1-10-1- زنجیره تامین…………………………………………….. 8

 

1-10-2- انتخاب تامین کننده…………………………………….. 9

 

1-10-3- روش های تصمیم گیری تاپسیس و ویکور………………………….. 10

 

 

• قلمرو تحقیق…………………………………………………………….. 8

 

1-11-1-قلمرو موضوعی…………………………………………………. 8

 

1-11-2- قلمرو زمانی…………………………………………. 8

 

1-11-3- قلمرو مکانی…………………………………………………….. 8

 

 

• جمع بندی…………………………………………………… 8

 

فصل دوم- ادبیات پژوهش…………………………………………… .9

 

 

• مقدمه……………………………………………………….. 10

 

• ارزیابی و انتخاب تامین کننده…………………………………. 10

 

• تاریخچه مختصری از سیستم فازی……………………………… 17

 

• کاربرد منطق فازی در انتخاب تامین کننده……………………………. 19

 

• مسائل تصمیم گیری و انواع آن……………………………………….. 20

 

• روش تاپسیس………………………………………………………… 22

 

• روش ویکور…………………………………………………………. 22

 

• مرور مقالات انتخاب تامین کننده…………………………………. 23

 

2-8-1- مرور مقالات انتخاب تامین کننده تک هدفه…………………………… 23

 

2-8-2- مرور مقالات انتخاب تامین کننده چند هدفه…………………………. 24

 

2-8-3- مرور مقالات انتخاب تامین کننده در حالت فازی……………………… 26

 

فصل سوم-روش اجرای پژوهش…………………………………… 30

 

3-1- مقدمه…………………………………………………………………. 31

 

3-2- روش پژوهش………………………………………………………………………….. 31

 

3-3- جامعه پژوهش و ویژگی­های آن………………………….. 32

 

3-4- روش جمع­آوری دادها………………………………………….. 32

 

3-5- برخی مفاهیم مرتبط با مدل مورد بررسی…………………….. 32

 

3-5-1- مسائل برنامه ریزی چند هدفه…………………………………….. 33

 

3-5-2- منطق فازی……………………………………………………………………. 33

 

3-5-3- برنامه ریزی فازی……………………………………… 37

 

3-6- مفروضات مدل…………………………………………………………….. 38

 

3-7- مدل پیشنهادی………………………………………………….. 38

 

3-7-1- اندیس ها، پارامترها و متغیرها………………………..……… 41

 

3-7-3- محدودیت ها…………………………………………………. 44

 

3-7-3-1- محدودیت های تخفیف…………………………………. 45

 

3-7-3-2- محدودیت های تقاضا………………………………….. 45

 

3-7-3-3- محدودیت حداقل خرید قطعه از هر تامین کننده…………………………. 45

 

3-7-3-4- محدودیت ظرفیت تامین کنندگان………………………………….. 46

 

3-7-3-5- محدودیت موجودی……………………………………………. 46

 

 

3-8- برخی مفاهیم مرتبط با روش حل مساله……………………………. 47

 

3-8-1- روش L-P متریک برای حل مسائل برنامه ریزی چند هدفه……………………….. 47

 

3-8-2- روش منطق فازی……………………………………… 48

 

3-8-3- روش تاپسیس برای رتبه بندی آلترناتیوها با در نظر گرفتن چند شاخص……………… 51

 

3-8-4- روش ویکور برای رتبه بندی آلترناتیوها با در نظر گرفتن چند شاخص………………….. 52

 

3-8-5- روش تصمیم گیری سازشی بر اساس روش های تاپسیس و ویکور……………. 55

 

3-9- روش پیشنهادی برای حل مساله مورد بررسی………………… 58

 

3-10- روش تاپسیس برای حل مساله مورد بررسی………… 61

 

3-11- روش ویکور برای حل مساله مورد بررسی………………………. 63

 

3-12- مطالعه موردی………………………………… 64

 

3-13- جمع بندی…………………………………. 69

 

فصل چهارم- تجزیه و تحلیل نتایج……………………………. 70

 

4-1- اطلاعات مربوط به شرکت یونیلیور……………………………. 71

 

4-2- نتایج حاصل از انتخاب تامین کنندگان………………………………….. 90

 

فصل پنجم- نتیجه گیری و پیشنهادات آتی………………………….. 95

 

5-1- مقدمه…………………………………………………………………………. 96

 

5-2- نتیجه گیری……………………………………………………………………….. 97

 

5-3- محدودیت های تحقیق…………………………………………………. 97

 

5-4- پیشنهادهای کاربردی…………………………………… 98

 

5-5- پیشنهادات آتی……………………………………………………… 98

 

   منابع………………………………………………………………………………. 100

 

چکیده:

 

فرآیند ارزیابی و انتخاب تامین کننده نقش حساس و قابل توجهی در مدیریت زنجیره تامین می باشد. در مدیریت زنجیره تامین، به ایجاد روابط قوی و استراتژیک تا اینکه بهترین تامین کنندگان با استفاده از معیارهای انتخاب و روش مناسب باید انتخاب کنید. علاوه بر این تامین کنندگان مناسب کاهش هزینه های خرید، افزایش رضایت مندی مشتریان، افزایش محصول نهایی تقویت رقابت شرکتها می باشد. هدف این پژوهش ارایه یک الگوی چند هدفه زنجیره تامین در انتخاب تامین کنندگان با در نظر گیری ریسک و رویکرد فازی در محیط تخفیف در حال توسعه است. در مدل پیشنهادی تمام ضرایب تابع هدف و محدودیت ها بصورت اعداد فازی مثلثی در نظر گرفته شده است. مدل توسعه یافته را به کمک یک روش سازشی بر مبنای روش های تاپسیس و ویکور به طور همزمان، حل می نماییم و سپس مدل ارائه شده را با استفاده از روش های تاپسیس و ویکور به طور جداگانه حل نموده و سپس نتایج تمامی روش ها را با یکدیگر مقایسه می کنیم. در پایان نیز به منظور هر چه بییشتر روشن تر شدن مدل مورد نظر، یک مطالعه موردی را مورد بررسی قرار می دهیم. در جامعه آماری مورد مطالعه، پرسشنامه توسط خبرگان شرکت تکمیل گردید. به دلیل تعداد پایین کارکنان شرکت و افرادی که در شرکت صاحب نظر بوده اند، از نظرات تمامی افراد خبره بهره گرفته شد. نوع تحقیق نیز با توجه به اینکه یک روش جدید برای حل مدل مورد بررسی ارائه گردید، یک تحقیق علمی و توصیفی بوده و نیز از آن جایی که پژوهش حاضر به صورت میدانی نیز در یک مطالعه موردی واقعی به کار برده شده است، یک پژوهش کاربردی می باشد. نتایج حاصل نیز میزان تخصیص هر محصول به هر شرکت در هر دوره زمانی نسبت به یک از سطوح تخفیف را نشان می دهد.

 

واژهای کلیدی: انتخاب تامین کننده، مدیریت ریسک، چند هدفه، محیط فازی، تاپسیس، ویکور، روش سازشی نوین.

 

 

 

1-1- مقدمه

 

زنجیره تامین [1]یکی از علوم زیر بنایی در شکل گیری تولید و توزیع یک محصول یا خدمت است. مدیریت زنجیره تامین در یک سازمان اهداف زیادی را دنبال می کند که به عنوان نمونه می توان به کاهش حجم موجودی، سرعت در پاسخگویی به مشتری، افزایش میزان فروش، تامین بهینه و تسریع مواد اولیه، انتخاب تامین کنندگان برتر و در انتها کاهش هزینه ها اشاره کرد. بنابراین انجام پزوهش بر روی مدل های ریاضی به منظور انتخاب تامین کننده، ایجاد رقابت بین چندتامین کننده، در جهت بهبود کیفیت و کاهش هزینه، وجود محدودیت ظرفیت تولید تامین کننده، برآورده شدن تعهدات درحالت تامین کننده انحصاری و شرایط اقتصادی و اجتماعی جامعه، بسیار با اهمیت به نظر می رسد(آقایی، 1389). در این فصل علاوه بر ارائه کلیات و چارچوب کلی پژوهش، بیان مساله، اهداف تحقیق، جامعه آماری و همچنین سوالات تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد.

