2-9- مذهب در دوران جامی.. 17

 

2-10- مذهب و تصوّف جامی.. 18

 

2-11- معرفی آثار جامی.. 20

 

2-12- سبک‌شناسی جامی.. 30

 

2-13- جایگاه ادبی جامی.. 31

 

فصل سوم:بررسی علم کلام و معرفی فرقه های کلامی

 

3-1- علم کلام. 34

 

3-1-1- تعریف علم کلام. 37

 

3-1-2- موضوع علم کلام. 39

 

3-1-3- تاریخچۀ علم کلام. 41

 

3-1-4- فواید و اهداف علم کلام. 43

 

3-1-5- کلام و فلسفه. 44

 

3-2- مکتب‌های کلامی.. 46

 

3-2-1- قَدَریِه. 47

 

3-2-2- جَهْمیَه. 48

 

3-2-3- مُرْجِئَه. 49

 

3-2-4- جَبْریَه. 51

 

3-2-5-خَوارِج. 52

 

3-2-6- مُعْتَزَلَه. 53

 

3-2-7- اَشاعَرَه 55

 

3-2-8- ماتُریدیَه. 57

 

3-2-9- شیعه. 58

 

3-2-9-1- وجه‌تسمیه و تاریخ پیدایش… 59

 

3-2-9-2- فرقه های شیعه. 59

 

3-2-9-2-1- زیدیّه. 60

 

3-2-9-2-2- اسماعیلیّه. 60

 

3-2-9-2-3- امامیّه اثنا عشری.. 61

 

فصل چهارم:  بررسی اندیشه‌های کلامی در دیوان جامی

 

4-1- توحید. 64

 

4-1-1- مراحل توحید. 66

 

4-1-2- توحید در علم کلام. 69

 

4-1-3- توحید در نگاه عرفا 69

 

4-1-4- توحید در دیوان جامی.. 70

 

4-1-4-1- جامی و توحید در ذات.. 71

 

4-1-4-2- جامی و توحید عملی.. 74

 

4-1-4-3- جامی و توحید افعالی.. 76

 

4-2- جبر و اختیار 79

 

4-2-1- دیدگاه متکلّمان در باب جبر و اختیار 81

 

4-2-2- دیدگاه جامی در باب جبر و اختیار 82

 

4-3- صفات خداوند. 88

 

 

4-3-1- تعریف صفت.. 88

 

4-3-2- تقسیم‌بندی صفات.. 89

 

4-3-3- صفات الهی از دیدگاه متکلّمان. 89

 

4-3-3-1- دیدگاه معتزله. 90

 

4-3-3-2- دیدگاه اشاعره 90

 

4-3-3-3- دیدگاه ماتریدیان. 90

 

4-3-3-4- دیدگاه شیعه امامیه. 91

 

4-3-3-5- دیدگاه عرفا 91

 

4-3-4- جامی و صفات باری‌تعالی.. 92

 

4-3-4-1- صفات ثبوتیه. 94

 

4-4- حادث و قدیم. 95

 

4-4-1- حادث و  قدیم در لغت و اصطلاح. 96

 

4-4-2- جامی و مسألۀ حادث و قدیم. 97

 

4-5- صفات سلبیه. 102

 

4-5-1- رؤیت.. 103

 

4-5-1-1- رؤیت در لغت (کلام) 103

 

4-5-1-2- رؤیت در قرآن. 104

 

4-5-1-3- اشاعره 105

 

4-5-1-4-  معتزله. 106

 

4-5-1-5- ماتریدیه. 106

 

4-5-1-6- مرجئه. 106

 

4-5-1-7- شیعه. 107

 

4-5-1-8- رؤیت در دیدگاه عرفا 107

 

4-5-1-9- رؤیت از دیدگاه جامی.. 107

 

4-6- جوهر و عرض… 111

 

4-6-1- جوهر و عرض در لغت.. 111

 

4-6-2- جوهر و عرض از دیدگاه فلاسفه. 111

 

4-6-3- جوهر و عرض از دیدگاه متکلّمان. 112

 

4-6-4-  جوهر و عرض در نگاه عرفا 113

 

4-6-5- دیدگاه جامی در باب جوهر و عرض بودن خداوند. 114

 

4-7- لطف الهی.. 116

 

4-8-  اسم. 119

 

4-8-1- دیدگاه متکلّمان در باب توقیفیت اسماء الهی.. 120

 

4-8-2- دیدگاه جامی در باب اسماء الهی.. 121

 

4-9-  شناخت ذات خدا 123

 

4-9-1- راههای شناخت خداوند. 124

 

4-9-2- شناخت خدا از دیدگاه متکلّمان. 125

 

4-9-3- جامی و شناخت خداوند. 125

 

4-10- شفاعت.. 129

 

4-10-1- شفاعت در قرآن. 129

 

4-10-2- شفاعت از دیدگاه فرق کلامی.. 130

 

4-10-3- دیدگاه جامی در باب شفاعت.. 131

 

4-11- توکّل. 135

 

4-11-1- توکّل در قرآن. 135

 

4-11-2- فرق کلامی و مسألۀ توکّل. 136

 

4-11-3- نگرش جامی در باب توکّل. 137

 

4-12- قضا و قدر 141

 

4-12-1- قضا و قدر در قرآن. 141

 

4-12-2- قضا و قدر در دیدگاه فرق کلامی.. 142

 

4-12-3- دیدگاه جامی در باب قضا و قدر 143

 

4-13- توبه. 148

 

4-13-1- توبه در دیوان جامی.. 150

 

4-14- وعد و وعید. 154

 

4-14-1- وعد و وعید در قرآن. 155

 

4-14-2- وعد و وعید از دیدگاه فرق کلامی.. 155

 

