2-2-1 الیاف طبیعی.. 6
2-2-2 الیاف بشر ساخت.. 6
2-3 مواد اولیه مصرفی در تولید فرش دستباف.. 7
2-3-1 پنبه. 7
2-3-1-1 طبقه بندی پنبه از لحاظ کیفیت.. 7
2-3-1-2 ترکیب شیمیایی.. 8
2-3-1-3 ویژگی های فیزیکی پنبه. 8
2-3-1-4 جذب رطوبت.. 8
2-3-1-5 خواص حرارتی.. 8
2-3-1-6 ساختمان داخلی لیف پنبه. 8
2-3-1-7 موارد استفاده پنبه در تولید فرش دستباف.. 8
2-3-1-8 روش شناسایی الیاف پنبه به کمک روش سوزاندن. 9
2-3-2 پشم. 9
2-3-2-1 ساختمان داخلی لیف پشم. 9
2-3-2-2 ویژگی های فیزیکی پشم. 9
2-3-2-3 خواص شیمیایی پشم. 10
2-3-2-4 واکنش های پشم در مقابل مواد شیمیایی.. 10
2-3-2-5 درجه مرغوبیت الیاف پشم مصرفی در فرش دستباف.. 11
2-3-2-6 چگونگی شناسایی الیاف پشم. 11
2-3-3 ابریشم. 11
2-3-3-1 انواع الیاف ابریشم مصرفی درقالی بافی: 11
2-3-3-2 ویژگی ها و قابلیت های ابریشم. 12
2-4 اجزای تشکیل دهنده فرش دستباف.. 12
2-4-1 مشخصات ساختمانی فرش دستباف.. 13
2-4-2 انواع گره در بافت فرش… 13
2-4-3 سیستم پودکشی.. 14
2-4-4 رجشمار یا تراکم طولی و عرضی.. 14
2-4-5 مشخصات و خواص نخ های مصرفی در تولید فرش دستباف.. 15
2-5 خواص کیفیتی فرش… 15
2-5-1- طبقه بندی خواص فیزیکی فرش ها 15
2-6 خواص عملکردی فرش… 16
2-6-1 حفظ ظاهر فرش… 16
2-6-2 راحتی قدم زدن بر روی فرش… 17
2-6-3 دوام بلند مدت فرش… 17
2-6-4 خواص فشاری فرش… 17
2-6-4-1 بارگذاری فشاری فرش… 18
2-6-4-1-1 قدم زدن عابرین بر روی فرش در مسیر یا راهروی مخصوص پرتردد. 18
2-6-4-1-2 بارگذاری استاتیکی.. 18
2-6-4-1-3 بارگذاری دینامیکی.. 19
2-6-4-1-4 بارگذاری فشاری ارتعاشی.. 20
2-6-4-1-5 بارگذاری فشاری با نرخ ثابت ازدیاد فشردگی.. 20
2-6-4-2 خواص فشاری فرش ها 21
2-6-4-2-1 درصد فشردگی.. 21
2-6-4-2-2 انرژی فشردگی.. 22
2-6-4-2-3 درصد بازگشت پذیری.. 22
2-6-4-2-4 انرژی بازگشت الاستیک… 23
2-6-4-2-5 درصد ارتجاعیت.. 23
2-6-4-2-6 انرژی اتلافی.. 23
2-6-4-2-7 درصد افت ضخامت.. 24
2-6-4-2-8 مدولفشاری.. 24
2-7 سایر خواص مورد انتظار فرش ها 25
2-7-1 زیردست فرش… 25
2-7-2 خواص اصطکاکی فرش… 25
2-7-3 خواص خمشی.. 25
2-7-4 پایداری ابعادی.. 25
2-7-5 نیروی بیرون کشیدن پرز از ساختار فرش… 26
فصل سوم: روش تحقیق
3-1 تهیه مواد اولیه و تجهیزات مورد نیاز. 29
3-1-1 مشخصات نخ های مصرفی.. 29
3-1-2 مشخصات نمونه فرش های بافته شده 29
3-2 بافت نمونه فرش ها 30
3-3 عملیات پرداخت.. 32
3-4- آزمایش های انجام شده و دستگاه های مورد استفاده. 32
3-4-1- آزمایش بارگذاری استاتیکی.. 33
3-4-1-1- دستگاه های مورد استفاده 33
3-4-1-1-1- دستگاه ارتفاع سنج پرز فرش… 33
3-4-1-1-2- دستگاه بارگذاری استاتیکی.. 33
3-4-1-1-3- روش انجام آزمایش… 34
3-4-2- آزمایش سنجش استحکام گره 36
3-5-2- آزمایش ثبات ابعادی.. 38
فصل چهارم: تجزیه وتحلیل نتایج
4-1- مقدمه. 41
4-2- درصد فشردگی.. 41
4-2-1- تأثیر نوع گره فرش در تعیین شاخص درصد فشردگی.. 41
4-2-2-تأثیر جنس نخ تار در تعیین شاخص درصد فشردگی.. 43
4-2-3- تأثیر تعداد لای نخ پرز در تعیین شاخص درصد فشردگی.. 46
4-3- درصد افت ضخامت.. 49
