3-1-4- درجه حرارت…………………………………………………. 26

 

3-1-5- باد…………………………………………………………… 26

 

3-1-6- وضعیت خاک………………………………………………… 26

 

3-2-  مراحل انجام کار و برداشت داده ها…………………………. 27

 

3-2-1- کاربرد روش LFA در دو منطقه مرجع و بحرانی……………… 27

 

3-2-1-1- کاربرد روش LFA در منطقه مرجع………………………….. 27

 

3-2-1-2- کاربرد روش LFA در منطقه بحرانی……………………….. 28

 

3-2-2-  مقایسات بین شاخص های LFA در دو منطقه مرجع و بحرانی…28

 

3-2-3-  بررسی صحت ارزیابی شاخص های سطح خاک…………… 29

 

3-2-3-1-  نفوذپذیری……………………………………………………. 29

 

3-2-3-2-  پایداری خاک……………………………………………….. 31

 

3-2-3-3-  چرخه عناصر…………………………………………………. 33

 

3-2-3-4-  بررسی صحت………………………………………………. 34

 

3-3-  تطبیق روش LFA………………………………………………..

 

3-3-1-  بررسی تطابق پارامتر های 11 گانه سطح خاک……………. 35

 

3-3-2-  ارائه پارامتر جدید برای روش LFA………………………………

 

3-3-3- ارائه LFA تطبیق داده شده یاCLFA…………………………….

 

3-3-4- بررسی صحت ارزیابی شاخص های سطح خاک CLFA……..

 

3-3-5- بررسی مفید بودن تغییرات اعمال شده در LFA تحت عنوان CLFA

 

فصل چهارم

 

 4- نتایج…………………………………………………………………….. 39

 

 4-1- کاربرد روش LFA در دو منطقه مرجع و بحرانی………………….. 39

 

4-1-1- کاربرد روش LFA در منطقه مرجع………………………………. 39

 

4-1-2- کاربرد روش LFA در منطقه بحرانی…………………………….. 40

 

4-1-3- مقایسات بین شاخص های LFA در دو منطقه مرجع و بحرانی….41

 

4-2-  بررسی صحت ارزیابی شاخص های سطح خاک………………. 45

 

4-2-1- نفوذپذیری………………………………………………………… 46

 

4-2-2- پایداری خاک……………………………………………………….. 47

 

 

4-2-3- چرخه عناصر……………………………………………………….. 50

 

4-2-4- بررسی صحت شاخص های سطح خاک……………………….. 51

 

4-3- تطبیق روش LFA……………………………………………………..

 

4-3-1- بررسی تطابق پارامتر های 11 گانه سطح خاک………………. 57

 

4-3-2- ارائه پارامتر جدید برای روش LFA………………………………..

 

4-3-3- ارائه LFA تطبیق داده شذه یاCLFA……………………………..

 

4-3-3-1- تغییرات در پارامتر های شاخص پایداری LFA و ارائه CLFA……..

 

4-3-3-2- تغییرات در پارامتر های شاخص نفوذپذیری LFA و ارائه CLFA……

 

4-3-4- بررسی مفید بودن تغییرات در روش LFA  تحت عنوان CLFA………

 

فصل پنجم

 

5-1- بحث و نتیجه گیری…………………………………………………….. 64

 

5-2- پیشنهادات……………………………………………………………….. 70

 

منابع

 

منابع مورد استفاده…………………………………………………………… 72

 

چکیده:

 

یکی از روش های نوین پایش اکوسیستم مرتعی، روش تجزیه و تحلیل عملکرد چشم انداز (LFA) می باشد. هدف از این مطالعه بررسی توانایی این روش در بیان تفاوت های موجود در مناطق مرجع و بحرانی،  بررسی صحت شاخص های سطح خاک LFA  و نیز ارائه LFA تطبیق داده شده (CLFA) درمراتع ییلاقی خشک مرکزی ایران می باشد. روش LFA با 10 تکرار در مناطق مرجع و بحرانی بکار گرفته شد سپس صحت شاخص های ارائه شده، از طریق میزان تبعیت آنها از اندازه گیری های صحرایی (رابطه رگرسیونی) تعیین گردید.  به منظور ارائه CLFA آنالیز حساسیت امتیازات پارامترهای سطح خاک انجام گرفت و در پارامترهای ارزیابی سطح خاک تغییراتی داده شد . سپس صحت شاخص های سطح خاک روش CLFA از طریق اندازه گیری های صحرایی (رابطه رگرسیونی) تعیین گردید. نتایج نشان داد بین شاخص های چرخه عناصر و پایداری سطح خاک در دو منطقه مرجع و بحرانی تفاوت معنی دار وجود دارد (05/0 p>). تفاوت معنی داری بین شاخص های نفوذپذیری در دو منطقه مرجع و بحرانی وجود نداشت (05/0 p>). نتایج بیان نمود صحت شاخص های سطح خاک روش LFA در طبقه صحت متوسط (6/0-4/0R: ) و صحت شاخص های سطح خاک روش CLFA در طبقه صحت کامل(6/0<R) قرار دارند. این نتیجه بیانگر کارایی بیشتر روش CLFA نسبت به روش LFA برای اکوسیستم های مرتعی خشک منطقه ندوشن واقع در مناطق مرکزی ایران می باشد.

 

1-1- مقدمه

 

