چگونگي انتخاب نمونه ها:

روش نمونه گيري به صورت خوشه اي مي باشد.

همان گونه كه در چارت نشان داده شده است از بين كليه معلمين مدارس شهر بجنورد ابتدا مدارس راهنمايي منطقه فردوسي را انتخاب نموده سپس از بين مدارس اين منطقه معلمين مدارس راهنمايي حضرت مريم و بنت الهدي صدر را به صورت تصادفي انتخاب كرده كه جمعا 30 نفر مي باشد و 30 نفر زنان غير شاغل را از زنان خانه داري كه فرزندانشان در همان مدارس مشغول به تحصيل بودند براي نمونه برگزيديم كه نمونه مورد نظر جمعا 60 نفر مي باشد.

ابزار اندازه گيري:

روشي كه براي پي بردن به ميزان افسردگي زنان شاغل و غير شاغل شهر بجنورد بكار برده شده استفاده از پرسشنامه افسردگي بك (BDI) بوده است.

فهرست افسردگي بك وسيله قابل اعتمادي براي سنجش حالات روحي است كه وجود افسردگي را بررسي كرده و شدت آن را با دقت اندازه گيري مي كند. آزمون افسردگي بك آزموني مداد كاغذي و شامل 21 آيتم شامل 4 سوال و ارزش نمرات آن 0 تا 3 است كه (آزمودني) خواسته مي شود كه بيشتر به وضع رواني و جسماني او در چند ماه اخير شبيه است را انتخاب نمايند و بعد از كامل شدن تست نمرات هر يك از 21 سوال را جمع كرده و مجموع آن را بدست مي آوريم و از آنجا كه بالاترين نمره در هر يك از 21 سوال 3 است بالاترين جمع نمرات ممكن است براي تمام تست 63 باشند(اين بدان معني است كه در تمام 21 سوال 3 را علامت بزنند. و پايين نمره براي هر سوال صفر مي باشد.

روش جمع آوري اطلاعات:

براي جمع آوري و گردآوري اطلاعات مورد نياز علاوه بر مطالعات كتابخانه اي كه به صورت دستيابي به پيشينه تحقيق و تدوين ادبيات تحقيق انجام گرفت و سپس تستها بين 60 نفر از گروه نمونه انتخابي توزيع گرديد در اين پژوهش براي بدست آوردن تفاوت معنادار بودن بين ميانگين هاي بدست آمده از زنان شاغل و غير شاغل از فرمول t مستقل استفاده شده است.

موضوع مورد پژوهش عبارتست از بررسي ميزان افسردگي ميان زنان شاغل و غير شاغل. هدف از طرح اين تحقيق در درجه اول ارائه پايان نامه جهت اخذ مدرك كارشناسي و افزودن بر اطلاعات شخصي آشنا شدن با اصل و روشهاي تحقيق بوده است و همچنين مقايسه ميزان افسردگي در زمان شاغل و غير شاغل با بهره گرفتن از تست افسردگي بك مي باشد.

افسردگي نوعي حالت روحي است كه گاه در نتيجه نداشتن شغلي در خود توجه در انسان بوجود مي آيد. هيچ انساني از افسردگي و اضطراب مصون نيست. هر فردي در طول عمر خود بالاخره طعم ناگوار محروميت و ياس و سرخودگي و ماتم را مي چشد ولي اين حالت هيچ وقت نمي تواند يك بيماري تلقي شود بلكه در واقع يك واكنش در برابر حوادث ناگوار زندگي است. احساس بيهودگي و ملالت تدريجي نيز از عوامل تشديد كننده اين حالت محسوب مي شود. به طوري كه نوعي كسالت مزمن را بوجود مي آورد كه با شدت خود ادامه زندگي را براي شخص غير ممكن مي سازد و در بعضي موارد حتي منجر به خودكشي مي شود. در اين صورت نمي توان افسردگي را يك حالت دانست بلكه يك نوع بيماري رواني است و درمان آن بدست خود شخص بيمار است. نشانه هاي افسردگي عبارتند از: كسالت روحي اندوه، منفي گري، كاهش تمركز، نداشتن ميل به انجام فعاليت هاي روزمره و غيره.

