1-3 ضرورت و اهمیت تحقیق:

 

شرایط امروز جهان و فضاهای جدید کسب و کار ایجاب می کند تا رهبران و مدیران سازمان ها و شرکت های بزرگ که در بازارهای جهانی یا بازارهای در حال جهانی شدن فعال و مؤثر هستند، نوعی تعادل میان بخش های اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی کسب و کارشان ایجاد کنند و به این ترتیب مسئولیت اجتماعی خود را جدی بگیرند. مسئولیت اجتماعی به رفتارها و تصمیمات مبتنی بر ارزش های پذیرفته شده اجتماعی مربوط می شود. سازمان ها باید با اختصاص منابع مالی در بهبود رفاه اجتماعی مورد قبول اکثریت جامعه بکوشند. همچنین مسئولیت اجتماعی ممکن است به چگونگی عمل سازمان در امور گوناگون همانند آلودگی محیط زیست، تبعیض، فقر، بیکاری، تورم و نظایر این موارد مربوط شود(باشگاه فوتبال آرسنال،2010). مطالعه موضوع مسئولیت اجتماعی به دلایلی چند دارای اهمیت می باشد:

 

1- تصمیمات مدیران در بخش های مختلف جامعه تأثیرات عمیق می گذارد، بنابراین توجه مدیران به مسئولیت اجتماعی شان در زمان اتخاذ تصمیم اهمیت زیادی دارد تا از تحمیل خسارت به جامعه جلوگیری شود.

 

2- چنانچه افراد، گروه ها، سازمان ها و مؤسسات جامعه، خود را نسبت به رویدادها، اتفاقات و بحران های مختلف مسئول دانسته و در حل بحران های مختلف تلاش کنند، بسیاری از بحران ها در زمان کوتاه حل شده و جامعه ای سالم و آرام به وجود می آید.

 

3- سازمان ها برای حفظ و بهبود جایگاه خود در جامعه باید به مسئولیت های اجتماعی شان توجه کرده و از مشروعیت در جامعه برخوردار باشند.

 

 

4- سازمان به هر نحوی عمل کند، عملکردش بر جامعه تأثیر دارد و این تأثیر، خوب یا بد، به خود سازمان منعکس می گردد؛ بنابراین بد عمل کردن مدیران موجب بروز مشکلاتی برای جامعه می شود که در نهایت گریبان خودشان را نیز خواهد گرفت.

 

5- هزینه جامعه ای با مدیرانی که نسبت به آن احساس مسئولیت نمی کنند بسیار بالا است(الوانی و قاسمی،1377؛چاوش باشی،1389).

 

اصول مسئولیت اجتماعی بر این واقعیت تأکید می کنند که تجارت های مختلف و به ویژه باشگاه های فوتبال باید متوجه تأثیر خود بر جامعه بوده و در برابر آن مسئولیت پذیر باشند (والکر و پرنت[4]؛2010؛ موهر[5]و همکاران،2001؛ کوازی[6]،2003) (روسکا،2011). باانجام فعالیت های مسئولیت اجتماعی، باشگاه های فوتبال ارتباط خود را با شهروندانی که جامعه را تشکیل می دهند قوی تر می کنند (ویندسور[7]،2001؛ وود و لوسدون[8]،2001) و در نتیجه حمایت طرفداران بیشتر می شود، که یکی از راه های بازگشت سرمایه برای باشگاه ها همین حمایت افزایش یافته هواداران است (روسکا،2011).

 

کاربردهای مورد انتظار پس از انجام تحقیق:

 

1- ارائه به مدیران باشگاه ها جهت آشنایی آن ها با موضوع مسئولیت اجتماعی و تأثیر آن بر رفتار هواداران باشگاه.

 

2- ارائه به شرکت ها و سازمان هایی که از باشگاه ها حایت مالی انجام می دهند.

 

3- ارائه به مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی به منظور انجام تحقیقات بیشتر در رابطه با مسئولیت اجتماعی سازمان های ورزشی.

 

4- ارائه به مسئولین و مدیران سازمان های ورزشی به ویژه باشگاه ها به منظور انجام و گزارش فعالیت های مسئولیت اجتماعی

 

 

عناصر کلیدی رهبری………………………………………………………………………………………………………………………………………………………21

 

تئوری های رهبری………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….24

 

تئوری های نوین رهبری………………………………………………………………………………………………………………………………………………….25

 

رهبری خدمتگزار…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….28

 

تاریخچه رهبری خدمتگزار……………………………………………………………………………………………………………………………………………..28

 

جایگاه رهبری خدمتگزار در ادبیات…………………………………………………………………………………………………………………………………30

 

مدلهای رهبری خدمتگزار………………………………………………………………………………………………………………………………………………33

 

خصوصیات رهبران خدمتگزار…………………………………………………………………………………………………………………………………………43

 

رضایت شغلی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….44

 

نظریه های مربوط به رضایت شغلی…………………………………………………………………………………………………………………………………45

 

تعاریف رضایت شغلی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..52

 

عوامل موثر بر رضایت شغلی……………………………………………………………………………………………………………………………………………54

 

پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..62

 

فصل سوم: روش تحقیق

 

روش و طرح تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 75

 

جامعه و نمونه آماری………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..75

 

متغیرهای پزوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..76

 

ابزار جمع آوری داده ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..76

 

روایی و پایایی ابزار………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….77

 

روش اجرای تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..78

 

تجزیه و تحلیل اماری………………………………………………………………………………………………………………………………………………………78

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آماری

 

آمار توصیفی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….80

 

یافته های استنباطی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….84

 

آزمون فرضیه ها……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..85

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

 

خلاصه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………95

 

بحث و نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………97

 

نتیجه گیری کلی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….102

 

پیشنهادات تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….104

 

منابع…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….106

 

 

 

فهرست جداول

 

جدول2-1 : تفاوت رهبری و مدیریت……………………………………………………………………………………………………………20

 

جدول2-2: تاریخچه مختصر رهبری خدمتگزار و ابعاد آن…………………………………………………………………………….30

 

جدول 2-3:  ویژگی های رهبری خدمتگزار از دیدگاه روسل و واستون………………………………………………………………….37

 

جدول2-4:  خصوصیات رهبر خدمتگزار…………………………………………………………………………………………………….43

 

جدول2-5 : روابط رضایت شغلی(کریتنر و کینیککی، 1384)……………………………………………………………………….61

 

جدول 3-1:  آمار مدارس و دبیران تربیت بدنی مقطع متوسطه شهر زنجان…………………………………………………..75

 

جدول3-2-پرسشنامه سبک رهبری خدمتگزار…………………………………………………………………………………………. 76

 

 

جدول 3-3- پایایی ابزار تحقیق………………………………………………………………………………………………………………..77

 

جدول 4-1: توزیع فراوانی آزمودنی ها بر اساس جنس…………………………………………………………………………………..80

 

جدول 4-2: توزیع فراوانی آزمودنی ها براساس سن……………………………………………………………………………………..81

 

جدول 4-3: توزیع فراوانی آزمودنی­ها برحسب میزان تحصیلات …………………………………………………………………..81

 

جدول 4-4: توزیع فراوانی آزمودنی­ها بر اساس وضعیت تأهل………………………………………………………………………82

 

جدول4-5: توزیع فراوانی آزمودنی­ها بر حسب  سابقه ی خدمت………………………………………………………………….83

 

جدول4-6: یافته های توصیفی  رهبری خدمتگزار و مولفه های آن با رضایت شغلی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..84

 

جدول4-7: نتایج آزمون فرض نرمال بودن ابعاد رهبری خدمتگزار، و رضایت شغلی توسط آزمون K-S………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………85

 

 

 

جدول 4-8: نتایج آزمون همبستگی پیرسون  برای ارتباط بین رهبری خدمتگزار مدیران با رضایت شغلی معلمان ورزش دوره متوسطه شهر زنجان…………………………………………………………………………………………………………………86

 

 

 

جدول4-9: نتایج آزمون همبستگی پیرسون  برای ارتباط بین  مولفه های رهبری خدمتگزار مدیران با رضایت شغلی معلمان ورزش دوره متوسطه شهر زنجان…………………………………………………………………………………………..86

 

جدول4-10: نتایج ازمون همبستگی پیرسون  برای ارتباط بین  مولفه قابلیت اعتماد مدیران با رضایت شغلی معلمان ورزش دوره متوسطه شهر زنجان…………………………………………………………………………………………………….87

 

جدول4-11: نتایج ازمون همبستگی پیرسون  برای ارتباط بین  مولفه مهرورزی مدیران با رضایت شغلی معلمان ورزش دوره متوسطه شهر زنجان………………………………………………………………………………………………………………..88

 