بیشترین سطح خشکی های زمین به مراتع اختصاص دارد و این اکوسیستم ها 47 درصد از مساحت خشکیهای زمین را تشکیل می دهند، مساحت مراتع ایران 94 میلیون هکتار می باشد (مقدم، 1386) که این مقدار قسمت اعظم مساحت کشور می باشد و نحوه بهره برداری ، نگهداری و احیای  این بخش کاملا ضروری است زیرا در راستای توسعه پایدار کشور بایستی به پتانسیل های موجود در این عرصه توجه کافی به عمل آید. به عبارت دیگر  مدیریت اصولی مراتع کشور به لحاظ اینکه قسمت اعظم  مساحت کشور را تشکیل می دهند مساله­ای کاملا ضروری است. در حدود 90 درصد مراتع ایران در اقالیم خشک و نیمه خشک قرار دارند. بارندگی کم و با نوسانات شدید مشخصه اصلی اکوسیستم های مرتعی موجود در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. از سوی دیگر مدیریت اکوسیستم های مرتعی واقع شده در این مناطق بسیار حساس است، زیرا به علت شرایط اکولوژیکی و اقلیمی، آسیب پذیری این نواحی در مقایسه با اکوسیستم های مرتعی نواحی مرطوب و نیمه مرطوب بسیار زیاد بوده و در صورت تخریب در پی بهره برداری بی رویه و غیر اصولی، احیای آنها نیازمند زمان طولانی و در پاره ای از موارد غیر قابل دسترس است. جهت اعمال مدیریت علمی و صحیح بر اکوسیستم های مرتعی، داشتن اطلاعاتی از اکوسیستم به عنوان شاخص های سلامت و کارکرد اکوسیستم² مورد نیاز است. روش های مورد استفاده جهت ارزیابی مراتع³ شامل روش های درجه بندی مراتع، روش کلیماکس و روش شش فاکتوری هستند(مقدم، 1386). روش درجه بندی مراتع، روشی کیفی و نظری بوده و مانند روش های کمی نتایج دقیقی بدست نمی دهد. روش کلیماکس یک روش کمی است و بر سایر روش های متداول ارجحیت دارد اما عیب عمده این روش آن است که کاربرد آن مستلزم داشتن اطلاعات دقیق از کلیماکس⁴ منطقه است و این در حالی است که در بسیاری از مراتع کشور قطعه قرق شده که مبین اطلاعاتی پیرامون کلیماکس عرصه است وجود ندارد (مقدم، 1386). روش شش فاکتوری در بخش امتیاز دهی به ترکیب پوشش گیاهی و تکثیر گیاهان مرتعی نیاز به اطلاعاتی در مورد کلیماکس منطقه دارد که در تمام مناطق وجود ندارد.  جهت اطلاع از نحوه عملکرد اکوسیستم مرتعی (گرایش⁵) از روش های کوادرات ثابت⁶، ترانسکت ثابت⁷، و روش امتیاز دادن به خصوصیات مرتع (وزن دهی) استفاده می شود (مقدم، 1386). در روش های کوادرات ثابت و ترانسکت ثابت آماربرداری در یک بازه زمانی از سطح کوادرات یا طول ترانسکت صورت می گیرد. در دو روش اخیر داده های برداشت شده مربوط به شاخص های پوشش گیاهی می باشند که تنها بخشی از اکوسیستم مرتعی (گیاه) مورد ارزیابی قرار می گیرد. در روش وزن دهی به خصوصیات مرتع، برخی ویژگی های خاک آن هم به صورت کیفی امتیاز دهی می شود. به علاوه در این روش تنها می توان جهت گرایش را مشخص کرد بدون اینکه شدت و سرعت آن معلوم شود (مقدم، 1386).

 

این مسائل در پایش مراتع در سطح جهان به نحوی مشابه وجود داشت. پایش مراتع نوعا توصیفی و محدود به شواهدی بود که از بخش زنده اکوسیستم های مرتعی مبتنی بر نظریه توالی گیاهی بدست می آمد (گلی، 1977). روش های متداول روش هایی بودند که به میزان گسترده ای وابسته به تنها کاربری فعلی بوده و تولید علوفه مهم ترین رکن خروجی آنها بود (تونگ وی، 2004). در سطح جهان روش های نوین پایش مرتع بوجود آمده اند که با دیدگاهی اکوسیستمی به پایش مراتع پرداخته و مؤلفه های دیگری علاوه بر پوشش گیاهی را در پایش یک اکوسیستم مرتعی مورد نظر دارند، ولی متاسفانه در کشور ایران هنوز همان روش های قبلی مورد استفاده می باشند و در بخش های اجرایی چون ادارات منابع طبیعی ارزیابی وضعیت اکوسیستم مرتعی معمولا با روش شش فاکتوری و تعیین گرایش آن با روش امتیاز دهی به خصوصیات مرتع صورت می گیرد که همانطور که بیان گردید تنها بخشی از اکوسیستم مرتعی را و آن هم به صورت نیمه کمی پایش می کنند.

 

عملکرد اکوسیستم های مرتعی خشک و نیمه خشک دنیا به طور گسترده ای تحت تاثیر فرایند های اکولوژیکی و هیدرولوژیکی و پس خورها و عکس العمل های این دو بخش در مقیاس های مختلف می باشد (نوی- میر، 1973 – ویلکوس و همکاران، 2003 – لودویگ و همکاران، 2005). مساله دیگر عدم توجه روش های ارزیابی مرتع موجود در ایران به مسائل هیدرولوژیکی و خاکی اکوسیستم مرتعی است که از مؤلفه های اصلی یک اکوسیستم مرتعی است. رابطه بین فرایند های هیدرولوژیکی و پوشش گیاهی مخصوصا در محیط های با محدودیت آب تنگاتنگ است، خصوصا این که الگو های پوشش گیاهی در این گونه رژیم های رطوبتی ترکیبی از لکه های حاصلخیز با زیست توده زیاد و فضاهای خاک لخت می باشد (ساکو و همکاران، 2006). در فرایند های اصلی یک اکوسیستم در فضای خاک لخت و لکه های حاصلخیز تفاوت بسیار زیادی وجود دارد. به عنوان مثال فرآیند نفوذپذیری دریک اکوسیستم در فضا های مذکور دارای تفاوت قابل توجهی می باشد و این در حالی است که نرخ نفوذپذیری در فرایند هایی چون ایجاد رواناب و تامین رطوبت مورد نیاز گیاهان در مناطق خشک یک عامل اساسی است. میزان آب دریافتی و نفوذ یافته در لکه های حاصلخیز زنده (پوشش گیاهی) می تواند تا 200 درصد میزان بارندگی باشد (والنتین و همکاران، 1999 – دانکرلی، 2002). مکانیسم رواناب نفوذ محرکه ای برای یک پس خور مثبت در اکوسیستم است که همان افزایش رطوبت برای لکه های حاصلخیز گیاهی است و در نهایت سبب تقویت کردن الگوهای پوششی می گردد (پوییگ دفابرگس و همکاران، 1999- والنتین و همکاران، 1999- ویلکوس، 2003- ترنبال و همکاران، 2008).

 

از سوی دیگر توزیع مجدد آب از فضاهای خاک لخت (ناحیه منبع) در مکان لکه های حاصلخیز پوشش گیاهی (ناحیه جذب) یک فرایند پایه در نواحی خشک است که ممکن است در اثر آشفتگی های وارده به ساختار لکه های حاصلخیز مختل گردد. شایان ذکر است توزیع مجدد آب با توزیع رسوبات و عناصر غذایی توام بوده و نرخ حاصلخیزی منجر به افزایش تولید اولیه اکوسیستم می شود. بر اساس موارد ذکر شده الگوهای پوششی فضای بین لکه ای و لکه های حاصلخیز نقش مهمی را در تعیین میزان رواناب و رسوبات یک اکوسیستم مرتعی علی الخصوص در نواحی خشک و نیمه خشک بازی می کند (کامرات و ایمنسون، 1999- ویلکوس، 2003 – ایمنسون و پرینسون، 2004). ساختار لکه های حاصلخیز و فضاهای بین لکه ای در نواحی خشک و نیمه خشک بر رطوبت خاک اثر دارد و این امر خود تعیین کننده نرخ فرسایش نیز می باشد و کاهش لکه های حاصلخیز پوشش گیاهی منجر به افزایش نرخ رواناب و افزایش فرسایش در باران های شدید شده و منجر به تخریب سرزمین می گردد ( ساکو و همکاران، 2006 – ترنبال و همکاران 2008).