از علل افسردگي مي توان علل زيست شناختي علل رواني اجتماعي را نام برد. انواع افسردگيها نيز عبارتند از افسردگي پنهان، اتكايي، رجعتي و افسردگي بعد از زايمان. از انواع نظريه ها درباره افسردگي مي توان نظريه رفتار درماني، شناختي بک ،درانگری آموخته شده روان پويايي و نظريه زيست شناختي را نام برد. روان درماني تحليلي در رفتار درماني و دارو درماني را نيز مي توان از شيوه هاي درمان افسردگي نام برد روش تحقيق حاضر روش علمي و مقايسه اي مي باشدكه با توجه به فرضيه مورد نظر كه مقايسه ميزان افسردگي در زنان شاغل و غير شاغل را بررسي مي كند جامعه اماري 383 نفر از معلمين شاغل در اداره آموزش و پرورش مقطع راهنمايي و زنان غير شاغل را تشكيل مي دهد.

نمونه آماري تحقيق 30 نفر از معلمين مدارس راهنمايي حضرت مريم (س) و بنت الهي صدر و 30 نفر از مادران خانه دار دانش آموزاني كه در همان مدارس مشغول به تحصيل هستند به صورت تصادفي انتخاب شده اند لذا نمونه مورد نظر جمعا 60 نفر
مي باشد.

ابزار اندازه گيري استفاده از تست افسردگي بك(BDI) مي باشد. پس از تجزيه و تحليل آماري نتايج حاصل نشان مي دهد كه چون t مشاهده شده (85/1) بزرگتر از 05/0 t جدول (67/1) مي باشد از نتيجه مي گيريم كه ارتباط و معناداري ميان ميزان افسردگي زنان شاغل و غير شاغل وجود دارد.

1- مقابله با افسردگي به خود شخص بر مي گردد. در واقع شخص بايد از درون با خود بجنگد و زمان فراغت خود را با مسائل ديگري همچون هنرهاي دستي و مطالعه كتب راهنما كه نقش ارزنده اي دارد سرگرم كند. به راحتي مي توان با يك برنامه ريزي دقيق و منظم سير زندگي را از حالت ركود و يكنواختي نجات داد.

2- از رختخواب خارج شويد: يكي از کارهای مهمي كه مي توان انجام داد صبح بيدار شدن در موعد مشخص است ترجيحا ساعت 7 صبح يا زودتر

3- نور: نور به بهتر شدن كار كرد بدن كمك مي كند بنابراين به محض بيدار شدن خود را در برابر نور آفتاب قرار دهيد.

4- حركت : فعال باشيد اكسيژن جذب كنيد به اين معني كه برخيزيد و به مدت 5 الي 10 دقيقه در اتاق راه برويد با دوچرخه سواري كنيد ورزش ملايم به جريان خون كمك مي كند. اكسيژن بيشتر را به بدنتان به ویژه (مغز) مي رساند.

5- با كسي صحبت كنيد: يكي از سريعترين راه ها براي مقابله با افسردگي ايجاد ارتباط با ديگران است.

6- محبت و صميمت خود را نشان دهيد.

7- تعادل زندگي خود را حفظ كنيد: در همه امور تعادل خود را حفظ كنيد و به هر يك از افراد و مسائل زندگي خود سهم مناسبي را اختصاص دهيد.

يك رابطه سالم وابستگي شديد و عادت گونه را نمي پذيرد.

8- به خود فرصت دهید.

9- خودتان باشيد: اگر بتوانيد در برخوردهايتان باشيد و نقش بازي نكنيد دلچسبتر و مقبول تر خواهيد بود.

رشد سود به عنوان معياري براي تعيين وضعيت سود هر شركت در آينده تلقي مي‌شود(Jackson,1996,99). در اين روش، سود حسابداري با توجه به قيمت بازار سهام در نظر گرفته مي‌شود كه نشان دهندة انتظارات و پيش‌بيني‌هاي بازار از آينده و سودآوري آتي شركت است. به نظر استيوارت (1991)، رشد سود نيز معيار گمراه کننده‌اي از عملکرد شرکت است و اين معيار به تنهايي معيار مناسبي براي ارزيابي عملكرد نيست. اگر چه شركت‌هاي داراي ضريب بالا ، شركت‌هايي با رشد سريع هستند با اين حال رشد سريع، تضميني براي ضريب  بالا نيست. موضوع بااهميت نحوه دستيابي شركت به رشد بالاست. نرخ رشد تابع دو عامل: ميزان سرمايه‌گذاري و نرخ بازده سرمايه‌گذاري است. سرمايه‌گذاري مناسب زماني است كه بازده بيشتر از هزينه سرمايه باشد. براي نمونه،ارزش دو شرکت داراي نرخ رشد و مبلغ سود يکسان برابر است اما اگر يکي از اين دو شرکت، وجوه بيشتري را براي کسب سود، سرمايه‌گذاري کرده باشد، ارزش آن کمتر از شرکت ديگر است. رشد سود زماني معيار مناسبي براي ارزيابي عملکرد  است که همراه با مديريت صحيح و دقيق سرمايه باشد. رشد سود در صورتي که با نرخ بازده قابل قبول همراه باشد، معيار مناسبي براي ارزيابي عملکرد است (Stewart,1991,39-40).