جدول 4-12: نتایج ازمون همبستگی پیرسون  برای ارتباط بین  مولفه تواضع و فروتنی مدیران با رضایت شغلی معلمان ورزش دوره متوسطه شهر زنجان……………………………………………………………………………………………………..89

 

جدول4-13: نتایج ازمون همبستگی پیرسون  برای ارتباط بین  مولفه خدمت رسانی مدیران با رضایت شغلی معلمان ورزش دوره متوسطه شهر زنجان………………………………………………………………………………………………………90

 

جدول 4-14: نتایج آزمون رگرسیون مربوط به رابطه بین مولفه های رهبری خدمتگزار  با میزان رضایت شغلی معلمان ورزش دوره متوسطه شهر زنجان……………………………………………………………………………………………………..92

 

 

 

جدول4-15: رگرسیون چندگانه جهت پیش بینی رضایت شغلی از طریق مولفه های  رهبری خدمتگزار………………………………………………………………………………………………………………………………………………….92

 

 

 

جدول 4-16: ضرایب رگرسیون چندگانه به روش گام به گام بین مولفه های رهبری خدمتگزار با رضایت شغلی معلمان ورزش دوره متوسطه………………………………………………………………………………………………………………………93

 

جدول 5-1: توصیف آماری ویژگیهای فردی………………………..…………………………………………………………………………….96

 

 

 

فهرست شکل ها

 

شکل2-1: نقشه ایران و موقعیت استان زنجان……………………………………………………………………………………………   17                

 

شکل 2-2: نمای تصویری نیازهای بروفی(رجائی،1373)……………………………………………………………………………….47

 

شکل 2-3: فراگرد ایجاد انگیزه با تاکید بر رابطه تلاش ،پاداش و رضایت خاطر کارکنان(طبق نظریه انتظار) (رضائیان، 1385)……………………………………………………………………………………………………………………………………….48

 

شکل2-4: سلسله مراتب نیازهای مازلو(رمضان پور،1384)……………………………………………………………………………50

 

شکل  2-5: طرز تلقی سنتی مدیران به انگیزش(ایران نژاد پاریزی و ساسان گهر،1382)………………………………………………………………………………………………………………………………………………..51

 

شکل2-6 : عوامل انگیزش و ابقا(ایران نژاد پاریزی و ساسان گهر،1382)………………………………………………………………………………………………………………………………………………..52

 

شکل2-7: عوامل موثر بر رضایت شغلی فرد و سازمان(مقیمی،1380)…………………………………………………………..54

 

شکل2-8 : مدل رضایت شغلی(عوامل و پیامدها) (مقیمی،1380)…………………………………………………………………55

 

شکل(2-9):الگوی اندازه گیری رضایت شغلی کارکنان در کلیه ساختارهای سازمانی(دی جانگ و دورمان،2001)…………………………………………………………………………………………………………………………………………….56

 

شکل2-10 : عوامل فردی،عوامل همبسته و پیامدهای تعهد سازمانی(ماتیو و دنی،1990)…………………………………59

 

 

 

 فصل اول

 

 

• مقدمه

 

سازمان‌ها، یکی از پیچیده ترین پدیده های اجتماعی عصر حاضر محسوب می­شوند. تاکنون تعاریف مختلفی از سازمان در منابع مختلف ارائه شده است. از مجموع نظریات پارسونز و اتزیونی می­توان نتیجه گرفت که سازمان، عبارت است از: واحد اجتماعی خاصی که ساختار آن از روی تعهد به وجود می­آید و بارها مورد دوباره سازی های مجدد به منظور حصول هدف یا هدف­های معین قرار می­گیرد. هر سازمانی دارای ویژگی های خاص خود است که بر اساس این ویژگی ها از سازمان های دیگر مجزا می­شود. در واقع سازمان‌ها دارای اساس نامه، اهداف، ساختار تشکیلاتی و نحوه اداره و رهبری متفاوتی هستند (سجادی، 1388).  فعالیت های ورزشی در هر كشوری نیاز به ساختار سازمانی مناسبی دارند؛ به طوری كه ورزشكاران، باشگاه ها، تیم ها و دیگران بتوانند به آسانی در رویدادهای ورزشی شركت كنند. به محض این كه ساختار یك سازمان ورزشی به وضوح تعریف شد؛ باید مدیریتی كارآمد هم برای حمایت و پی­گیری فعالیت های مختلف واحد ها و هم برای برقراری ارتباط با كسانی كه اشتغال به ورزش دارند، پیش بینی شود (هرناندز[2]،1388).

 

در سازمان یکی از ارکان حیاتی، رهبری می‌باشد. در سازمان، رهبر کسی است که بتواند عواملی مانند: حقوق فرد، شرایط کار، خط مشی سازمان، پیشرفت و مسئولیت را کنترل نماید. در حقیقت، چگونگی کنترل این عوامل و نحوه ایجاد انگیزه در کارکنان توسط رهبر، نشان دهنده این واقعیت است که او به عنوان یک رهبر، تا چه حد توانسته موثر واقع شود. به همین دلیل است که از فردی که به عنوان رهبر یک سازمانی است؛ انتظار می رود الزاماً تمام وظایف یک مدیر را انجام دهد. بدون وجود رهبری، ممکن است حلقه اتصال موجود در میان اهداف فردی و سازمانی، ضعیف شود. این موضوع می تواند به موقعیت نامطلوبی منجر شود که در آن کل سازمان، کارایی و کفایت خود را از دست داده و از دست یابی به اهداف خویش باز بماند (پرهیزکار، 1388).

 

نیروی انسانی هر سازمان نیز؛ به عنوان مهم ترین منبع راهبردی، در رسیدن به هدف های سازمانی نقش مهمی را ایفا نموده و نیروی محرکه سازمان محسوب می‌شود. بنابراین، تصورات و نگرش های آنان به شغل شان در حیات، کارآیی و اثر بخشی سازمان اثرگذار می­باشد. لزوم به كارگیری توان و استعداد تخصصی موجود نیروی انسانی، وجود جو مساعد، انگیزه مناسب و رضایت شغلی در میان آنها می­باشد. لذا نیروی انسانی، عامل مهمی در موفقیت و پیشرفت هر سازمان بوده و هیچ سازمانی بدون وجود آن نخواهد توانست به تمامی اهداف مورد نظر خود دست یابد (هوی[3]،1387).

 

 

• بیان مساله

 

زمان تشکیل اولین سازمان رسمی متولی ورزش در ایران، به سال 1306 بر می­گردد که در آن قانون اجباری کردن ورزش در مدارس تصویب شد. بعد از آن تغییرات مختلفی در سازمان­های ورزشی ایران به وجود آمد و نام های مختلفی بر روی آن نهاده شد (سجادی، 1388). امروزه در کشور ما، وزارت آموزش و پرورش به عنوان یکی از  متولیان اصلی ورزش و پرورش کشور محسوب می‌شود و ادارات کل آموزش و پرورش استان ها نیز، زیرنظر این وزارت خانه در سطح استان ها مشغول فعالیت هستند. ادارات آموزش و پرورش در سطح استان­ها، از جمله سازمان هایی هستند كه نقش بسیار ارزنده­ای در امرآموزش و پرورش كشور را دارندو بهبود عمل این ادارات باعث پیشرفت هر چه بیشترآموزش و پرورش كشور می­شود(سایت رسمی آموزش و پرورش، 1392).   

 

توسعه کمی وکیفی آموزش و پرورش درکشورمان نیازمند سازمان­های اثربخش و مدیران لایق، کارآمد و شایسته است. تحقق اثربخشی سازمان آموزش و پروش در گرو مدیرانی است که از ویژگی­های ذاتی و اکتسابی مدیریت بهره مند باشند. امروزه سازماندهی، اداره كردن و مدیریت، معتبرترین نیروهای سوق دهنده سازمان آموزش و پرورش در هر كشوری هستند. برخی از پژوهشگران معتقدندکه سبك های قدیمی رهبری برای عصر حاضر مفید نیست. گونه ای از رهبری نیاز است كه به كمك آن بین اهداف سازمان و نیازهای كاركنان تعادل ایجاد شود. هیل معتقد است مفهوم رهبری خدمتگزار، مدل­های سنتی مدیریت را كاملاً واژگون كرده و موجب تغییر در فلسفه مدیریت و رهبری شده است (هیل[5]،2008).

 

 تئوری رهبری خدمتگزار برای نخستین بار به وسیله گرین لیف (1977)، درمقاله­ای تحت عنوان  ”خدمتگزار در نقش رهبر” وارد ادبیات رهبری شد.گرین لیف، رهبر خدمتگزار را كسی میداند كه دید مشتركی از موفقیت را ترسیم می­كند(گرین لیف،1997).

