پایان نامه بهسازی و نوسازی بافت فرسوده سورو |
 |
2-3- مبانی نظری ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 21
2-3-1- دیدگاه کارکرد گرایی …………………………………………………………………………………………………………………….. 22
2-3-2- دیدگاه انسانگرا ………………………………………………………………………………………………………………………………. 23
2-3-3- دید گاه سیستمی ………………………………………………………………………………………………………………………….. 25
2-3-4- دیدگاه موزه ای (تفکر آئینی) ……………………………………………………………………………………………………….. 26
2-3-5- دیدگاه اندام واره (ارگانیکی) …………………………………………………………………………………………………………. 28
2-3-6- دیدگاه سلولی (توانمندی) …………………………………………………………………………………………………………….. 29
2-3-7- رویکرد نظری تبیین توانمند سازی سکونتگاههای شهری …………………………………………………………… 31
2-3-7-1- ابعاد و زمینه های توانمد سازی بافت قدیمی شهرها ………………………………………………………………. 32
2-3-7-2 توانمندسازی محیط فیزیکی- کالبدی بافت قدیمی شهرها ………………………………………………………. 33
2-3-7-3- توانمند سازی فرهنگی، آموزشی، اجتماعی و اقتصادی بافت قدیمی شهرها ………………………….. 33
2-3-7-4- نقش دولت در توانمندسازی بافت قدیم شهرها ……………………………………………………………………….. 35
2-3-7-5- نقش مشارکت مردمی در توانمندسازی بافت قدیم شهرها ……………………………………………………… 35
2-3-8- راهکارهای تأمین منابع مالی …………………………………………………………………………………………………………. 35
2-8- دیدگاه توسعه پایدار…………………………………………………………………………………………………………………………….. 36
2-12- نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 37
فصل سوم: معرفی محدوده مورد مطالعه و روش تحقیق 40
مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 41
3-1- معرفی محله سورو بندرعباس ………………………………………………………………………………………………… 42
3-2- مطالعات اجتماعی ……………………………………………………………………………………………………………………. 44
3-2-1- بررسی تحولات جمعیتی طی سالهای 89-1385 ……………………………………………………………………….. 44
3-2-2- بررسی ترکیب جنسی جمعیت در محله ………………………………………………………………………………………. 45
3-2-3- بررسی ساختار و ترکیب سنی و جنسی جمعیت در محله ………………………………………………………….. 45
3-2-4- بررسی تعداد و بعد خانوار در محله ………………………………………………………………………………………………. 46
3-2-5- شناسایی هویت جمعی محله ای …………………………………………………………………………………………………… 47
3-2-6- تجارب عمل جمعی در محله سورو………………………………………………………………………………………………… 47
3-2-7- شناسایی مشکلات و مسائل و نیازهای اساس و اولویت بندی آن از نظر ساکنین محله سورو …… 48
3-3- مطالعات اقتصادی ……………………………………………………………………………………………………………………. 50
3-3-1- بررسی وضعیت فعالیت و وضعیت شغلی ساکنین محله سورو …………………………………………………….. 50
3-3-2- بررسی وضعیت فعالیت ساکنین محله……………………………………………………………………………………………. 51
3-3-3- الگو اقتصادی زمین و مسکن محله سورو ……………………………………………………………………………………… 52
3-4- مطالعات کالبدی ………………………………………………………………………………………………………………………. 53
3-4-1- کاربری اراضی ………………………………………………………………………………………………………………………………… 53
3-4-2- دانه بندی و مساحت قطعات………………………………………………………………………………………………………….. 56
3-5- قدمت ابنیه ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 57
3-5-1- تعداد طبقات ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 58
3-5-2- کیفیت ابنیه …………………………………………………………………………………………………………………………………… 58
3-5-3- شبکه معابر……………………………………………………………………………………………………………………………………… 59
3-6- مطالعات طبیعی و محیطی …………………………………………………………………………………………………….. 60
