• سوالات تحقیق 9

 

• فرضیه های تحقیق 9

 

 

 

فصل اول. شعر تعلیمی

 

1.شعر                                                                                                                                   12

 

1-1. تعریف شعر                                                                                                                   12

 

1-2. طبقه بندی شعر                                                                                                              12

 

1-2-1. شعر حماسی                                                                                                             15

 

1-2-2. شعر نمایشی                                                                                                              15

 

1-2-3. شعر غنایی                                                                                                                16

 

 

2. شعر تعلیمی 17

 

2. هدف شعر تعلیمی 17

 

3-1. تعلیم و تربیت                                                                                                                18

 

 

4. ویژگی های شعر تعلیمی 20

 

4. تاریخچه ی شعر تعلیمی 21

 

4. شاخه های اصلی شعر تعلیمی 28

 

6-1. تعالیم و آموزه های اخلاقی در شعر تعلیمی                                                                                   28

 

6-2. تعالیم و آموزه های فلسفی و کلامی در شعر تعلیمی

 

6-3. تعالیم و آموزه های دینی و مذهبی در شعر تعلیمی

 

6-4. تعالیم و آموزه های علوم نظری و عملی در شعر تعلیمی

 

 

 

فصل دوم. بررسی اشعار تعلیمی در مخزن الاسرار

 

 

1. تعالیم و آموزه های اخلاقی در مخزن الاسرار نظامی 33

 

1-1. تعلیم اهمیت رعایت اصول اخلاقی در مخزن الاسرار                                                          36

 

1-2. تعلیم پرهیز از تکبر و خودپرستی                                                                                     37

 

1-3. تعلیم عدالت پروری                                                                                                       38

 

1-4. تعالیم اخلاقی و دینی موجود در آموزه های عرفانی مخزن الاسرار                                        44

 

1-4-1. تعلیم تهذیب نفس و تزکیه ی باطن                                                                                          46

 

1-4-2. تعلیم  اخلاص، پاکی  و یقین در آموزه های عرفانی مخزن الاسرار                                47

 

1-4-3. تعلیم اهمیتِ مشورت و پیروی از راهنما در اجرای اصول اخلاقی و عرفانی                                    48

 

1-4-4. تعلیم اهمیت خودشناسی به عنوان یکی از اصول بنیادین علم اخلاق                                             50

 

1-4-5.  تعلیم جایگاه انسان در آفرینش و ضرورت رعایت اصول اخلاقی                                               52

 

1-4-6. تعلیم کاهش دلبستگی به دنیا و افزایش توجه به خدا ……                                                           55

 

1-4-7. تعلیم قناعت و رضا و خرسندی و … به عنوان اصول اخلاقی بینش عرفانی                         59

 

3.تعالیم و آموزه های دینی و مذهبی در مخزن الاسرار                                                                59

 

3-1. اهمیت دین و مذهب در دیدگاه  نظامی گنجوی                                                                59

 

3-2. تعلیم خاتمیت پیامبر اسلام به عنوان یکی از اصول اساسی تعالیم اسلامی                               62

 

3-3. معراج پیامبر                                                                                                                   64

 

 

3-4. آموزش اعلمیّت پیامبر به عنوان محور تعالیم اسلامی                                                                       73

 

3-5.  تعالیم دینی در مخزن الاسرار با استفاده از آیات قرآنی و احادیث اسلامی                            79

 

3-6. تعلیم محوریت و قطبیت پیامبر اسلام در آموزه های دینی                                                    85

 

3-7. تعلیم اولیت پیامیر اکرم (ص)  در آموزه های اسلام                                                            87

 

 

4. تعالیم و آموزه های فلسفی و کلامی در مخزن الاسرار 89

 

4-1. تعلیم آغاز و چگونگی آفرینش جهان هستی در اندیشه ی کلامی نظامی                               90

 

4-2.  تعلیم ترتیب آفرینش از خلقت آسمان تا انسان در اندیشه ی کلامی نظامی                            94

 

5.آموزش علوم نظری و عملی در مخزن الاسرار                                                                          96

 

5-1. آموزش علوم نظری                                                                                                        97

 

5-1-1. نظریه الهامی بودن شعر                                                                                                           97

 

5-1-2. تعالیم نظری نظامی درباره ی آفرینش شعر، ماهیت و کارکرد آن                                                 99

 

5-2.آموزش علوم عملی                                                                                                         102

 