 

 رهبر خدمتگزار كسی است كه بیشترین تاكیدش بر روی پیروان خوب است نه علاقه­های آنان. آن ها تلاش می­كنند پیروان خود را رشد دهند، آنها سعی می­كنند كاركنان را توانمندكنند، به جای این كه از قدرت برای سلطه و نفوذ روی آنها استفاده كنند (گرین لیف،1977). به عقیده گرین لیف سازمان‌ها آن طور که باید و شاید به جوامع خدمت نمی‌کنند، لذا وی هدف خود را از بیان تئوری رهبری خدمتگزار تشویق رهبران به خدمت رسانی بیان کرده است. تئوری رهبری خدمتگرار بر اساس تئوری خادمیت بنیان نهاده شده است. و این در حالی است که تئوری های سنتی بر مبنای تئوری عاملیت می‌باشد (هارسمن[7]، 2001). گرین لیف خلق جامعه ی خدمتگزار را آرمان و هدف نهایی خود قرار داده است. جامعه ای که تمام افراد بتوانند از مزیت‌های آن بهرمند گردند. به عقیده وی تنها راه دستیابی به این جامعه، داشتن رهبرانی خدمتگزار در تمامی سازمان‌هایی است که در جامعه حضور دارند. در واقع او جامعه‌ای را تصور می‌کند که خدمتگزاری به دیگران همواره اولین انتخاب باشد. در راستای اثربخشی سازمانی مهم این است که همواره رهبران پیروان و کارکنان خود دستیابی به ظرفیت‌های بالقوه خودشان حمایت و پشتیبانی کنند و این دقیقاً همان چیزی است که رهبران خدمتگزار به وسیله احترام نهادن به شأن افراد، ایجاد اعتماد متقابل و نفوذ در پیروانشان انجام می‌دهند (لیدن و همکاران[8]، 2005).

 

گرین لیف، معتقد است كه پیروان چنین رهبرانی نیز خودشان رهبران خدمتگزاری خواهند شد. یوکل (2006)،  معتقد است که رهبران خدمتگزار ابتدا به نیازهای دیگران توجه می­كنند و سپس نیازهای خود را برآورده می­سازند. پترسون (2005)تئوری كاركردی در زمینه رهبری خدمتگزار را ارائه كرد. او در این تئوری با تعریف ارزش­های رهبری خدمتگزار، آنها را سازه­های رهبری خدمتگزار نامید. مهمترین سازه های رهبری خدمتگزار طبق نظریات پترسون عبارتند از:

 

 تواضع و فروتنی، نوع دوستی، قابلیت اعتماد، خدمت رسانی؛ که در این تحقیق از این نظریه برای سنجش رهبری خدمتگزار استفاده می­شود (پترسون،2005).

 

* تواضع و فروتنی: یعنی این كه یك فرد نه خودش را برتر و نه كمتر از دیگران ببیند.

 

* نوع دوستی: رفتارهایی كه به قصد منفعت رساندن به دیگران انجام می شود.

 

* اعتماد: رهبرانی كه به آن چه می گویند عمل می كنند، قابلیت اعتماد را ایجاد می كنند.

 

* خدمت رسانی: رهبر خدمتگزار، منابع لازم دیگران برای موفقیت شان را فراهم می سازد (دنیس،2004)

 

 در عصر مدرن، مطالعه سطوح رهبری در میان محققان پرطرفدار شده است. اتخاذ رفتارهای رهبری به طور قابل توجهی در موفقیت سازمان نقش ایفا میکند.

 

واشنگتن (2007)، معتقد است که: سبك رهبری خدمتگزار به عنوان رویكردی نو ممكن است از نظر ارتقای عملكرد اعضای سازمان از طریق پرورش نگرش­ها، ایده ها و رفتارهای كاری آنان مانند رضایت شغلی و تعهد سازمانی، برای رهبران سازمان ها سودمند باشد.

 

 رضایت شغلی، یک حس مثبت و مطبوع و پیامد ارزیابی شغلی یا تجربه فرد است که به رابطه میان انتظارات سازمانی و نیازهای فردی اشاره می­کند، این حالت کمک زیادی به سلامت فیزیکی و روانی افراد می­کند (بلوچ[17]، 2009).  از نظر سازمانی، سطح بالای رضایت شغلی، منعکس کننده جو سازمانی بسیار مطلوب است که منجر به جذب و بقای کارکنان می­شود. دیدگاه ها و مفهوم سازی­های متعدد و گاه متناقضی درباره تعریف رضایت شغلی شکل گرفته است.

 

 اسمیت، کندال و هیولی پنج بُعد اساسی یعنی ماهیت شغل، پرداخت حقوق و مزایا، فرصت های پیشرفت و ترقی، سرپرستان و همکاران در کار را مهم ترین عوامل مؤثر در احساس افراد نسبت به کارشان می دانند (علاقه بند،1388).

 

رضایت شغلی، به عنوان حالت هیجانی لذت بخش تعریف شده است كه از ارزیابی، واكنش عاطفی و نگرش فرد نسبت به شغل ناشی می شود (بلوچ، 2009).  رضایت شغلی باعث افزایش این احتمال می شود كه كاركنان از ایده­ها ی نو را در كارشان مورد استفاده قرار دهند. به علاوه، آنها این ایده­ها را توسعه داده وآنها را به كاركنان دیگر نیز برای توسعه و به كارگیری در كارشان منتقل می­كنند. از این رو تولید و بهره گیری از ایده­های تازه این امكان را به سازمان می­دهد كه بتواند با شرایط متغیر، منطبق شده و به تهدیدها و فرصت ها پاسخ به موقع دهد تا رشد و توسعه یابد (اندرسون[19]، 2009). رضایت شغلی باعث می شود اثربخشی فرد افزایش یابد، فرد نسبت به سازمان متعهد می شود، روحیه فرد افزایش می یابد و مهارت های جدید شغلی را به سرعت آموزش ببیند.کارمند راضی مولدتر و اثربخش تر است. کسی که رضایت شغلی اش در سطح بالایی باشد به کارش نگرش مثبتی دارد، ولی کسی که از کارش ناراضی است به کار نگرش منفی دارد (رابینز، استیفن پی، 1378). رضایت شغلی نگرشی است كه افراد درباره شغل خود دارند كه نشات گرفته از ادراك افراد از شغلشان است و در تعریف دیگررضایت شغلی عبارتست از حدی ازاحساسات و نگرشهای مثبت که افراد نسبت به شغل خود دارند (مقیمی سید محمد،1380). وقتی یک شخص می گوید دارای رضایت شغلی بالایی است ،این بدان مفهوم است که واقعا شغلش را دوست دارد ،احساسات خوبی درباره کارش دارد و برای شغلش ارزش زیادی قائل است.

 

رضایت شغلی یک حالت احساسی مثبت یا مطبوع است که پیامد ارزیابی شغلی یا تجربه فرد است. این حالت احساسی مثبت کمک زیادی به اثر بخشی افراد در سازمان می کند(رابینز، استیفن پی، 1378).

 

از طرف دیگر با تغییر و تحولاتی که در محیط کار روی داده است الگوهای سنتی رهبری دیگر پاسخگوی نیازها در عصر حاضر نیست و سبک رهبری سنتی در هزاره سوم ادامه حیات نخواهد یافت و نیاز به مدل های جدید رهبری بیش از هر زمان دیگری به چشم می خورد. اگر مدیران بتوانند سبک مناسبی را برای کنترل سازمان به کار بگیرند و موجبات رضایت و رغبت کارکنان را فراهم کنند، می­توانند نیرو و توانایی بالقوه آنها را بالفعل کرده و ازاین طریق عملکرد سازمانی را بهبود بخشند (جانگ سون[20]، 2009).