3-6-1- سطوح ارتفاعی و تاکید بر میزان شیب سزحی در محله سورو ……………………………………………………. 60
3-6-2-اثر میزان و جهت شیب در دفع آبهای زاید و فاضلاب سطحی در محله سورو …………………………….. 60
3-6-3- تیپ خاک شناسی و شناسایی بافت و ساختمان خاک در محله سورو ………………………………………… 61
3-6-4- بررسی وضعیت آب های زیر زمینی محله سورو …………………………………………………………………………… 62
3-6-5- نحوه دفع فاضلاب و آبهای سطحی زاید ……………………………………………………………………………………….. 62
3-7- جامعه آماری و روش نمونه گیری ………………………………………………………………………………………… 62
3-7-1-1- جامعه آماری ……………………………………………………………………………………………………………………………… 62
3-7-1-2- روش نمونه گیری ……………………………………………………………………………………………………………………… 63
3-7-2- روش ابزار و گردآوری اطلاعات ……………………………………………………………………………………………………… 64
3-7-3 پایابی و تکرار پذیری ابزار سنجش ………………………………………………………………………………………………….. 64
3-7-4-روش تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 66
3-7-4-1- روش تجزیه و تحلیل داده ها ……………………………………………………………………………………………………. 66
3-8- روش های آماری ………………………………………………………………………………………………………………………………… 67
فصل چهارم: یافته های تحقیق و آزمون فرضیه 68
مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 69
4-1- توصیف ویژگیهای پاسخگویان ………………………………………………………………………………………………….. 69
4-1-1- جنس افراد مورد آزمون ………………………………………………………………………………………………………………… 69
4-1-2 سن افراد مورد آزمون……………………………………………………………………………………………………………………….. 70
4-1-3- میزان سواد در افراد محله………………………………………………………………………………………………………………. 71
4-1-4- تعداد خانوار ساکن در واحد مسکونی ……………………………………………………………………………………………. 72
4-1-5- سابقه سکونت خانوار در این محل ………………………………………………………………………………………………… 73
4-1-6- آیا ساکن بومی و اصیل این محل می باشید ………………………………………………………………………………… 74
4-1-7- در صورت منفی بودن پاسخ محل زندگی قبلی شما کجا بوده است …………………………………………… 75
4-1-8 علت اصلی انتخاب این محل برای سکونت چه بوده است ……………………………………………………………… 77
.4-1-9- آیا از سکونت در این محل راضی هستیدد …………………………………………………………………………………… 78
4-1-10- در صورت منفی بود پاسخ سؤال به چه دلیل …………………………………………………………………………….. 79
4-1-11- محل شغل سرپرست خانوار ………………………………………………………………………………………………………… 80
4-1-12- وسعت واحد مسکونی شما ………………………………………………………………………………………………………….. 81
4-1-13- عمر واحد مسکونی به سال …………………………………………………………………………………………………………. 82
4-1-14- مصالح ساختمانی عمده بکار رفته در بنا ……………………………………………………………………………………. 84
4-1-15-آیا امکانات بهداشتی، آموزشی رفاهی- تفریحی بطور کافی در محل شما وجود دارد ……………….. 85
4-1-16- به نظر شما اگر این امکانات در محل شما باشد باعث جذب ساکنین در این محله می شود …… 86
4-1-17- آیا با ساماندهی و نوسازی محله موافق هستید ………………………………………………………………………….. 87
4-1-18- آیا با بهسازی و نوسازی خانه های مسکونی موافق هستید ……………………………………………………….. 88
4-1-19- آیا مایلید برای بهتر شدن محله شما خدمات شهری (معابر و فاضلاب ها) بهسازی شوند ………. 89
4-1-20- علت موافقت با ساماندهی و بهسازی ………………………………………………………………………………………….. 90
4-1-21- علت عدم موافقت ………………………………………………………………………………………………………………………… 91