4-3-1- تأثیر نوع گره فرش در تعیین شاخص درصد افت ضخامت.. 49
4-3-2- تأثیر جنس نخ تار فرش در تعیین شاخص درصد افت ضخامت.. 51
4-3-3- تأثیر تعداد لای تخ پرز فرش در تعیین شاخص درصد افت ضخامت.. 53
4-4- نیروی بیرون کشیدن پرز. 56
4-4-1- تأثیر نوع گره فرش در تعیین شاخص نیروی بیرون کشیدن پرز از فرش… 56
4-4-2- تأثیر جنس نخ تار فرش در تعیین شاخص نیروی بیرون کشیدن پرز 59
4-4-3- تأثیر تعداد لای تخ پرز فرش در تعیین شاخص نیروی بیرون کشیدن پرز 62
4-5- ثبات ابعادی.. 65
4-5-1- تأثیر نوع گره فرش در تعیین شاخص ثبات ابعادی.. 65
4-5-2- تأثیر جنس نخ تار فرش در تعیین شاخص ثبات ابعادی.. 67
فصل پنجم: نتیجه گیری
5-1- مقدمه. 72
5-2- نتیجه گیری کلی.. 72
5-3- پیشنهادات.. 73
مقدمه
ذوق و خلاقیت هنری هر جامعه ای از سنن زندگی و سوابق تاریخی و محیط زیست آحاد آن قوم ریشه و الهام میگیرد. از جمله هنرهایی که در این سرزمین در مرور زمان به کمال و استادی رسیده و ذوق هنرمند ایرانی در پهنه آن فرصت تجلی وافر یافته، هنر قالی بافی است. دلیل این شکوفایی را علاوه بر خصوصیات ذاتی ایرانیان چون هنردوستی و بردباری باید در وفور مواد اولیه مناسب برای تولید فرش از قبیل پشم های مرغوب و انواع گیاهان رنگزا دانست “حصوری، 1379، ص35”.بشر اولیه در طی قرن ها به روش در هم تنیدن الیاف گیاهی و پوست حیوانات با صنایع نظیر سبدبافی آشنا شده بود. زیراندازهای اولیه متشکل از پوست نرم حیوانات و الیاف نرمگیاهی و بوریا بود “اشنبرنر، 1374، ص1”.با گذر زمان و رشد تمدن بشری هنر و صنعت بافندگی در میان اقوام و تمدن های کهن پیشرفت قابل توجهی کرده و مراحل تولید منسوجات به ویژه فرش از ریسیدن نخ تا رنگرزی و بافت تغییر بسیاری کرده است. در تولید فرش دستباف مواد مختلفی از جمله پنبه، پشم و ابریشم با شماره ها و اندازه های متفاوت برای تار و پود به کار میرود “توسلی، 1376، ص20”. از بین تمام الیاف، لیف پشم در صنعت فرش دستباف ایران به عنوان الیاف پرز دارای مصرف بیشتری است. در صنایع فرش دستباف، الیاف پشم ضخیم و ظریف با یکدیگر مخلوط و در سیستم ریسندگی پشمی یا نیمه فاستونی ریسیده میشود”M.Dayiarya, S. Shaikhzadeh, M. Shamsiba., 2008″
1-2 طرح تحقیق
1-2-1 بیان مسأله
انواع کفپوش ها به ویژه فرش دستباف در طول مدت زمان استفاده از آن ممکن است تحت تأثیر عوامل و شرایط محیطی مختلفی مانند انواع نیروهای فشاری، کششی و خمشی، رطوبت، حرارت و غیره دچار تغییراتی گشته که بر کیفیت و عملکرد نهایی آن اثر بگذارد. از نظر ساختمانی فرش های پرزدار از دو بخش لایه تخت زیرین و لایه نخ های پرز تشکیل شده است که هر بخش دارای مشخصه های ساختمانی متمایزی میباشند. بخش زیرین (پشت) فرش از درگیری دو سری نخ (تار و پود) در راستای عمود و افق و بخشی از نخ پرز که به دور تارها پیچیده، تشکیل شده است و دارای مشخصات ساختمانی همچون نوع گره، جنس نخ تار، شیوه پود کشی و … میباشد. بخش لایه پرزها نیز دارای مشخصاتی مانند ارتفاع پرز، تراکم پرز، نمره نخ پرز ، تعداد لای نخ پرز و … است “نصیری، 1374، ص 35″. به طور کلی فرشها در حین