2-2-1-2- سود هر سهم

سود هرسهم در حقيقت از تقسيم سود خالص بعد از ماليات بر تعداد سهام بدست مي آيد و طبعاً همان ايرادهاي اساسي بر آن نيز وارد است که برسود و رشد سود وارد است. يعني با دستکاري کردن سود يا تغيير روشهاي پذيرفته شده در حسابداري، سود هر سهم نيز تغيير خواهد کرد. در حقيقت، سود هر سهم تعيين کننده ارزش سهام شرکت نيست زيرا در مواردي سود هر سهم کاهش يافته ولي قيمت سهام افزايش يافته است.  سود هر سهم  فقط مربوط به دوره زماني معين است و نمي توان با توجه به آن در مورد ارزش شرکت قضاوت کرد. چيزي که تعيين کننده قيمت سهام شرکت است عرضه و تقاضاي سهام مي باشد و عرضه و تقاضا مستقيماً به پيش بيني سودهاي آينده بستگي دارد. در پيش بيني آينده، عوامل زير مطرح هستند:

1- ميزان دريافت جريان هاي نقدي مورد انتظار آتي.

2- ريسک يا درجه اطمينان نسبت به تحقق جريانهاي نقدي مورد انتظار آتي.

3- مدت زمان دريافت جريان هاي نقدي.

پس مشاهده مي شود که سود هر سهم، به تنهايي نمي تواند مبناي اندازه گيري عملکرد و تعيين ارزش شرکت باشد(جهانخاني و سجادي، 1380: 69و70).

2-2-1-3- سود تقسيمي

سود تقسيمي نيز معيار نامناسبي براي ارزيابي عملكرد شركت است. اغلب شركت‌ها به دو دليل بخش قابل ملاحظه‌اي از سود كسب شده را بين سهامداران خود تقسيم مي‌كنند. اين شركت‌ها يا طرح‌هاي سرمايه‌گذاري سودآور ندارند و يا قصد دارند وجوه مورد نياز خود را براي رشد و سرمايه‌گذاري، از منابع خارجي تأمين كنند. تقسيم سود در شرايط عدم امكان سرمايه‌گذاري در پروژه‌هاي سودآور، صحيح است اما اگر سود تقسيم شود و سپس وجوه لازم براي رشد از طريق افزايش سرمايه تأمين شود، سياست تقسيم سود با اشكال روبرو است زيرا افزايش سرمايه براي تأمين مالي، گران‌ترين نوع تأمين مالي است. اگر سود بين سهامداران تقسيم شود و وجوه مورد نياز براي رشد از طريق وام تأمين شود، شركت از صرفه‌جويي مالياتي برخوردار خواهد شد. همچنين كارآيي مديران نيز به دليل اجبار در پرداخت وام‌ها ممكن است افزايش يابد( Krolick,2005,116).

سياست تقسيم سود بايد با توجه به فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري شركت تعيين شود. تقسيم سود در صورت وجود فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري سودآور براي شركت، اقرار به ضعف مديريت شركت در اجراي فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري سودآور است. اما تقسيم سود در مواردي سياست درستي خواهد بود كه بازده سرمايه‌گذاري كمتر از هزينه سرمايه است. نكته مهم اين است كه اولاً سود به‌راحتي توسط مديران دستكاري مي‌شود، ثانياً صرف پرداخت سود سهام نمي‌تواند گوياي موفقيت واقعي شركت باشد (Stewart,1991,55).