5-2-1. تعالیم پزشکی در مخزن الاسرار                                                                                               102

 

 

 

فصل سوم. بررسی اشعار تعلیمی در اسکندر نامه

 

 

1. 1. تعالیم و آموزه های اخلاقی در اسکندر نامه             105

 

1-1. تعلیم عدالت گستری                                                                                                      107

 

1-2. سیمای اخلاقی اسکندر و تعالیم اخلاقی او                                                                                    115

 

1-3. آموزه های اخلاقی در اسکندرنامه                                                                                               117

 

1-4. تعالیم اخلاقی و دینی موجود در آموزه های عرفانی اسکندرنامه                                           125

 

1-4-1. تعالیم اخلاقی و عرفانی در آیینه ی شخصیت اسکندر                                                    127

 

1-4-2. تعالیم اخلاقی و عرفانی در اسکندرنامه                                                                         130

 

 

2. تعالیم و آموزه های دینی و مذهبی در اسکندر نامه 135

 

2-1. اسکندر نظامی در لباس پیامبری و تعالیم دینی او                                                                136

 

 

3. تعالیم و آموزه های فلسفی و کلامی در اسکندرنامه             143

 

3-1. اسکندرنظامی در لباس فیلسوف و تعالیم فلسفی او                                                              145

 

3-1-1. مدینه ی فاضله  یکی از آراء فلسفی نظامی در اسکندرنامه                                                           147

 

3-2. تعالیم کلامی نظامی در اسکندرنامه                                                                                              152

 

3-2-1. چگونگی آفرینش جهان هستی در اقبالنامه                                                                    153

 

3-2-2. تعلیم ترتیب آفرینش و طبقات جهان هستی‌ در اسکندرنامه                                                          154

 

3-2-3. تعلیم نظریات کلامی و مابعدالطبیعی فیلسوفان بزرگ در اسکندرنامه                                            156

 

فصل چهارم. نتیجه گیری                                                                                                         160

 

فهرست منابع                                                                                                                          162

 

 

 

 

 

مقدمه

 

1.سخنی درباره نظامی گنجوی

 

جمال‌الدین ابومحمّد الیاس بن یوسف بن زکی متخلص به نظامی در سال ۵۳۵ هجری در گنجه دیده به جهان گشود.  وی شاعر و داستان‌سرای ایرانی الاصل قرن ششم هجری (دوازدهم میلادی) است که به‌عنوان پیشوای داستان‌سرایی در ادبیات ایران زمین  شناخته شده‌است. وی در دوران کودکی خیلی زود پدر و مادر خویش را از دست داد و از ابتدا توسط دایی مادرش بزرگ شد و تحت حمایت وی تحصیل نمود. مادر او که رئیسه ی کرد نام داشت از اشراف کرد بود. پدرش نیز از اهالی تفرش بود. در واقع حکیم نظامی گنجوی در خانواده ی مردی شهر نشین، که ساکن شهر باستانی گنجه و به نام یوسف زکی فرزند موید بود، متولد می شود.پدر و مادرش او را الیاس نام نهادند، ولی به عنوان نظامیگنجوی در تاریخ، جاودان ماند.کاتبان ناشناخته، بعدها، آثار او را تحت عنوان خمسه گرد آوری کردند که، از نمونه‌های زوال ناپذیر هنر ادبی به شمار می‌رود. حکیم نظامی گنجوی در سرودن آثار خود از علوم رایج و متداول زمانه ی خود از جمله علوم اسلامی استفاده می کرد. فعالیّت خلاقه شاعر گواه تربیت مکتبی کامل اوست.منطق، پزشکی، حقوق، هیات و علمی که در قرون وسطی در خاورمیانه تکامل یافته بود یعنی ستاره شناسی زمینه معلوماتی را تشکیل می‌داد که نظامی در آنها، طبع آزمایی می نمود.وی به تاریخ، فلسفه و علوم الهی توجه خاص داشتو آنها را با ذوق و شوق فراوان می‌آموخت.از جوانی به شاعری علاقه داشت و بر اثر استعداد و مجاهدت منحصر به فرد خود، توجه مردم را به خویش جلب کرد.وی از شاعران هم عصر خویش با خاقانی شروانی ارتباط و دوستی و مکاتبه داشته است.