4-1-22- در صورت موافقت با ساماندهی محله آیا می توانید با تقبل بخشی از هزینه در انجام این طرح مشارکت کنید ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 93
4-1-23- در صورت موافقت با ساماندهی محله آیا می توانید به صورت همکاری با نهادها و دستگاه های دولتی یا حتی به صورت کارری در انجام این طرح مشارکت کنید …………………………………………………………………94
4-1-24- خواسته های ساکنان محله چیست ……………………………………………………………………………………………. 95
4-2- پاسخ به سؤالات تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………… 97
4-2-1- آیا توانمندسازی بافت فرسوده سورو با مشارکت ساکنان محله امکان پذیر است ……………………….. 97
4-2-2- آیا با افزایش تاسیسات و تجهزات شهری می توان در جذب ساکنان بومی و اولیه موفق عمل کرد ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 99
4-2-3- آیا می توان با بهسازی و نوسازی بافت فرسوده سورو امکان آزاد شدن زمین جهت سکونت افراد
بیشتر در این محله را امکان پذیر ساخت ………………………………………………………………………………………………….. 100
4-3- فرضیات تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………… 101
4-3-1- به نظر می رسد محله سورو دارای ارزش تاریخی- فرهنگی و معماری بومی است ………………….. 101
4-3-2- به نظر می رسد یکی از عوامل مهاجرت ساکنان بومی در این محله کمبود خدمات و تاسیسات شهری است ……….. 103
4-3-3- به نظر می رسد مشارکت ساکنان محله سورو می تواند نقش مهمی در بهسازی و نوسازی بافت فرسوده این محله داشته باشد ………………………………………………………………………………………………………………….. 106
فصل پنجم:خلاصه،بحث، نتیجه گیری و پیشنهاد 108
مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 109
5-1- جمع بندی …………………………………………………………………………………………………………………………………. 109
5-2- بحث و نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………………… 113
http://pifo.ir/%d9%be%d8%a7%db%8
5-3- طرح پیشنهادی ………………………………………………………………………………………………………………………. 114
5-4- طرح پیشنهادی برای تحقیقات آتی ……………………………………………………………………………………. 115
منبع و مآخذ…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 117
ضمایم…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 122
فهرست جدول
عنوان صفحه
جدول شماره (3-1) مشخصات و ویزگیهای کلی محله سورو …………………………………………………………………….. 44
جدول شماره (3-2) تحولات جمعیت طی سالهای 89-1385 در محله سورو …………………………………………. 44
جدول شماره (3-3) ترکیب جمعیت برحسب جنس در محله سورو و شهر بندرعباس 1390………………….. 45
جدول شماره (3-4) ترکیب جمعیت محله سورو به تفکیک جنس و گروه های عمده سنی در سال139… 46
جدول شماره (3-5) شاخص تعداد بعد خانوار در محله سورو و طی سال1389- 1385 …………………………. 47
جدول شماره (3-6) وضعیت فعالیت ساکنین محله سورو ………………………………………………………………………….. 50
جدول شماره (3-7) سطوح سرانه های کاربری وضع موجود محله سورو ………………………………………………….. 55
جدول شماره (3-8) مساحت قطعات در محله سورو ………………………………………………………………………………….. 56
جدول شماره (3-9) وضعیت عمر بنا در محله سورو ………………………………………………………………………………….. 57
جدول شماره (3-10) وضعیت کیفیت ابنیه در محله سورو ……………………………………………………………………. 59
جدول جدول (3-11) مشخصه های آماری سه عامل به روش مولفه های اصلی …………………………………… 64
جدول(3-12) ماتریس مولفه های فرضیه های تحقیق …………………………………………………………………………. 65
جدول (3-13) ماتریس عاملی برای 24 آیتم پرسشنامه ROCl-ll ……………………………………………………… 65
جدول شماره (4-1) فراوانی، درصد ودر صد تجمعی جنس آزمودنی ……………………………………………………..69