 

1-2- بیان مسئله

 

یکی از وظایف اساسی واحدهای خرید، انتخاب و جذب تامین کنندگان مناسب و توانا جهت تهیه و فراهم نمودن احتیاجات سازمان است. وجود تعداد زیادی از تامین کنندگان با قابلیت­های مختلف، تصمیم گیری در مورد تعداد تامین کنندگان، ترکیب آنها، نحوه برقراری ارتباط و دیگر موارد مرتبط انتخاب آنها را با مشکل روبرو می­سازد. اهمیت این موضوع تا بدان جااست که برخی از شرکت­ها سیاست­ها و قوانین مدونی را جهت ارزیابی و انتخاب، تدوین کرده­اند (غضنفری و فتح اله،1385).

 

و از آن جایی که امروزه در شرایط رقابتی موجود در بازار که فشار زیادی بر روی سازمان­ها جهت دستیابی به هزینه­های کمتر می­باشد، دستیابی به محصولی با قیمت پایین و کیفیت بالا بدون اتخاذ تصمیمات مناسب در فرآیند تامین و همچنین رضایت­مندی تامین­کنندگانغیر ممکن به نظر می­رسد(کپری و میندل[3]، 2007).

 

علاوه بر آن دبر[4]و همکارانش در سال 2001 بیان کردند که امروزه سازمان­ها بیشتر به تامین کنندگان وابسته شده­اند، بنابراین پیامد­های مستقیم وغیر­مستقیم تصمیم­گیری ضعیف، وخیم­تر جلوه می­کند. لذا تصمیمات مرتبط با استراتژی­ها و عملیات خرید، نقش تعیین کننده­ای در سود آوری ایفا می­کنند.

 

و نیز در پاسخ به افزایش رقابت، کوتاه شدن چرخه عمر محصولات و تغییر سریع سلایق مشتری، بیشتر شرکت هاتوسعه قابلیت­های بلند مدت تامین کنندگان را مورد توجه قرار داده­اند و این امر اهمیت ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان را روشن می­کند(گارجیا و سو[5]، 2004).

 

در چنین شرایطی بخش خرید می­تواند نقش کلیدی در کارایی و اثر بخشی سازمان ایفا نماید و تاثیر مستقیمی روی کاهش هزینه­ها، سودآوری و انعطاف پذیری یک شرکت داشته باشدانتخاب تامین کنندگان مناسب می تواند به شکل چشمگیری هزینه های خرید را کاهش داده، قابلیت رقابت پذیری سازمان را افزایش دهد (کاظمی و زاهدی، 1388).

 

بنابراین ارزیابی تامین کنندگان قدم اول در مدیریت تامین کنندگان است که مجموعه پیچیده­ای از تصمیم گیری چند معیاره است. بر پیچیدگی این موضوع زمانیکه ارتباطات بسیار مهمی بین معیارهای ارزیابی در نظر گرفته شود اضافه می شود(لین[6]، 2009). انتخاب درست تامین کننده تنها به بررسی لیست­های قیمت محدود نمی­شود بلکه باید معیارهای زیادی را مد نظر قرار دهیم معیارهایی مانند هزینه، تحویل به موقع، کیفیت کالا وخدمات، حسن سابقه همکاری و غیره. در این مسائل ممکن است معیارها با هم در تضاد باشند(ازکک و تیریاکی[7]، 2011).

 

بنابراین فرآیند انتخاب تامین کننده فرآیندی است که طی آن کمپانی­ها همه کاندیدهای تامین کننده موجود را با توجه به معیارهای ارزیابی، ارزیابی می کنند و بهترین تامین کننده را در نهایت انتخاب می­کنند. بنابراین پروسه انتخاب تامین کننده ممکن است پیچیده شود(وو[8] و همکاران، 2009).

 

در حقیقت انتخاب تامین کننده صحیح یک تصمیم حیاتی با دامنه گسترده­ای از استنتاجات در یک زنجیره تامین است. تامین کنندگان نقش مهمی را در دستیابی به اهداف مدیریت تامین ایفا می­کنند. تامین کنندگان رضایت مندی مشتری را در زنجیره ارزش افزایش می­دهند. لیکن شراکت استراتژیکبا تامین کنندگانی که بهتر عمل می کنند باید درون زنجیره تامین ادغام شود تا بهبود عملکرد را در بیشتر جهات به وجود آورد(کومار[9] و همکاران، 2004).

 

از آنجایی که انتخاب تامین کنندگان مناسب می تواند در صرفه جویی اقتصادی و به عبارت بهتر در کاهش هزینه و از طرف دیگر در افزایش سود بسیار موثر باشد، بنابراین برنامه ریزی و پیاده سازی یک مدل ریاضی با در نظر گرفتن شاخص های تاثیر گذار، می تواند در جهت بهبود عملکرد یک سازمان مثمر ثمر واقع گردد. در شرکت یونیلیور تاکنون مدل ریاضی با این میزان توسعه ریاضی مدل تاکنون پیاده نگردیده بود. به رغم اینکه این شرکت از دو تامین کننده اصلی خودف یعنی محصولات شرکت پلاستکار و نیز محصولات ضد عفونی کننده و سفید کننده دامستوس به مقدار زیادی محصول در یافت می نماید ولی تاکنون هیچ مدلی در ارتباط با ارزیابی تامین کنندگان و اینکه از کدامیک و از هر کدام به چه میزان احتیاجات شرکت را برآورده سازیم، مورد مطالعه و بررسی قرار نگرفته است. به همین دلیل بر آن شدیم تا با انجام مطالعه موردی در شرکت مربوطه، تامین کنندگان آن را مورد ارزیابی قرار دهیم.

 

پس از مدل سازی مسئله فوق، مدل با استفاده از روش حل مسائل چند هدفه و روش ارائه شده توسط ترابی در سال 2008 حل شده و مقادیر متغیرهای تصمیم مسئله که همان تامین کنندگان منتخب و نیز مقدار بهینه تخصیص به هر یک از آنها است را مشخص می نماید. در پژوهش حاضر به منظور هر چه بیشتر روشن تر شدن مدل ارائه شده و نیز روش حل مورد نظر، یک مطالعه موردی در شرکت یونیلیور مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری مورد نظر دو شرکت تامین کننده دامستوس و پلاست کار می باشند. از آنجایی که شرکت های مورد مطالعه از نظر دریافت دیتا های درخواستی همکاری لازم را داشته اند، بنابراین در این پژوهش می خواهیم به تخصیص محصولات دریافتی به هر یک از شرکت های مورد نظر به عنوان تامین کنندگان بپردازیم.

 

1-3- ضرورت خاص انجام تحقیق

 

 یكی از مباحث مهمی كه در دو دهه اخیر در ادبیات مدیریت مطرح شده است، مدیریت زنجیره تامین است. شرایطی كه باعث تعریف و ایجاد چنین نگرشی شده، افزایش روز افزون رقابت پذیری و تلاش سازمان‌ها برای بقاء می‌باشد، كه با افزایش ارتباطات و پیشرفت در تكنولوژی ارتباطات حاصل شده است. سازمان‌ها رمز بقاء را در ارضای نیازهای مشتریان می‌دانند. نیازها و علایق مشتری می‌تواند شامل كاهش قیمت، تحویل به موقع،‌ كیفیت مناسب و غیره باشد. مدیریت زنجیره تامین نگرشی است كه بر مبنای آن ارضای این نیازها نه فقط توسط واحدهای ارائه كننده خدمت به مشتری، بلكه توسط سایر تامین كنندگان نیز صورت می‌گیرد. از آنجایی كه تامین كنندگان قابل اعتماد، تولیدكنندگان را قادر می‌سازند كه هزینه موجودی كالا را كاهش و كیفیت كالا را بهبود بخشند، این مساله قابل درك است كه انتخاب مناسب تامین كنندگان و مدیریت موثر روابط با آنها، فاكتوری كلیدی در افزایش رقابت پذیری شركت‌ها است.در راستای پیاده‌سازی این فلسفه، انتخاب تامین كننده، در زنجیره تامین بعنوان یك مساله مهم مورد توجه قرار گرفته و تصمیم گیران را به این سمت سوق می‌دهد كه تكنیك‌ها و روش‌های معتبر برای انتخاب تامین كننده استفاده كنند. چرا كه انتخاب تأمین كننده مناسب، به طور قابل توجهی هزینه‌های خرید مواد اولیه و نیز زمان انتظار تا رسیدن محموله سفارش شده را كاهش می‌دهد؛ همچنین موجب بالا رفتن سطح رقابت پذیری مؤسسه می‌شود(غضنفری و فتح اله،1385).