4-14-3- دیدگاه جامی در باب وعد و وعید. 157

 

4-15- نبوّت.. 161

 

4-15-1- دیدگاه متکلّمان در باب نبوّت.. 163

 

4-15-2- جامی و مسألۀ نبوّت.. 164

 

4-16- امامت.. 175

 

4-17- معاد. 178

 

4-17-1- جامی و مسألۀ معاد. 180

 

فصل پنجم:  نتیجه گیری

 

پیوست.. 200

 

منابع و مآخذ. 222

 

پیشگفتار

 

سپاس خدایی را که اوّل و آخِر وجود است، بی آنکه اوّلی بر او پیشی بگیرد یا آخری پس از او باشد؛ خدایی که دست هر چشمی از دامن دیدارش کوتاه است و فهم هر کبوتر توصیفگری از پرواز در آسمان وصفش عاجز؛ خدایی که ید قدرت بی‌منتهایش دریای آفرینش را جاری کرد و به اراده ازلی­اش همۀ خلق را صورت بخشید؛ هر کس را در سایه اراده­اش به راهی راهرو گردانید و آتش عشق خود را در وجودشان برانگیخت. بر هر زنده­ای، جامی معلوم از قسمت و بهره­ای معین از روزی است. نه آنکه را روزی وافر دارد، توان کاستن است و نه آن که را روزی اندک دارد توان افزودن. بر زندگی هر زنده­ای، انجامی معلوم و پایانی معین مقرر فرمود، تا پا به پای ایام به سوی آن قدم بردارد و هر سال که می­گذرد به آن نزدیک‌تر شود؛ و چون پایانی­ترین گام بر زمین نقش بندد و جام زندگی با حسابی معلوم پر گردد، جان او را به سوی آنچه بدان فراخوانده ـ از نعمت ثواب یا نقمت عذاب ـ بازمی‌ستاند، تا بدکاران را به دلیل بدکاریشان به وادی قهر و نکوکاران را به علت نکوکاریشان به وادی رحمت درآورد، و بدین‌سان آینه عدلش را می­نمایاند و نشان عدالت بر خلقت می‌زند.

 

کلیات طرح………………………………………………………………………………..

 

 

1

 

 

 

1-1

 

 

مقدمه         ………………………………………………………………………………..

 

 

2

 

 

 

1-2

 

 

اهمیت موضوع  …………………………………………………………………………..

 

 

3

 

 

 

1-3

 

 

بیان مسئله        …………………………………………………………………………..

 

 

3

 

 

 

1-4

 

 

سوال­های و فرضیه­های تحقیق ………………………………………………………

 

 

4

 

 

 

    1-4-1

 

 

سوال­های تحقیق  …………………………………………………………………………

 

 

4

 

 

 

    1-4-2

 

 

فرضیه­های تحقیق  ……………………………………………………………………….

 

 

4

 

 

 

1-5

 

 

کلیدواژه­ها  …………………………………………………………………………………

 

 

5

 

 

 

1-6

 

 

 

محدودیت تحقیق  ……………………………………………………………………….

 

 

10

 

 

 

1-7

 

 

شاهنامه فردوسی  …………………………………………………………………………

 

 

11

 

 

 

فصل دوم

 

 

پیشینه تاریخی تحقیق…………………………………………………………………..

 

 

13

 

 

 

2-1

 

 

مقدمه  ………………………………………………………………………………………..

 

 

14

 

 

 

2-2

 

 

مبانی نظری تحقیق  ……………………………………………………………………..

 

 

15

 

 

 

   2-2-1

 

 

زبان­شناسی و ادبیات  ……………………………………………………………………

 

 

15

 

 

 

       2-2-1-1

 

 

ویژگی­های زبان ادبی  …………………………………………………………………..

 

 

17

 

 

 

       2-2-1-2

 

 

گونه­های زبان ادبی  ……………………………………………………………………..

 

 

20

 

 

 

   2-2-2

 

 

نظریه­های زبان­شناسی  ………………………………………………………………….

 

 

23

 

 

 

      2-2-2-1

 

 

زبان­شناسی توصیفی(ساختگرا)  ……………………………………………………..

 

 

24

 

 

 

         2-2-2-1-1

 

 

زبان و گفتار  ……………………………………………………………………………….

 

 

25

 

 

 

         2-2-2-1-2

 

 

صورت آوایی و معنی  ………………………………………………………………….

 

 

26

 

 

 

     2-2-2-2

 

 

زبان­شناسی نقش­گرا  …………………………………………………………………….

 

 

26

 

 

 

        2-2-2-2-1

 

 

نقش­گرایی در مکتب پراگ  …………………………………………………………..

 

 

26

 

 

 

        2-2-2-2-2

 

 

نقش­گرایی در مکتب کپنهاگ  ………………………………………………………..

 

 

28

 

 

 

        2-2-2-2-3

 

 

نقش­گرایی در مکتب لندن  ……………………………………………………………

 

 

29

 

 

 

2-2-3

 

 

سخن­کاوی  …………………………………………………………………………………

 

 

31

 

 

 

      2-2-3-1

 

 

کاربرد سخن­کاوی  ………………………………………………………………………

 

 

43

 

 

 

   2-2-4

 

 

متن و زبان­شناسی متن  …………………………………………………………………

 

 

44

 

 

 

   2-2-5

 

 

بافت  …………………………………………………………………………………………

 

 

47

 

 

 

   2-2-6

 

 

متن­کاوی  ……………………………………………………………………………………

 

 

50

 

 

 

   2-2-7

 

 

انسجام و همبستگی  …………………………………………………………………….

 

 

50

 

 

 

2-2-7-1

 

 

انسجام  ………………………………………………………………………………………

 

 

52

 

 

 

          2-2-7-1-1

 

 

ارجاع  ………………………………………………………………………………………..