همين طور كه در نمودار ديده مي‌شود از ديدگاه سيستمي بهره وري در يك محيط با ويژگيهاي مختلف و متغير قرار دارد و عوامل مختلف مانند نيروي كار، سرمايه، انرژي، مديريت و تكنولوژي و … به كار گرفته به عنوان ورودي ها به فرايند توليد وارد مي گردند و به صورت خروجيهايي مانند كالاهاي ساخته شده و خدمات از اين فرايند بيرون مي آيند. قيمت محصول و خدمات و در دسترس بودن عوامل توليد، تابع شرايط محيطي، اقتصادي، سياسي و فرهنگي و تكنولوژي و غيره مي باشد. مسلماً اگر اين سيتسم توانايي تغيير و اصلاح كيفي و كمي ورودي ها و خروجي ها را داشته باشد مي‌تواند  بهره وريش را افزايش دهد. زماني كه سيستم داراي بازخور مجهز باشد سازمان مي تواند از پويائي و تكامل برخوردار باشد.

ب ـ بهره‌وري از ديدگاه ژاپني

بهره‌وري در ژاپن موضوعي ملي و فراگير و به عنوان يك رويكرد تاريخي استراتژي بهبود بهره‌وري در كنار كنترل كيفيت جامع (TQC) و مديريت كيفيت جامع (TQM) مطرح مي گردد. به عقيده پروفسور ساساكي استاد دانشگاه سوكاهاي ژاپن در رشته مديريت سيستمها، بدون توجه به بهبود كيفيت و كاهش ضايعات بهره وري نمي تواند افزايش يابد.

توان رقابت پذيري در بازار را با توجه به مسئله ارتقاي كيفيت مي توان بالا برد. لذا كاهش ضايعات، در فرمول بهره‌وري وارد مي گردد.

بازده (محصول توليد شده)= Y

نيروي كار (ساعات كار انجام شده) = L

شاخص بهره وري = P

ژاپني‌ها يك عامل ضايعات را در صورت كسر وارد كرده‌اند تا تأثير كيفيت بهره‌وري را مورد نظر داشته باشند كه در آن

Y = T - D

حجم كل توليد = T

ضايعات = D

كالاها يا خدمات درست = Y

لذا هرچقدر ضايعات كمتر شود صورت كسر افزايش يافته و بهره وري نيز بالا مي رود. پروفسور ساساكي فرمول ديگري را نيز معرفي مي‌كند كه به كارگر به عنوان تنها عامل كار توجه نشده و عامل مديريت را نيز وارد ساخته است:

قيمت ارزش كالا و خدمات فروخته شده در بازار = S

كارگر = L

مديريت = M

لذا از ديدگاه ژاپني‌ها براي افزايش بهره وري بايد به كيفيت نيروي كار، مديريت ساختار، عوامل ديگر توليد كه تشكيل دهنده قيمت تمام شده هستند توجه گردد كه اين رويكردها به رويكرد تاريخي كايزن[1] (بهبود مستمر) و كنترل كيفيت جامع[2] مي انجامد.

ج- رويكرد اقتصادي بهره وري

از نظر اقتصادي مقدار محصول (خدمات) يا خروجي تابع عوامل سرمايه ونيروي كار فرض مي گردد. يعني اگر فرض كنيم كه:

مقدار توليد (خدمات) = Q                                           Q = f (K , L)

سرمايه = K

نيروي كار = L

آنگاه مقدار توليد (خدمات) تابعي است از مقدار سرمايه و نيروي كار

لذا افزايش مهارت نيروي كار و يا تغييرات تكنولوژي و يا افزايش مهارت به همراه بهبود تكنولوژي مي تواند موجب افزايش مقدار توليد و حركت تابع توليد به سمت بالاتر و از آنجا موجب افزايش بهره وري شود.

به طور كلي امروزه بهره وري نگرش اقتصادي فني و فرهنگي نسبت به توليد (خروجي) است كه درآن انسان فعاليت هاي خود را هوشمندانه و خردمندانه انجام مي دهد تا بهترين نتيجه را با كمترين هزينه و در مدت زمان كمتر به دست آورد. گرچه بهره وري را به صورت كلاسيك بيشتر در امور اقتصادي تعريف كرده اند ولي مي توان مفهوم بهره وري را در همه امور زندگي روزمره تا چرخه عظيم صنعت در نظر گرفت. (25).