 

   بر اساس مطالب ذکر شده فرآیند های هیدرولوژیکی یک اکوسیستم مرتعی نقش بسزایی در توزیع مجدد منابع و تولید رواناب و نفوذپذیری دارند. همانگونه که ذکر گردید این فرایندها خود متاثر از الگوی مکانی فضاهای لکه های حاصلخیز و فضاهای بین لکه ای می باشند و از سوی دیگر دارای تاثیر مستقیم بر این الگوها می باشند. بدین معنی که تعیین کننده میزان رشد، شادابی، زادآوری، تراکم، تاج پوشش و دیگر مؤلفه های پوشش گیاهی هستند که در علم مرتعداری مورد توجه بوده و اعمال مدیریت صحیح بر آنها از اهداف مرتعداری می باشد. حال آنکه روش های ارزیابی مراتع در ایران به بررسی کمی و دقیق فرایندهای اکوهیدرولوژیکی نپرداخته و عملاً بخشی از اکوسیستم در پایش مراتع مورد ارزیابی قرار نمی گیرد و تاثیر این بخش در حاصلخیزی اولیه یک اکوسیستم کاملا مشهود است. به عنوان مثال کیلر و همکاران (2006) بیان نمودند که الگوهای پوشش گیاهی با توجه به توزیع مجدد عوامل کلیدی غیر زنده چون انرژی، آب و عناصر غذایی در مسیر های مهمی که در ارتباط با پویایی جامعه در بعد مکان و زمان هستند، تعیین می گردند.

 

 

۲-۶- پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………. 25

 

2-6-1- مطالعات خارجی…………………………………………………………………………………… 25

 

2-6-2- مطالعات داخلی…………………………………………………………………………………….. 29                                                                                                                  

 

فصل سوم: روش تحقیق

 

۳-۱- مقدمه…………………………………………………………………………………………………….. 33

 

۳-۲- روش تحقیق…………………………………………………………………………………………….. 33

 

۳-۳- جامعه آماری و حجم  نمونه…………………………………………………………………………. 33

 

۳-۴- ابزار اندازه­گیری……………………………………………………………………………………….. 33

 

۳-۵- تجزیه­آماری…………………………………………………………………………………………….. 34

 

۳-۶- اندازه­گیری کارایی به روش تحلیل فراگیر داده­ها (DEA)…………………………………….. 34

 

3-6-1- مدل بازدهی ثابت نسبت به مقیاس (CRS)…………………………………………………….. 37

 

3-6-2- عامل تولید و محصول اضافی (مازاد)……………………………………………………………. 38

 

3-6-3- مجموعه مرجع………………………………………………………………………………………. 41

 

3-6-4- مدل بازدهی متغیر نسبت به مقیاس (VRS)…………………………………………………….. 42

 

3-6-5- مدل حداکثرسازی محصول………………………………………………………………………. 44

 

3-6-6- اطلاعات قیمتی و کارایی تخصیصی……………………………………………………………. 46

 

3-6-7- روش حداقل سازی هزینه…………………………………………………………………………. 46

 

3-6-8- روش حداکثرسازی درآمد……………………………………………………………………….. 47

 

3-6-9- تحلیل نموداری روش DEA……………………………………………………………………..

 

3-6-10- نکاتی در ارتباط با استفاده از روش DEA…………………………………………………….

 

3-6-11- برخی مزایا و اشکالات روش DEA…………………………………………………………….

 

۳-۷- داده و اطلاعات………………………………………………………………………………………. 50

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل نتایج

 

۴-۱- مقدمه…………………………………………………………………………………………………….. 5۳

 

۴-۲- نتایج توصیفی…………………………………………………………………………………………… 5۳

 

4-2-1- توزیع فراوانی نسبی جنسیت مدیر عامل­های واحدهای کنسانتره…………………………… 5۳

 

4-2-2- توزیع فراوانی نسبی سن مدیر عامل­های واحدهای کنسانتره……………………………….. 5۴

 

4-2-3- توزیع فراوانی نسبی تحصیلات  مدیر عامل­های واحدهای کنسانتره………………………. 5۴

 

 

4-2-4- توزیع فراوانی نسبی وضعیت تأهل مدیر عامل­های واحدهای کنسانتره……………………. 5۵

 

4-2-5- توزیع فراوانی نسبی وضعیت شغلی مدیر عامل­های واحدهای کنسانتره…………………… 5۵

 

4-2-6- توزیع فراوانی نسبی سابقه کاری مدیر عامل­های واحدهای کنسانتره……………………… 5۶

 

4-2-7- توزیع فراوانی نسبی تولید محصول دیگر به جز کنسانتره واحدهای کنسانتره…………… 5۷

 

4-2-8- وضعیت مالکیت واحدهای کنسانتره……………………………………………………………. 5۷

 

4-2-9- توزیع فراوانی نسبی میزان تولید انواع کنسانتره در 1392 در واحدهای کنسانتره……….. 5۸

 

4-2-10- توزیع فراوانی نسبی میزان استفاده از مواد نگهدارنده در واحدهای کنسانتره…………… 5۸

 

4-2-11- توزیع فراوانی نسبی کیفیت میوه­های استفاده شده در واحدهای کنسانتره……………… ۵۹

 

4-2-12- توزیع فراوانی نسبی وضعیت صادرات در واحدهای کنسانتره……………………………. ۵۹

 

4-2-13- توزیع فراوانی نسبی میزان فروش محصول در صورت تحریم در واحدهای کنسانتره… 6۰

 

4-2-14- توزیع فراوانی نسبی تأثیر اثرات جوی بر کیفیت محصول در واحدهای کنسانتره…….. 6۱

 

4-2-15- توزیع فراوانی نسبی تأثیر اثرات جوی بر قیمت محصول در واحدهای کنسانتره……… 6۱

 

۴-۳- نتایج برآورد انواع کارایی……………………………………………………………………………. 6۲

 