 

 

52

 

 

 

          2-2-7-1-2

 

 

جایگزینی  …………………………………………………………………………………..

 

 

54

 

 

 

          2-2-7-1-3

 

 

حذف  ………………………………………………………………………………………..

 

 

55

 

 

 

      2-2-7-2

 

 

انسجام واژگانی  ………………………………………………………………………….

 

 

57

 

 

 

         2-2-7-2-1

 

 

تکرار  ………………………………………………………………………………………..

 

 

57

 

 

 

         2-2-7-2-2

 

 

با­هم­آیی  ……………………………………………………………………………………..

 

 

59

 

 

 

     2-2-7-3

 

 

انسجام پیوندی  …………………………………………………………………………..

 

 

60

 

 

 

2-3

 

 

مبانی عملی تحقیق  ………………………………………………………………………

 

 

62

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل سوم

 

 

روش­شناسی……………………………………………………………………………….

 

 

65

 

 

 

3-1

 

 

مقدمه  ………………………………………………………………………………………..

 

 

66

 

 

 

3-2

 

 

روش گردآوری اطلاعات  …………………………………………………………….

 

 

66

 

 

 

3-3

 

 

روش تجزیه و تحلیل  ………………………………………………………………….

 

 

67

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل چهارم

 

 

تجزیه و تحلیل داده­ها………………………………………………………………….

 

 

68

 

 

 

4-1

 

 

مقدمه  ………………………………………………………………………………………..

 

 

69

 

 

 

4-2

 

 

منبع داده­ها  …………………………………………………………………………………

 

 

69

 

 

 

4-3

 

 

روش کدگذاری داده­ها  ………………………………………………………………..

 

 

69

 

 

 

4-4

 

 

بررسی داده­ها  ……………………………………………………………………………..

 

 

70

 

 

 

   4-4-1

 

 

متن 1،آغاز کتاب  ………………………………………………………………………..

 

 

70

 

 

 

   4-4-2

 

 

متن 2، کیومرث  ………………………………………………………………………….

 

 

73

 

 

 

   4-4-3

 

 

متن 3، بیژن و منیژه  …………………………………………………………………….

 

 

78

 

 

 

   4-4-4

 

 

متن 4، پادشاهی همای  ………………………………………………………………..

 

 

98

 

 

 

   4-4-5

 

 

متن 5، هوشنگ  ………………………………………………………………………….

 

 

104

 

 

 

   4-4-6

 

 

متن 6، بهمن  ………………………………………………………………………………

 

 

108

 

 

 

   4-4-7

 

 

متن 7، تهمورث  …………………………………………………………………………

 

 

118

 

 

 

   4-4-8

 

 

متن 8، جمشید  …………………………………………………………………………..

 

 

123

 

 

 

   4-4-9

 

 

متن 9، پادشاهی یزدگرد  ………………………………………………………………

 

 

132

 

 

 

   4-4-10

 

 

متن 10، پادشاهی نرسی بهرام  ………………………………………………………

 

 

156

 

 

 

فصل پنجم

 

 

نتیجه­گیری و پیشنهادهای تحقیق……………………………………………………

 

 

162

 

 

 

5-1

 

 

مقدمه  ………………………………………………………………………………………..

 

 

163

 

 

 

5-2

 

 

نتیجه­گیری  …………………………………………………………………………………

 

 

164

 

 

 

5-3

 

 

پیشنهادهای تحقیق  ………………………………………………………………………

 

 

167

 

 

 

واژه­نامه فارسی به انگلیسی

 

 

…………………………………………………………………………………………………..

 

 

168

 

 

 

واژه­نامه انگلیسی به فارسی

 

 

  ………………………………………………………………………………………………..

 

 

170

 

 

 

منابع

 

 

…………………………………………………………………………………………………..

 

 

172

 

 

 

منابع داخلی

 

 

……………………………………………………………………………………………………

 

 

173

 

 

 

منابع خارجی

 

 

……………………………………………………………………………………………………

 

 

175

 

 

 

منابع اینترنتی

 

 

……………………………………………………………………………………………………

 

 