جدول شماره (4-2) فراوانی، درصد و در صد تجمعی سن آزمودنی ………………………………………………………. 70
جدول شماره(4-3) فراوانی ، درصد و درصد تجمعی تحصیلات آزمودنی …………………………………………… 71
جدول شماره (4-4) فراوانی، درصد ودرصد تجمعی تعداد خانوار …………………………………………………………… 72
جدول شماره (4-5) :فراوانی، درصد ودرصد تجمعی سابقه سکونت ……………………………………………………….. 73
جدول شماره (4-6) فراوانی، درصد ودرصد تجمعی ساکن بومی ……………………………………………………………. 74
جدول شماره (4-7) فراوانی، درصد ودرصد تجمعی سکونت قبلی …………………………………………………………. 76
جدول شماره (4-8) فراوانی، درصد ودرصد تجمعی علت سکونت در این محله ……………………………………..77
جدول شماره (4-9) فراوانی، درصد ودرصد تجمعی راضی بودن از سکونت …………………………………………… 78
جدول شماره (4-10) فراوانی، درصد و درصد تجمعی راضی نبودن از سکونت ……………………………………… 79
جدول شماره (4-11) فراوانی ، درصد و درصد تجمعی شغل سرپرست …………………………………………………. 80
جدول شماره (4-12) فراوانی، درصد و درصد تجمعی وسعت واحد مسکونی ……………………………………….. 82
جدول شماره (4-12) فراوانی، درصد و درصد تجمعی عمر واحد مسکونی ……………………………………………. 83
جدول شماره (4-14) فراوانی، درصد و درصد تجمعی مصالح ساختمان ……………………………………………….. 84
جدول شماره (4-15) فراوانی ، درصد و درصد تجمعی امکانات بهداشتی ……………………………………………… 85
جدول شماره (4-16) فراوانی، درصد و درصد تجمعی جذب ساکنین ……………………………………………………. 86
جدول شماره (4-17) فراوانی، درصد و درصد تجمعی موافقت با ساماندهی و بهسازی ………………………… 87
جدول شماره (4-18) فراوانی، درصد و درصد تجمعی نوسازی مسکن ………………………………………………….. 88
جدول شماره (4-19) فراوانی، درصد و درصد تجمعی بهسازی خدمات شهری …………………………………….. 89
جدول شماره (4-20) فراوانی، درصد و درصد تجمعی موافقت با ساماندهی ………………………………………….. 91
جدول شماره (4-21) فراوانی، درصد و درصد تجمعی عدم موافقت با ساماندهی ………………………………….. 92
جدول شماره (4-22) فراوانی، درصد و درصد تجمعی تقبل بخشی از هزینه ………………………………………… 93
جدول شماره (4-23) فراوانی، درصد و درصد تجمعی همکاری کردن با نهادها ……………………………………. 94
جدول شماره (4-24) فراوانی، درصد و درصد تجمعی خواسته های سا کنان ……………………………………….. 96
جدول شماره (4-25) روش ورود متغیرها به مبادله رگرسی ……………………………………………………………….. 101
جدول شماره (4-26) خلاصه مدل رگرسیونی ……………………………………………………………………………………… 102
جدول شماره (4-27) خلاصه تحلیل واریانس یک راهه مربوط به عامل دارا بودن ارزش تاریخی فرهنگی
محله ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 102
جدول شماره (4-28) مقادیر B،β،tوسطوح معناداری مربوط به هرکدام از متغیرهای مستقل………….. 102
جدول شماره (4-29) روش ورود متغیرها به مبادله رگرسیون …………………………………………………………….104
جدول شماره (4-30) خلاصه مدل رگرسیونی ……………………………………………………………………………………… 104
جدول شماره (4-31) خلاصه تحلیل واریانس یک راهه مربوط به عامل کمبود خدمات وتأثیر آن بر مهاجرت ساکنین …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 104
جدول شماره (4-32) مقادیرضرایبB،β،tوسطوح معناداری مربوط به هرکدام ازمتغیرهای مستقل …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 105
جدول شماره (4-33) روش ورود متغیرها به مبادله رگرسیونی …………………………………………………………… 106
جدول شماره (4-34) خلاصه مدل رگرسیونی ……………………………………………………………………………………… 106