 

از آنجا كه در ادارات آموزش و پرورش، همانند هر سازمان دیگری، منابع انسانی (کارکنان ) از جمله عوامل تاثیر گذار می باشند و هرچه این کارمندان با انگیزه و رغبت بیشتری به فعالیت بپردازند،كارایی بهتری خواهند داشت، لذا رهبری مطلوب عاملی است که می­تواند باعث رضایت نسبی معلمان ورزش و ایجاد شرایط مطلوب برای بروز خلاقیت آنان شود و در نتیجه كارایی و اثر بخشی آنان را بالا ببرد (کفی[21]،2012، وایدیک[22]،2010).از طرف دیگر از آنجا كه تربیت بدنی و ورزش در پرورش نسل آینده نقش بسیار مهمی ایفا می‌كند، حساسیت مقوله رهبری در ادارات آموزش و پرورش در سطوح مختلف و از جمله در سطح مدارس  بیشتر خود را نشان می‌دهد (سالی[23]، 2008). در مدارس نیاز مبرمی وجود دارد که مدیران علاوه بر نقش مدیریتی خود در نقش یک رهبر نیز ظاهر شده و با استفاده از سبک های رهبری نوین، در جهت افزایش بهره وری معلمان ورزش خود گام بردارند (کفی، 2012) ، که این مسئله خود رضایت معلمان ورزش را به همراه خواهد داشت. با توجه به مطالب ارائه شده و نقش ادارات آموزش و پرورش و مدیران مدارس در توسعه ورزش کشور، محقق بر آن است که به بررسی ارتباط بین سبک رهبری خدمتگزار مدیران با رضایت شغلی معلمان ورزش مقطع متوسطه شهر زنجان بپردازد. لذا با توجه به مطالب ذکر شده سئوال اصلی تحقیق این است که :

 

چه ارتباطی بین سبک رهبری خدمتگزار مدیران و رضایت شغلی معلمان ورزش مقطع متوسطه شهر زنجان وجود دارد؟

 

 

• اهمیت و ضرورت تحقیق

 

     امروزه سازمانها در همه کشورها به مدیران وکارکنان اثر بخش و کارآمد نیاز دارند تا بتوانند به اهداف خود در جهت رشد و توسعه همه جانبه دست یابند مدیر بعنوان نماینده سازمان برای ایجاد هماهنگی و افزایش کارایی در رأس آن قرار دارد و موفقیت سازمان در تحقق اهداف، در گرو چگونگی اعمال مدیریت و سبک­های مؤثر رهبری است (رابینز[24]، 1384). در عصر حاضر ضرورت مدیریت و رهبری در کلیه فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی امری حتمی و ضروری بوده ، اعمال صحیح آن لازمه پیشرفت علوم انسانی و دست یابی به اهداف قلمداد می شود ( محرم­زاده، 1383).

 

 رهبران امروزی در ورزش با شرایط متفاوت اجتماعی روبه رو خواهند بود که در آن محیط ورزش بسیار حرفه ای تر خواهد بود. ساختار، مدیریت و اداره سازمان های ورزشی برای وفق دادن خود با این شرایط جدید باید تا حد ممکن آماده و مجهز شوند. همچنین، اگر قدرت رهبران تنها بر روابط سیاسی و اقبال شخصی آن ها استوار باشد، آن گاه تلاش­های سازمان­های ورزشی برای غلبه بر تنگناهای به وجود آمده به وسیله چالش های جدید ورزش حرفه ای موفق نخواهد بود (هرناندز، 1388).

 

مطالعه رضایت شغلی از دو بعد حائز اهمیت است: نخست، از جنبه انسانی که شایسته است با کارکنان به صورت منصفانه و با احترام رفتار شود و دوم، از جنبه رفتاری که توجه به رضایت شغلی می­تواند رفتار کارکنان را به گونه ای هدایت کند که برکارکرد و وظایف سازمانی آن ها تاثیر بگذارد (کفی، 2012). تا به حال مدل های زیادی از رهبری ارائه شده است که در این بین رهبری خدمتگزار از جمله تئوری هایی است که امروزه می­تواند برای مدیران سازمان ها بسیار اثربخش باشد (وایدیک[25]،2010). رهبران خدمتگزار رهبرانی هستند كه با تمركز بر پیروان خدمت می­كنند و در وهله اول دغدغه پیروان را دارند (جیم لاب،[26]2004) .

 

بنابراین این تحقیق، به دنبال بررسی ارتباط سبک رهبری خدمتگزارمدیران با رضایت شغلی معلمان ورزش مدارس، جهت پیشه رو قرار دادن شیوه ها و راه های موثرتر و بهتر فرا روی مدیران آینده این سازمان ها و همچنین شناساندن سبک­های مفید مدیریتی برای هدایت این سازمان‌ها می‌باشد. لذا این تحقیق، جزء تحقیقات نو و جدید در کشور ما محسوب می‌شود. همچنین، با توجه به نتایج متفاوتی که در پیشینه تحقیق و در ارتباط با سبک رهبری خدمتگزار و متغیرهای سازمانی وجود دارد؛ انجام این تحقیق به صورت علمی می تواند مثمر ثمر باشد و موجب کشف نتایج جدید و پیشنهادات کاربردی در این رابطه شود. از آن جایی که سبک رهبری خدمتگزار از سبک های جدید رهبری در کشور ما محسوب می­شود و به نظر می­رسد تا به حال، تحقیقی در مورد آن در ادارات آموزش و پرورش کشور و در رابطه با رضایت شغلی کارکنان  آموزش و پرورش آن هم درمدارس مقطع متوسطه انجام نشده است، لذا؛ این تحقیق می تواند راهی برای شناساندن این سبک رهبری به مدیران این سازمان ها باشد. بطور کلی اهمیت تحقیق حاضر را می توان  به صورت زیر خلاصه کرد…

 

 

• پیشه رو قرار دادن شیوه های مؤثرتر رهبری فرا روی مدیران

 

• کمک به مدیران آموزش و پرورش برای استفاده از سبک های نوین رهبری

 

• تعیین تاثیر مولفه های رهبری خدمتگزار بصورت مجزا بر رضایت شغلی معلمان ورزش

 

• بالا رفتن سطح خدمت رسانی مدیران برای رضایت شغلی بیشتر در معلمان ورزش

 

• توجه و احترام به جنبه های انسانی معلمان ورزش برای پرورش درست نسل فردا.

   

  • اهداف تحقیق

 

هدف کلی

 

 

• بررسی ارتباط بین سبک رهبری خدمتگزار مدیران با رضایت شغلی معلمان ورزش مقطع متوسطه شهر زنجان

 

اهداف اختصاصی

 

 

• بررسی ارتباط بین قابلیت اعتماد مدیران مدارس با رضایت شغلی معلمان ورزش مقطع متوسطه شهر زنجان

 

 

 

 

• بررسی سبک رهبری مدیران مدارس مقطع متوسطه شهر زنجان

 

• بررسی ارتباط بین مهرورزی مدیران مدارس با رضایت شغلی معلمان ورزش مقطع متوسطه شهر زنجان

 

 

     2-1-4- ورزش و تأثیر آن بر عوامل خطرزا 19

 

     2-1-5-ورزش و محیط‌زیست.. 20

 

     2-1-6-مزایای فعالیت‌های ورزشی.. 21

 

          2-1-6-1- مزایای فیزیولوژیك… 21

 

          2-1-6-2- مزیت اجتماعی.. 22

 

          2-1-6-3-مزیت روان‌شناختی.. 22

 

     2-1-7-ورزش همگانی یا ورزش برای همه. 24

 

     2-1-8-مزایای فعالیت بدنی.. 25

 

     2-1-9- رضایت از زندگی.. 26

 

     2-1-10-تعاریف رضایت از زندگی.. 27

 

     2-1-11- عوامل مؤثر بر رضایت از زندگی.. 28

 

          2-1-11-1- ژن‌ها 28

 

          2-1-11-2- شخصیت.. 29

 

          2-1-11-3-ویژگی‌های جسمانی.. 29

 

          2-1-11-4-سن.. 30

 

          2-1-11-5-جنسیت.. 30

 

          2-1-11-6-عوامل شغلی و اقتصادی.. 30

 

          2-1-11-7-تندرستی و تحصیلات.. 31

 

          2-1-11-8-مذهب.. 32

 

          2-1-11-9-روابط.. 32

 

          2-1-11-10-آزادی و دموکراسی.. 32

 

     2-1-12- ابعاد رضایت از زندگی.. 33

 

     2-1-13- الگوهای رضایت از زندگی.. 35

 

          2-1-13-1- الگوی کارکرد انطباقی.. 35

 

          2-1-13-2- الگوی رضایت از زندگی.. 35

 

     2-1-14- نظریه‌های پیرامون رضایت از زندگی.. 37

 

          2-1-14-1-نظریه ونتگوت، مریک و اندرسون. 37

 

          2-1-14-2-نظریه سلسله‌مراتب نیازها (نظریه مازلو) 39

 

          2-1-14-3-نظریه ادارکی فرانس… 39

 

2-2- پیشینه تحقیق. 39

 

     2-2-1- تحقیقات انجام‌شده در داخل كشور. 39

 

     2-2-2- تحقیقات انجام‌شده در خارج از كشور. 44

 

2-3-جمع‌بندی.. 50

 

 

 

 

 

3-1-روش تحقیق. 53

 

3-2-جامعه آماری تحقیق. 53

 

3-3-نمونه آماری و نحوه گزینش… 53

 

3-4-ابزار گردآوری اطلاعات.. 54

 

3-5-مشخصات پرسشنامه. 54

 

 

3-6-روش انجام تحقیق. 54

 

     3-6-1-روایی و پایایی پرسشنامه شاركلی.. 54

 

     3-6-2-روایی و پایایی پرسشنامه رضایت زندگی.. 55

 

3-7-روش آماری.. 55

 

فصل چهارم:تجزیه و تحلیل داده‏ها

 

4-1- تشریح یافته‌های توصیفی موردمطالعه. 57

 

     4-1-1 داده‌های جمعیت شناختی پرسشنامه. 57

 