 

1-4- جنبه نوآوری و جدید بودن تحقیق

 

 

2-5 خوشه‌بندی.. 25

 

2-5-1 مزایای روش خوشه‌بندی.. 26

 

2-5-2 الگوریتم K میانگین.. 27

 

2-4 بخش‌بندی.. 29

 

2-4-1 اهداف بخش‌بندی.. 30

 

2-4-2 مزایای بخش‌بندی مشتریان.. 31

 

2-4-3 معیارهای کلی بخش‌بندی.. 32

 

2-6 الگوریتم RFM… 34

 

2-6-1 مزایای الگوریتم RFM… 35

 

2-7 نگاشت‌های خود سازمانده. 35

 

2-7-1 کاربرد نگاشت‌های خود سازمانده. 36

 

2-7-2 توپولوژی نگاشت‌های خود سازمانده. 37

 

2-8 کاربرد بخش‌بندی در صنایع مختلف… 40

 

2-9 پیشینه تحقیق.. 42

 

فصل سوم: روش تحقیق.. 56

 

3-1 مقدمه. 56

 

3-2 روش تحقیق.. 56

 

3-3 جامعه آماری و روش نمونه‌گیری.. 57

 

3-4 شرح مدل.. 58

 

3-5 ارزیابی اعتبار مدل.. 64

 

فصل 4: تجزیه و تحلیل داده‌ها (پیاده‌سازی مدل در مرکز اپل ایران) 67

 

4-1 مقدمه. 67

 

4-2 درک و شناخت داده‌ها 67

 

4-3 آماده‌سازی داده‌ها 69

 

4-4 تعیین وزن پارامترهای تراکنشی (RFM) با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی.. 71

 

4-5 اطمینان از صحت و درستی وزن‌های محاسبه شده در تکنیک AHP با استفاده از آزمون نرخ سازگاری   74

 

4-6 پیاده‌سازی مدل‌ها در مرکز اپل ایران.. 76

 

4-6-1 بخش‌بندی دو مرحله‌ای مشتریان با استفاده از مدل اول.. 76

 

4-6-2 بخش‌بندی دو مرحله‌ای مشتریان با استفاده از مدل دوم. 83

 

4-6-3 بخش‌بندی دو مرحله‌ای مشتریان با استفاده از مدل سوم. 90

 

4-7 ارزیابی مدل‌ها 94

 

فصل 5: نتیجه‌گیری.. 97

 

5-1 مقدمه. 97

 

5-2 جمع‌بندی و نتیجه‌گیری.. 97

 

5-3 بازخورد از خبرگان درمورد نتایج و یافته های پژوهش…. 99

 

5-4 محدودیت‌های پژوهش…. 100

 

5-5 پیشنهادات برای پژوهش‌های آتی.. 100

 

منابع فارسی.. 101

 

منابع انگلیسی.. 102

 

پیوست‌ها 109

 

 

 

 

مقدمه

 

     تغییر در عادات خرید مصرف‌کنندگان و فن‌آوری‌های در حال ظهور تحول سنگینی را در سراسر صنعت خرده‌فروشی بوجود آورده است. مصرف‌کنندگان با روشی که امروزه زندگی می‌کنند، در حال به چالش کشیدن این صنعت هستند. به پشتیبانی فن‌آوری‌های در حال ظهور، مصرف‌کنندگان بیش از همیشه بر روی قیمت و راحتی، متمرکز شده‌اند. از این رو، خرده‌فروشان باید قادر به متمایز ساختن واضح خود از رقبایشان با خدمات عالی به مشتریان، که توسط فن‌آوری امکان‌پذیر است، باشند. توجه به این امر برای جلوگیری از کاهش مشتری مهم است، زیرا هزینه دستیابی به مشتریان جدید نسبت به حفظ آنها بسیار بالاتر است. کلید زنده ماندن در این صنعت رقابتی، درک و شناخت بهتر مشتریان می‌باشد. یکی از روش‌های مورد استفاده برای درک مشتریان و شناسایی گروه‌های همگن، بخش‌بندی مشتریان است. بخش­بندی مشتریان مسئله قابل توجه­ای در وضعیت تجاری رقابتی امروز است. مطالعات بسیاری کاربرد تکنولوژی داده‌کاوی را در بخش­بندی مشتریان بررسی کرده­اند و به تاثیراتش دست یافته­اند. روش داده‌کاوی، کمک فوق العاده‌ای به محققان برای استخراج دانش و اطلاعات پنهانی داده­ها می‌کند. تجزیه و تحلیل مشتری که لازمه بخش‌بندی است، فروشگاه‌ها را قادر می‌سازد که با رفتار مشتریان هماهنگ‌تر باشند. علاوه بر این بخش‌بندی می‌تواند با برجسته­کردن نیازهای برنامه­های بازاریابی و گروه‌های مشتریان خاص، وضوح بیشتری را در فرآیند برنامه‌ریزی ایجاد کند.

 

     در فصل اول این پژوهش، به ارائه کلیات تحقیق، بیان مسئله، ضرورت انجام آن و سوالات تحقیق پرداخته خواهد شد. متدولوژی و مدل‌های پیشنهادی نیز در غالب نمودار ارائه گردیده است.

 

     در فصل دوم سوابق پژوهشی و ادبیات نظری تحقیق مطرح شده است. مقالات منتشر شده در زمینه بخش‌بندی و ادبیات آن مورد بررسی قرار می‌گیرد همچنین الگوریتم های موجود جهت بخش‌بندی مشتریان و کاربرد آن در صنایع مختلف بیان شده است.

 

     در فصل سوم روش تحقیق مطرح شده است. شیوه جمع آوری داده‌ها، جامعه آماری و روش نمونه‌گیری بیان شده در پایان نیز مدل‌های جدید ارائه شده تشریح گردیده است.

 

     در فصل چهارم، نتایج عددی حاصل از پیاده‌سازی مدل در فروشگاه‌های زنجیره‌ای مرکز اپل ایران شرح داده شده و مراحل پیاده سازی مدل‌های پیشنهادی در این فروشگاه زنجیره‌ای تشریح گردیده است.

 

     در فصل پنجم مقایسه‌ی مدل‌ها و نتایج حاصل از پژوهش عنوان شده است. به سوالات مطرح شده پاسخ داده شده و بازخورد از خبرگان در مورد نتایج و یافته‌های پژوهش نیز مطرح می‌شود همچنین محدودیت‌های پژوهش بیان گردیده و در پایان پیشنهاداتی برای پژوهش‌های آتی ارائه شده است.

 

فصل اول: کلیات تحقیق

 

1-1 مقدمه

 

     در فصل اول این پژوهش، به ارائه کلیات تحقیق، بیان مسئله و ضرورت انجام آن و سوالات تحقیق پرداخته خواهد شد. متدولوژی و مدل‌های پیشنهادی نیز در غالب نمودار ارائه گردیده است.

 

1-2 ضرورت انجام تحقیق

 

     شرکت‌ها در هر کسب و کاری، با گروه‌های مختلفی از مشتریان در ارتباط هستند. از این رو با توجه به منابع محدود، آنها باید مشتریان را بر اساس ارزششان رتبه‌بندی کنند تا بخش مناسبی از منابع بازاریابی را به مشتریان با ارزش­­تر اختصاص دهند و سود بیشتری کسب نمایند.