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

 

 

 

كلیات

 

 

 

 

• – بیان مسأله

 

آمریکای لاتین دارای آمیزه‌ای از فرهنگ‌های متفاوت بومی آمریکایی، اروپایی و آفریقایی است. این پشتوانه‌ی فرهنگی غنی همواره سبب خلق سبک‌های ادبی – هنری بوده است. یکی از این سبک‌های ادبی– هنری رئالیسم جادویی (Magic realism) است که به نام کشورهای جهان سوم و خصوصاً کشورهای آمریکای لاتین شناخته شده است.

 

 

2-5-3- خاطره ی جمعی

 

3-5-3- خاطره ی جمعی شاعر

 

4-5-3- نوستالژی دوری از وطن(غم غربت)

 

فصل چهارم : نوستالژی در اشعار پروین اعتصامی

 

1-4- نوستالژی فردی در اشعار پروین اعتصامی

 

1-1-4- غم ناشی از ستمگری فلک

 

2-1-4-غم فنای جهان و گذران عمر

 

3-1-4-یاد مرگ

 

4-1-4-غم غربت و اسیری

 

2-4- نوستالژی اجتماعی

 

1-2-4- غم و رنج تهیدستی و فقر توده های محروم (=مردم اندیشی)

 

2-2-4-غم و درد یتیمی

 

3-2-4-غم تبعیض طبقاتی

 

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادها

 

1-5- نتیجه گیری

 

 

2-5- پیشنهادها

 

منابع و مآخذ

 

 

 

چکیده

 

این پژوهش با عنوان « نوستالژی (غم غربت) در اشعار پروین اتصامی به بررسی ، تبیین و تحلیل انواع اشکال نوستالژی در اشعار پروین می پردازد. نگارنده در آغاز مختصری در باب زندگی و سبک شاعری پروین و اقتضائات زمان او ارائه داده و سپس به تبیین نوستالژی و ریشه ها و انواع آن از منظر منتقدان و محققان غربی پرداخته است که عناوین آن شامل ریشه شناسی نوستالژی -تعاریف نوستالژی – نوستالژی و ادبیات – نوستالژی در مکتب ادبی رمانتیک – نوستالژی و خاطره با زیر بخش های «خاطره ی فردی» ، «خاطره ی جمعی» ، «خاطره ی جمعی شاعر» و نوستالژی دوری از وطن(غم غربت) می باشد و در آخر نوستالژی در اشعار پروین اعتصامی از دو جنبة فردی و اجتماعی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته اند. که جنبه های فردی نوستالژیک شامل مباحثی چون : غم ستمگری فلک – غم فنای جهان و گذران عمر -یاد مرگ – غم غربت و اسیری و جنبه های اجتماعی نوستالژیک عبارت اند از :  غم و رنج تهیدستی و فقر توده های محروم (=مردم اندیشی) – غم و درد یتیمی -غم تبعیض طبقاتی با این حال اگر نوستالژی را در معنی دقیق و تحت اللفظی آن در نظر بگیریم دایرة سروده های پروین بسیار اندک است.

 

 

 

کلیدواژه ها : پروین ، اشعار ، نوستالژی فردی ، نوستالژی اجتماعی.

 

 

 

فصل اول

 

کلیات تحقیق

 

 

 

1-1-مقدمه

 

 

• یژگیهای دستوری 18

 

• قالب های شعری 19

 

الف) غزل                                              19

 

ب) مسمط                                               20

 

ج) قسیده                                              21

 

 

8. کلیات 22

 

الف) بیان مسئله                                           23

 

ب) پیشینه تحقیق                                           23

 

ج) سوالات تحقیق                                            23

 

د) فرضیه های تحقیق                                    23

 

و) روش تحقیق                                          24

 

هـ) ابزار تجزیه و تحلیل داده ها                               24

 

((اشعار براساس وزن و غالب آنها))

 

1- در مدح حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی(ص). مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مثمن مطلوی مجنون مکشوف)                                            25

 

قالب: قصیده.

 

2- در مدح شاه ولایت: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن (مبحث مثمن مجنون )                 28

 

قالب: مسمط مخمس.

 

3- در شهادت علی اصغر: مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مثمن مطوی مجنون مکشوف) 31

 

4- مرثیه ای در شهادت ابالفضل: مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مثمن مطوی مجنون مکشوف)   35

 

قالب: مسمط

 

5- گفتگوی حضرت لیلا خاتون و حضرت علی اکبر: فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مجنون محذوف)                                                39

 

6- در مدح حضرت رسول و مولای متقیان: مفعول و فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکشوف محذوف)                                             40

 

قالب: مسمط مخمس.