176

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول	صفحه
جدول 4-1   ………………………………………………………………………………………………………………….	71
جدول 4-2   ………………………………………………………………………………………………………………….	71
جدول 4-3   ………………………………………………………………………………………………………………….	75
جدول 4-4   ………………………………………………………………………………………………………………….	76
جدول 4-5   ………………………………………………………………………………………………………………….	76
جدول 4-6   ………………………………………………………………………………………………………………….	80
جدول 4-7   ………………………………………………………………………………………………………………….	81
جدول 4-8   ………………………………………………………………………………………………………………….	84
جدول 4-9   ………………………………………………………………………………………………………………….	85
جدول 4-10   ……………………………………………………………………………………………………………….	88
جدول 4-11   ……………………………………………………………………………………………………………….	89
جدول 4-12   ……………………………………………………………………………………………………………….	92
جدول 4-13   ……………………………………………………………………………………………………………….	93
جدول 4-14   ……………………………………………………………………………………………………………….	95
جدول 4-15   ……………………………………………………………………………………………………………….	96
جدول 4-16   ……………………………………………………………………………………………………………….	96
جدول 4-17   ……………………………………………………………………………………………………………….	100
جدول 4-18   ……………………………………………………………………………………………………………….	102
جدول 4-19   ……………………………………………………………………………………………………………….	102
جدول 4-20   ……………………………………………………………………………………………………………….	105
جدول 4-21   ……………………………………………………………………………………………………………….	106
جدول 4-22   ……………………………………………………………………………………………………………….	106
جدول 4-23   ……………………………………………………………………………………………………………….	110
جدول 4-24   ……………………………………………………………………………………………………………….	111
جدول 4-25   ……………………………………………………………………………………………………………….	114
جدول 4-26   ……………………………………………………………………………………………………………….	116
جدول 4-27   ……………………………………………………………………………………………………………….	116
جدول 4-28   ……………………………………………………………………………………………………………….	120
جدول 4-29   ……………………………………………………………………………………………………………….	121
جدول 4-30   ……………………………………………………………………………………………………………….	121
جدول 4-31   ……………………………………………………………………………………………………………….	125
جدول 4-32   ……………………………………………………………………………………………………………….	126
جدول 4-33   ……………………………………………………………………………………………………………….	129
جدول 4-34   ……………………………………………………………………………………………………………….	130
جدول 4-35   ……………………………………………………………………………………………………………….	130
جدول 4-36   ……………………………………………………………………………………………………………….	134
جدول 4-37   ……………………………………………………………………………………………………………….	135
جدول 4-38   ……………………………………………………………………………………………………………….	138
جدول 4-39   ……………………………………………………………………………………………………………….	139
جدول 4-40   ……………………………………………………………………………………………………………….	142
جدول 4-41   ……………………………………………………………………………………………………………….	143
جدول 4-42   ……………………………………………………………………………………………………………….	146
جدول 4-43   ……………………………………………………………………………………………………………….	147
جدول 4-44   ……………………………………………………………………………………………………………….	150
جدول 4-45   ……………………………………………………………………………………………………………….	150
جدول 4-46   ……………………………………………………………………………………………………………….	153
جدول 4-47   ……………………………………………………………………………………………………………….	154
جدول 4-48   ……………………………………………………………………………………………………………….	154
جدول 4-49   ……………………………………………………………………………………………………………….	157
جدول 4-50   ……………………………………………………………………………………………………………….	158
جدول 4-51   ……………………………………………………………………………………………………………….	158
جدول 4-52   ……………………………………………………………………………………………………………….	160
جدول 4-53   ……………………………………………………………………………………………………………….	160

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست نمودارها	صفحه
نمودار 4-1   …………………………………………………………………………………………………………….	72
نمودار 4-2   …………………………………………………………………………………………………………….	72
نمودار 4-3   …………………………………………………………………………………………………………….	77
نمودار 4-4   …………………………………………………………………………………………………………….	77
نمودار 4-5   …………………………………………………………………………………………………………….	97
نمودار 4-6   …………………………………………………………………………………………………………….	97
نمودار 4-7   …………………………………………………………………………………………………………….	103
نمودار 4-8   …………………………………………………………………………………………………………….	103
نمودار 4-9   …………………………………………………………………………………………………………….	107
نمودار 4-10   ………………………………………………………………………………………………………….	107
نمودار 4-11   ………………………………………………………………………………………………………….	117
نمودار 4-12   ………………………………………………………………………………………………………….	117
نمودار 4-13   ………………………………………………………………………………………………………….	122
نمودار 4-14   ………………………………………………………………………………………………………….	122
نمودار 4-15   ………………………………………………………………………………………………………….	131
نمودار 4-16   ………………………………………………………………………………………………………….	131
	155
	155
نمودار 4-19   ………………………………………………………………………………………………………….	159
نمودار 4-20   ………………………………………………………………………………………………………….	159
نمودار 4-21   ………………………………………………………………………………………………………….	161
نمودار 4-22   ………………………………………………………………………………………………………….	161

 

 

2-1-7-1 اوصاف اهل توکل در قرآن………………… 17

 

2-1-7-2 ایمان اهل توکل……………………….. 18

 

2-1-7-3  تقوا و صبر اهل توکل………………….. 18

 

2-1-7-4  پیروزی اهل توکل……………………… 18

 

2-1-7-5  کسب روزی اهل توکل……………………. 19

 

2-1-7-6 اطاعت اهل توکل ازطبیب…………………. 19

 

2-1-7-7  مبارزه ی اهل توکل با سحر و جادو……….. 20

 

2-1-7-8  کاروتلاش اهل توکل…………………….. 20

 

2-1-7-9  پاداش اهل توکل………………………. 20

 

2-1-7-10 عدم تسلط شیطان بر اهل توکل……………. 21

 

2-1-8    حقیقت توکل در قرآن…………………… 22

 

2-1-9    توکل انبیا از منظر قرآن………………. 23

 

2-1-10   توکل در متون تفسیری………………….. 26

 

2-1-11   توکل در روایت و احادیث……………….. 27

 

2-1-12   عواقب اهل توکل نبودن…………………. 27

 

2-1-12-1 ذلّت ودوری از خدا؛آثار سوءاعتماد به غیر خدا 28

 

2-1-12-2  شداید دنیا؛ابزاری برای هوشیاری ازغفلت خدا 28

 

2-1-13    توکّل از دیدگاه  عرفا و نویسندگان بزرگ…. 29

 

2-1-13-1  سری سقطی…………………………… 29

 

2-1-13-2  ابراهیم خواص……………………….. 29

 

2-1-13-3  حمدون قصار…………………………. 29

 

2-1-13-4  ابو السعید ابوالخیر…………………. 29

 

2-1-13-5   قطب الدّین ابوالمظفر منصوربن اردشیر…… 29

 

2-1-13-6  امام محمّد غزّالی…………………….. 30

 

2-1-13-7   عطار نیشابوری……………………… 30

 

2-1-13-8   نجم الدّین کبری…………………….. 30

 

2-1-13-9   عبدالله بن علی سراج…………………… 30

 

2-1-13-10  عزیزالدّین نسفی…………………….. 31

 

2-1-13-11  مولوی…………………………….. 31

 

2-1-13-12  عزّالدّین محمودبن علی کاشانی………….. 31

 

2-1-13-13  حاج ملا احمد نراقی………………….. 31

 

 

 