 

     با وجود این رقابت بالا، شرکت‌ها باید سعی در جذب مشتریان جدید و حفظ مشتریان با ارزش‌تر، با فعالیت‌های ارزش افزوده باشند. مدیریت ارتباط با مشتری، ارتباط شرکت با مشتری را برای رسیدن به سود بیشتر بهبود می‌بخشد (طبائی و فتحیان[1]، 2011). شرکت‌ها بسیاری از اطلاعات ارزشمند در مورد مشتریان و تجارب خرید گذشته­شان را دارند. استفاده از این اطلاعات به آنها کمک می­کند تا به بررسی منافع ، رضایت و وفاداری مشتری بپردازند. از این رو با استفاده از تکنیک داده‌کاوی و بخش­بندی مشتریان به گروه‌های مختلف، شرکت‌ها می‌توانند استراتژی‌های بازاریابی سودآوری داشته باشند.

 

1-3 بیان مسئله

 

     موضوع ارزش مشتری یک مسئله مهم در مدیریت ارتباط با مشتری است و روش­های متعددی برای پیدا کردن آن وجود دارد. در این تحقیق به ارائه یک متدولوژی جامع شامل سه مدل دو مرحله‌ای برای بخش‌بندی مشتریان بر اساس ارزش آنها می‌پردازیم. در این متدولوژی از دو پایگاه داده، شامل پروفایل شخصی مشتریان[2] و داده‌های معاملاتی[3] و استفاده می‌نماییم که در شکل 1-1 نشان داده شده است.

 

 

 

 

 

 

 

تعاملات مشتریان

 

 

 

 

 

پروفایل مشتریان

 

 

 

 

 

مدل 3

 

 

 

 

 

رتبه‌بندی بخش‌ها

 

 

 

 

 

ارزیابی و مقایسه مدل‌ها

 

 

 

 

 

داده‌های جمعیت‌شناختی

 

 

 

 

 

WRFM

 

 

 

 

 

مدل 2

 

 

 

 

 

مدل 1

 

 

 

 

 

پروفایل بخش‌ها

 

 

 

شکل 1-1 متدولوژی تحقیق

 

     در مدل اول از این متدولوژی، ابتدا بخش‌بندی را بر اساس داده‌های جمعیت‌شناختی از پروفایل مشتریان با استفاده از شبکه عصبی خود سازمانده انجام می‌دهیم، سپس به بخش‌بندی دوباره هر کدام از بخش‌های نتیجه گرفته شده از مرحله اول بر اساس داده‌های معاملاتی (RFM وزن‌دار شده) بنا بر الگوریتم K میانگین می‌پردازیم در این روش K بهینه را در هر خوشه با روش دیویس بولدین به دست می‌آوریم و در نهایت بخش‌های بدست آمده را بر اساس ارزششان رتبه‌بندی می‌کنیم. که در شکل 1-2 نشان داده شده است.

 

 

 

 

 

تعاملات مشتریان

 

 

 

 

 

پروفایل مشتریان

 

 

 

 

 

داده‌های جمعیت‌شناختی

 

 

 

 

 

بخش‌بندی با الگوریتم SOM

 

 

 

 

 

بخش‌بندی هر خوشه با الگوریتم K میانگین

 

 

 

 

 

WRFM

 

 

 

 

 

تعیین مقدار بهینه K برای هر خوشه بنا بر شاخص Davies Bouldin

 

 

 

 

 

تعیین وزن نسبی RFM بنا به الگوریتم AHP

 

 

 

شکل 1-2  اولین مدل توسعه داده شده جهت بخش بندی مشتریان بر اساس ارزش آنها

 

     در مدل دوم از این متدولوژی، ابتدا مشتریان را بر اساس داده‌های معاملاتی (RFM وزن‌دار) با استفاده از الگوریتم K میانگین بخش‌بندی می‌نماییم، در این روش مقدار K بهینه از قبل توسط شاخص دیویس بولدین تعیین می‌شود. سپس هر بخش به دست آمده از مرحله اول را بر اساس داده‌های جمعیت‌شناختی با استفاده از شبکه عصبی خود سازمانده دوباره بخش‌بندی می‌نماییم و در نهایت بخش‌های بدست آمده را بر اساس ارزششان رتبه‌بندی می‌کنیم. که در شکل 1-3 نشان داده شده است.

 

 

 

 

 

تعاملات مشتریان

 

 

 

 

 

پروفایل مشتریان

 

 

 

 

 

داده‌های جمعیت‌شناختی

 

 

 

 

 

WRFM

 

 

 

 

 

بخش‌بندی با الگوریتم K میانگین

 

 

 

 

 

بخش‌بندی هر خوشه با الگوریتم SOM

 

 

 

 

 

تعیین مقدار بهینه K بنا بر شاخص Davies Bouldin

 

 

 

 

 

تعیین وزن نسبی RFM بنا به الگوریتم AHP

 

 

 

شکل 1‑3 دومین مدل توسعه داده شده جهت بخش بندی مشتریان بر اساس ارزش آنها

 

     در مدل سوم از این متدولوژی، ابتدا مشتریان را با استفاده از شبکه عصبی خود سازمانده، بر اساس متغیرهای جمعیت‌شناختی و متغیرهای تراکنشی (RFM وزن‌دار) بخش‌بندی نموده سپس از تعداد خوشه‌ی بدست آمده (k) و مراکز خوشه‌ها به عنوان ورودی روش K میانگین برای بخش‌بندی دوباره مشتریان بر اساس متغیرهای جمعیت‌شناختی و تراکنشی استفاده می‌نماییم و در نهایت بخش‌های بدست آمده را بر اساس ارزششان رتبه‌بندی می‌کنیم. که در شکل 1-4 نشان داده شده است.

 

 

 

 

 

تعاملات مشتریان

 

 

 

 

 

پروفایل مشتریان

 

 

داده‌های جمعیت‌شناختی

 

 

 

 

• محدودیتها………………………………………………………………………………………………………………….11

 

2-5 مدیریت استراتژیک پروژه……………………………………………………………………………………………………..12

 

2-6 مدل های مطرح در مدیریت استراتژیک پروژه………………………………………………………………………….12

 

2-6-1 مدل فیلیپس………………………………………………………………………………………………………………..12

 

2-6-2 مدل فریمن یا مدل ذی نفعان………………………………………………………………………………………..13

 

2-6-3 مدل رقابتی پورتر………………………………………………………………………………………………………..14 

 

2-6-4 مدل پورتفولیو…………………………………………………………………………………………………………….14

 

2-6-5 مدلSpace………………………………………………………………………………………………………………..15

 

2-6-6 مدل پایپ…………………………………………………………………………………………………………………..17

 

2-7 تدوین استراتژی‌ها در پروژه…………………………………………………………………………………………………..17

 

2-7-1 مراحل تدوین استراتژی‌ها در پروژه……………………………………………………………………………….18

 

2-7-1-1 مرحله ورودی…………………………………………………………………………………………………….18

 

2-7-1-2 مرحله مقایسه…………………………………………………………………………………………………….18

 

2-7-1-3 مرحله تصمیم گیری……………………………………………………………………………………………18

 

2-7-2 ماتریس نقاط قوت،نقاط ضعف،فرصت ها و تهدید ها……………………………………………………..18

 

2-8 کارت امتیازدهی متوازن………………………………………………………………..21

 

2-9 رابطه ی بین برنامه ریزی استراتژیک پروژه و کارت امتیازدهی متوازن…………………………………………21

 

2-10 رابطه ی بین کارت امتیازدهی متوازن وQFD………………………………………………………………………..22

 

2-10-1 گسترش عملکرد کیفیت……………………………………………………………………………………………..22

 

2-11 معیارهای انتخاب استراتژی در پروژه…………………………………………………………………………………….22

 

2-11-1 معیارهای مورد استفاده در محیطهای پروژه محور…………………………………………………………..23

 

2-12 استفاده از روش غربال‌‌سازی فازی………………………………………………………………………………………..25

 