4-2- یافته‌های استنباطی.. 65

 

فصل پنجم:نتیجه‏گیری و پیشنهادات

 

5-1- خلاصه تحقیق. 71

 

5-2- بحث و نتیجه‌گیری.. 74

 

5-3- آزمون فرضیه‌ها: 75

 

5-4- پیشنهادهای تحقیق. 78

 

     5-4-1- پیشنهادهای برخاسته از تحقیق. 78

 

     5-3-2- پیشنهاد برای پژوهش‌های آتی.. 78

 

منابع و ماخذ. 80

 

     فهرست منابع فارسی.. 80

 

     فهرست منابع انگلیسی.. 87

 

پیوست‏ها 91

 

 

 

فهرست جداول

 

عنوان                                                                                         شماره صفحه

 

جدول3-1  توزیع فراوانی جامعه آماری تحقیق………………………………………………………………………………52

 

جدول4-1 توزیع فراوانی گروه نمونه برحسب سن.. 57

 

جدول 4-2 توزیع فراوانی گروه نمونه برحسب میزان تحصیلات.. 58

 

جدول 4-3 توزیع فراوانی گروه نمونه برحسب میزان درآمد ماهیانه. 59

 

جدول4-4 توزیع فراوانی گروه نمونه برحسب سابقه فعالیت ورزشی.. 60

 

جدول4-5 توزیع فراوانی گروه نمونه برحسب تعداد جلسات ورزشی.. 61

 

جدول4-6 توزیع فراوانی گروه نمونه برحسب مدت زمان فعالیت.. 62

 

جدول4-7 توزیع فراوانی گروه نمونه برحسب شدت فعالیت ورزشی.. 63

 

جدول4-8 توزیع فراوانی گروه نمونه برحسب رضایت از زندگی.. 64

 

جدول4-9 آزمون کلموگروف- اسمیرنوف.. 65

 

جدول 4-10 همبستگی بین سابقه فعالیت ورزشی و رضایت زندگی کارمندان. 66

 

جدول 4-11 همبستگی بین تعداد جلسات ورزشی و رضایت زندگی کارمندان. 67

 

جدول 4-12 همبستگی بین مدت زمان ورزشی و رضایت زندگی کارمندان. 68

 

جدول 4-13 همبستگی بین شدت فعالیت ورزشی و رضایت زندگی کارمندان. 69

 

 

 

چکیده

 

هدف کلی از تحقیق حاضر بررسی ارتباط بین میزان مشارکت در فعالیت های ورزشی و رضایت از زندگی در کارکنان ادارات ورزش وجوانان خراسان شمالی بود. روش تحقیق از نوع توصیفی و همبستگی بوده كه به لحاظ روش جمع‌آوری اطلاعات، میدانی است. جامعه آماری این تحقیق را كلیه کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان شمالی تشكیل دادند، به علت محدود بودن جامعه و مقطعی بودن تحقیق، تعداد 83نفر ( نفر 34 نفر زن و49 نفر مرد) جامعه آماری به‌عنوان نمونه تحقیق در نظر گرفته شد. ابزار گردآوری این تحقیق تركیبی از دو پرسشنامه فعالیت بدنی شاركلی(SHARKLY) و پرسشنامه رضایت از زندگی (SWLS) می‌باشد كه پس از مشورت با اساتید راهنما و مشاور، مورداستفاده قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، در بخش آمار توصیفی از شاخص‌های گرایش به مركز و در بخش آمار استنباطی جهت ارتباط بین متغیرهای موردتحقیق از ضریب همبستگی اسپیرمن با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 21 استفاده ‌شد.

 

یافته‏های تحقیق نشان داد بین سابقه شركت در فعالیت‌های ورزشی، تعداد جلسات، مدت‌زمان انجام فعالیت‌ و شدت فعالیت‌های ورزشی با رضایت زندگی در کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان شمالی ارتباط معناداری وجود دارد. بنابراین به نظر می‌رسد ورزش و فعالیت بدنی موجب ارتقای رضایت از زندگی می‌شود و برای ارتقای رضایت از زندگی باید تمامی نهادها و افراد جامعه همكاری كنند تا زمینة اعتلای سلامتی روحی و جسمی کارکنان فراهم آید.

 

 

 

کلیدواژه‏ها: مشارکت در فعالیت های ورزشی، رضایت از زندگی، فعالیت ورزشی.

 

 

 

فصل اول

 

 

کلیات تحقیق

 

 

1-1- مقدمه

 

انسان و زندگى مفاهیمى هستند که هرگز از یکدیگر جدا نمی‌شوند. زندگى، جزء جدایی‌ناپذیر انسان است و هیچ راه فرارى از آن نیست. بنابراین، انسان تا هست باید زندگى کند. به‌بیان‌دیگر، انسان میان دوراهی زندگى و عدم زندگى قرار ندارد بلکه بدون تردید زندگى باید کرد؛ اما می‌توان پرسید: زندگى گوارا و لذّت بخش، کدام است؟ بشر در جستجوى خوشبختى است و در پى آن است که به زندگى رضایت‌مندی دست یابد و هیچ‌کس نیست که بخواهد زندگىِ همراه با نارضایتى داشته باشد. رضایتمندى، بستر موفقیت و کامیابى است و هیچ انسان موفّقى نیست که از هنر «رضایت از زندگى» برخوردار نباشد. بدون رضایتمندى، امکان پیشرفت و موفقیت وجود ندارد. انسان‌هاى موفّق کسانى هستند که از زندگى خود لذت می‌برند. بنابراین رضایتمندى از زندگى، یکى از رازهاى ناشناخته در زندگى انسان‌های موفّق است. زندگى موفق، زندگی‌اى است که توأم با رضایت و خرسندى باشد. اگر زندگى بستر تکامل است، رضایتمندى هم شرط موفقیت در زندگى بوده و کسانى می‌توانند به تکامل بیندیشند که بازندگی خود مشکل نداشته باشند. البته بایستی به این نکته توجه داشت که میان «مشکل داشتن در زندگى» با «مشکل داشتن بازندگی» تفاوت وجود دارد. همه انسان‌ها در زندگى مشکل‌دارند؛ اما انسان موفق، کسى است که بازندگی‌اش مشکل نداشته باشد و این یعنى رضایت از زندگى (عبداله زاده و همکاران، 1388).

 

نیروی انسانی هر سازمان نیز؛ به‌عنوان مهم‌ترین منبع راهبردی، دررسیدن به هدف‌های سازمانی نقش مهمی را ایفا نموده و نیروی محرکه سازمان محسوب می‌شود. بنابراین، تصورات و نگرش‌های آنان به شغلشان در حیات، کار آیی و اثربخشی سازمان اثرگذار می‌باشد. لزوم به‌کارگیری توان و استعداد تخصصی موجود نیروی انسانی، وجود جو مساعد، انگیزه مناسب و رضایت شغلی در میان آن‌ها می‌باشد. لذا نیروی انسانی، عامل مهمی در موفقیت و پیشرفت هر سازمان بوده و هیچ سازمانی بدون وجود آن نخواهد توانست به‌تمامی اهداف موردنظر خود دست یابد (هووی[1]،1387).

 

امروزه، انجام فعالیت بدنی منظم و تغذیه مناسب به‌منظور دستیابی به بهداشت روحی و روانی، بخشی از هدف‌های بهداشت ملی كشورهای توسعه‌یافته است و در بیانیه‌های مختلف بر اهتمام به آن‌ها اصرار می‌ورزند و عموم مردم را تشویق می‌کنند تا باروی آوردن به این برنامه‌ها، از مواهب آن یعنی افزایش طول عمر و بهبود كیفیت زندگی بهره‌مند شوند (گائینی،1383). البته برخی از مردم به این باور رسیده‌اند كه از ساعات كار خود كاسته و برای حفظ تندرستی و كسب نشاط و لذت به ورزش بپردازند درحالی‌که می‌توان گفت كه فعالیت‌های ورزشی باعث می‌شود كه انسان احساس خوبی نه‌تنها در بدن خود داشته باشد بلكه احساس خوبی از خود به‌طور كل (خودباوری) پیدا كند (تندنویس،1381). در این راستا بسیاری از شیوه‌های زندگی به‌گونه‌ای تغییر داده‌شده و اصلاح گردیده‌اند كه جلساتی در هفته به اجرای فعالیت ورزشی اختصاص پیدا كند. این روند و خط‌مشی اجتماعی به جهشی در توجه و علاقه عامه نسبت به ایجاد و توسعه دانش و اطلاعات تخصصی‌تر درباره تأثیرات متعدد فعالیت بدنی و تمرین بر آمادگی فرد و سلامتی وی، منجر شده است. اثر فعالیت و آمادگی بدنی می‌تواند منجر به‌سلامتی، فعال و پرتحرك بودن و عمر طولانی فرد گردد. در مقابل، عدم تحرك معمولاً باعث بیماری، بی‌تحرکی و عمر كوتاه می‌گردد كه تغییر این نسبت‌ها، یك زنجیره علت و معلولی است كه به نتایج مطلوب و نامطلوب می‌انجامد. مطمئناً نتایج مطلوب، طول عمر و كیفیت زندگی بهبودیافته برحسب سلامت فردی یا اجتماعی می‌باشد. گرچه تمامی شواهد و مدارك موجود، دال بر تأثیر فعالیت بدنی در پیشگیری از بیماری و پیشبرد سلامتی جسمانی بوده‌اند(بهپور،1375). به جرأت می‌تواند گفت باگذشت زمان، مردم معتقد به بهبود كیفی زندگی می‌شوند و شكی نیست رسیدن به این باور، مستلزم داشتن تحصیلات عالیه، تجربه مفید و تغییر دیدگاه‌ها و جهان‌بینی كلی افراد است (تندنویس،1381).