۴-۳-۱- محاسبه کارایی فنی و شناسایی واحدهای مرجع واحدهای کنسانتره …………………….. 6۲

 

۴-۳-۲-  محاسبه انواع کارایی واحدهای کنسانتره بر اساس مدل بازدهی ثابت نسبت به مقیاس.. 6۴

 

۴-۳-۳-  محاسبه انواع کارایی واحدهای کنسانتره بر اساس مدل بازدهی متغیر نسبت به مقیاس . 6۶

 

۴-۳-۴- نتایج حاصل از برآورد کارایی فنی و مقیاس در وضعیت بازدهی متغیر نسبت به مقیاس…… 7۰

 

فصل پنجم: نتیجه ­گیری و پیشنهاد ها

 

۵-۱- مقدمه…………………………………………………………………………………………………….. 7۵

 

۵-۲- نتیجه­گیری………………………………………………………………………………………………. 7۵

 

۵-۳- پیشنهادها………………………………………………………………………………………………… 7۸

 

۵-۴- پیشنهادهای پژوهشی………………………………………………………………………………….. ۷۹

 

منابع………………………………………………………………………………………………………………. 8۰

 

ضمائم……………………………………………………………………………………………………………. 8۶

 

ABSTRAC……………………………………………………………………………………………………

 

چکیده:

 

 

2-3-2- مدیریت بهره­وری………………………………… 16

 

2-3-3- عوامل مؤثر بر بهره ­وری …………………………..17

 

2-3-4- عوامل مؤثر بر وضعیت بهره­وری در ایران………… 21

 

2-3-5- عوامل مؤثر بر بهره­وری نیروی انسانی………….. 25

 

2-3-6- بهبود مصرف انرژی و بهره ­وری…………………….. 26

 

2-3-7- کارکنان و بهره­ وری…………………………………… 27

 

2-3-8- به روز بودن و بهره­وری………………………………. 28

 

2-3-9- نقش تأمین کنندگان در بهره­وری واحدها…………. 29

 

2-3-10- دولت و بهبود بهره­وری واحدهای تولیدی…………. 32

 

2-4- بهره­وری در واحدهای مرغ گوشتی…………………… 34

 

2-5- مطالعات داخلی و خارجی…………………………….. 36

 

2-5-1- مطالعات داخلی……………………………………… 36

 

2-5-2- مطالعات خارجی……………………………………… 39

 

2-6- جمع­بندی مطالعات و ارائه مدل مفهومی تحقیق……. 40

 

فصل سوم: روش پژوهش

 

3-1- مقدمه……………………………………………………. 42

 

3-2- روش تحقیق…………………………………………….. 42

 

3-3- جامعه‌ی آماری……………………………………………. 43

 

3-5- ابزار پژوهش………………………………………………. 44

 

3-6-1- اعتبار (روایی) و پایایی پرسشنامه…………………… 44

 

3-6-2- پایایی پرسشنامه……………………………………… 45

 

3-7- روش تجزیه و تحلیل داده ­ها…………………………….. 46

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ­ها

 

4-1 مقدمه………………………………………………………. 48

 

4-2 ضریب اطمینان پژوهش………………………………….. 48

 

4-3 معرفی روش­های آماری مورد استفاده…………………. 48

 

4-4 ارائه و تحلیل نتایج……………………………………….. 49

 

4-5 بررسی فرضیه‌ی نرمال بودن هریک از متغیرها……….. 53

 

4-5-1 روش توصیفی (رسم نمودار هیستوگرام)…………… 53

 

4-5-2 روش استنباطی (آزمون کلموگروف-اسمیرنف)………. 56

 

4-6 بررسی فرضیات تحقیق…………………………………… 57

 

فصل پنجم: نتیجه‌گیری، بحث و پیشنهادات

 

5-1- مقدمه……………………………………………………… 64

 

5-2- خلاصه‌ی تحقیق………………………………………….. 64

 

5-3- بحث و نتیجه­ گیری……………………………………….. 65

 

5-4- پیشنهادات………………………………………………….. 71

 

5-5- محدودیت­های تحقیق……………………………………….. 72

 

5-6- زمینه‌ی تحقیقات آتی………………………………………. 72

 

منابع ………………………………………………………………..73

 

منابع فارسی………………………………………………………. 73

 

 

منابع لاتین……………………………………………………….. 76

 

ضمائم……………………………………………………………. 78

 

چکیده:

 

هدف این تحقیق بررسی و شناسایی عوامل مؤثر در بهره­وری واحدهای تولید مرغ گوشتی شهرستان مراغه بوده است. این پژوهش توصیفی و از نوع پیمایشی بوده و ابزار پیمایش در این تحقیق پرسشنامه بوده است. برای جمع‌آوری اطلاعات مربوط به آزمون فرض­ها از پرسشنامه‌ی محقق ساخته استفاده شد. به این صورت که بعد از انتخاب نمونه‌های مورد نظر از جامعه‌ی آماری مورد مطالعه که شامل کلیه‌ی مدیران واحدهای تولید مرغ گوشتی در شهرستان مراغه بودند که به علت کمی جامعه‌ی آماری، نمونه­گیری انجام نشد و همه‌ی مدیران برای شرکت در تحقیق انتخاب شدند. پرسشنامه­ها به تعداد مورد نظر تکثیر و با مراجعه‌ی حضوری به هر یک از واحدها در اختیار پاسخگویان مطالعه قرار گرفت. بعد از جمع­آوری اطلاعات، داده­ها با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS نسخه‌ی 18 مورد آنالیز قرار گرفت. سپس در بخش استنباطی با استفاده از آزمون t تک نمونه­ ای و آزمون فریدمن، فرضیات پژوهش آزمون شدند. نتایج نشان داد که بهبود مصرف انرژی، سابقه‌ی مدیر و کارکنان، میزان سرمایه‌ی تولیدی، اندازه‌ی واحد، آموزش و ترویج، استفاده از تکنولوژی­های جدید و قیمت نهاده‌ها بر بهره­وری واحدهای تولیدی مرغ گوشتی مؤثر می­باشند.

 

فصل اول: کلیات تحقیق

 

1-1- مقدمه

 

اهمیتی که صنایع کوچک در توسعه‌ی اقتصادی کشورها دارند، توجه روزافزون سیاست‌گذاران را در جوامع مختلف به دنبال داشته است. اصولاً در بیشتر کشورهای توسعه‌ی یافته جهان، اتخاذ سیاست‌های مربوط به حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط به منظور کاهش فقر و ایجاد اشتغال، از مهمترین اولویت‌های توسعه‌ی دولت‌ها محسوب می‌شود. میزان موفقیت دولت‌ها در فراهم آوردن شرایط مناسب برای فعالیت بخش خصوصی که بخش اعظم آن­ها در چارچوب بنگاه‌های کوچک و متوسط فعالیت می‌کنند و در واقع ستون فقرات صنعت بیشتر کشورها را تشکیل می‌دهند، از عوامل تعیین کننده‌ی عملکرد بخش صنعت محسوب می‌شوند (تهامی‌پور و شاه‌مرادی، 1386).