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

 

3-1 مقدمه………………………………………………………………………………………..32

 

3-2 روش تحقیق………………………………………………………………………..32

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

 

4-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………37

 

4-2 یافته های تحقیق…………………………………………………………………………………..37

 

    4-2-1 مروری بر تاریخچه شرکت……………………………………………………….37

 

    4-2-2 تهیه ماتریسSWOT …………………………………………………………….38

 

    4-2-3 رتبه بندی استراتژی‌ها…………………………………………………………………….56

 

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

 

5-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………….59

 

5-2 نتیجه گیری……………………………………………………………………………………..59

 

منابع و مآخذ………………………………………………………………………………………61

 

فهرست منابع فارسی……………………………………………………………….62

 

فهرست منابع انگلیسی……………………………………………………………………….63

 

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………….64

 

چکیده

 

امروزه مهمترین دغدغه‌ی اکثر شرکت‌ها در اجرای پروژه‌ها، تدوین و پیاده‌سازی استراتژی‌هایی است که موفقیت و دوام آنها را در شرایط متحول محیطی تضمین نماید‌. ‌‌‌‌‌‌‌در این تحقیق معیارهای مارسدن و اسکیدمور به عنوان ملاک انتخاب استراتژی‌ها در پروژه در‌نظر گرفته شده است.‌‌‌

 

 

این تحقیق به ارائه چهارچوبی جامع برای انتخاب بهترین استراتژی در یک پروژه پرداخته است.‌ در ابتدا یک گروه خبره شامل مدیران و مهندسان پروژه با استفاده از تجزیه و تحلیل SWOT به یافتن و استخراج نقاط قوت و ضعف و فرصت‌ها و تهدیدها در راستای انجام پروژه‌ها می‌پردازند.‌ در مرحله‌ی بعد یک نظرسنجی در مورد معیارها و همچنین میزان امکان اقناع معیارها توسط استراتژی‌های استخراج شده با استفاده از مقیاس‌های زبانی صورت می‌گیرد.‌ این استراتژی‌ها به وسیله‌ی BSC به چهار منظر مالی، مشتری، فرآیندهای داخلی و رشد و یادگیری تفکیک می‌شوند. استراتژی‌ها در خانه‌ی کیفیت نقش «چه چیز‌ها/گزینه‌ها» و معیارها جهت غربال سازی نقش « چگونه‌ها/معیارها» را ایفا می‌کنند. در مرحله‌ی آخر با استفاده از روش غربال‌سازی فازی به انتخاب بهترین استراتژی پرداخته می‌شود.

 

واژگان کلیدی :

 

تجزیه و تحلیل SWOT، غربال‌‌سازی فازی، BSC 

 

1-1 مقدمه

 

مدیریت استراتژیک پروژه یعنی هماهنگی مجموعه‌ای از اقدامات و فرآیندها برای رسیدن به اهداف معین پروژه که به دو نوع مدیریت اجرایی و مدیریت پروژه تقسیم می‌گردد. مدیریت با توجه به سرشت سلسله‌مراتبی‌اش به دو بخش کلی استراتژیک جزئی و عملیاتی تقسیم می‌گردد. لذا مدیریت استراتژیک بیشتر متوجه جنبه‌های کلان‌تر، بلندمدت و اساسی‌تر اهداف و وظایف مدیریتی یعنی برنامه‌ریزی، سازماندهی، کنترل و نهایتا هماهنگی است که جهت هموارسازی حركت در این راستا، مدل‌ها و نیز ابزارهایی وجود دارند. مدیریت استراتژیک پروژه در حقیقت فرآیندی است که طی آن توجیه یا عدم توجیه پروژه در بستر زمان مشخص می‌شود و بر اساس ویژگی‌های پروژه و شرایط محیطی آن، خط مشی‌ها و جهت‌گیری‌های کلان و یکپارچه‌ی پروژه‌ی تعیین شده، مسیر دستیابی به اهداف پروژه ترسیم می‌شود و تصمیمات چندبعدی اتخاذ می‌گردد.

 

در این فصل سعی شده است به ارائه‌ی بیان مساله‌ی اساسی، اهمیت و ضرورت انجام تحقیق، جنبه‌ی جدید بودن، سوالات تحقیق مورد نظر و اهداف آن پرداخته شود.

 

1-2 بیان مسأله اساسی

 

مدیریت استراتژیک پروژه شامل برنامه‌ریزی‌ها، مطالعات و تصمیمات راهبردی در ارتباط با پروژه می‌باشد که خطوط اصلی تکامل پروژه را ترسیم می‌کند.‌ اما به طور کلی در محیط‌های پروژه‌ای، تصمیم‌گیری‌های دراز مدت صورت نمی‌گیرد.‌ در بسیاری از طرح‌ها و پروژه‌ها به دلیل عدم انجام مطالعات و ارزیابی‌های دقیق و عدم انجام پیش‌بینی‌های صحیح، پروژه‌ها به صورت نیمه‌تمام رها گردیده‌اند. رها نمودن طرح‌ها و پروژه‌های بلندمدت به صورت نیمه‌تمام و یا عدم دستیابی به بازده‌ی مورد انتظار در رابطه با پروژه‌های به بهره‌برداری رسیده، می‌تواند حاكی از تصمیم‌گیری‌های نادرست مدیران و اخذ استراتژی نامناسب باشد.‌ مهمترین دغدغه‌ی اکثر سازمان‌ها در پروژه‌ها، تدوین و پیاده‌سازی استراتژی‌هایی است که موفقیت و دوام آنها را در شرایط متحول محیطی تضمین نماید. همه‌ی سازمان‌ها دائما در حال تغییر و دگرگونی هستند . سازمانی که در آن پروژه‌ها به صورت استراتژیک مدیریت می‌شود، سازمانی است که هم وضعیتی را که می‌خواهد به آن برسد مشخص کند و هم تغییرات را در پروژه از طریق یک برنامه‌ی عملیاتی برای دستیابی به آینده، مدیریت کند.

 

مطالعه‌ی تصمیمات استراتژیک که خط مشی‌های اصولی حرکت و تکامل پروژه را مشخص می‌کند، بسیار مهم می‌باشد. این تصمیم‌ها می‌توانند موفقیت یا شکست پروژه را از همان ابتدا رقم بزنند.

 

1-3 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

 

سرعت پرشتاب تغییرات در دنیای کنونی به این معناست که روش‌های متداول مدیریت نمی‌توانند مناسب تغییرات باشند. در شرایطی که با تغییرات جزئی مواجه بودیم، می‌توانستیم از عامل تجربه و تصمیم‌گیری‌های آنی بسیار بهره ببریم. اما اکنون تبعات تصمیمات کسب و کاری بسیار مهم هستند.

 

وجود فرصت‌ها و تهدیدهای متعدد با ریسک‌های متفاوت که نقاط قوت یا نقاط ضعف پروژه‌ها را هدف قرار می‌دهند، نشان‌دهنده‌ی اهمیت تصمیماتی هستند که آثار و تبعاتشان چندین سال دیگر مشخص می‌شود.‌ محیط اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و تغییرات آنها نیز برپروژه اثر گذاراست. پس می‌توان گفت تصمیمات جنبه‌ی راهبردی یافته‌اند و نتایج آنها بسیار عمده و غیرقابل برگشت محسوب می‌شوند. در نتیجه نمی‌توان از تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر قضاوت‌های شهودی و تجربه‌ی مبتنی بر فلسفه‌های مدیریت سنتی در اخذ بهترین استراتژی در یک پروژه استفاده کرد. بنابراین ارائه‌ی راهکارهایی که بتواند پروژه‌ها را در سازمان‌ها، در اخذ تصمیمات بلندمدت یاری کند، حائز اهمیت می‌باشد.

 

1-4 جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق

 

فرآیند تحقیقی جدیدی که در اخذ بهترین استراتژی در پروژه استفاده می گردد عبارت است از ترکیب ماتریسSWOT، کارت امتیازدهی متوازن BSC و غربال‌سازی فازی در محیط غیر قطعی که روش اساسی مهمی را برای شناخت استراتژی برتر در پروژه که در طراحی روندهای آتی درتفکر استراتژیک لازم است، فراهم می کند.