 

در دنیای در حال تحول امروز، كامیابی از آن جوامع و سازمان‌هایی است كه بین منابع كمیاب و قابلیت‌های مدیریتی و كارآفرینی منابع انسانی خود، رابطه معنی‌داری برقرار سازند. به‌عبارتی‌دیگر، جامعه و سازمانی می‌تواند در مسیر توسعه، حركت روبه‌جلو و با شتابی داشته باشد كه با ایجاد بسترهای لازم منابع انسانی خود را به دانش و مهارت كارآفرینی مولد، تجهیز كند تا آن‌ها با استفاده از این توانمندی ارزشمند، سایر منابع جامعه و سازمان را به‌سوی ایجاد ارزش و حصول رشد و توسعه، مدیریت و هدایت كنند (کردنائیج و همکاران، 1384). همچنین می‌تواند گفت اگر فرهنگ ورزش در جامعه كنونی به‌خوبی شناسانده شود و عموم مردم آن را به‌عنوان پدیده سلامتی و تندرستی بپذیرند و به انجام آن عادت كنند با تنظیم و اجرای برنامه‌های مناسب ورزشی- تفریحی، گذران اوقات‏فراغت مفید و سودمندانه ای خواهند داشت كه از فشار زندگی ماشینی كاسته و سلامت و شادابی جامعه را فراهم می‌کنند. بهبود نسبی زندگی و ایجاد رفاه اجتماعی بیشتر، زمینه مناسب تفكر و یافتن راه‌های بهتر زیستن را نیز فراهم می‌سازد (بهرام فر،1380). سنجش رضایت از زندگی از طریق شركت در فعالیت‌های ورزشی، به‌عنوان یك شاخص كه تحت تأثیر فاكتورهای مختلف مانند خانواده، فرهنگ، وضعیت اجتماعی- اقتصادی، جسمی، روحی- روانی و… می‌باشد می‌تواند در درك صحیح از نیازها، تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی این گروه اجتماعی مفید واقع گردد. در این راستا محقق درصدد آن است تا به بررسی ارتباط میزان مشارکت در فعالیت‌های ورزشی و رضایت از زندگی در کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان شمالی پرداخته و با توجه به یافته‌های پژوهش، پیشنهادهایی مبتنی بر آن یافته‌ها ارائه نماید.

 

 

 

1-2-بیان مسئله

 

 مطالعه و بررسی تاریخچه توسعه و تحول جوامع صنعتی نشان می‌دهد که نیروی انسانی ماهر و پرورش‌یافته در فرآیند تحول جامعه سنتی به جامعه صنعتی تأثیر انکارناپذیری داشته است، به‌نحوی‌که نیروی انسانی را مهم‌ترین و اصلی‌ترین عامل توسعه جوامع و سازمان‌ها قلمداد نموده‌اند (طالب پور و امامی، 1385). یكی از مسائلی و موضوعاتی كه می‌تواند نقش بسزایی در سازمان‌ها داشته باشد و در تقویت و كاهش رضایت كاركنان نقش ویژه‌ای ایفا كند، مبحث فعالیت بدنی افراد سازمان است.

 

اینك در قرنی زندگی می‌کنیم كه دارای اوقات‏فراغت بسیار هستیم، این اوقات در حقیقت یك مسئله طبیعی اجتماعی در قرن حاضر است. اوقات‏فراغت حق طبیعی انسان بوده و باید به‌عنوان احتیاج اساسی و پایه برای وی محسوب گردد. ضمناً باید به‌گونه‌ای تفهیم گردد كه خود را در یك واقعیت، تحت عنوان نیاز؛ تصور كند(بهرامفر،1380). در مقابل، تمدن نوین و جامعه توسعه‌یافته عصر جدید، كاهش زمان كار و بهره‌برداری هر چه بیشتر از گذران اوقات‏فراغت را توصیه می‌نماید (شیخی،1380). داشتن یك زندگی سالم مستلزم تحرك و فعالیت‌های ورزشی است كه این موضوع بارها طی پژوهش‌های مختلف بیان گردیده است. همچنین اطلاع افراد از تأثیرات مطلوب فعالیت‌های ورزشی بر دستگاه‌های مختلف بدن، موجب گردیده تا گرایش به فعالیت‌های ورزشی در اوقات‏فراغت روزبه‌روز افزایش یابد. تحقیقات نشان می‌دهد كه از طریق فعالیت بدنی، افراد احساس خوب و رضایت بیشتری از زندگی خوددارند(ادوارد[3]،2005)، حتی سطوح بالاتر فعالیت بدنی نیز تأثیر مثبتی را در احساسات، حالات فرد و رضایت‌مندی از زندگی به همراه دارد(مارش و همکاران،2008). استفاده از اوقات‏فراغت با بهره‌مندی از فعالیت‌های ورزشی به‌عنوان تفریحات سالم بخشی از فرایند تعادل حیاتی و رضایتمندی در زندگی افراد است(مشرف جوادی،1380).

 

رضایت شغلی، یک حس مثبت و مطبوع و پیامد ارزیابی شغلی یا تجربه فرد است که به رابطه میان انتظارات سازمانی و نیازهای فردی اشاره می‌کند، این حالت کمک زیادی به‌سلامت فیزیکی و روانی افراد می‌کند (بلوچ[4]، 2009).  ازنظر سازمانی، سطح بالای رضایت شغلی، منعکس‌کننده جوسازمانی بسیار مطلوب است که منجر به جذب و بقای کارکنان می‌شود. دیدگاه‌ها و مفهوم‌سازی‌های متعدد و گاه متناقضی درباره تعریف رضایت شغلی شکل‌گرفته است.

 

رضایت شغلی یک حالت احساسی مثبت یا مطبوع است که پیامد ارزیابی شغلی یا تجربه فرد است. این حالت احساسی مثبت کمک زیادی به اثربخشی افراد در سازمان می‌کند(رابینز، 1378).

 

رضایت از زندگی از آن دسته مؤلفه‌هایی است که با عوامل مختلف مانند عوامل تحصیلی، شخصیتی، ژنتیک، عوامل اقتصادی و کار، روابط اجتماعی و زندگی اجتماعی رابطه تنگاتنگی دارد. همگی این عوامل گاهی رابطه معنی‌دار و گاهی غیر معنی‌دار با رضایت از زندگی داشته‌اند. زمانی که همه این عوامل ترکیب می‌شوند بازهم نمی‌توانند توضیح دهند که چرا رضایت از زندگی در یک سطح برای یک فرد وجود دارد و در سطح متفاوت دیگر وجود ندارد. (سالوی و مایر ؛ به نقل از خویشتن دار،1385).