 

7- مناجات نامه: مفاعیلن مفاعیلن فعلون (هزج مسدس محذوف)                    43

 

قالب: قصیده.

 

8- مکالمه زینب در خزبه شام با سرحسین: مفعولُ مفاعیل مفاعِلُ فعولن

 

(هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)                                  44

 

قالب: مسمط

 

9- در بی وفایی دنیا: مفعولُ مفاعیلُ فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)           46

 

قالب: قصیده.

 

10- نامه به عباس قبادیان: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف)           47

 

قالب: قصیده.

 

11- در وضع خرابه ی کاخ خسرو پرویز. فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)       50

 

قالب: مسمط.

 

12- گفتار از بی وفایی دنیا: مفعولُ مفاعیلُ فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)     53

 

قالب: مسمط مخمس.

 

13- دنیای بی وفا: فاعلاتن مفاعِلن فع لن ( خفیف مسدس مجنون محذوف)            56

 

قالب: قصیده

 

14- نعت پیامبر: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف)              57

 

 

قالب: قصیده.

 

15- نوید خبر از علی آقا اعظمی: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)       59

 

قالب: غزل.

 

16- بوی یار: مفعول فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف).          60

 

قالب: غزل.

 

17- نصیحت فرزند: فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مجنون محذوف )             61

 

قالب: مثنوی .

 

18- منظومه روباه و شیر : مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف)                 63

 

قالب : مثنوی

 

19- حکایت دو آهو نر و ماده: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف)             67

 

قالب : مثنوی

 

20- گفتگوی مرد عارف با عاشقی در کنار دجله: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف) 77

 

قالب: مثنوی.

 

21- مناظره گنجشک و مور: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف)              80

 

قالب : مثنوی

 

22- گفتار در بی وفایی دنیا: فاعلاتن مفاعلن فع لن (خفیف مسدس مجنون محذوف)       83

 

قالب: قصیده.

 

23- یاد از جوانی و دلتنگی از پیری: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هرج مسدس محذوف)       84

 

قالب: قصیده.

 

24- دریغ نامه: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف)                     86

 

قالب : مثنوی

 

25- در خواب و عالم رؤیا: فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعل (رمل مثمن مجنون محذوف)       91

 

قالب: مسمط.

 

26- معما واله آزاد: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف)                      93

 

قالب: قصیده.

 

27- سرکشی شیطان رجیم از سجده آدم                                 94

 

قالب : قصیده.

 

28- رضا به قضا آزاد: مفعولُ فاعلاتن مفعولُ فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب)                  96

 

قالب: غزل.

 

29- گفتار در وضع قصرشیرین: مفعولُ مفاعیلُ مفاعِلُ فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)    97

 

قالب: مسمط.

 

30- دعوت حضرت زهرا به عروسی قوم دون: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف)   100

 

قالب: مسمط .

 

31- واله مداح شاه ولایت: مفعولُ فاعلات مفاعیلُ فاعلن (مضارع اخرب مکفوف مقصود)       104

 

قالب: قصیده.

 

32- غزل: فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فع لن (رمل مثمن مجنون اصلم)                   106

 

قالب: غزل.

 

33- تازیانه بر دل: مفاعلین مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف)                     107

 

قالب: قصیده

 

34- حکایت ظالم و مظلوم: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف)              110

 

قالب: قصیده

 

35- ندامت نفس : مفعولُ مفاعیلُ مفاعیلُ فعولن( هزج مثمن احزب مکفوف محذوف)       113

 

36- توسل به مولا از دست نفس: مفعولُ مفاعیلُ مفاعیلُ فعولن( هزج مثمن احزب مکفوف محذوف)  114

 

قالب: مسمط

 

37- گوشه ای از غربت و توصل: فعلاتُ فاعلاتن فعلاتُ فاعلاتن( رمل مثمن مجنون)       119

 

قالب: قصیده.

 

38- هی وحدت: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف)                     121

 

قالب: قصیده.

 

39- گله از بخت بد: مفعولُ فاعلات مفاعیلُ فاعلن (مضارع مثمن احزب مکفوف محذوف)       121

 

قالب: قصیده.

 

40- هی است: مفعولُ فاعلات مفاعیلُ فاعلن (مضارع مثمن احزب مکفوف محذوف)             123

 

قالب: غزل.