 

از آنجایی که مهم‌ترین عامل یا اهرم اصلی کاهش یا افزایش بهره‌وری سازمان، منابع انسانی آن است لذا یکی از مسائلی که مدیران سازمان‌های پیشرو را در دهه‌های آینده درگیر خود خواهد ساخت، تلاش برای افزایش بهره‌وری شغلی کارکنان است. اندازه­گیری بهره‌وری یکی از اساسی‌ترین فعالیت‌هایی است که در سطوح مختلف می‌تواند راهگشای مدیریت در تصمیم‌گیری باشد. اندازه­گیری بهره‌وری در سطح بنگاه‌ها، راهنمای مدیران ارشد در زمینه‌ی تأمین و تخصیص منابع رشد تولید از جمله نیروی انسانی و سرمایه می‌باشد. مدیران به کمک نتایج حاصل از تحلیل شاخص بهره‌وری کل عوامل تولید می‌توانند بنگاه تحت مدیریت خود را از نظر سرمایه‌بر بودن و یا کاربر بودن بهتر شناخته و تصمیمات درستی در زمینه‌ی تزریق منابع جدید به بنگاه اتخاذ نمایند.

 

گوشت مرغ در سال‌های اخیر به طور وسیعی جهت تغذیه‌ی انسان و تأمین پروتئین مورد نیاز به کار رفته است. پرورش مرغ گوشتی به دلیل رشد سریع، سهولت تغذیه، استفاده از فضای بسته، تراکم و ضریب تبدیل بهتر نسبت به سایر محصولات پروتئینی و همچنین دارا بودن مواد مورد نیاز بدن انسان از مزایای خاصی برخوردار است؛ ولی به دلیل رعایت نشدن اصول صحیح مدیریتی و استانداردهای فنی در تولید و پرورش مرغ، خسارات قابل توجهی در وهله‌ی اول به تولیدکنندگان و سپس به جامعه و اقتصاد ملی وارد شده است (دشتی و یزدانی، 1375).

 

آنچه در این پایان نامه مورد بررسی قرار می­گیرد، بررسی و شناسایی عوامل مؤثر در بهره­وری واحدهای تولید مرغ گوشتی می­باشد. به همین جهت این تحقیق با ارائه‌ی مقدمه­ای کوتاه و بیان مسأله در فصل اول که کلیات نام دارد، شروع می‌شود، همچنین در این فصل مفاهیم کلیدی و اهداف و فرضیه­های تحقیق هم گفته می‌شود. در فصل دوم مبانی نظری به همراه بررسی منابع و تحقیقات پیشین در مورد موضوع صورت می­گیرد. فصل سوم این مطالعه، متدولوژی پژوهش به همراه مراحل اجرا را با ذکر جزئیات بازگو خواهد کرد. در فصل چهارم، نتایج تحقیق آورده می‌شود و در فصل پنجم نتیجه­گیری و بحث می­‌آید و پیشنهاداتی ارائه می‌شود.

 

2-1- بیان مسأله

 

از دیدگاه برنامه‌ریزی و توسعه‌ی اقتصادی، غذا هم به عنوان کالای اقتصادی و هم به عنوان یکی از محورهای اصلی توسعه، نقش بنیادی در تأمین استقلال کشور و سلامت جامعه دارد. از آنجایی که محصولات دامی و طیور یکی از منابع مهم و ضروری مواد غذایی است و با توجه به اهمیت صنعت دامی در عصر حاضر، واحدهای تولیدی دامی نقش مهمی در تأمین غذا در کشور به عهده دارند. طبق بررسی­هایی که در ایران به طور پراکنده در واحدهای تولیدی دامی انجام شده است، نشان داده شده است که سطح بهره‌وری و راندمان در ایران پایین­تر از استاندارد می‌باشد (حسینی و همکاران، 1390).

 

بهره‌وری از جمله عواملی است که دوام و بقای بنگاه‌ها را در دنیای پررقابت فعلی تضمین می­کند. حاکم شدن فرهنگ بهره‌وری، موجب استفاده بهینه از کلیه امکانات مادی و معنوی سازمان­ها می‌شود و دائماً توان­ها، استعدادها و امکانات بالقوه‌ی بنگاه­ها شکوفا می‌شود (راکوتواریزوا، 2008).

 

امروزه تمام کشورهای جهان در پی بدست آوردن پیشرفت­هایی در زمینه‌ی بهره‌وری هستند، بدین معنی که بتوانند با مصرف منابع کمتر به مقدار تولید بیشتری دست یابند. بهره‌وری عبارتست است از استفاده‌ی مطلوب، مؤثر و بهینه از مجموعه امکانات، ظرفیت­ها، سرمایه­ها، منابع و فرصت­ها. به عبارت دیگر، بهره‌وری، استفاده‌ی مؤثر و بهینه از زمان و ارزش حاصل از سرمایه، عمر، فکر، اندیشیه و توان­ها و استعدادها در یک واحد زمان و استفاده‌ی مطلوب از همه‌ی امکانات است (رفیعی و همکاران، 1390).

 

اندازه­گیری بهره‌وری به دلیل اهمیت آن در ارزیابی عملكرد سازمان­ها، همواره مورد توجه محققان بوده است. ضرورت رعایت اصل بهره‌وری در استفاده از منابع و امکانات موجود در دستیابی به اهداف سازمانی و تلاش در جهت افزایش آنها، بر کسی پوشیده نیست. یکی ‌از‌‌‌ راه­های ‌بهبود‌ و پیشرفت‌ اقتصادی و روزافزون یک واحد تولیدی ‌صنعتی، اندازه‌گیری بهره‌وری آن است و براساس اندازه‌گیری و تجزیه و تحلیل شاخص‌های بهره‌وری، فرصت­های بهبود تعریف می‌شود و چرخه‌‌ی بهبود را می‌توان انجام داد (میری و همکاران، 1387).