 

ورزش و فعالیت بدنی به‌عنوان یكی از بهترین و سالم‌ترین وسیله برای پر كردن اوقات‏فراغت اقشار مختلف جامعه خصوصاً افراد میان‌سال كه دغدغه‌های زندگی خود را پشت سر گذاشته و فراغت بیشتری نسبت به زمان قبل دارند محسوب می‌شود. لذا انجام فعالیت‌های ورزشی در میان افراد میان‌سال به‌عنوان بخشی از اوقات‏فراغت آنان برای حفظ نشاط، سلامتی و تندرستی مهم به نظر می‌رسد. از طرفی افراد میان‌سال خود جزئی از جامعه محسوب می‌شوند و كیفیت زندگی در آن‌ها می‌تواند شاخصی از كیفیت زندگی جامعه محسوب شود و بقیه گروه‌های جامعه را می‌توان با این گروه مقایسه كرد(سروری خراشاد، 1384). بنابراین محقق درصدد آن است تا ارتباط بین مشارکت در فعالیت‌های ورزشی و رضایت از زندگی را در کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان شمالی موردبررسی قرار داده و پاسخگوی سؤالات ذیل باشد كه ورزش و فعالیت بدنی به‌عنوان یك عامل اثرگذار بر عوامل جسمانی، روانی و اجتماعی تا چه حد می‌تواند در رضایت از زندگی کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان شمالی اثرگذار باشد؟

 

 

 

1-3- ضرورت تحقیق

 

 امروزه سازمان‌ها در همه کشورها به مدیران و کارکنان اثربخش و کارآمد نیاز دارند تا بتوانند به اهداف خود در جهت رشد و توسعه همه‌جانبه دست یابند مدیر به‌عنوان نماینده سازمان برای ایجاد هماهنگی و افزایش کارایی در رأس آن قرار دارد و موفقیت سازمان در تحقق اهداف، در گرو چگونگی اعمال مدیریت و سبک های مؤثر رهبری است (رابینز[5]، 1384). با پیشرفت تكنولوژی و صنعت به‌طور جبری از ساعات كار كم شده و بر میزان ساعات فراغت افزوده گردیده است كه این زمان نبایستی با بی‌توجهی به بطالت بگذرد. برخی از مردم به این باور رسیده‌اند كه از ساعات كار خود كاسته و برای حفظ تندرستی و كسب نشاط و لذت به ورزش بپردازند(تندنویس،1381).

 

درزمینهٔ تأثیرات جسمانی گذران مطلوب اوقات‏فراغت و بخصوص ورزش بر سلامتی انسان باید اذعان داشت آنچه امروز موجب گرایش هر چه بیشتر مردم در تمام جهان به‌سوی فعالیت‌های ورزشی در اوقات‏فراغت می‌شود تأثیرات جسمانی فعالیت‌ها بر دستگاه‌های مختلف بدن می‌باشد. ضرورت توجه و پرداختن به فعالیت‌های ورزشی در اوقات‏فراغت به‌خوبی احساس شده است و این احساس نیاز موجب پرداختن جدی انسان‌های مطلع به ورزش می‌گردد(تندنویس،1375).

 

مطالعه رضایت شغلی از دو بعد حائز اهمیت است: نخست، از جنبه انسانی که شایسته است با کارکنان به‌صورت منصفانه و با احترام رفتار شود و دوم، از جنبه رفتاری که توجه به رضایت شغلی می‌تواند رفتار کارکنان را به‌گونه‌ای هدایت کند که بر کارکرد و وظایف سازمانی آن‌ها تأثیر بگذارد (کفی[6]، 2012). اهمیت و نقش شركت در فعالیت‌های ورزشی در زندگی اجتماعی دنیای صنعتی حاضر مقوله‌ای ست كه بخشی از برنامه‌های کارکنان را به خود اختصاص داده است. بنابراین با توجه به این مسئله كه ورزش و فعالیت بدنی به‌عنوان یكی از مهم‌ترین عامل‌ها در پر كردن اوقات‏فراغت مطرح است و با نظر به نقش مهم فعالیت بدنی در تأمین سلامتی و پیشگیری از انواع ناهنجاری‌های جسمانی، روانی، اجتماعی و عاطفی به انجام این تحقیق اقدام نموده تا توجه مسئولان را به این امر جلب كنیم كه این قشر جامعه(کارکنان) نیازمند تحرك، پویایی، شادابی، نشاط و سلامتی است و باید با ایجاد شرایط و موقعیت‌های مناسب، علاقه و اشتیاق آن‌ها را به ورزش و فعالیت بدنی در زمان اوقات‏فراغت افزایش داد و با كشاندن و جذب آنان به محیط‌های ورزشی، جامعه‌ای سالم و پویا داشته باشیم. در بخشی از تحقیق حاضر به میزان مشارکت در فعالیت‌های ورزشی و رضایت از زندگی پرداخته می‌شود كه محققان بسیاری در این زمینه پژوهش کرده‌اند و نتایج متفاوتی را به همراه داشته است.

 

در تحقیق حمیدی و چوبینه(1379) نحوه گذران اوقات‏فراغت كاركنان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با تأكید بر فعالیت ورزشی موردبررسی قرار گرفت. نتایج حاكی از آن بود كه ورزش نقش كمی را درگذران اوقات‏فراغت افراد داشت و اغلب افراد(46%) اصلاً ورزش نمی‌کردند(حمیدی و چوبینه،1379). در سال 1386 مختاری طی پژوهشی نشان داد كه افراد میان‌سال كمتر از افراد با سن جوان و سالخورده در فعالیت‌های ورزشی شركت می‌کنند. در بخش دیگر تحقیق ارتباط بین شركت در فعالیت‌های ورزشی با كیفیت زندگی موردبررسی قرار می‌گیرد كه نتایج موافق و مخالفی را در تحقیقات به همراه دارد. آهنگری(1385) طی تحقیقی به بررسی كیفیت زندگی افراد سالمند شهر تهران پرداخت كه نتایج ارتباط معنی‌داری رابین كیفیت زندگی و فعالیت بدنی نشان داد(آهنگری،1385). از طرفی ویلیام و جیمز(1993) اثر ورزش و فعالیت بدنی و مفهوم خوب بودن را در زنان و مردان موردبررسی قرار داد كه نتایج به‌طور مجزا در زنان، حاكی از ارتباط معنی‌داری بین فعالیت بدنی و خوب بودن گزارش شد، اما در مورد مردان این رابطه مشاهده نگردید(ویلیام و جیمز،1993).

 

با توجه به بررسی‌های به‌عمل‌آمده،در كشور ما هرچند كه رضایت زندگی حوزه و مفهومی بدیع و نو می‌باشد بااین‌حال اكثر تحقیقات انجام‌شده بر روی گروه‌های مختلف اجتماعی و بیماران و افرادی با مشكلات توان‌بخشی می‌باشد، ولی درزمینهٔ اثر ورزش و فعالیت بدنی در زمان اوقات‏فراغت بر رضایت زندگی در کارکنان هنوز در ابتدا و آغاز راه می‌باشد و مطالعات و پژوهش در این زمینه بسیار كم و اندك صورت پذیرفته است. بنابراین این امر محقق را بر آن داشت تا پژوهش حاضر را در جامعه کارکنان انجام دهد. بنابراین اگر یافته‌های پژوهش مبتنی بر اثرات مثبت فعالیت‌های ورزشی در رضایت زندگی باشد، بسیار قابل‌توجه بوده كه بر اساس آن تشویق و ترغیب بیشتری را در میان کارکنان ادارات مختلف برای پرداختن به ورزش به وجود می‌آورد.

 

 

 

1-4-اهداف تحقیق

 

 

1-4-1-هدف كلی

 

هدف كلی این تحقیق، بررسی ارتباط بین میزان مشارکت در فعالیت‌های ورزشی و رضایت از زندگی در کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان شمالی می‌باشد.

 

1-4-2- اهداف اختصاصی

 

 

 

1. توصیف وضعیت سن، جنسیت، میزان تحصیلات، شغل و درآمد ماهیانه کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان شمالی

 

1. توصیف سابقه شركت در فعالیت‌های ورزشی در کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان شمالی

 

1. توصیف تعداد جلسات فعالیت‌های ورزشی در کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان شمالی

 

1. توصیف مدت‌زمان انجام فعالیت‌های ورزشی در کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان شمالی

 

1. توصیف شدت فعالیت‌های ورزشی در کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان شمالی

 

1. . توصیف وضعیت رضایت زندگی کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان شمالی

 

1. . تعیین ارتباط بین سابقه شركت در فعالیت‌های ورزشی و رضایت زندگی در کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان شمالی

 

1. . تعیین ارتباط بین تعداد جلسات فعالیت‌های ورزشی و رضایت زندگی در کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان شمالی

 

1. . تعیین ارتباط بین مدت‌زمان انجام فعالیت‌های ورزشی و رضایت زندگی در کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان شمالی

 

1. . تعیین ارتباط بین شدت فعالیت‌های ورزشی و رضایت زندگی در کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان شمالی

 

1. . تعیین ارتباط بین شركت در فعالیت‌های ورزشی و رضایت زندگی در کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان شمالی

 

 

 

1-5-فرضیه‌های تحقیق

 

 

 

1. بین سابقه شركت در فعالیت‌های ورزشی و رضایت زندگی در کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان شمالی ارتباط وجود دارد.

 

1. بین تعداد جلسات فعالیت‌های ورزشی و رضایت زندگی در کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان شمالی ارتباط وجود دارد.

 

1. بین مدت‌زمان انجام فعالیت‌های ورزشی و رضایت زندگی در کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان شمالی ارتباط وجود دارد.

 

1. بین شدت فعالیت‌های ورزشی و رضایت زندگی در کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان شمالی ارتباط وجود دارد.