 

41- راز و نیاز با دوست: فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فع لن (رمل مثمن مجنون اصلم)            125

 

قالب: غزل.

 

42- شکایت از نفس: مفعولُ مفاعیلُ مفاعیلُ فعولن (هزج مثمن احزب مکفوف محذوف)       126

 

قالب: غزل.

 

43- در منقبت مولا: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف)              128

 

قالب: غزل.

 

44- مناجات نامه: مفعولُ فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن (مضارع مثمن احزب مکفوف محذوف)       130

 

قالب: قصیده.

 

45- درویشی و شاهی: فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فع لن (رمل مثمن مجنون اصلم)             130

 

قالب: قصیده.

 

46- گله از یار: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مثمن محذوف)                134

 

قالب: غزل.

 

47- گفتگوی دل و هجران: مفاعیلن مفاعیلن فعولن(هزج مسدس محذوف)              135

 

قالب: غزل.

 

48- پند دل: مفاعیلن مفاعیلن فعولن(هزج مسدس محذوف)                     136

 

قالب: قصیده.

 

49- در مدح امیر کلهر: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن (رمل مثمن سالم )                138

 

قالب: غزل.

 

50- در مدح ختمی مرتبت: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)             139

 

قالب: قصیده.

 

51- بی ارزشی دنیا: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)                 141

 

قالب: غزل.

 

52- در مدح علی(ع): مفعولُ مفاعیلُ مفاعیلُ مفاعیلُ فعولن (هزج مثمن احزب مکفوف محذوف) 142

 

قالب: مسمط- ترکیب 2 بیتی.

 

53- توسل به باب الحوائج: مفعول فاعلاتُ مفاعیلُ فاعلن (مضارع مثمن احزب مکفوف محذوف) 143

 

قالب: قصیده.

 

54- گفتگوی واله با بلبل قلاجه: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف)             146

 

قالب: مثنوی.

 

55- سرنوشت مرد کوری با نقی آزاد: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف)       150

 

قالب: مثنوی.

 

اشعار کردی

 

56- سی منصور واصل: فع لن فعولن فع لن فعولن (متقارب مثمن اثلم)              154

 

قالب: مثنوی.

 

57- درگای داور : فع لن فعولن فع لن فعولن (متقارب مثمن اثلم)                   165

 

قالب : مثنوی

 

58- مولا گرداون: فع لن فعولن فع لن فعولن (متقارب مثمن اثلم)                    166

 

قالب : مثنوی

 

59- کلهرنامه: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف)                   169

 

قالب: مثنوی.

 

 

 

 

 

چکیده

 

هدف از این پژوهش گشودن باب تازه ای برای دانشجیان زبان و ادبیات فارسی است تا با جمع آوری آثار پیشینیان در حفظ و اعتلای زبان و ادب فارسی ایفای نقش نماید زیرا بسیاری از مباحث فرهنگی و اجتماعی هر قوم در آثار  اشعار نویسندگان و شاعران آن دیار متجلی است . منظومه پیش روی شما که بالغ بر 2500 بیت می باشد قسمتی از اشعار آقای نقی خان آزاد کلهر ملقب به نقی شوان و متخلص به واله می باشد که به صورت میدانی جمع آوری گردیده است . نقی آزاد در بین ایل بزرگ کلهر از معروفیت ویژه ای برخوردار است او ضمن اینکه شاعری خوش قریحه بود، مورخی آگاه و وقایع نگاری چیره دست نیز بود، در سرودن و به نظم آوردن رویدادهای ایلی و تاریخی دقت و توجه خاصی داشته است ، خیلی از حقایق نهفته و رویدادهای نگفته را می توان در آثار او یافت . از آثارش می توان به «کلهرنامه» یا «نامه آزاد کلهر» که نزدیک به 14700 بیت و در بحر متقارب و به تاثیر از شاهنامه فردوسی سروده شده که بیانگر لشگرکشی و جنگ های زمان مشرطیت ایل کلهر می باشد نام برد که قسمت اعظم آن از بین رفته است . دیگر آثار او منظومه فارسی و کردی است که شامل غزلیات ، قصاید، مثنی و مسمط های ایشان می باشد که به قولی بیش از 7 هزار بیت بوده است که بیشتر آن از بین رفته است . این اثر می تواند منبع خوبی برای بررسی فرهنگ فولکولر ایل کلهر باشد .