جدول شماره (4-35) خلاصه تحلیل واریانس یک راهه مربوط به عامل مشارکت مردم و تأثیر آن بر بهسازی
محله ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 106
جدول شماره (4-36) مقادیرضرایبB،β،tوسطوح معناداری مربوط به هرکدام ازمتغیرهای مستقل …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 107
فهرست اشکال
عنوان صفحه
شکل شماره (3-1) موقعیت مکانی بافت فرسوده شهر بندرعباس ………………………………………………………….. 41
شکل شماره (3-2) موقعیت کلی محله سورو…………………………………………………………………………………………… 43
شکل شماره(3-3) وضعیت فعالیت ساکنین محله …………………………………………………………………………………… 51
شکل شماره (3-4) وضعیت شغلی ساکنین محله …………………………………………………………………………………… 51
شکل شماره (3-5) کاربری وضع موجود محله ……………………………………………………………………………………….. 54
شکل شماره (3-6) قدمت بنا در محله سورو …………………………………………………………………………………………… 58
شکل شماره (4-1) جنسیت …………………………………………………………………………………………………………………….. 70
شکل شماره (4-2) سن آزمودنی ……………………………………………………………………………………………………………… 71
شکل شماره (4-3) تحصیلات آزمونی ……………………………………………………………………………………………………… 72
شکل شماره (4-4) تعداد خانوار ………………………………………………………………………………………………………………. 73
شکل شماره (4-5) سابقه سکونت در محله …………………………………………………………………………………………….. 74
شکل شماره (4-6) ساکن بومی محله ……………………………………………………………………………………………………… 75
شکل شماره (4-7) سکونت قبلی …………………………………………………………………………………………………………….. 76
شکل شماره (4-8) علت سکونت در این محله…………………………………………………………………………………………. 78
شکل شماره (4-9) راضی بودن از سکونت ………………………………………………………………………………………………. 79
شکل شماره (4-10) راضی نبودن از سکونت …………………………………………………………………………………………….. 80
شکل شماره (4-11) شغل سرپرست ……………………………………………………………………………………………………….. 81
شکل شماره(4-12) وسعت واحد مسکونی ……………………………………………………………………………………………… 82
شکل شماره (4-13) عمر واحد مسکونی …………………………………………………………………………………………………. 83
شکل شماره (4-14) مصالح ساختمانی …………………………………………………………………………………………………… 85
شکل شماره (4-15) امکانات بهداشتی ……………………………………………………………………………………………………. 86
شکل شماره (4-16) جذب ساکنین ………………………………………………………………………………………………………… 87
شکل شماره (4-17) موافقت با ساماندهی و بهسازی ……………………………………………………………………………… 88
شکل شماره (4-18) نوسازی مسکن ……………………………………………………………………………………………………….. 89
شکل شماره (4-19) بهسازی خدمات شهری …………………………………………………………………………………………. 90
شکل شماره (4-20) موافقت باساماندهی ………………………………………………………………………………………………… 91
شکل شماره (4-21) عدم موافقت با ساماندهی ………………………………………………………………………………………. 92
شکل شماره (4-22) تقبل بخش از هزینه ………………………………………………………………………………………………. 93
شکل شماره (4-23) همکاری کردن با نهادها ………………………………………………………………………………………… 95
شکل شماره (4-24) خواسته های ساکنان …………………………………………………………………………………………….. 96
شکل شماره (4-25) باشگاه ورزشی اروند محله سورو ……………………………………………………………………………. 98
شکل شماره (4-26) مسجد جامع سورو در کنار دریا …………………………………………………………………………….. 99
فصل اول
کلیات تحقیق
مقدمه
وجه اشتراک غالب شهرهای ایرانی دیرینه کهن آنهاست ومنهای شهرهای جدید الاحداث وشهرکهای اقماری نوبنیان که با رعایت سیاستهای عمومی شهرسازی کشور درچندساله اخیر و عمومأ به جهت سرریز جمعیتی شهرهای قبلی پدید آمدند، اغلب شهرهای ایرانی تاریخی هستند.
