تفکر خصوصی اشخاص هم مداخله میکند. به فرد اجازه ابراز وجود نمیدهد و کوچک ترین فعالیتهای افراد را تحت نظر دارد؛ چرا که اساساً این جنبش مدعی مهار تمام بخشهای زندگی بشر است. فمنیستها در آن واحد، ضد بورژوا، ضد کاپیتالیست، ضد خانواده، ضد دین و ضد روشن فکراند. لحن و زبان این جنبش نیز روحیه فاشیستی آن را نشان میدهد، کلمات زشت و وحشتناک و سخنرانیهای فاجعه آمیز فمنیستهای افراطی نشان دهنده اشتیاق آنها برای لطمه زدن به دیگران است. یکی از مجلاتی که منعکس کننده طرز تفکر فمنیستهای افراطی است به نام «سازمان ملی زنان»، روی جلد یکی از شماره هایش این چنین اعلام میدارد.

1-4- اهداف تحقیق

1-4-1- هدف كلی تحقیق:

بررسی جنبش فمنیسم از منظر اسناد بین المللی

1-4-2- اهداف فرعی:

بررسی و تبیین اصالت دادن به انسانیت افراد بدون توجه به جنسیت آنها از منظر اسناد بین المللی.

بررسی و تبیین مبارزه با عقیده ناقص بودن زنان در زمینه‌های مختلف از منظر اسناد بین المللی.

بررسی و تبیین برابری زن و مرد از منظر اسناد بین المللی.

بررسی و تبیین نفی تفکیک جنسیتی از منظر اسناد بین المللی.

بررسی و تبیین جلوگیری از خشونت‌های جنسی علیه زنان از منظر اسناد بین المللی.

بررسی و تبیین ملحق بودن زنان در برخورداری از هویتی مستقل از هویت پدر و شوهر از منظر اسناد بین المللی.

بررسی و تبیین ایجاد جهانی دو جنسی و حذف صفات زنانه از منظر اسناد بین المللی.

بررسی و تبیین دفاع از حقوق کودکان نامشروع و برابر دانستن حقوق آنان با کودکان مشروع از منظر اسناد بین المللی.

1-5- سؤالات تحقیق:

1-5-1- سؤال اصلی:

آیا جنبش فمنیسم از منظر اسناد بین المللی چگونه قابل بررسی است؟

1-5-2- سؤالات فرعی:

مبارزه با عقیده ناقص بودن زنان در زمینه‌های مختلف از منظر اسناد بین المللی چگونه است؟

برابری زن و مرد از منظر اسناد بین المللی چگونه است؟

نفی تفکیک جنسیتی از منظر اسناد بین المللی چگونه است؟

جلوگیری از خشونت‌های جنسی علیه زنان از منظر اسناد بین المللی چگونه است؟

ملحق بودن زنان در برخورداری از هویتی مستقل از هویت پدر و شوهراز منظر اسناد بین المللی چگونه است؟

ایجاد جهانی دو جنسی و حذف صفات زنانه از منظر اسناد بین المللی چگونه است؟

دفاع از حقوق کودکان نامشروع و برابر دانستن حقوق آنان با کودکان مشروع از منظر اسناد بین المللی چگونه است؟

موضوعات: بدون موضوع لینک ثابت

فرم در حال بارگذاری ...

فید نظر برای این مطلب