[1] - kaizen

[2] - TQC (Total- Quality control)

بهره وري داراي سطوح مختلف است. فراگيري بهره وري از سطح فردي تا سطح جهاني مطرح شده است كه به شرح هر يك خواهيم پرداخت.

الف ـ بهره وري فردي

منظور از بهره وري فردي استفاده بهينه از مجموعه استعدادها و توانائيهاي بالقوه فرد در مسير پيشرفت زندگي خود مي باشد.از ديد منافع سازماني ارتقا بهره وري در افراد، بهبود بهره وري سازمان را به دنبال خواهد داشت. آموزش، يادگيري و رشد نيروي انساني در سازمان و مشاركت افراد در اداره سازمان علاوه بر بهبود بهره‌وري فرد، موجب افزايش بهره وري در سازمان خواهد شد.

ب ـ بهره‌وري در خانه

ارتقاء بهره‌وري درخانه موجب پائين آمدن ضايعات، از بين رفتن اسراف و كيفيت زندگي بهتر در استفاده از مواهب زندگي مي‌شود.

پ ـ بهره وري در سازمان

بهبود بهره وري در سازمان نتيجه استفاده بهينه و موثر و كارآمد از منابع، تقليل ضايعات، كاهش قيمت تمام شده، بهبود كيفيت، ارتقا رضايت مشتريان، دلپذيري در محيط كار و افزايش انگيزه و علاقه كاركنان به كار بهتر بوده كه نهايتاً موجب رشد و توسعه سازمان را به دنبال خواهد داشت. به اين گونه سازمانها، اصطلاحاً سازمانهاي يادگيرنده[1] مي‌گويند.

ت- بهره وري در سطح ملي

افزايش بهره وري تنها راه توسعه اقتصادي كشورها مي باشد كه موجب ارتقاء سطح رفاه زندگي يك ملت مي گردد. تحولات معجزه آساي رشد و توسعه اقتصادي در كوتاه مدت در برخي از كشورها منجمله ژاپن، آلمان، چين و تعدادي از كشورهاي شرق آسيا نتيجه افزايش بهره وري و استفاده بهينه كارا و اثر بخش آنها از منابع فيزيكي و انساني كشورهايشان بوده است.

ث- بهره‌وري سبز

تا چند دهه قبل، محيط طبيعي به عنوان متغيري مهم در سيستم هاي توليدي مطرح نبود اما به تدريج آسيب هاي محيطي، دستاورهاي تمدن بشري را دچار مخاطره ساخت. ضايعات و پسابهاي توليدي موجب آلودگي محيط زيست را به دنبال داشته است. آثار مخرب بجا مانده از استفاده هاي بي رويه از اكوسيستمها و آسيب به منابع طبيعي به ويژه منابع تجديد ناپذير موجب بروز نگرانيهاي زياد شد و انسان را بر آن داشته است تا راهي براي پيشگيري از اين پيامدهاي ناگوار بيابد. بحث الگوي توسعه پايدار به طور جدي از اواخر دهه1980 مطرح گرديد. مركز فعاليت هاي «برنامه‌هاي صنعت و محيط زيست سازمان ملل» در سال 1989 از عبارت توليد پاكيزه‌تر براي نشان دادن برداشت كلي و فراگير در توليد و محيط زيست استفاده كرد.

بهره وري سبز نتيجه برنامه «توليد پاكيزه‌تر» در دستور كار بخش هاي توليدي قرار گرفته است. بهره‌وري سبز به عنوان يك هدف داراي آثار گوناگون در توسعه پايدار است. به طوري كه مفاهيم محيط زيست را با احيا و حفظ منابع طبيعي در امور فني، اقتصادي و استراتژيك بهره وري، پيوند مي‌دهد.

تلفيق بهره وري با حفظ محيط زيست منجر به مفهوم فراگير بودن بهره‌وري سبز مي‌گردد. (25).

سطوح اندازه گيري بهره وري

تعاريف، مقياسها، تفسيرها و كاربردها و …. از اطلاعات مرتبط با بهره وري هم فراوانند و هم داراي تنوع هستند، لذا بر عهده استفاده كننده نهايي است كه تشخيص دهد كه كدام يك براي او مناسب تر است.

اندازه گيري بهره وري را مي توان در سطوح مختلف انجام داد، كه اين سطوح را در شكل ذيل مي توان مشاهده كرد.

[1] - Learning Organization