هرکدام از آنها در مرتبه ای خاص از اصالت تاریخی وغنای ساختاری وکالبدی قرار گرفته ویکسان نیستند. شهر وشهروند از جمله حوزه هایی است که تحت شعاع وتحت تأثیر فرایند یکصدساله مدرنیته در ایران قرار گرفت و با تغییر در شیوه های زیستی، با نیازها و سلایق مواجه شد. در ابتدا کالبد شهر های موجود که همان بافتهای تاریخی و ثروتهای ملی وهویت ماندگار شهرهای ما محسوب می شود به سبب ویژگیهای خاص،پاسخگوی پیشرفتهای روز به نظر نرسیدند و در تقابل با ساخت و سازهای جدید و طرحهای مدرن شهری حقیر شمرده شدند. شهرنشینی شتابان و بی رویه، رشد و گسترش ناموزون شهری، رکود و فرسودگی بافت تاریخی در شهرهای ایران در چند دهۀ اخیر چنان ابعاد گسترده ای به خود گرفته که هویّت و حیات مدنی فضاهای شهری را به عنوان مکانی برای رشد و توسعۀ انسان زیر سؤال برده و از هم اکنون سیاست ها و برنامه های مناسب برای حل این مشکلات اندیشیده نشود، بی شک آنچه امروزه ان را مشکل می خوانیم، فردا یک فاجعه خواهد شد.
ارزیابی مستمّر سیاست ها و برنامه های عمران شهری به ویژه در مورد ساماندهی بافت قدیم ضروری است. از جمله طرحهای حفاظت جهت دخالت سازنده، مقاوم سازی شهر از درون برای حفظ ارزشهای ملی و ثروتهای فرهنگی- تارخی و افزایش ضریب ایمنی آنها در مقایل بلایای طبیعی به ویژه زلزله است و از طرف دیگر، تأمین امنیّت اجتماعی از ضروریّات شهرسازی و برنامه ریزی شهری امروز ایران محسوب می شود. سیاستگذاری جهت بهسازی و نوسازی مستمربافتهای شهری و سازگاری کردن آنها با اوضاع محیط جغرافیایی(محیط طبیعی و فرهنگی) و مقاوم سازی حفظ میراث فرهنگی و افزایش ضریب ایمنی آنها، شرایط تأمین مدیریّت بحران در شهر و پایداری شهری را تحقق می بخشد. سیاستهای غلط در این زمینه باعث تخریب محیط و از بین رفتن سرمایه های مادّی و معنوی و مشکلات جدّی در مقابل تحوّلات مثبت و مؤثر نظامهای شهری خواهد شد. شرط لازم برای مداخله صحیح و مؤثر برای احیای بافتهای شهری تهیّه و اجرای دقیق سیاستها و برنامه ها به منظور توسعه و تکامل پایداری فضاهای شهری است. در حال حاضر با گذشت بیش از یک قرن و نیم از آغاز جنبش حفاظت از ثروتهای فرهنگی- تاریخی در دنیا، تجارب حاصل از مکاتب و رویکردهای گوناگون در زمینۀ بهسازی و توسازی و مرمّت آثار و ابنیه بسیار قابل توجّه است. مساله بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده به عنوان یکی از مسایل مهم شهری در تمام دنیا مورد توجه قرار گرفته، در ایران نیز پژوهشها، طرحها، مطالعات و پروژه های متعددی با دیدگاهها و نظرات مختلف به مسایل بافتهای تاریخی و پیشنهاد در راهکارهایی برای باززنده سازی آنها پرداخته اند با این وجود بافتهای فرسوده و تاریخی هنوز هم به عنوان مسالۀ دارترین مناطق شهری به شمار می رود که با مشکلات بسیاری روبرو هستند. مشکلاتی که هنوز دامنگیر تمامی شهرها را در بر گرفته است اگرچه بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده به دلیل اهمیت و حساسیت آنها از ابعاد فرهنگی، اقتصادی ، اجتماعی و کالبدی از سوی اندیشمندان و گروههای مختلف بارها با عناوینمتفاوت مورد تایید قرار گرفته شده است.