 

بهره‌وری استفادة مؤثر و کارآمد از ورودی­ها یا منابع برای تولید محصول یا ارائة خروجی­هاست. ورودی­ها (نهاده‌ها) منابعی از قبیل مواد اولیه، ابزارآلات و تجهیزات، نیروی کار و زمین و سایر موارد هستند که برای خلق خروجی یا ستاده (محصولات تولیدی، خدمات ارائه شده) استفاده می‌شوند. اندازه‌گیری بهره‌وری برای هر سازمان ضروری است و این امر به حدی حائز اهمیت است که می‌توان با برقراری و اجرای یک سیستم اندازه‌گیری بهره‌وری به نقاط قوت و ضعف یک سازمان تولیدی پی برد (حاجی رحیمی و کریمی، 2009).

 

یک واحد تولیدی در واقع قسمتی از شرکت است که به تکمیل محصول نهایی، تولید محصول یا ارائه خدمت خاصی می­پردازد. این سطح از تولید می­تواند جزو واحد، گروه تولیدی، خط تولید و سالن تولید لحاظ شود. بررسی بهره­وری در این سطح علاوه به عوامل متعددی همچون مدیریت مجموعه، نیروی کار، سرمایه‌ی واحد، انرژی، عوامل خاص و تکنولوژیکی چون ماشین‌آلات و قیمت نهاده‌ها و محصول وابسته است (روتان، 2002).

 

یكی از شاخصه‌های بهره‌وری در واحدهای تولیدی استفاده‌ی بهینه از انرژی است. بهره‌وری در استفاده از انرژی در ایران تا پیش از این در حد قابل قبولی قرار نداشت، چرا كه به دلیل قیمت‌های پایین انرژی و هزینه‌ی اندكی كه واحدهای تولیدی و حتی خانوارها از این بابت متحمل می‌شدند، انگیزه‌ی چندانی برای استفاده‌ی بهینه از انرژی در هر دو بخش وجود نداشت. در حال حاضر نیز با افزایش قیمت حامل‌های انرژی، چرخه‌ی تولید قبلی بهره‌وری چندانی نداشته است و بیشتر واحدهای تولیدی تلاش می‌کنند تا در زمینه‌ی استفاده از انرژی روش­های جدیدتری را به کار گیرند تا بهره‌وری بالاتری بدست آورند (دشتی و شرفا، 2009).

 

میزان بهره‌ی فردی مدیر و شاغلین تحت تأثیر عوامل ملموس و غیرملموس نظیر اندازه‌ی تجهیزات، شرایط کار، فرآیندها، آگاهی و انگیزش قراردارد. یک مدیر باسابقه می­تواند با برخی تصمیم­های مهم بهره‌وری را در یک زمان حساس ارتقا بخشد (محمدنژاد و همکاران، 2008).

 

مدیران واحدهای تولید مرغ گوشتی هم امروزه با بهره­گیری از تکنولوژی­های جدید و روش­های جایگزین سعی در بالا بردن بهره­وری در واحدهای خود هستند. چرا که با قیمت بالای نهاده­های مصرفی در این واحدها، از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیز که واحدهای با بهره­وری پایین به کار در این زمینه ادامه بدهند (برنتسن، 2009).

 

آذربایجان‌شرقی با داشتن ظرفیت‌های مهم تولیدی و صنعتی، نقش اساسی در تأمین امنیت غذایی در منطقه دارد که این امر این استان را به قطب مهم اقتصادی و تولیدی تبدیل کرده است. جمعیت دامی آذربایجان شرقی بالغ بر 8/9 میلیون واحد است که از این واحدهای دامی، محصولات تولیدی بالغ بر 993 هزار تن اعم از گوشت قرمز، گوشت سفید، شیر، تخم­مرغ، عسل و آبزیان است که خوشبختانه در اکثر محصولات تولیدی خودکفا بوده و این محصولات را به سایر استان‌ها و خارج از کشور صادر می‌کند. همچنین در حال حاضر بیش از 100 هزار نفر در بخش دام و طیور و صنایع وابسته در استان به فعالیت مولد، اشتغال دارند (آمارنامه جهاد استان آذربایجان شرقی، 1390).

 

حال سوال اینجاست که مهم­ترین عوامل تأثیرگذار بر بهره­وری واحدهای تولیدی دامی کدام­ها هستند؟ کدام یک از عوامل نقش مهم­تری در بهره‌وری دارد؟ برای پاسخ به این سوالات و با توجه به اهمیت موضوع و مطالب گفته شده، هدف این مطالعه بررسی و شناسایی عوامل مؤثر در بهره­‌وری واحدهای تولید مرغ گوشتی در واحدهای تولیدی شهرستان مراغه می­باشد.

 

3-1- اهمیت و ضرورت مسأله

 

امروزه تمام کشورهای جهان در پی بدست آوردن پیشرفت­هایی در زمینه‌ی بهره­وری هستند، بدین معنی که بتوانند با مصرف منابع کمتر به مقدار تولید بیشتری دست یابند. به منظور افزایش بهره­وری در اقتصاد ایران باید به بخش كشاورزی به عنوان یكی از بخش­های مهم و عمده فعالیت اقتصادی در كشور توجه خاص كرد، زیرا افزایش رشد بهره­وری در این بخش، با توجه به اهمیت آن، می­تواند ما را در جهت دستیابی به توسعه‌ی اقتصادی یاری كند. از طرفی براساس ماده‌ی 5 قانون برنامه‌ی چهارم توسعه، ارزش افزوده بخش كشاورزی در طول سال‌های برنامه چهارم باید سالانه 5/6 درصد رشد نماید كه 2/2 درصد از آن باید از محل رشد بهره­وری كل عوامل تولید حاصل شود.

 

 

فصل سوم: مواد و روش‌ها

 

3-1- مواد و روشهای مربوط به آزمایش اول………………………….. 34

 

3-1-1- مواد شیمیایی و محلولها ……………………………………..34

 

3-1-2-عصاره گیری از گیاهان دارویی………………………………… 34

 

3-1-3- اندازه گیری ترکیبات فنلی تام………………………………… 35

 

3-1-4- فعالیت زدودن رادیکالهای آزاد به روش DPPH………………..