بررسی اصطلاح رضا در متون نثر قرن چهار تا هشت هجری

 

2-2 تعریف لغوی و اصطلاحی رضا…………………… 33

 

2-2-1   انواع رضا……………………………. 33

 

2-2-2   مراتب و درجات رضا…………………….. 34

 

2-2-3   حقیقت رضا……………………………. 34

 

2-2-4   مقام رضا…………………………….. 35

 

2-2-5   رضا در قرآن………………………….. 35

 

2-2-6  اهل پاداش اهل رضا در قرآن………………. 36

 

 

2-2-6-1 یقین اهل رضا…………………………. 36

 

2-2-6-2 تسلیم قضای الهی………………………. 37

 

2-2-6-3  رضا، فراتر از توکل…………………… 37

 

2-2-7   رضا در متون تفسیری……………………. 38

 

2-2-8   رضا در روایات و احادیث………………… 39

 

2-2-9   رضا از دیدگاه عرفا و نویسندگان بزرگ…….. 41

 

2-2-9-1  ابوبکر وراق…………………………. 41

 

2-2-9-2  ابو نصر السراج الطوسی………………… 41

 

2-2-9-3  نجم الدّین رازی………………………. 42

 

2-2-9-4  قطب الدّین ابو المظفر منصوربن اردشیر……. 42

 

2-2-9-5  مولوی………………………………. 42

 

2-2-9-6  عزّالدّین محمودبن علی کاشانی……………. 42

 

2-2-9-7  ملا محمّد مهدی نراقی…………………… 43

 

 

 

قصل سوم- شرح احوال وآثارنویسندگان متون نثر عرفانی قرن 4 تا8 هجری

 

3-1  مقدمه………………………………….. 44

 

3-1-1  ابوالقاسم قشیری……………………….. 44

 

3-1-2 زندگینامه……………………………… 44

 

3-1-3  نام ولقب……………………………… 44

 

3-1-4  اوضاع تاریخی عصر قشیری…………………. 45

 

3-1-5  فعالیّت های علمی و اجتماعی قشیری…………. 46

 

3-1-6  شاگردان و راویان قشیری…………………. 47

 

3-1-7  وفات قشیری……………………………. 47

 

3-1-8  آثار قشیری……………………………. 47

 

3-1-9  رساله قشیریّه………………………….. 48

 

3-1-10  سبک قشیری……………………………. 50

 

3-2    خواجه عبدالله انصاری……………………… 51

 

3-2-1  زندگینامه…………………………….. 51

 

3-2-2  آثار خواجه عبدالله انصاری…………………. 52

 

3-2-3  علل المقامات………………………….. 52

 

3-2-4  مناجات های خواجه عبد الله انصاری…………… 53

 

3-2-5  منازل السّائرین………………………… 53

 

3-2-6  وفات خواجه عبدالله انصاری…………………. 53

 

3-2-7  سبک خواجه عبدالله انصاری………………….. 54

 

3-3   ابوالحسن علی ابن عثمان هجویری …………… 54

 

3-3-1  زندگینامه…………………………….. 54

 

3-3-2  آثارهجویری……………………………. 55   3-3-3  کشف المحجوب…………………………………….. 56

 

3-3-4  وفات ابوالحسن علی بن عثمان هجویری……….. 57

 

3-3-5  سبک کشف المحجوب……………………….. 57

 

3-4    ابو الفضل رشید الدین میبدی …………….. 58

 

3-4-1  زندگینامه…………………………….. 58

 

3-4-2  کشف الاسرار……………………………. 59   3-4-3  وفات میبدی ……………………………………… 59

 

3-4-4  سبک میبدی…………………………….. 60

 

3-5    عزیز الدّین نسفی……………………….. 61

 

3-5-1  زندگینامه…………………………….. 61

 

3-5-2  چند نکته تاریخ از زندگی نسفی……………. 62

 

3-5-3  آثار نسفی ……………………………. 62

 

3-5-4  الانسان الکامل…………………………. 62

 

3-5-5  وفات نسفی…………………………….. 63

 

3-5-6  سبک نسفی……………………………… 63

 

3-6  نجم الدّین رازی………………………….. 64

 

3-6-1  زندگینامه…………………………….. 64

 

3-6-2  عقاید نجم الدّین رازی…………………… 65

 

3-6-3  تصوّف نجم الدّین رازی……………………. 66

 

3-6-4  اخلاق و روش زندگی نجم الدّین رازی…………. 66

 

3-6-5  وفات نجم الدّین رازی. ………………….. 66

 

3-6-6  آثار نجم الدّین رازی……………………. 67

 

3-6-7  سبک مرصادالعباد……………………….. 67   3-7   عطار نیشابوری……………………………………. 68

 

3-7-1 زندگینامه……………………………… 68

 

3-7-2  وفات عطار نیشابوری…………………….. 69

 

3-7-3  آثار عطار نیشابوری…………………….. 70

 

3-7-4   تذکره الاولیا…………………………. 71

 

3-7-5  سبک عطار نیشابوری……………………… 72

 

3-8   عزّالدّین محمودبن علی کاشانی ……………… 73

 

3-8-1  زندگینامه…………………………….. 73

 

3-8-2  آثار عزّالدّین محمودبن علی کاشانی…………. 75

 

3-8-3  مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه…………… 75

 

3-8-4  وفات عزّالدّین محمودبن علی کاشانی…………. 80

 

3-8-5  سبک مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه ………. 80

 

 

 

فصل چهارم- بررسی بازتاب توکّل و رضا درمتون نثر عرفانی قرن چهار تا هشت هجری

 

4-1مقدمه……………………………………. 82

 

4-1-1 تعریف لغوی و اصطلاحی توکّل در متون نثر عرفانی قرن چهار تا هشت هجری……………………………………….. 82