 

1-5 اهداف مشخص تحقیق

 

– مشخص نمودن نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها در راستای پروژه‌های سازمان

 

–  استفاده از معیارهایی جهت غربال‌‌سازی استراتژی بهینه در پروژه نظیر قطعیت، سرعت و…

 

– انتخاب بهترین استراتژی حاصل از ماتریس SWOT در یک پروژه بر مبنای تلفیق نظر خبرگان

 

1-6 سؤالات تحقیق

 

–  چگونه می‌توان به ارائه‌ی یک مدل استراتژیک در محیط‌های پروژه‌ای در حالت عدم قطعیت پرداخت؟

 

–  نحوه‌ی تعیین و انتخاب استراتژی کارآمدتردر یک پروژه به چه صورت است؟

 

–  چگونه می‌توان از تلفیق نظر خبرگان، بهترین و کارآمد‌ترین استراتژی را در یک پروژه انتخاب نمود؟

 

–  چگونه از روش غربال‌‌سازی فازی می توان جهت انتخاب استراتژی برتر استفاده نمود؟

 

–  در صورت داشتن حداقل اطلاعات در مورد یک استراتژی در پروژه، چگونه می‌توان به انتخاب بهترین آن پرداخت؟

 

1-7 تعریف واژه‏ها و اصطلاحات فنی و تخصصی

 

 

• SWOT

 

 این ماتریس برای فرموله کردن استراتژی‌های اولیه‌ی سازمان استفاده می‌گردد که این مبتنی بر تحلیل پروژه‌های سازمان و محیط اطراف آن بر اساس قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدات آن است. با استفاده ازاین ماتریس می‌توان چهار نوع استراتژی را ارائه نمود:

 

 

• استراتژی‌های SO

 

• استراتژی‌های WO

 

• استراتژی‌های ST

 

• استراتژی‌های WT

 

 

 

1-9- تعاریف و اصطلاحات پایه. 26

 

1-9-1- کشاورزی.. 26

 

1-9-2- زمین.. 27

 

1-9-3- سطح زیرکشت… 27

 

1-9-4- خودکفایی.. 27

 

1-9-5- درآمد. 28

 

1-9-6- سودآوری.. 28

 

1-9-7- امنیت غذایی.. 29

 

1-9-8- تورم. 29

 

1-9-9- بیکاری.. 29

 

1-9-10- مکانیزاسیون.. 29

 

1-9-11- شالی.. 30

 

1-10- خلاصه. 30

 

فصل 2  : پیشینه نظری پژوهش.. 31

 

2-1- مقدمه. 32

 

2-2- برنج.. 32

 

2-2-1- تاریخچه جهانی  برنج.. 33

 

2-2-2- سابقه کشت برنج در ایران.. 33

 

2-2-3- میزان کشت برنج در ایران.. 34

 

2-2-4- نمونه‌هایی از مصارف برنج.. 34

 

2-2-5- تقسیم بندی واریته‌های برنج.. 35

 

2-3- تولید و تبدیل برنج.. 37

 

2-3-1- مرحله آماده سازی زمین اصلی.. 38

 

2-3-2) مرحله کاشت خزانه. 39

 

2-3-3- مرحله کشت زمین اصلی.. 41

 

2-3-4- مراحل داشت برنج.. 42

 

2-3-5- مرحله برداشت برنج.. 45

 

2-3-6- مرحله پس از برداشت… 47

 

2-4- بررسی پژوهش‌های انجام شده پیرامون موضوع : 48

 

2-5- خلاصه. 76

 

فصل 3 : متدلوژی تحقیق.. 78

 

3-1- مقدمه. 79

 

3-2- نوع تحقیق.. 80

 

3-3- جامعه‌ی آماری تحقیق.. 81

 

3-3-1- جامعه‌ی آماری.. 81

 

3-3-2- حجم نمونه و شیوه نمونه‌گیری.. 81

 

3-4- قلمرو آماری تحقیق.. 81

 

3-4-1- قلمرو مکانی نمونه‌گیری.. 81

 

3-4-2- قلمرو زمانی نمونه‌گیری.. 82

 

3-5- روش گرداوری آوری اطلاعات.. 83

 

 

3-5-1- مصاحبه حضوری.. 83

 

3-5-2- پرسشنامه. 83

 

3-6- متغیرهای تحقیق.. 84

 

3-6-1- متغیرهای مستقل.. 84

 

3-6-2- متغیرهای وابسته. 85

 

3-7- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 85

 

3-7-1- محاسبه‌ی درآمدها و هزینه‌ها 86

 

3-7-2- ارزش فعلی.. 86

 

91

 

3-7-4- شاخص‌ها و راه‌های اندازه‌گیری سودآوری (بهره‌وری) 92

 

3-8- خلاصه. 94

 

فصل 4 : پیاده‌سازی متدلوژی تحقیق.. 96

 

4-1- مقدمه. 97

 

4-2- محاسبه‌ی هزینه‌ی تولید برنج  به ازای یک هکتار (در سال 82 ) 98

 

4-2-1- مرحله آماده نمودن زمین قبل از کاشت… 98

 

4-2-2- کاشت… 100

 

4-2-3- داشت… 105

 

4-2-4- برداشت و پس از برداشت… 108

 

4-2-5- تبدیل شلتوک به برنج.. 113

 

4-3- هزینه‌های تولید کشاورزی برنج در استان مازندران.. 114

 

4-3-1- سطح زیركشت… 116

 

4-3-2- هزینه‌ی کل تولید کشاورزی برنج در استان مازندران.. 118

 

4-4- درآمد حاصل از کشاورزی برنج در استان مازندران.. 121

 

4-4-1- میزان تولید. 121

 

4-4-2- کل درآمد حاصل از کشاورزی برنج در استان مازندران در سال مبناء (سال زراعی 82) 124

 

4-4-3- درآمد حاصل از کشاورزی برنج در استان مازندران (از سال 82 الی 91) 127

 

4-5- تجزیه و تحلیل اقتصادی.. 130

 

4-5-1- ارزش فعلی(سال مبناء 1382) درآمد حاصل از کشاورزی برنج در استان مازندران از سال 1382 الی 1391  130

 

4-5-2- ارزش فعلی (سال مبناء 1382) هزینه‌ی کشاورزی برنج در استان مازندران از سال 1382 الی 1391. 131

 

4-5-3- نسبت درآمد به هزینه (B/C) 132

 

4-5-4- میزان سود حاصل از کشاورزی برنج (با کسر هزینه از درآمد) 134

 

4-5-5- ارزش فعلی سود حاصل از کشاورزی.. 136

 

4-6- بررسی و تعیین سهم هر یک از بخش‌های تولید در هزینه‌ی کل تولید برنج.. 138

 

4-7- راهکارهایی جهت رسیدن به سودآوری و بهره‌‌وری بالاتر در کشاورزی برنج.. 139

 

4-7-1- استفاده از تراکتور به جای تیلر در آماده سازی زمین کشاورزی قبل از کاشت… 141

 

4-7-2- استفاده از ماشین‌ نشاء به جای نشاء به روش سنتی( ایجاد خزانه و نشاء توسط کارگران ) 143

 

 

1-9-2  قلمرو زمانی تحقیق.. 5

 

1-9-3  قلمرو موضوعی تحقیق.. 5

 

1-10 جنبه های كاربردی تحقیق.. 5

 

1-11 نوآوری تحقیق.. 5

 

1-12 واژه های کلیدی و تعریف عملیاتی واژه ها: 5

 

1-13 جمع بندی: 6

 

فصل دوم:ادبیات و پیشینه تحقیق

 

2-1 مقدمه. 8

 

2-2  نظریهی اختیارات مالی.. 8

 

2-2-1  تعاریف: (1973،(Black& Scholes. 10

 

2-3  تحلیل اختیارات حقیقی.. 10

 