 

3-1-5- اندازه گیری قدرت احیا کنندگی……………………………….. 35

 

3-1-6- انداز گیری ظرفیت تام آنتی اکسیدانی………………………. 36

 

3-1-7- اندازه گیری ممانعت پروکسیداسیون زرده تخم مرغ رقیق شده در بافر فسفات به روش تیوباربیتوریک اسید….36

 

3-1-8- محاسبات و آنالیز آماری……………………………………….. 36

 

3-2- مواد و روشهای مربوط به آزمایش دوم………………………….. 37

 

3-2-1- محل اجرای آزمایش، دامها، جیره و تیمارها…………………. 37

 

3-2-2- ثبت دادهها، نمونه برداری ها و آنالیزهای شیمیایی………… 38

 

3-2-3- کاتتر گذاری و انجام تست تحمل گلوکز……………………….. 39

 

3-2-4- آنالیز آماری……………………………………………………….. 40

 

3-3- مواد و روشهای مربوط به آزمایش سوم……………………………42

 

3-3-1- گاوها، جیره‌ها و طراحی آزمایش……………………………….. 42

 

3-3-2- ثبت داده‌ها، نمونه برداری ها و آنالیزهای شیمیایی…………. 43

 

3-3-3- شمار سلول های سوماتیک و تولید شیر………………………. 44

 

3-3-4- نمونه گیری از مایع شکمبه و خون……………………………… 44

 

3-3-5- آنالیز آماری………………………………………………………… 44

 

فصل چهارم: نتایج و بحث

 

 

4-1- تشریح اهداف پژوهش اول…………………………………………… 46

 

4-2- نتایج و بحث پژوهش اول…………………………………………….. 47

 

4-2-1- محتوای ترکیبات فنولی تام و ظرفیت آنتی اکسیدانی عصاره‌های انفرادی توسط مدل‌های مختلف…..47

 

4-2-2- اثرات متقابل بین مخلوط‌های دوتایی عصاره‌های گیاهی…… 48

 

4-2-3- اثرات متقابل بین مخلوط‌های سه‌تایی و چهارتایی عصاره‌های گیاهی…..48

 

4-3- نتیجه گیری مربوط به پژوهش اول………………………………… 49

 

4-4- تشریح اهداف پژوهش دوم………………………………………… 52

 

4-5- نتایج و بحث پژوهش دوم…………………………………………….54

 

4-5-1- مصرف ماده خشک، تغییرات وزن بدن و نمره بدنی……………. 54

 

4-5-2- تولید شیر و ترکیبات آن………………………………………….. 55

 

4-5-3- قابلیت هضم و تخمیر شکمبه ای……………………………….. 56

 

4-5-4- متابولیت های خونی…………………………………………….. 58

 

4-5-5- وضعیت آنتی اکسیدانی…………………………………………… 60

 

4-5-6- تست تحمل گلوکز…………………………………………………. 61

 

4-6- نتیجه گیری مربوط به پژوهش دوم…………………………………… 63

 

 

 فصـل دوم: مواد و روش کار

 

2-1- گیاهان مورد استفاده……………………………… 15

 

2-1-1- مریم گلی (Lamiaceae) Salvia officinalis L…..

 

2-1-2- بادرنجبویه؛ وارنگ بو (Lamiaceae)  Melissa officinalis L……..

 

2-1-3- همیشه بهارکوهی (Astraceae) Calendula officinalis L…….

 

2-1-4- بابونه رومی (Astraceae) Chamaemelum nobile L…………

 

2-1-5- افسنطین (Astraceae) .Artemisia absinthium L……………

 

2-1-6- گردو ایرانی (Juglanceae) .Juglans regia L…………………..

 

2-2- جمع­آوری گیاهان مورد مطالعه…………………. 18

 

2-3- تهیه عصاره­های استنی و هگزانی……………. 21

 

2-4- پرورش شب پره هندی………………………….. 22

 

2-5- بررسی اثر حشره­کشی پودر گیاهان………….. 23

 

2-6- بررسی تاثیر حشره­کشی تماسی عصاره­های هگزانی و استنی…..24

 

2-7- بررسی اثر دور­کنندگی عصاره­ های گیاهی……. 25

 

2-8- بررسی تاثیر عصاره­ها روی شاخص­های تغذیه­ای….. 26

 

فصل سوم: نتایج

 

3-1- بررسی تاثیر حشره­شی پودر گیاهان مختلف روی شب پره هندی….30

 

3-1-1- تاثیر روی لارو……………………………………. 30

 

3-1-2- تاثیر روی میزان تخم ریزی……………………… 31

 

3-1-3- تاثیر روی طول دوره لاروی……………………… 31

 

3-1-4- تاثیر روی طول دوره شفیرگی…………………. 32

 

3-1-5- تاثیر پودر گیاهان روی طول عمر………………. 33

 

3-2- اثر حشره­کشی عصاره­ها روی لارو سن آخر شب پره هندی….33

 

3-2-1- تاثیر حشره­کشی عصاره­های استنی روی لارو…..33

 

3-2-2- تاثیر حشره­کشی عصاره­های هگزانی روی لارو…… 34

 

3-2-3- تاثیر حشره­کشی عصاره­های استنی روی شفیره……. 35

 

3-2-4- تاثیر حشره­کشی عصاره های هگزانی روی شفیره…… 35

 

3-3- بررسی تاثیر دور­کنندگی عصاره­ای استنی و هگزانی روی لارو شب پره هندی……36

 

 

3-4- برسی تاثیر عصاره­های گیاهی روی شاخص­های غذایی……..38

 

3-4-1- تاثیر عصاره­های استنی و هگزانی روی نرخ رشد نسبی (RGR) شب پره هندی…..38

 

3-4-2- تاثیر عصاره­های استنی و هگزانی بر نرخ نسبی مصرف غذا (RCR) لارو….39

 

 فصل چهارم: بحث

 

4-1- تاثیر حشره­شی پودر گیاهان مختلف روی شب پره هندی…… 42

 

4-2- اثر حشره­کشی عصاره­ها روی لارو سن آخر شب پره هندی….. 43

 

4-3- تاثیر دورکنندگی و جلب کنندگی عصاره­های استنی و هگزانی روی لارو شب پره هندی….44

 

4-4- تاثیر عصاره ­ها روی شاخص­های تغذیه­ای لارو 15 روزه شب پره هندی…..45

 

فصل پنجم :نتیجه گیری و پیشنهادات

 

5-2- پیشنهادات…………………………………………………… 49

 

منابع و ماخذ………………………………………………………… 50

 

چکیده:

 

