2-5-7-1- سطح برگ و طول ساقه……………………………………………………………………………………………………………………………………11

 

2-5-8- گروه‌بندی گیاهان از نظر تحمل به شوری……………………………………………………………………………………………………………12

 

2-6- اهمیت تنوع ژنتیکی………………………………………………………………………………………………………………………………………………….13

 

2-7- نشانگرهای ژنتیکی و انواع آن……………………………………………………………………………………………………………………………………14

 

2-7-1- نشانگرهای ظاهری………………………………………………………………………………………………………………………………………………..14

 

2-7-2- نشانگرهای مولکولی………………………………………………………………………………………………………………………………………………15

 

2-7-2-1- نشانگرهای پروتئینی………………………………………………………………………………………………………………………………………..15

 

2-7-2-2- نشانگرهای DNA……………………………………………………………………………………………………………………………………………..15

 

2-7-2-3-  نشانگرهای ریزماهواره……………………………………………………………………………………………………………………………………..16

 

2-8- شاخص‌های مهم در مطالعه تنوع ژنتیکی مولکولی………………………………………………………………………………………………….17

 

2-9-مروری بر پژوهش‌های انجام شده با نشانگر SSR. …………………………………………………………………………………………………….18

 

فصل سوم: مواد و روش‌ها

 

3-1- زمان و موقعیت آزمایش…………………………………………………………………………………………………………………………………………….19

 

3-2- آزمایش اول: بررسی تحمل به شوری در مرحله‌ گیاهچه‌ای…………………………………………………………………………………….19

 

3-2- 1- مشخصات تیمارهای آزمایشی و ژنوتیپ‌های مورد بررسی…………………………………………………………………………………19

 

3-3- روش اجرای آزمایش ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..19

 

3-4- فرمول غذایی هوگلند………………………………………………………………………………………………………………………………………………..20

 

3-5- روش‌های نمونه‌برداری و اندازه‌گیری صفات مورد بررسی………………………………………………………………………………………..21

 

3-5-1- اندازه‌گیری سطح برگ………………………………………………………………………………………………………………………………………….21

 

3-5-2- اندازه‌گیری وزن خشک برگ………………………………………………………………………………………………………………………………..21

 

3- 5-3- اندازه‌گیری پرولین و قندهای محلول کل…………………………………………………………………………………………………………..21

 

3-5-3-1- تهیه عصاره الکلی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….21

 

3-5-3-2-اندازه‌گیری پرولین…………………………………………………………………………………………………………………………………………….22

 

3-5-3-3-اندازه‌گیری قندهای محلول کل((TSS…………………………………………………………………………………………………………….23

 

3- 5-4- مواد معدنی برگ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….24

 

3-5-4-1- طرز تهیه استاندارد پتاسیم………………………………………………………………………………………………………………………………24

 

3-5-4-2- طرز تهیه استاندارد سدیم………………………………………………………………………………………………………………………………..24

 

3-5-5-تجزیه و تحلیل داده‌های آزمایش اول……………………………………………………………………………………………………………………25

 

3-6-آزمایش دوم: بررسی تنوع ژنتیکی به کمک نشانگرSSR…………………………………………………………………………………………..26

 

3-6- 1- استخراج DNA ژنومی از نمونه‌های گیاهی مورد بررسی………………………………………………………………………………….26

 

3-6-2-بررسی کیفیت و کمیت DNA…………………………………………………………………………………………………………………………….27

 

3-6- 2-1-بررسی کمیت DNA به روش اسپکتروفتومتری …………………………………………………………………………………………..27

 

3-7-PCR…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..28

 

3-7-1- الگوی دمایی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………30

 

3-7-2- امتیازبندی داده‌های مولکولی و تجزیه و تحلیل‌های آماری آن‌ها……………………………………………………………………….30

 

3-7-2-1- محتوای اطلاعات چندشکلی……………………………………………………………………………………………………………………………31

 

3-7-2-2- محاسبه تعداد آلل مشاهده شده (Na) و تعداد آلل مؤثر (Ne)……………………………………………………………………31

 

3-7-2-3- محاسبه تنوع ژنوتیپی………………………………………………………………………………………………………………………………………31

 

3-7-2-4- تجزیه خوشه‌ای…………………………………………………………………………………………………………………………………………………31

 

3-7 -2-5- تجزیه به مؤلفه‌های اصلی (PCA)………………………………………………………………………………………………………………..31

 

 

 

 

فصل چهارم: نتایج، بحث و پیشنهادها

 

4-1-آزمایش اول: تجزیه و تحلیل مشاهدات در مرحله گیاهچه­ای…………………………………………………………………………………..32

 

4-1-1-آمار توصیفی  برآورد اجزاء واریانس، دامنه تغییرات، ضرایب تنوع و توارث­پذیری عمومی صفات مورد بررسی….32

 

4-1-2- تأثیر شوری بر صفات مورفولوژیکی ارقام مختلف سورگوم………………………………………………………………………………….34

 

4-1-2- 1-طول ساقه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………34

 

4-1-2-2-سطح برگ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….35

 

4-1-2- 3-وزن خشک برگ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….35

 

4-1-2-4- وزن خشک ریشه………………………………………………………………………………………………………………………………………………36

 