 

4-1-2 انواع توکّل در متون نثر عرفانی قرن چهار تا هشت هجری 91

 

4-1-3  مراتب و درجات توکّل در متون نثر عرفانی قرن چهار تا هشت هجری 91

 

4-1-4  مقام توکّل در متون نثر عرفانی قرن چهار تا هشت هجری 93

 

4-1-5 حقیقت توکّل در متون نثر عرفانی قرن چهار تا هشت هجری 95  بررسی اصطلاح(رضا)در متون نثر عرفانی قرن(چهار تا هشت) هجری

 

4-2  تعریف لغوی و  اصطلاحی رضا در متون نثر عرفانی قرن چهار تا هشت هجری……………………………………….. 99

 

4-2-1 انواع رضا در متون نثر عرفانی قرن چهار تا هشت هجری  112

 

4-2-2  مراتب و درجات رضا در متون نثر عرفانی قرن چهار تا هشت هجری 123

 

4-2-3  مقام رضا در متون نثر عرفانی قرن چهار تا هشت هجری  125

 

4-2-4 حقیقت رضا در متون نثر عرفانی قرن چهار تا هشت هجری  134

 

 

 

فصل پنجم- (نتیجه گیری و ارائه ی پیشنهاد)

 

5-1 نتیجه گیری……………………………… 138

 

5-2 ارائه ی پیشنهاد…………………………. 140

 

5-3  پیوست ها(جداول و نمودار ها)

 

فهرست جداول

 

5-3-1 جدول الف- تعریف لغوی و اصطلاحی توکّل………. 141

 

5-3-2 جدول ب- مراتب و درجات توکّل……………… 141

 

5-3-3 جدول ج- مقام توکّل……………………… 142

 

5-3-4 جدول د – حقیقت توکّل……………………. 142

 

5-3-5 جدول ه- تعریف لغوی و اصطلاحی رضا…………. 143

 

5-3-6 جدول و- انواع رضا……………………… 143

 

5-3-7 جدول ز- مراتب و درجات رضا………………. 144

 

5-3-8 جدول ح – مقام رضا……………………… 144

 

5-3-9 جدول ط- حقیقت رضا……………………… 145

 

 

 

فهرست نمودارها

 

5-3-10 نمودار شماره 1- تعریف لغوی و اصطلاحی توکّل… 146

 

5-3-11 نمودار شماره 2- مراتب و درجات توکّل……… 147

 

5-3-12 نمودار شماره 3- مقام توکّل……………… 148

 

5-3-13 نمودار شماره 4 – حقیقت توکّل……………. 149

 

5-3-14 نمودار شماره 5- تعریف لغوی و اصطلاحی رضا…. 150

 

5-3-15 نمودار شماره 6- انواع رضا……………… 151

 

5-3-16 نمودار شماره 7- مراتب و درجات رضا………. 152

 

5-3-17 نمودار شماره 8 – مقام رضا …………….. 153

 

5-3-18 نمودار شماره 9- حقیقت رضا……………… 154

 

فهرست منابع و مآخذ………………………….. 155

 

چکیده

 

 

2-1-3 منابع شاهنامه. 10

 

2-2سرایش شاهنامه. 12

 

2-2-1 ستایش سلطان محمود. 14

 

2-2-2 پیشینه داستان های شاهنامه. 14

 

2-3 محتوا و بخش بندی.. 15

 

2-3-1بخش اسطوره ای 16

 

2-3-2 بخش پهلوانی …………………………………………………………………………………………………. 18

 

2-3-3 بخش تاریخی.. 21

 

2-4 نفوذ در ادبیات پارسی و ادبیات جهان 23

 

2-5 بازگردانی شاهنامه به زبان های دیگر. 24

 

2-6 واژگان عربی در شاهنامه. 26

 

2-7 هزاره شاهنامه در یونسکو. 26

 

2-8فیلم های ساخته شده بر پایه شاهنامه. 28

 

2-9 پژوهشکده شاهنامه. 28

 

فصل سوم: جانداران در شاهنامه

 

3-1آب 31

 

3-2 خورشید. 31

 

3-2-1 خورشید و سیمرغ. 32

 

3-3 عناصر اسطوره ای 33

 

3-3-1 کوه و درخت 33

 

3-3-2 کوه البرز. 34

 

3-3-3 درختو پسپویش… 34

 

3-3-4 ارتباط کوه و درخت با هوم. 35

 

3-4 خسروانی درختان شاهنامه. 36

 

3-4-1 آیین هایی که با درخت پیوند دارند …………………………………………………………………………36

 

3-5 برخی ار درختان شاهنامه ……………………………………………………………………………………………37

 

3-6 سوزاندن درختان ………………………………………………………………………………………………………38

 

فصل چهارم: حیوانات در شاهنامه

 

4-1مقدمه. 40

 

4-2سیمرغ 40

 

4-2-1 سیمرغ در نوشته های دینی زرتشتی.. 41

 

4-2-2 پرنده ای با ویژگی انسانی.. 42

 

4-2-2 چهره سیمرغ در شاهنامه 43

 

4-2-3 آشیانه سیمرغ در متون زرتشتی.. 43

 

4-3-4 آشیانه سیمرغ در متون حماسی.. 44

 

4-3-5 آشیانه سیمرغ در متون دیگر. 44

 

4-3 سیمرغ در ارتباط با آیین مهر. 45

 

4-3-1 سیمرغ و عقاب 45

 

4-4 مهر 46

 

4-5 توتم و توتیسم. 46

 

 

4-6 انواع توتم در شاهنامه 50

 

4-6-1 نام ها 50

 

4-6-1-1 گاو 50

 

4-6-1-2 اسب 53

 

4-6-1-3 درفش …………………………………………………………………………………………………………55

 