استفاده معمولاً درمعرض دو نوع بار استاتیکی(مانند پایه میز و صندلی) و دینامیکی (مانند راه رفتن بر روی فرش) قرار دارند که نخهای پرز فرش در اثر این بارگذاری ها، متراکم شده و هر ساق پرز بطورجداگانه تحت حالتهای مختلف تغییرشکل ناشی از فشار محوری، خمشی، پهنشدن، کشیدگیو برش میباشد“Carnaby, G.A., Wood, E.J., 1989”. خوابیدگی یا پهنشدن پرزهای فرش بعد از بار فشاری و عدم عملکرد مکانیکی مطلوب خواص فشاری پرزها در قدم زدن باعث كاهش راحتی بشر در طول فعالیت بر روی فرش مانند ایستادن و راه رفتن میگردد.عملکرد مکانیکی لایه پرزها در راحتی مصرف و راه رفتن بر روی فرش تأثیر بسزایی دارد که از آن جمله میتوان به ارتجاعیت پرزها پس از اعمال بار فشاری (راه رفتن)، عدم تخت شدگی پرزها و حفظ مشخصات نخ پرز(کوتاه و لاغر شدگی نخ) پس از پا خوردگی اشاره کرد. به علاوه شرایط مختلف دما و رطوبت و حتی شرایط توزیع نایکنواخت حرارت(مانند پهنشدن بر روی لولههای شوفاژ زیر کف، در مقابل شومینه) بر خواص ابعادی فرش تأثیرگذار میباشند. لذا رفتار فشاری فرش ها در برابر بارگذاری و همچنین پایداری ابعادی آنها در برابر عوامل محیطی، بر عملکرد مکانیکی آنها تأثیر گذار است“Wu, J., Pan, N., Williams, K.R., 2007″
فرش دستباف به دلیل سازگاری با محیط زیست و بدن انسان و ویژگی های خاص خود همچون عایق پذیری در برابر سرما و گرما، یکی از کاربردی ترین انواع کفپوش ها در میان مردم است. بنابراین حفظ ساختار فرش و رسیدن به حد مطلوبی از دوام ، جزء مسائل مهمی است که سبب ارتقای کیفیت این محصول شده و ایجاد کننده نوعی اعتماد و اطمینان در مصرف کنندگان میباشد و در پیشرفت بازارهای فروش آن امری تأثیر گذار است. با توجه به اینکه خواص عملکردی فرش بعنوان یک منسوج با کاربرد پوشش کف براساس خواص و مشخصات مواد اولیه مصرفی بطورمخصوص نخهای پرز از نظر جنس الیاف، نمره نخ تک لا و چندلا و تاب نخ تکلا و چندلا، مشخصات ساختمانی فرش از جمله تراکم و ارتفاع پرز، نوع گره و سیستم بافت و حتی نوع تکمیلهای انجام شده بر روی آن تعیین میگردد“Onder, E., Berkalp, O.B., 2001″، لذا در این پژوهش با آزمودن عملکرد فرش دربرابر عوامل و شرایط محیطی مثل نیروی فشاری، کششی و رطوبت، به بررسی تأثیر عوامل ساختمانی فرش دستباف: تغییر در نوع گره، اختلاف تعداد لای نخ پرز و تغییر در جنس نخ تار بر خواص عملکردی فرش پرداخته میشود.
1-2-2 اهداف
هدف اصلی این پژوهش، بررسی عوامل اثر گذاری مانند نوع گره، جنس نخ تار مصرفی و تعداد لای نخ پرز مصرفی در خواص عملکردی فرش دستباف در برابر عوامل محیطی( رطوبت ) و اعمال نیرو( فشاری و کششی )میباشد.حفظ ساختار فرش و رسیدن به حد مطلوبی از دوام از عوامل مهمی است که به ارتقای کیفیت فرش میانجامد. جهت تأمین حالت مطلوب عملکرد فرش و ارائه استاندارد در این زمینه، تعیین کردن شاخص هایی کیفی برای مواد اولیه و تکنیک بافت مناسب در فرایند تولید فرش از اهمیت بالایی برخوردار است که کیفیت نهایی و رضایت مندی مصرف کنندگان این محصول را فراهم خواهد نمود.
1-3 ضرورت انجام تحقیق
[سه شنبه 1399-10-09] [ 06:12:00 ق.ظ ]
|