2-3-1 اختیارات حقیقی در مقابل اختیارات مالی.. 13

 

2-4  انواع اختیارات: 14

 

2-4-1 اختیارات ساده. 14

 

2-4-2 اختیارات مركب… 16

 

2-5  روش های ارزش گذاری اختیارات حقیقی.. 16

 

2-5-1 مرسوم ترین مدل های ارزش گذاری اختیارات حقیقی.. 17

 

2-5-1-1 معادله Black–Scholes. 17

 

2-5-1-1-1  ارزش‏گذاری خنثی نسبت به ریسك و بلك- شولز. 20

 

2-5-1-2  مزایا و محدودیت‌های بلك- شولز. 20

 

2-5-1-3  معادله Black – Scholes اصلاح شده. 20

 

2-5-2  روش دوجمله‏ای.. 22

 

2-5-2-1 مزایا و محدودیت‌های مدل دوجمله ای.. 23

 

2-5-2-2 همگرایی بین مدل Black-Scholes و روش دوجمله‏ای.. 23

 

2-5-3  شبیه سازی  مونت كارلو. 25

 

2-6   متغییرهای ورودی و نحوه ی تخمین آن ها در ارزش گذاری اختیارات… 26

 

2-6-1  ارزش دارایی مورد بررسی(S0): 26

 

2-6-2  تغییر پذیری در ارزش دارایی.. 27

 

2-6-2-1 تغییر پذیری چیست؟. 27

 

2-6-2-1-1 روش های تخمین تغییرپذیری: 27

 

2-6-3  قیمت اعمال اختیار. 27

 

2-6-4  عمر اختیار. 28

 

2-6-5  تعداد بازه های زمانی.. 28

 

2-7  اختیارات و عدم قطعیت… 28

 

2-8   مقایسه اختیارات حقیقی با  درخت تصمیم.. 31

 

2-9  تحلیل اختیارات حقیقی در چه زمانی ارزشمندتر است؟. 31

 

2-11 سرمایه‏گذاری.. 32

 

2-12  پیچیدگی.. 33

 

2-13 الگوهای اجرای پروژه‌های IT.. 33

 

2-14 روش‌های سنتی ارزیابی سرمایه‏گذاری.. 35

 

 

2-15 تحلیل ریسك سرمایه‏گذاری‏های فناوری اطلاعات… 36

 

2-16 ویژگیهای خاص سرمایه‏گذاریهای فناوری اطلاعات… 37

 

2-17  نواقص روشهای سنتی برای ارزیابی ریسك سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات… 38

 

2-18  فاکتورهای تعیین کننده ارزش اختیارات حقیقی در سرمایه گذاری IT.. 39

 

2-19 الگوی اختیارات آشیانه ای: 39

 

2-20 روش Real Options و تصمیمات سرمایه‏گذاری IT: 39

 

2-21  نقدها و دفاع ها ROT.. 40

 

2-22 پیشینه تحقیق: 41

 

2-23 گزینه های بکارگرفته شده برای هریک از ریسکهای سرمایه‏گذاری IT در تحقیقات گذشته. 46

 

2-24 جمع بندی : 49

 

فصل سوم:روش تحقیق

 

3-1  مقدمه. 51

 

3-2 روش تحقیق.. 51

 

3-3  هدف تحقیق.. 53

 

3-3-1 اهداف كلی.. 53

 

3-3-2 اهداف جزئی.. 53

 

3-3-3  فرضیات تحقیق: 53

 

3-5  جامعه و نمونه آماری تحقیق.. 53

 

3-6  روش گردآوری داده های تحقیق.. 54

 

3-7  ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش: 54

 

3-7-1 فرم راهنما: 54

 

3-7-2 پرسشنامه: 56

 

3-7-2-1مراحل طراحی پرسشنامه. 57

 

3-8  مطالعات کتابخانه ای: 58

 

3-9 جمع بندی: 58

 

فصل چهارم:تجزیه و تحلیل اطلاعات

 

4-2روش تجزیه و تحلیل اطلاعات… 61

 

4-2-1 نتایج یافته های توصیفی: 61

 

4-2-2  تحلیل رگرسیون: 63

 

4-2-3  نتایج یافته های حاصل از سوال باز پرسشنامه: 65

 

4-3  تكنیك مرحله ای مبتنی بر Real Options برای سرمایه‏گذاری پروژه ERP: 68

 

4-3-1  ارزش یابی پروژه ERP با استفاده از مدل تحقیق: 68

 

4-4 ارزش گذاری اختیارات در نظر گرفته شده در پروژه با استفاده از روش درخت دوجمله ای.. 69

 

4-4-1 تعریف پارامترهای ورودی.. 69

 

4-4-2  محاسبه منافع و هزینه‌های سرمایه‏گذاری.. 69

 

4-4-3  ارزشیابی سرمایه گذاری با روش NPV… 70

 

4-5  محاسبه پارامترهای ساخت درخت دوجمله ای.. 71

 

4-5-1 ساخت درخت دوجمله ای و محاسبه ارزش انتظاری در هر گره از درخت… 71

 

4-5-2  ارزش گذاری اختیار گسترش: 71

 

4-5-3  ارزش گذاری اختیارات… 73

 

4-5-3-1 محاسبه ارزش گره با روش پسرو: 73

 

4-5-4  تحلیل نتایج ارزش گذاری اختیار گسترش…. 74

 

4-6  ارزش گذاری اختیار كوچك سازی.. 74

 

4-6-1 تحلیل نتایج ارزش گذاری اختیار كوچك سازی.. 77

 

4-7  ارزش گذاری اختیار انتخاب… 77

 

4-7-1 تحلیل نتایج ارزش گذاری اختیار انتخاب… 78

 

4-8  مقایسه نتایج تحلیل جریان های نقدینگی تنزیل یافته و روش اختیارات حقیقی.. 79

 

فصل پنجم:  نتیجه گیری و پیشنهادات

 

5-1 مقدمه. 82

 

5-2  جمع بندی: 82

 

5-3  پاسخ به سوالات تحقیق: 83

 

5-4 یافته های تحقیق: 84

 

5-5  محدودیت‏ و كمبودهای تحقیقات پیشین.. 84

 

5-6  نوآوری‏ها و مزیت‏های اصلی پژوهش…. 85

 

5-7  محدودیت‏های انجام تحقیق.. 85

 

5-8 پیشنهادات جهت تحقیقات آتی.. 86

 

5-8 پیشنهادات برای  شرکت طرفه نگار: 86

 

منابع و ماخذ:

 

منابع و ماخذ ……….. 89

 

پیوست ها…………….. 95

 

– مقدمه:

 

حرکت رو به رشد و سریعی که جوامع امروزی جهت کسب اطلاعات هر چه بیشتر از خود نشان می دهد موجب افزایش روز افزون اجرای عملیات پروژه های مختلف در زمینه های فناوری اطلاعات در سطوح سازمانی و ملی شده است. سرمایه گذاری فناوری اطلاعات مزیت های بالقوه متعددی برای سازمان ها فراهم می سازد، با این وجود، متاسفانه دستاوردهای تولید حاصل از سرمایه گذاری های فناوری اطلاعات ممكن است به دلیل ریسك بالای مربوط به پروژه های فناوری اطلاعات خنثی یا حتی منفی باشند(1994،Arthur). به طور سنتی مدیران فناوری(IT) اطلاعات از روش های كلاسیك تحلیل سرمایه‏گذاری مانند ارزش فعلی خالص[1] برای انتخاب پروژه ها استفاده می كنند. چارچوب های كلاسیك تصمیم گیری برای انتخاب پروژه های فناوری اطلاعات (IT) از مقادیر مشخص و ایستا برای تخمین هزینه‏ها و منافع پروژه استفاده می كنند و در نتیجه تأثیر عدم‏قطعیت به طور كلی نادیده انگاشته می شود. با توجه به نوآوریهای روزافزون در حوزه فناوری اطلاعات اهمیت دخیل كردن عدم‏قطعیت در تصمیم گیری های سرمایه گذاریهای این فناوری آشكار می گردد. هدف این پژوهش معرفی تحلیل RO[2] به عنوان تكنیكی برتر برای تصمیم گیری در سرمایه‏گذاری پروژه های فناوری اطلاعات است. این روش تكنیكی نوین برای ارزش یابی سرمایه گذاری است كه از یك طرف محدویت های موجود در روشهای قبلی را ندارد و از طرف دیگر دارای انعطاف بالایی است كه امكان استفاده از انتخاب هایی را پیش روی مدیریت سرمایه‏گذاری قرار می‏دهد. بنابراین این تحقیق درباره کاربرد تئوری اختیارات حقیقی در ارزیابی فرصت های سرمایه گذاری فناوری اطلاعات می باشد و همچنین نظریه اختیارات حقیقی را به عنوان رویکردی به روز و قابل کاربرد در تحلیل های اقتصادی معرفی می نماید.