1-1- بیان مسأله
در اینکه شهر پدیده ای تاریخیاست، تردیدی وجود ندارد، چنین پدیده ای نمی تواند از پیشینهخود بگسلد، از این رو در رشد و توسعه فضایی- کالبدی توجه به ویژگیهای بومی ضروری است. بخش چشمگیری از تاریخ و فرهنگ شهر در کالبد آن تجلی می یابد که نشان دهنده ارزشها، باورها، اعتقادات، هنرها، توان فنی و ساختار اجتماعی- اقتصادی و سیاسی نسلهای گذشته است(ابلقی،1380،ص113). بافتهای قدیمی به همراه عناصر و فضاهای شهری درون خود مانند شبکه معابر، بازارها، مساجد و کاروانسرا و غیره، علاوه بر شکل فیزیکی و خصوصیات کالبدی، ارزشهای فرهنگی، اجتماعی و تاریخی ویژه ای را نیز در خود نهفته دارند(مشهدیزاده، 1378،صص 7و381).تحولات زندگی شهر نشینی چند دهه اخیر بافتهای قدیمی را با مشکلات عدیده ای در ابعاد مدیریتی، اقتصادی، اجتماعی، کالبدی، تأسیسات و تجهیزات شهری و سایر امکانات شهری مواجه ساخته است، که همه این عوامل دست به دست هم داده و زمینه مناسبی را برای فرسودگیاین بافتهای با ارزش و تاریخی فراهم نموده است. مطالعات گوناگون در نواحی کهن و قدیمی شهرها در ایران نشان می دهد که نحوه برخورد با این نواحی عمدتاً مبتنی بر حفظ و مرمت تک بناهای باارزش بوده است و کمتر به برنامه ریزی مشخص برای باز زنده سازی و باز گرداندن زندگی اجتماعی-اقتصادی و فرهنگی این نواحی اندیشیده شده است(بوچانی، 1383،ص 59).در حالیکه بهسازی و نوسازی فضاهای زیستی فقط ساخت و سازهای فیزیکی و کالبدی شهر، بافتهای تاریخی و قدیمی را در برنمی گیرد، بلکه بهسازی و نوسازی شهری، بهسازی ساختار اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، اداری و فرهنگی شهر و همچنین بافتهای جدید، خودرو و غیر رسمی و به طور خلاصه بافتهای مشکل زای شهری را شامل می شود و در نواحی مختلف جغرافیایی با توجه به ویژگیهای محیطی گوناگون اقدامات خاص آن باید انجام گیرد(شماعی و پوراحمد،1384،ص 5). در نتیجه می توان گفت رکود و فرسودگی در بخشهای مرکزی شهری با بافتهای قدیمی ناشی از فقر و محرومیت اجتماعی است که با بهبودآن ، شرایط توسعه و تکامل مهیا خواهد شد(روبرت، 1982، صص 10- 8).