 

 

 

کلید واژه ها : ایل کلهر ، نقی خان ، آزاد ، شعر

 

 

 

مقدمه

 

نقی آزاد از جمله بزرگان و وارستگان و ادیبانی است که نیم قرن گذشته در دیار کردنشین کلهر پای به عرصه وجود نهاد.باوجود فقر اجتماعی و امکانات بسیار اندک جهت تحصیل و کسب علوم توانست با تلاش و همت والای خود به درجات والایی از علم دست یابد و علاوه بر تسلط بر علوم دینی و فن سخنوری در زمینه ادبیات و شعر نیز پیشرفت قابل توجهی داشته است. همان گونه که گفته شد کم نیستند مردان فرهیخته ای از این خطه درخشیده اند و بعد از افول چنانچه اثری هم داشته اند بعد از مدتی آن اثر نیز به دلیل بی توجهی به بوته فراموشی سپرده شده و از بین رفته است. نقی آزاد و اشعار وی هم از این دسته اند چنانچه کلهرنامه وی که شرح حماسه های ایل کلهر می باشد و بر وزن شاهنماه فردوسی و متأثر از آن سروده شده بالغ بر دورازده هزار بیت بوده که بخش عظیمی از آن از بین رفته است. این منظومه حاوی اسامی اشخاص برجسته و اقوام و طایفه ها و مکان ها و بسیاری از آداب و رسوم منطقه است و چنانچه باقی می ماند اثری ارزشمند محسوب می شد. بر خود واجب دانستم بعنوان دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات فارسی پایان نامه خود را به جمع آوری و توضیح این منظومه اختصاص دهم تا شاید باب تازه ای باشد برای دانشجویان که با جمع آوری آثاری از این قبیل که در بردارنده  بسیاری از مباحث فرهنگی و اجتماعی ماست مانع از فراموشی و نابودی این آثار و در نهایت فرهنگ و آداب و رسوم پیشینیان خود باشند که البته این کار با دشواری هایی هم همراهست که باید با عشق و علاقه بر آنها فائق آمد. از جمله پراکندگی این آثار و تحقیقات میدانی که در این زمینه بعمل می آید نیاز به زمان و حوصله ای مضاعف دارد.

 

منظومه پیش روی شما نیز با همت بزرگواران و دوست داران فرهنگ این خطه جمع آوری گردیده است، از جمله آنها مهندس پیر حسین نظری است که در زمینه جمع آوری و حفظ آثار شعرای منطقه بسیار کوشیده است، عزیز دیگر آقای محمدرضا خان داوودیان کلهر نوه مرحوم داوود خان می باشد که باقی مانده منظومه کلهرنامه به همت ایشان گردآوری گردیده است. همچنین همت برادر بزرگوارم  آقای عبدالجبار رستمی نیز در این مسیر راهگشا بود.

 

 

 

 

 

ایل کلهر:

 

مسکن و محل کوچ ایل کلهر در دوران مختلف تاریخی بنا بر استعداد ایلی و قدرت محلی آنان از لحاظ وسعت و حدود متفاوت بوده است. این محدوده را از جنوب شهر کرمانشاه تا حوالی بغداد(شرقی غربی) و از سومار و نفت شهر تا خانقین و مندلی (شمالی جنوبی) باید در نظر گرفت. ناحیۀ سردسیر (ییلاقی) از ماهیدشت و حسن آباد و کوه های این منطقه آغاز می گردد و ناحیه اسلام آباد(هارون آباد)،گواور(گوآور) و کوه های شمال غربی پشتکوه را در برمی گیرد.

 

ناحیه گرمسیر(قشلاقی) هم تمامی نواحی مرزی کنونی در غرب کشور که مربوط به محدوده ی استان کرمانشاه می باشد و قسمتی مربوط به استان ایلام از ناحیه سومار، نفت شهر تا مندلی که واحی گیلانغرب و چله و کفرآور و دیره و ویژه نان و پشتۀ امام حسن و قلعه سبزی را در بر می گیرد.( پرنیان، 1380 :39)

 

 

 

طایفه ها و تیره های ایل کلهر:

 

خالدی، شیانی، سیا سیا، کاظم خانی، تلش، خمان، کرگا، کله پا، قوچمی، هارون آبادی، منصوری، کله جوب، الوندی، شوان، ماهیدشتی، بداغ بیگی، زینل خانی و شاهینی می باشد که مرکز ایل گیلانغرب و مسکنشان هارون آباد، شیان، بره سیمین، قلعه شاهین و دیره است.( فرهنگ دهخدا)