4-6-1-4 شیر …………………………………………………………………………………………………………….56

 

4-6-1-5 اژدها …………………………………………………………………………………………………………..58

 

4-6-1-6 گراز ……………………………………………………………………………………………………………62

 

4-6-1-7 گرگ …………………………………………………………………………………………………………..62

 

4-6-1-8 فیل …………………………………………………………………………………………………………….64

 

4-6-1-9 ببر ……………………………………………………………………………………………………………..65

 

4-6-1-10 پلنگ ………………………………………………………………………………………………………. 66

 

4-6-1-11 آهو …………………………………………………………………………………………………………..67

 

4-6-1-12 غرم …………………………………………………………………………………………………………..68

 

4-7 نماد شناسی اژدها در شاهنامه فردوسی …………………………………………………………………….69

 

4-8 ارتباط حیوانات با پهلوانان شاهنامه ………………………………………………………………………….74

 

4-8-1 اسب و رستم ……………………………………………………………………………………………………74

 

4-8-2 شبرنگ بهزاد و سیاوش ……………………………………………………………………………………..77

 

4-8-3 زال و سیمرغ ……………………………………………………………………………………………………79

 

فصل پنجم: نتیجه­ گیری

 

5-1 نتیجه گیری.. 81

 

. 84

 

چکیده لاتین

 

چکیده:

 

بررسی نقش جاندارن در شاهنامه و جایگاه آن ها در داستان ها، چندان شورانگیز است که خواننده ی شاهنامه از مطالعه ی آن در می یابد برخی از این جاندارن و حیوانات در روند حماسی ملی کارکرد و نقش بنیادین دارند و از ارتباط آن ها با پهلوانان این نکته دریافت می شود که فردوسی به اساطیر ملل باستان و اقوام گذشته که در آن بشر با حیوانات و طیور، پیوند و همبستگی داشت، بی اعتنا نبوده و داشتن مهر و عاطفه را در جانداران نیز به تصویر کشیده است. در این پژوهش بر آنیم که به بررسی حضور اکثر جاندارانی که در شاهنامه نقش اساسی داشته و دارند، بپردازیم

 

كلید واژه‌ها: جانداران، جانداران غیر انسان، شاهنامه ، فردوسی

 

-1 مقدمه

 

بشر با توجه به قوه ی تعقل اعطا شده به او در می یابد که روزی بر خلاف اراده ی خود می میرد. درک این جدایی از عزیزان باعث بروز نوعی اضطراب در او می شود. انسان در طول قرن ها، از راه های گوناگون و بنا بر موقعیت و وضع هستی خود، تلاش می کرده است تا با عشق به خدا، غرقشدن در تجمل، آفرینش هنری و عشق به همنوع خود بر این جدایی غلبه کند. برای بشر اولیه که در غارها زندگی می کرد، پرستش حیوانات  ودیگر جاندارن و ارتباط با آنها بهترین راه غلبه بر جدایی بود[1]. با نگاهی به دوره های نخستین در می یابیم که انسان ابتدایی از طبیعت و جهان دریافتی عجیب، اما مشخص دارد؛ در بینش اساطیری او پدیده های طبیعی دارای شعور و اراده اند و از این رو در سرنوشت بشر سهیم و دخیل هستند. این اعتقاد باعث پیوند انسان با جانوارن و دیگر جاندارن می شده، مقام و جایگاه حیوان و جاندارن در نظر او بسیار با ارزش و والا بوده است، بنابراین از آنها نه تنها در زندگی مادی، بلکه در زندگی معنوی نیز سود می جسته، بر رازهای جاودانگی و طبیعت واقف می شد.[2] در پهنه ی آفرینش نیز حیوانات پس از انسان در مرتبه دوم ارزشمندی قرار دارند و نه تنها در اسطوره های ایرانی، بلکه در اسطوره های کشورهای دیگر نیز ارزشند . شاید ریشه ی ارزشمندی آنها به دروه ی کودکی نسل بشر گردد که برای نیازهای روزمره ی زندگی به آنها نیازمند بود. در اوستا نیز بر اثر نفوذ فرهنگ و عقاید آیینی و اساطیری پیش از زرتشت، ستایش جانوران مطرح گردیده است و از میان جانوران ستایش شده در اوستا، پرندگان از جایگاه ویژه ای برخوردارند.[3]

 

جان فردوسی سرشار از مهر و عاطفه است. او استعداد مهررزی را نه تنها در پهلوانان محبوب خود، بلکه حیوانات و برخی از  جاندارن نیز به تصویر کشیده است.[4] در شاهنامه که بازتاب اسطوره ها، زندگی جوامع بدوی و کهن ایرانیان است، حیوانات و سایر جانداران از اهمیت والایی برخوردارند و از ویژگی ها و جایگاه عادی خود خارج می شوند.

 

 

2-6-معنی شناسی …………………………………………………………………………………………. 12

 

2-7-جایگاه معنی شناسی در زبان……………………………………………………………………… 13

 

2-8-دانش درون زبانی و برون زبانی…………………………………………………………………. 13

 

2-9-معنی شناسی و کاربرد شناسی…………………………………………………………………….. 14

 

2-10-هم معنایی…………………………………………………………………………………………… 16

 

2-11-استلزام معنایی واز پیش انگاری………………………………………………………………… 17

 

2-12-تحلیل متن………………………………………………………………………………………….. 18

 

2-13-تعریف گفتمان و تحلیل گفتمان……………………………………………………………….. 19

 

2-14-تاریخچه‎ی ادبیات زنانه………………………………………………………………………….. 19

 

2-15-تفاوت فمینیسم و نوشتار زنانه………………………………………………………………….. 20

 

فصل سوم : معرفی فروغ فرخزاد

 