نمونه موردی تحقیق حاضر محله سورومی باشد در غرب ساختار کالبدی و سازمان فضایی شهر بندرعباس واقع شده است و از نظر نقش و عملکرد اقتصادی و فرهنگی دارای وجوه و جایگاه متفاوتی در مقایسه با مناطق توسعه یافته جدید و نهایتأ در ارتباط با پیکره کلی شهر دارا می باشد. این محله چون به دریا نزدیک است استقرار اسکله و قرار گرفتن بازار ماهی فروشها در ابتدای بافت تاریخی و فراهم کردن پتانسیل ها و کارکردها ی اقتصادی شهر تأثیر چشمگیری داشته و دارد. این پژوهش در پی آنست که به شناخت نقاط ضعف و قوت، امکان سنجی تجدید حیات و ساماندهی کالبدی- فضایی محله سورو در بافت قدیم شهر بندرعباس بپردازد. این محله از قدیمی ترین محله های شهر بندرعباس است و به سبب نزدیکی به هرمز و دیگری قرار گرفتن در مسیر راه تجاری فارس به هرمزاهمیت خود را دردوره های پس ازاین نیز از دست ندادهاست. در روزگار ساسانی ، این ناحیه از مراکز مهم داد وستد و بازرگانی به شمار رفته است.بررسی ها نشان می دهد که این محله با مشکلاتی از قبیل فقدان حداقل دسترسی های سواره لازم، کمبود و نارسایی فضاهای خدماتی، آموزشی، امكانات بهداشتی، ناشناخته ماندن ارزشهای فرهنگی- تاریخی نهفته در این محله و مهاجرت ساکنین اصیل و بومی به دلایل مشکلات مذکور و سکنی گزیدن روستائیان و قشر کم درآمد جامعه در این محله مواجه است اینکه در زمینه موضوع این تحقیق با کنکاشی که اینجانب به عمل آورده ام هیچ گونه مطالعه اساسی در این زمینه در این استان(هرمزگان) در نتیجه سابقه و الگویی برای روش شناسی تحقیق در اختیار نبوده به همین دلیل در طی انجام تحقیق با مشکلات نظری و عملی فراوانی روبرو بوده ام و علی رغم کوشش فراوان دستیابی به اهداف مطلوب مسیر نگردید. لذا توجه به این بافت و لزوم بهسازی و احیاء و بهبود کیفیت زندگی در این فضا و همچنین شناخت ارزشهای بالقوه و به فعلیت رساندن آنها منطبق با عملکردهای زندگی مدرن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. امید است این تحقیق زمینه ساز انگیزه ای برای مطالعات کاملتر و دقیقتر باشد
.1-2- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
اهمیت و ضرورت حفظ آثار کهن نه به عنوان پدیده های نمادین، بلکه به دلیل شناخت سیر تحول و تکامل تاریخ شهر سازی و تمدن شهر نشینی، حفظ هویت و اصالت شهری و تبیین حیات شهری بر اساس شواهد و مدارک علمی همواره مورد توجه بوده است. به نظر بعضی محققان، بهسازی و نوسازی شهری مربوط به سالهای پس از انقلاب صنعتی به ویژه قرن نوزدهم به بعد است؛ اما نوسازی و بهسازی مدرن امروزی و نهادینه شده از اواخر قرن نوزدهم آغاز شده است(شماعی، علی و احمد پور احمد،1384).
این محله از محلات قدیمی شهر بندرعباس شناخته شده و مطالعات نشان می دهد که محله سورو از نظر برخورداری از انسجام و سازمان یافتگی با سایر محلات شهر بندرعباس قابل مقایسه نیست.
ساکنین این محله دارای هویت واحدی هستند اما با توجه به تمایزات جدیدی که در میان ساکنین کم رنگ شده است. این محله بر اساس سرشماری 85 دارای 8874 نفر جمعیت و 2156 خانوار است. وسعت محله در حدود 178 هکتار می باشد و حدود 1.6 درصد از جمعیت شهر بندرعباس را در خود جای داده است. از نظر وضعیت اقتصادی 37 درصد جمعیت فعال و 63 درصد آن غیر فعال می باشند که از جمعیت فعال آن 81 درصد شاغل و 19 درصد بیکار هستند.
به طور کلی مهمترین ضرورت تحقیق از قرار زیر می باشد:
1- کمبود سرانه آموزشی و خدمات شهری
2- آسفالت نبودن کوچه ها
3- اشتغال جوانان و نیاز به گسترش . آموزش صیادی
4- عدم روشنایی معابر
فرم در حال بارگذاری ...
|
[یکشنبه 1399-10-07] [ 09:16:00 ب.ظ ]
|