4-1-3-تأثیر شوری بر صفات فیزیولوژیک(پرولین و قندهای محلول) در ارقام مختلف سورگوم…………………………………….38

 

– غاظت پرولین برگ…………………………………………………………………………………………………………………………………………..38

 

4-1-3-2- غلظت قندهای محلول……………………………………………………………………………………………………………………………………..39

 

4-1-4-بررسی تغییرات عناصر معدنی ارقام مختلف سورگوم تحت تنش شوری……………………………………………………………..41

 

4-1-4-1- تأثیر شوری بر میزان پتاسیم…………………………………………. ………………………………………………………………………………41

 

4-1-4-2- میزان کلسیم …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..42

 

4-1-4-3-میزان منیزیم ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………43

 

4-1-4-4- تأثیر شوری بر میزان سدیم برگ…………………………………………………………………………………………………………………….43

 

4-1-4-5- تأثیر شوری بر میزان نسبت سدیم به پتاسیم…………………………………………………………………………………………………44

 

4-1-5-همبستگی ژنتیکی و فنوتیپی بین صفات………………………………………………………………………………………………………………46

 

4-1-6-.گروه‌بندی ژنوتیپ‌ها در شرایط تنش و بدون تنش با استفاده از شاخص STI …………………………………………………48

 

4-2-آزمایش دوم: بررسی چندشکلی با استفاده از نشانگرهای SSR………………………………………………………………………………50

 

2-4-1- گروهبندی ژنوتیپ‌ها بر اساس داده‌های SSR……………………………………………………………………………………………………53

 

4-2-2- نتایج حاصل از تجزیه به مولفه های اصلی…………………………………………………………………………………………………………..54

 

4-3- ارتباط بین نشانگر‌های مولکولی و ویژگی‌های اندازه‌گیری شده در مرحله گیاهچه‌ای…………………………………………….56

 

4-4- نتیجه‌گیری………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..59

 

4-5- پیشنهادها………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….59

 

منابع………………………………………………………………………………………..61

 

 

 

فهرست جدول‌ها

 

جدول 3-1-  مشخصات ژنوتیپ‌های سورگوم مورد مطالعه……………………………………………………………………………………………….19

 

جدول 3-2-  طرز تهیه محلول نیم هوگلند……………………………………………………………………………………………………………………….20

 

جدول 3-3- جم محلول مادری و آب دو بار تقطیر مورد نیاز جهت تهیه استانداردهای پرولین با غلظت‌های مشخص ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..23

 

جدول 3-4- فهرست آغازگرهای استفاده شده و توالی آنها……………………………………………………………………………………………….29

 

جدول 3-5- الگوی دمای PCR در آزمایش……………………………………………………………………………………………………………………..29

 

جدول 4-1- آمار توصیفی، برآورد ضرایب تنوع فنوتیپی،  ژنوتیپی و توارث­پذیری عمومی برای صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک در شرایط تنش و بدون تنش…………………………………………………………………………………………………………………………..33

 

  جدول 4-2-  میانگین مربعات منابع تغییر براب پارامترهای ظاهری اندازه‌گیری شده در ارقام سورگوم ……………………..36

 

جدول 4-3- میانگین مربعات حاصل از برش­دهی سطوح مختلف شوری برای پارامترهای ظاهری اندازه­گیری شده در ارقام مختلف سورگوم…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..36

 

جدول 4-4- مقایسه میانگین ارقام برای صفات ظاهری اندازه‌گیری شده در سطوح مختلف شوری……………………………….37

 

جدول 4-5- میانگین مربعات حاصل از تجزیه واریانس برای صفات پرولین برگ و قندهای محلول در ارقام سورگوم…..39

 

جدول 4-6- میانگین مربعات حاصل از برش­دهی سطوح مختلف شوری برای پارامترهای پرولین و قندهای محلول در ارقام مختلف سورگوم….. ………..40

 

جدول 4-7- مقایسه میانگین ارقام برای صفات پرولین و قندهای محلول در سطوح مختلف شوری………………………………40

 

جدول 4-8- میانگین مربعات حاصل از تجزیه واریانس برای عناصر معدنی اندازه‌گیری شده در ارقام مختلف سورگوم…44

 

جدول 4-9- میانگین مربعات حاصل از برش­دهی سطوح مختلف شوری برای عناصر معدنی اندازه­گیری شده در ارقام مختلف سورگوم……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………45

 

جدول 4-10- مقایسه میانگین ارقام برای عناصر معدنی اندازه‌گیری شده در سطوح مختلف شوری………………………………45

 

جدول 4-11- ضرایب همبستگی فنوتیپی (بالای قطر) و ژنتیکی (زیر قطر )  صفات در شرایط تنش شوری………………. 47

 

جدول 4-12- ضرایب  همبستگی فنوتیپی (بالای قطر) و ژنتیکی (پایین  قطر) صفات  در شرایط عدم  تنش   …………48

 

جدول 4-13- شاخص‌های تنوع ژنتیکی به‌دست آمده در ژنوتیپ‌های سورگوم  با استفاده از 7 نشانگر SSR…………….. 53

 

جدول 4-14- ماتریس تشابه برای تجزیه داده‌های مولکولی……………………………………………………………………………………………..53

 

جدول 4-15- مقادیر مؤلفه‌های اصلی برای بخش مولکولی ………………………………………………… …………………………………………55