استفاده وسیع از حشره­کش­های شیمیایی سبب به وجود آمدن جمعیت­های مقاوم به این حشره­کش­ها و همچنین آلودگی زیست محیطی گردیده است. به همین دلیل امکان استفاده از حشره­کش­های گیاهی علیه آفات انباری در سال­های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. یکی از این آفات انباری شب­پره­هندی Plodia interpunctella (Hübner) است که باعث تخریب محصولات انباری می­شود. در این تحقیق اثرات حشره­کشی عصاره­های استنی و هگزانی 5 گونه گیاه دارویی همیشه بهار، Calendula officinalis L.، افسنطین، Artemisia absinthium L.، بادرنجبویه، Melissa officinalis L.، مریم­گلی، Salvia officinalis L.، بابونه، Chamaemel nobile L.، و همچنین پوست سبز میوه­ی گردوی ایرانی،L.  regia Juglans روی شب­پره هندی مورد بررسی قرار گرفت. حشرات مورد آزمایش در شرایط کنترل شده (حرارت2 ± 27 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد) پرورش داده شدند، عصاره­گیری به روش پودر کردن اندام گیاهی و حل کردن در حلال و سپس صاف کردن انجام شد. بررسی تاثیر حشره­کشی پودر گیاهان مورد نظر روی لارو شب­پره هندی نشان داد بهترین گیاه برای تلفات لاروی و کاهش طول دوره شفیرگی مربوط به پودر بادرنجبویه بوده است، بهترین گیاه برای بازدارندگی از تخمریزی مربوط به پودر بابونه، و بهترین گیاه برای کاهش طول دوره لاروی مربوط به پودر مریم گلی بوده است. اثر حشره­کشی عصاره­ها روی لارو سن آخر شب­پره هندی نشان داد بالاترین درصد تلفات لاروی در عصاره­های استنی، مربوط به عصاره افسنطین و در عصاره هگزانی مربوط به عصاره همیشه­بهار بوده است. عصاره­های استنی تاثیر معنی­داری روی تلفات در مرحله شفیرگی ایجاد نکرده و عصاره هگزانی مریم گلی بالاترین درصد تلفات در مرحله شفیرگی را ایجاد کرده است. همچنین میزان RGR و RCR در تیمار­های عصاره­ها نسبت به شاهد کاهش یافت و همه تیمار­ها اختلاف معنی­دار با شاهد در سطح 1 درصد نشان دادند اما بین گیاهان اختلاف معنی­داری مشاهده نشد. میزان FDI در هیچکدام از تیمار­ها اختلاف معنی­داری را با شاهد نشان نداد. ولی میزانECI  در تیمار­های عصاره­ها نسبت به شاهد اختلاف معنی­داری را نشان داد. همچنین همه عصاره­های مورد نظر دارای تاثیر دورکنندگی نسبتا” خوبی روی لارو سن آخر شب­پره هندی بودند.

 

فصل اول: مقدمه و مروری بر تحقیقات گذشته

 

1-1- مقدمه

 

بیش از 600 گونه آفت از سخت بالپوشان، 700 گونه از بالپولکداران و 355 گونه از کنه­ها به محصولات انباری خسارت ‏زده و‏ باعث کاهش‏ کیفیت ‏و‏ کمیت‏ آنها ‏می­‏شوند.‏ بعلاوه‏ وجود‏‏ بقایای حشرات در محصولات غذایی انبار شده باعث کاهش کیفیت آنها می­‏شود (راجندران و اسریران جینی[1]، 2008).

 

حمله آفات انباری و کم توجهی به اصول نگهداری فرآورده­‌های کشاورزی گاهی زیان­های کیفی بسیار مهمی را به دنبال می­آورد که سبب تغییر ترکیب شیمیایی، رنگ و مزه محصول شده و ارزش تجاری و مرغوبیت آن را به شدت کاهش می­دهد. زیان­های کیفی گاهی بصورت از بین رفتن ویتامین­ها و دیگر عناصر اصلی محصول بروز می­کند. آفات انباری علاوه بر زیان­های کمی و کیفی، بهداشت مصرف کنندگان را نیز به مخاطره می­اندازند و گاهی مشکلات بهداشتی قابل توجهی را نیز در مصرف‌­کنندگان، اعم از انسان، دام و طیور اختلالات گوارشی شدیدی ایجاد می­کند (فاطمی زاده، 1382).

 

كنترل صحیح آفات در انبار­ها یكی از مهمترین عوامل حفاظت مواد غذایی تأمین کننده عناصر غذایی مهم و مورد نیاز بدن از جمله حبوبات و غلات است. آفات انباری یكی از معضلات مهم در انبار­داری این محصولات هستند كه پس از برداشت تا زمان مصرف در انبار نگهداری می­شوند. علت عمده خسارت بالای این دسته آفات قدرت تكثیر بالا، همه­جازی بودن و چند­خواری آن­ها است تا جایی كه در انبار­هایی با شرایط سنتی میزان خسارت تا 80 درصد گزارش شده است. در اکثر سیستم­های انبار­داری استفاده از سموم تنفسی اقتصادی­ترین روش مدیریت آفات انباری است. روش تدخین مطلوب باید هیچ باقیمانده خطرناک برای انسان نداشته باشد همچنین روی کیفیت و طعم ماده غذایی یا مراحل فرآوری محصول تاثیر سوء نداشته باشد. همچنین مواد تدخینی باید از نظر بیولوژیکی فعال بوده و یا توسط دانه­ها جذب و قابلیت اشتعال یا تجمع نداشته باشند (لی و همکاران[2] 2001).

 

با توجه به اهمیت اقتصادی و ممنوعیت استفاده از گاز متیل بروماید یافتن یک روش جایگزین ایمن، مناسب، اقتصادی و پایدار جهت کنترل و کاهش خسارت این آفات ضروری بنظر می­رسد. روش­های متعددی برای نیل به این هدف وجود دارد .بکار­گیری سموم تدخینی به دلیل انتشار و نفوذ آنها به درون توده محصول در میان روش­های متعدد مبارزه با آفات انباری، موثرترین روش محسوب می­شود. در چند سال اخیر بکار­گیری بعضی از سموم تدخینی کنار گذاشته شده است. متیل بروماید از جمله سموم تدخینی می­باشد که سبب تخریب لایه ازون می­شود و به همین سبب توسط سازمان حفاظت محیط زیست ایالت متحده آمریکا به عنوان دسته اول تخریب کننده­های لایه ازون طبقه­بندی شده است . طبق برنامه­ریزی جهانی در کشور­های توسعه یافته تا سال ۲۰۰۵ و در کشور­های در حال توسعه تا سال ۲۰۱۵ باید مصرف این سم متوقف شود (لی و همکاران، 2001).

 

پس از آنکه متیل بروماید عامل تخریبی لایه ازون شناخته شد ، استفاده از فسفین رواج بیشتری یافت و عدم توجه به استاندارد­های تدخین باعث بروز مقاومت­های بیشتری در آفات نسبت به فسفین گردید به طوری که در ۴۵ کشور جهان گزارشاتی از مقاومت آفات انباری در برابر سم فسفین منتشر شده است. از این رو جستجو برای یافت جایگزین مناسب برای سموم فوق اجتناب­ناپذیر است (فیلد[3]، 1998).