 

وجه تسمیه ایل کلهر:

 

 

:………………………………. 12

 

1-5- بررسی اثرات فضا الکترونی بر روی خواص کمپلکسهای باز شیف زنجیری  14

 

فصل دوم :بخش تجربی

 

مقدمه………………………………………………. 19

 

Me-Saldien)……………… 20

 

Me-Salbn)……………. 20

 

 

 

Me-Saldien) :.. 21

 

22

 

22

 

23

 

24

 

24

 

25

 

26

 

27

 

فصل سوم : بحث و نتیجه گیری

 

3-1 – آنالیز عنصری:………………………………….. 29

 

3-2 – طیف ارتعاشی تركیبات سنتز شده:……………………. 30

 

H-NMR  تركیبات:……………………… 32

 

32

 

OD…………… 34

 

35

 

36

 

CO    36

 

CO…………………………………………………. 37

 

CO 37

 

در (CD3)2CO 38

 

3-4- بررسی طیف الکترونی کمپلکسهای سنتز شده:…………….. 38

 

.4-MePy 42

 

نتیجه‏گیری…………………………………………… 45

 

آینده نگری :………………………………………… 45

 

 

 

46

 

مراجع :…………………………………………….. 105

 

فهرست اشكال

 

شكل 1-1- شكافتگی پنج اوربیتال d اتم مركزی در كمپلكسها با ساختارهای متفاوت……………………………………………… 5

 

شكل1-2-ترازهای انرژی اوربیتالهای مولكولی در كمپلكس هشت وجهی. 6

 

شكل(1-3) ساختار كوبالامین (حلقه كورین با خط پر نشان داده شده است)    9

 

……………………………………………. 11

 

 

شکل(1-5)……………………………………………. 15

 

شکل (1-6)…………………………………………… 16

 

44

 

44

 

. 4-MePy. 47

 

62

 

Me-Salbn……………. 65

 

Me-Mesalbn………………. 66

 

-MeSalbn…………………….. 67

 

Me-Salbn…………………….. 68

 

Me-Salbn…………………….. 69

 

Me-Saldien………….. 70

 

Me-saldien………………………………………………… 71

 

 

 

-MeSaldien. 72

 

-MeSaldien. 73

 

-MeSaldien  .. 74

 

75

 

76

 

77

 

78

 

79

 

80

 

81

 

82

 

83

 

84

 

85

 

86

 

87

 

88

 

89

 

90

 

91

 

 

 

 

 

92

 

93

 

94

 

95

 

96

 

97

 

98

 

99

 

100

 

… 101

 

102

 

103

 

104

 

 

 

فهرست جداول

 

جدول(1-1)مقادیر برهمكنش برای موقعیتهای مختلف لیگاندها با هر یك از اوربیتالهای d براساس  AOM… 8

 

جدول (1-2)………………………………………………………………………………………………………………. 17

 

جدول(3-1)نتایج آنالیز عنصری تركیبات سنتز شده.. 29

 

. 31

 

. 31

 

31

 

. 35

 

ترکیبات1,2  .. 40

 

تركیبات3-6. 40

 

47

 

جدول(4-2) –   مختصات اتمها و پارامترهای جابجائی ایزوتوپی کمپلکس   49

 

. 51

 

. 52

 

. 56

 

جدول (4-6)- مختصات اتمهای هیدروژن و پارامترهای جابجائی آنیزوتروپی کمپلکس  

 

. 58

 

. 59

 

  .. 63

 

 

 

 

 

چکیده

 

 

 

در این پایان نامه سنتز و شناسایی کمپلکسهایی با امکان کاربرد فوتو شیمیایی و بیو شیمیایی با فرمول عمومی

 

X[)₂Amine((Me-Salbn)Co]  و X[)Amine((Me-Saldien)Co]  که دراین کمپلکسها از آمینهای پیریدین، 3- متیل پیریدین،   4- متیل پیریدین و 1- متیل ایمیدازول استفاده شده است. که در این کمپلکسها X  تترا فنیل بورات می باشد،  مورد بررسی قرار گرفته است. کمپلکسهای مذکور با بازده خوب سنتز و به کمک طیف سنجیهایUV-VIS  IR, ,NMR-H¹و آنالیز عنصری شناسایی گردیدند. ساختار این کمپلکسها توسط بلور نگاری با پرتو X تعیین شد، و ارتباط بین ساختار و خواص طیفی در این کمپلکسهابررسی گردید.