3-1-  مقدمه…………………………………………………………………………………………………. 22

 

3-2-زندگی شخصی فروغ فرخزاد…………………………………………………………………….. 22

 

3-3- فروغ و پدر………………………………………………………………………………………….. 24

 

3-4- زندگی هنری فروغ فرخزاد………………………………………………………………………. 25

 

3-5-سال شمار……………………………………………………………………………………………… 29

 

3-6-آثار……………………………………………………………………………………………………… 30

 

فصل چهارم : تحلیل گزیده‎ی اشعار

 

4-1-مقدمه…………………………………………………………………………………………………… 32

 

4-2-دفتر اول :اسیر (1331) ………………………………………………………………………….. 32

 

4-2-1-شعر وداع………………………………………………………………………………………….. 33

 

4-2-2- شعر عصیان………………………………………………………………………………………. 34

 

4-2-3- شعر آئینه‎ی شکسته…………………………………………………………………………….. 35

 

4-2-4- شعر حلقه  ………………………………………………………………………………………. 35

 

4-2-5-شعرصدایی در شب…………………………………………………………………………….. 36

 

4-2-5-1- تحلیل شعر وداع……………………………………………………………………………. 37

 

4-2-5-2- تحلیل شعر عصیان…………………………………………………………………………. 38

 

4-2-5-3- تحلیل شعر آینه‎ی شکسته………………………………………………………………… 40

 

4-2-5-4- تحلیل شعر حلقه……………………………………………………………………………. 41

 

4-2-5-5- تحلیل شعر صدایی در شب……………………………………………………………… 42

 

4-3- دفتر دوم :دیوار (1335 ) ………………………………………………………………………. 43

 

4-3-1- شعر نغمه‎ی درد………………………………………………………………………………… 44

 

4-3-2- شعر گمشده……………………………………………………………………………………… 45

 

4-3-3- شعر اعتراف……………………………………………………………………………………… 46

 

4-3-4- شعر موج…………………………………………………………………………………………. 47

 

4-3-5- شعر شکست نیاز……………………………………………………………………………….. 48

 

4-3-5-1-تحلیل شعر نغمه‎ی درد…………………………………………………………………….. 48

 

4-3-5-2- تحلیل شعر گمشده…………………………………………………………………………. 50

 

4-3-5-3- تحلیل شعر اعتراف…………………………………………………………………………. 51

 

4-3-5-4- تحلیل شعر موج…………………………………………………………………………….. 52

 

 

4-3-5-5- تحلیل شعر شکست نیاز………………………………………………………………….. 53

 

4-4- دفتر سوم :عصیان (1336) ……………………………………………………………………… 54

 

4-4-1- شعر  پوچ  ………………………………………………………………………………………. 55

 

4-4-2- شعر بلور رویا…………………………………………………………………………………… 55

 

4-4-3- شعر از راهی دور………………………………………………………………………………. 56

 

4-4-4- شعر بعد ها………………………………………………………………………………………. 56

 

4-4-5- شعر زندگی………………………………………………………………………………………. 57

 

4-4-5-1- تحلیل شعر پوچ…………………………………………………………………………….. 57

 

4-4-5-2- تحلیل شعر بلور رویا………………………………………………………………………. 59

 

4-4-5-3- تحلیل شعر از راهی دور………………………………………………………………….. 60

 

4-4-5-4- تحلیل شعر بعدها…………………………………………………………………………… 61

 

4-4-5-5- تحلیل شعر زندگی…………………………………………………………………………. 63

 

4-5- دفتر چهارم :تولدی دیگر (1343) ……………………………………………………………. 65

 

4-5-1- شعر آن روزها…………………………………………………………………………………… 66

 

4-5-2- شعر بر او ببخشایید……………………………………………………………………………. 68

 

4-5-3- شعر دریافت…………………………………………………………………………………….. 69

 

4-5-4- شعر به آفتاب سلامی دوباره خواهم داد…………………………………………………… 71

 

4-5-5- شعر تولدی دیگر……………………………………………………………………………….. 71

 

4-5-5-1- تحلیل شعر آن روزها……………………………………………………………………… 73

 

4-5-5-2- تحلیل شعر بر او ببخشائید……………………………………………………………….. 77

 

4-5-5-3- تحلیل شعر دریافت………………………………………………………………………… 78

 

4-5-5-4- تحلیل شعر به آفتاب سلامی دوباره خواهم داد………………………………………. 80

 

4-5-5-5- تحلیل شعر تولدی دیگر………………………………………………………………….. 81

 

4-6- دفتر پنجم: ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد (1345) …………………………………….. 84

 

4-6-1- شعر بعد از تو…………………………………………………………………………………… 85

 

4-6-2- شعر پنجره……………………………………………………………………………………….. 87

 

4-6-3- شعر دلم برای باغچه می سوزد………………………………………………………………. 88

 

4-6-4- شعر تنها صداست که می ماند……………………………………………………………….. 90

 

4-6-5- شعر پرنده مردنی است………………………………………………………………………… 92

 

4-6-5-1- تحلیل شعر بعد از تو………………………………………………………………………. 92

 

4-6-5-2- تحلیل شعر پنجره…………………………………………………………………………… 94

 

4-6-5-3- تحلیل شعر دلم برای باغچه می سوزد…………………………………………………. 97

 

4-6-5-4- تنها صداست که می ماند………………………………………………………………….. 102

 

4-6-5-5- تحلیل شعر پرنده مردنی است…………………………………………………………… 104

 

فصل پنجم: نتیجه گیری

 

5-1- نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………… 106

 

فهرست منابع…………………………………………………………………………………………………. 107

 

فهرست اشکال

 

عنوان                                                                                                       صفحه

 

شکل 2-1 تفسیر……………………………………………………………………………………………. 18

 

چکیده