 

1-2- بیان مسئله

 

رشد سریع سرمایه گذاری فناوری اطلاعات (IT) فشارهایی را بر بخش مدیریتی اعمال نموده است تا ریسك ها و بازدهی های موجود در سرمایه گذاری های خود را در تصمیمات خود مدنظر قرار دهند (2002،Kim &Yong). برای كاهش ریسك، باید به تصمیم گیرندگان اجازه داده شود تا هر زمان كه اطلاعات جدیدی در حوزه قیمت ها، هزینه ها و سایر شرایط بازار موجود می باشد بتوانند تصمیمات مربوط به سرمایه گذاری تغییر دهند. این موضوع مفهوم اصلی انعطاف پذیری در زمینه وجوه سرمایه گذاری شده است، و به موسسات اجازه می دهد تا در سرمایه گذاری IT از ارزش گذاری اختیارات حقیقی استفاده نمایند. به دلیل ماهیت بسیار نامطمئن سرمایه گذاری فناوری اطلاعات، ارزیابی اختیارات حقیقی توسط محققان سیستم های اطلاعاتی(IS) پیشنهاد شده است كه به عنوان روشی برای درك و تسهیل تصمیمات سرمایه گذاری محسوب می شود (1986،Kumar).

 

اگر چه نظریه اختیارات حقیقی یك روش امید بخش برای ارزیابی سرمایه گذاری IT می باشد، اما نداشتن دانش در مورد انتخابهای واقعی مانع این می شود تا مدیران از این روش برجسته برای ارزیابی سرمایه گذاری های خود استفاده نمایند (1997،Busby).

 

این پژوهش درباره کاربرد تئوری اختیارات حقیقی در ارزیابی فرصت های سرمایه گذاری فناوری اطلاعات می باشد و همچنین نظریه اختیارات حقیقی را به عنوان رویکردی به روز و قابل کاربرد در تحلیل های اقتصادی معرفی می نماید. این روش تکنیکی نوین برای ارزش یابی سرمایه گذاری است که به دلیل انعطاف پذیری بالا امکان استفاده از انتخاب هایی را پیش روی مدیریت سرمایه گذاری قرار می دهد، حتی زمانی كه ارزش اقتصادی مورد انتظار كمتر از صفر است، سازمان ها مشتاقانه تصمیم به سرمایه گذاری در یك فناوری خاص می گیرند.

 

-3-1 ضرورت تحقیق

 

با توجه به شرایط کشور ما و در حال گذار بودن از حالت نیمه توسعه یافته به توسعه یافتگی، شرایط تحریم های  بین المللی که اوضاع طرح های کلان را بیش از پیش پیچیده و دشوار می سازد انجام این نوع تحلیل که رویکرد نوینی در سطح بین المللی برای تحلیل اقتصادی با در نظر گرفتن عوامل ریسک زا می باشد و آشنایی عمیق با آن برای کارشناسان بخش تحلیل اقتصادی، امری ضروری است. این نظریه در حالی موضوع قرار گرفته است كه در حال حاضر در ایران به جزء چند تحقیق دانشگاهی وكارگاه آموزشی پراكنده، تلاش منسجم و سازماندهی شده ی دانشگاهی در جهت بكارگیری این نظریه ندارد. در این تحقیق، سعی شده تا حد امكان و بضاعت علمی وزمان، روحیه ایجاد نوآوری در حوزه مورد تحقیق، حفظ گردد از آنجا كه نظریه اختیارات در حال ایجاد تحولی در دنیای ارزیابی اقتصادی طرح هاست كاربردی كردن آن در ارزیابی طرح های حوزه فناوری اطلاعات بسیار ضروری به نظر می رسد.

 

این  پایان نامه تلاشی است در جهت این نیاز عمیق و ضمن معرفی این رویکرد و بیان برخی کاستی ها و موارد ابهام در آن و تلاش در جهت زدودن این ابهامات، سعی می کند مواردی عملی از کاربرد این رویکرد را نیز مورد توجه قرار دهد.

 

 -4-1هدف تحقیق

 

1-4-1- اهداف كلی

 

تدوین چارچوبی جهت ارزیابی پروژه های حوزه فناوری اطلاعات بر اساس رویکرد [3]ROT می باشد که پروژه های پیاده سازی سیستمهای ERP به عنوان مورد مطالعه انتخاب شده است.

 

1-4-2- اهداف جزئی

 

 

1. شناسایی ریسك های پروژه های فناوری اطلاعات.

 

1. شناسایی انعطاف‏پذیری ها و اختیارات حقیقی برای کاهش ریسک‌های شناسایی شده بطوریکه برای سرمایه‏گذاری ایجاد ارزش نماید.

 

1. بررسی فراگیری نظریه اختیارات حقیقی وبیان آن به شیوه علمی.

 

1. سازماندهی و طبقه بندی مطالعات انجام گرفته در حوزه كاربرد اختیارات حقیقی در پروژه های فناوری اطلاعات .

 

-5-1 سوالات تحقیق

 

 

1. نظریه اختیارات حقیقی كه با توجه به پیچیدگی و عدم قطعیت حاكم بر سازمان ها و نیز انعطاف پذیری مدیریتی لازم طراحی شده اند آیا در تحلیل طرح هادر حوزه فناوری اطلاعات كارا می باشند؟

 

1. چگونه بر اساس نظریه اختیارات حقیقی می توان  سرمایه گذاریهای حوزه فناوری اطلاعات را طراحی و مدیریت نمود بگونه ای که همسو با استراتژی سازمان باشد؟

 

1–6– متغیرهای تحقیق:

 

1-6-1- متغیر مستقل:

 

متغییر مستقل فاكتورهای ریسك می باشند كه مقدار هر شاخص ریسك مقدار عددی بین 0 و10 می باشد(عدد صفر به معنی عدم وجود ریسك و عدد 10 به معنی ریسك به شدت بالا).

 

1-6-2- متغیر وابسته:

 

متغییر وابسته در این تحقیق  گزینه ها (option ها) می باشند. اگر گزینه در یك پروژه وجود داشته باشد مقدار آن برابر 1 است و در غیر این صورت صفر می باشد.

 

1-7- فرضیات تحقیق:

 

این تحقیق دارای یك فرضیه می باشد:

 

بین تمامی جفت ریسك- گزینه موجود در پروژه رابطه وجود دارد.

 

-18- روش گرد آوری داده های تحقیق

 

برای گردآوری اطلاعات تحقیق حاضر از مطالعات کتابخانه ای-میدانی استفاده می شود. بخش اول، مطالعات کتابخانه ای است که شامل منابع و مراجع مرتبط، تعریف و شناسایی مفاهیم و شاخص ها و بررسی چگونگی تاثیر بین آنها با استفاده از نظریه های صاحب نظران، مقالات معتبر علمی، سایت ها و پایان نامه ها می باشد و بخش دوم میدانی است که اطلاعات مورد نیاز تحقیق با بررسی وضعیت سازمان، مصاحبه با خبرگان و کارشناسان فناوری اطلاعات جمع آوری می گردد.

 

-9-1 قلمرو تحقیق

 

1-9-1-  قلمرو مكانی تحقیق