 

 

 

 

 

فصل اول

 

اصول مقدماتی

 

 

 

 

 

مقدمه

 

مدتها قبل ازاینکه اس.ام.یورگنسن¹ (1914-1837 )شیمیدان دانمارکی بررسیهای گسترده خود را روی  سنتز ترکیبات “کمپلکس² ” شروع کند معلوم شده بود که هالیدهای فلزی و نمکهای دیگر می توانند با مولکولهای خنثی تر کیبات خنثی بدهند] 1[ و علاوه بر این بسیاری از این ترکیبات را می توانستند به آسانی در محلول آبی تهیه کنند. شناسائی ماهیت واقعی کمپلکسها با کار آلفرد ورنر³(1919-1866) شروع شد. او به خاطر این کار در سال 1913 موفق به دریافت جایزه نوبل شد. علاوه بر اهمیت کاربردی و اقتصادی، این ترکیبات از نقطه نظر بررسیهای نظری نیز دارای اهمیت زیادی هستند. برای سالیان دراز کمپلکسها فقط مورد توجه شیمیدانهای نظری و معدنی بودند، اما امروزه کاربردمهم این ترکیبات بخصوص در زمینه درک فرایندهای زیستی مشخص شده است ] 1[.

 

مدلسازی بیومولکولهای فلزدار یکی از شاخه های فعال شیمی معدنی است که به علت پیچیدگی و اندازه بزرگ بیوپلیمرهای فلزی به دست آوردن اطلاعات دقیق ساختاری از فضای کوئوردیناسیون وخواص  فیزیکی مانند پتانسیل ردوکس و خواص طیفی بسیار سخت است. از سوی دیگر تعین فعالیت شیمیائی فلزات در مواد طبیعی بسیار دشوار است زیرا تغییر هدفدار لیگاندها در فضای کوئوردیناسیون آنها برای بررسی مکانیسم های احتمالی کار آسانی نیست واین در حالی است که به نظر می رسد گشودن دریچه ی دنیای بیومولکولها یکی ازاهداف نهائی کلیه رشته ها است ] 2[ .

 

 

 

1-S.M.Jogenson

 

2-Complex

 

Alfred Werner3-

 

 

 

یونهای فلز علاوه به نقشی که در دینامیک فرایند بیولوژیکی و پای کردن صورتبندیهای بیو مولکولهای بزرگ ایفا می کنند به صورت مواد معدنی بلورین ویا مواد بی شکل به عنوان مواد ساختمانی در بسیاری از موجودات زنده نیز اهمیت دارند ] 8[.

 

 

 

1-1- پیوند در کمپلکسهای معدنی:

 

مطالعات ورنر و سایر دانشمندان به این فکر منتهی شد که لیگاندها گروههائی هستند که می توانند به نحوی به یونهای فلز یا پذیرنده های دیگر، زوج الکترون داده و از این طریق پیوند تشکیل دهند ] 1[

 

نحوه ی تشکیل پیوند در کمپلکسها توسط لینوس پائولینگ¹ بسط داده شده به صورت نظریه پیوند والانس (VBT) ² مربوط به پیوند فلز- لیگاند تکامل یافت. تا اینکه در سال 1950 نظریه مذکور به وسیله نظریه میدان لیگاند تکمیل گردید. این نظریه خود از نظریه میدان بلور نتیجه می شود . در نظریه میدان بلوراثر متقابل بین یون فلز و لیگاند به صورت یک مساله کاملا الکترواستاتیک بحث می شود. در مقابل می توان اثر متقابل فلز- لیگاند را بر اساس نظریه اوربیتال مولکولی (MO) ³ که بر همپوشانی اوربیتالهای لیگاندو فلز استوار است توصیف کرد. نظریه اوربیتال مولکولی کامل ترین نظریه ای است که برای بررسی ساختار الکترونی کمپلکسها به کار می رود . امروزه مدلی به نام مدل همپوشانی زاویه ای  (AOM) ⁴ از آن نتیجه شده است که محاسبات پیچیده در نظریه اوربیتال مولکولی را به شکل. ساده و روان در آورده است.

 

 

 

1- 1- 1 – نظریه پیوند والانس: