پرورش خلاّقیت و ایدهپردازی در دانشآموزان |
صاحب نظران در زمینه روشهای آموزشی و پرورشی خلاّقیت نظریاتی را ابراز کرده اند. به عنوان نمونه، «تورنس» (1961) دانشمند معروف، برای رشد و پرورش خلاّقیت توصیههایی را به والدین و مربیان مینماید تا از این طریق بتوانند زمینه را برای بروز خلاّقیت فرزندان و مربیان خود آماده نمایند.
1-تجسم قوی : توانایی تصور و تجسم اشیاء مفاهیم و فرآیندها امکان بروز خلاّقیت را بیشتر می کند. بهتر است تصویرها زنده، متنوع، روشن و قوی باشند. تحریک کنجکاوی، انواع بازیهای فکری، نقاشی، تجسم آنچه بیان یا خواند می شود و دستکاری تصاویر روشهای مفیدی برای این مهارت میباشد.
2-درک مطلب : در این زمینه باید مطلب اصلی فهمیده شود و موارد غیر اساسی و بیمورد را کنار گذاشت. برای آموزش این مهارت به عنوان نمونه میتوان داستانی را برای کودکان خواند و از آنها خواست تا اصل مطلب را به تصویر بکشند و یا آن را به شعر در آورند و یا خلاصه نمایند. هر چه مطلب ساده و روشن باشد. دریافت اصل مطلب راحتتر است.
3-توجه به عواطف : در نظر گرفتن احساسات و عواطف نقش بسزایی در رشد و یا عدم رشد خلاّقیت دارد. عواطف می تواند باعث شور و شوق شود و یا در جنبه منفی عامل باز دارنده باشد.
4-قدرت تخیل : در این روش فرد خود را جای چیز دیگر قرار میدهد. روشهای پرورشی تخیل بسیار متنوع است، مثل خواندن و نوشتن داستانهای تخیلی و علمی. اختراعات و ابداعات بسیار زیادی وجود دارند که نتیجه قدرت تخیل افراد است.
5-ابتکار : در این روش باید از فرد خواست تفکر عادی و آنچه را که عادت کردهاست کنار بگذارد و به تفکر غیر معمولی توجه نماید. او نباید از اینکه تفکری متفاوت با دیگران دارد اضطراب داشتهباشد.
6-توانایی درونی : رشد و پرورش تجسم مسائل پنهانی و درونی می تواند نقش مؤثری در خلاّقیت داشتهباشد. تمرکز، دقّت و توجه به مسائل درونی فرایند خلاّقیت را تسهیل مینماید.
7-بررسی راههای متفاوت : والدین و مربیان باید از کودکان بخواهند راه حلهای گوناگون را برای حل مسائل در نظر بگیرند. یافتن راه حلهای متفاوت و دوری از انتقاد نسبت به ایده ها و عدم محدودیت در ارائه اندیشهها زمینه را برای خلاّقیت مهیا مینماید.
8-شوخ طبعی : از ویژگیهای افراد خلاق شوخ طبعی است. شوخ طبعی به این معناست که فرد مسائل بیربط و نامناسب را که برخلاف آداب معمول است به هم مربوط میسازد.
بنابراین ما باید آن را تقویت و تأیید نمود.
9-زود قضاوت نکردن : باید به کودکان آموزش داد که از قضاوت عجولانه بدون تفکر و پیش داوری و تعصب خود دارای نمایند و در داوری تفکر و استدلال را مد نظر قراردهند.
10-نگاهی دوباره : از مسائل مهم خلاّقیت، داشتن نگرشی متفاوت است. فرد خلاق به دنبال جنبه های جدیدی است (راس، ترجمه دلفروز ، 1375).
2-2-8 اصول تورنس
تورنس (1992)، بیست اصل برای توسعه تفکر خلاّق از طریق تجربههای مدرسه ارائه میدهد:
1-تفکرّ خلاّق را با ارزش بدانید.
2-بچهّ ها را به محرکهای محیطی حساستر سازیم.
3-دستکاری اشیا ء و عقاید را تشویق کنید.
4-چگونگی آزمایش منظم عقاید را یاد دهید.
5-تحمّل عقاید تازه را توسعه دهید.
6-از تحمیل یک الگوی خاص اجتناب کنید.
7-در کلاس جوّی خلاّق ایجاد کنید.
8-به کودک یاد بدهید تفکّر خلاّق خویش را ارزشمند بداند.
9-مهارتهایی را به منظور اجتناب از بد آموزی همسالان آموزش دهیم.
10-اطلاعات لازم راجع به فرایند خلاّق و ارائه دهیم.
11-احساس ضعف در برابر شاهکارها را دور کنید.
12-یادگیری خودانگیز را تشویق و ارزیابی کنید.
13-خار در پای ایجاد کنید. (یعنی توجهشان را به یافته های بحث برانگیز جلب کنید).
14-برای تفکر خلاق ضرورتهایی ایجاد نمائیم.
15- موقعیتهایی برای فعالیت و فرصتهایی برای آرامش ایجاد کنید.
16-برای رسیدن به عقاید، منابع قابل دسترسی فراهم کنید.
17-عادت رسیدن به کاربرد کامل عقاید را تشویق کنیم.
18-انتقادات سازنده را توسعه دهید نه فقط انتقاد کردن را.
19-کسب شناخت در رشتههای مختلف را تقویت کنید.
20-معلمانی با روح حادثهجویی باشید. (افضل السادات حسینی، 1393)
فرم در حال بارگذاری ...
[یکشنبه 1400-03-02] [ 11:17:00 ب.ظ ]
|