 

1. بین شركت در فعالیت‌های ورزشی با رضایت زندگی در کارکنان ادارات ورزش و جوانان خراسان شمالی ارتباط وجود دارد.

 

 

 

1-6-پیش‌فرض

 

كلیه سؤالات پرسشنامه فهم مشابهی را برای محقق و آزمودنی‌ها ایجاد نموده است.

 

كلیه آزمودنی‌ها سؤالات را با نهایت دقت و صحت لازم پاسخ داده‌اند.

 

 

 

1-7-محدودیت‌های تحقیق

 

 

1-7-1-محدودیت در كنترل محقق

 

 

 

 

1-2-3 موارد مصرف… 7

 

1-2-4 مقدار مصرف… 8

 

1-2-5 هشدارها 8

 

1-2-6 موارد احتیاط.. 8

 

1-2-7 تداخل دارویی.. 8

 

1-2-8 عوارض جانبی.. 8

 

1-3 کو-بایوسوپت… 9

 

1-3-1 مكانیسم اثر. 9

 

1-3-2 فارماكوكینتیك…. 9

 

1-3-4 موارد مصرف… 9

 

1-3-5 مقدار مصرف… 9

 

1-3-6 هشدارها 9

 

1-3-7 تداخل دارویی.. 10

 

1-3-8 عوارض جانبی.. 10

 

1-9- کمومتریکس…. 10

 

1-10- آنالیز مؤلفه اصلی(PCA) 11

 

1-10-1 – کاربردهای آنالیز مؤلفه اصلی (PCA) 12

 

1-10-2-  نکته ای در خصوص کاربرد روش (PCA) 12

 

1-11- تاریخچه شبکه‌های عصبی مصنوعی.. 12

 

1-11- 1- شبكه عصبی چیست؟ 14

 

1-11- 2- نورون مصنوعی.. 14

 

1-11- 3- شبکه عصبی مصنوعی(ANN) چیست؟ 14

 

1-11- 4- ساختار شبکه‌های عصبی.. 15

 

1-11- 5- شبکه‌های عصبی در مقایسه با کامپیوترهای معمولی.. 16

 

1-11- 6- چرا از شبکه‌های عصبی استفاده می‌کنیم؟ 17

 

1-11- 7- تقسیم بندی شبکه‌های عصبی.. 18

 

1-11- 8- شبکه  عصبی چه قابلیتهایی دارد؟ 18

 

1-11- 9- کاربرد شبکه‌های عصبی.. 19

 

1-11- 10- انواع شبكه عصبی.. 21

 

1-11- 11- شبکه عصبی پرسپترون.. 22

 

1-11- 12- یادگیری یك پرسپترون.. 22

 

1-11- 13- توابعی که پرسپترون قادر به یادگیری می باشد. 22

 

1-11- 14- توابع بولی و پرسپترون.. 23

 

1-11- 15- شبكه عصبی هاپفیلد. 23

 

1-11- 16-  شبکه عصبی همینگ…. 23

 

1-11- 17- شبکه همینگ از سه لایه تشکیل می شود. 24

 

1-11- 18- شبکه عصبی خود سازمانده مدل کوهنن.. 24

 

1-11- 19- شبکه عصبی تأ خیر زمانی.. 25

 

1-11-20- شبكه انتشار رو به عقب… 26

 

1-11- 21- معایب شبکه‌های عصبی.. 26

 

 

 

 

 

 

فصل دوم: مروری بر کارهای انجام شده

 

2-1- پیشینه تحقیق.. 28

 

 

 

فصل سوم: روش کار و مواد

 

3-1- وسایل و ابزار 33

 

3-2- واكنشگرها 33

 

3-2-1- محلول استاندارد دورزلامید هیدروکلراید. 33

 

3-2-2- محلول بافر(بریتون – رابینسون) 33

 

3-2-3- محلول استاندارد تیمولول مالئات… 34

 

3-3- آماده سازی نمونه حقیقی.. 34

 

3-4- روش عمومی اندازهگیری دورزولامید هیدروکلراید و تیمولول مالئات در حضور یكدیگر با استفاده از روش آنالیز مؤلفه اصلی-شبکه عصبی مصنوعی.. 34

 

 

 

فصل چهارم: بحث و نتیجه گیری

 

4-1- اندازه گیری دورزولامید و تیمولول بصورت منفرد و در حضور یكدیگر به روش اسپكتروفوتومتری مرئی– ماوراء بنفش    36

 

4-1-1- اندازه گیری دورزولامید هیدروکلراید. 36

 

4-1-1-1- مطالعات اولیه. 36

 

4-1-1-2- بررسی اثر pH… 36

 

4-1-2- اندازه گیری تیمولول.. 38

 

4-1-2-1- مطالعات اولیه. 38

 

4-1-2-2- بررسی اثر pH… 39

 

4-1-3- اندازه گیری دورزولامید هیدروکلراید وتیمولول مالئات  درحضور یكدیگر با استفاده از روش آنالیز مؤلفه اصلی-شبکه عصبی مصنوعی.. 40

 

4-1-3-1- بررسی اثر pH… 41

 

4-1-3-2 بررسی ناحیه طول موجی مناسب  برای اندازه گیری دورزولامید و تیمولول.. 42

 

4-1-3-3 روش شبکه عصبی مصنوعی(ANN) 43

 

4-1-3-4 تعیین خطای مربعات میانگین(MSE) 45

 

4-1-3-5 تعیین حد تشخیص…. 46

 

4-1-3-6  تكرار پذیری.. 47

 

4-1-3-7  كاربرد روش…. 48

 

نتیجه گیری.. 50

 

منابع و مآخذ

 

منابع فارسی.. 51

 

منابع لاتین.. 52

 

چكیده لاتین.. 54

 

 
فهرست جداول

 

عنوان                                                                                                        صفحه

 

جدول (4-1) داده­های حاصل از تغییرات جذب وطول موج ماکزیمم درزولامید برحسب تغییرات pH در گستره 11-2 = pH (شرایط : غلظت درزولامید 40میکرومول برلیتر، بافر بریتون –        رابینسون)………………… 38

 

جدول (4-2) داده­های حاصل از تغییرات جذب و طول موج ماکزیمم تیمولول در گستره 11-2 = pH (شرایط: غلظت تیمولول 40میکرومول بر لیتر، بافربریتون – رابینسون)………………………………………………………………….. 40

 

جدول(4-3) نتایج MSE ، test ، train بدست آمده برای تیمولول در دسته آموزش و تست…….. 46

 

جدول(4-4) نتایج MSE ، test ، train بدست آمده برای درزولامید در دسته آموزش و تست…. 46

 

جدول (4-5) نتایج حاصل از تکرار آزمایش بر محلول شاهد و محاسبه حد تشخیص…………………. 47

 

جدول (4-6) نتایج حاصل از تکرار آزمایش جهت تعیین تیمولول و درزولامید در حضور یکدیگر 47

 

جدول (4-7) نتایج اندازه­گیری تیمولول و درزولامید حضور یکدیگر در برخی از نمونه­های     ساختگی        48

 

جدول (4-8) نتایج اندازه­گیری تیمولول و درزولامید در نمونه حقیقی در دسته تست و نرون 5 در نمونه‌های حقیقی بیولوژیکی نتایج برای هفت اندازه گیری تکراری و به صورت   ارائه شده و 18/3=(3=1-N)t 49

 

جدول (4-9) نتایج اندازه گیری های تکراری برای تعیین تیمولول و درزولامید در نمونه های حقیقی بیولوژیکی. نتایج برای شش اندازه‌گیری تکراری و به صورت  ارائه شده و     57/2=(6=1-N)t…… 49
فهرست اشكال

 

عنوان                                                                                                        صفحه

 

شكل(1-1) فرمول ساختمانی دورزولامید هیدرو کلراید…………………………………………………………………….. 4

 

شكل (1-2) فرمول ساختمانی تیمولول مالئات…………………………………………………………………………………… 7

 

شکل (1-3) توپولوژی شبکه عصبی………………………………………………………………………………………………….. 16

 

شكل (1-4) توابع پرسپترون……………………………………………………………………………………………………………… 22

 

شکل (4-1) طیف جذبی خالص دورزولامید با غلظت 40 میکرومول برلیتر، بافر بریتون رابینسون 5=pH     36

 

 

1-3 اهمیت و ضرورت پژوهش

 

 

6

 

 

 

1-4 اهداف پژوهش

 

 

7

 

 

 

1-4-1 اهداف اختصاصی پژوهش

 

 

7

 

 

 

1-5 فرضیه­های پژوهش

 

 

7

 

 

 

1-6 تعریف متغییرها

 

 

8

 

 

 

1-6-1 تعاریف مفهومی متغییر ها

 

 

8

 

 

 

1-6-2تعاریف عملیاتی متغییرها

 

 

9

 

 

 

فصل دوم: پیشینه پژوهش

 

 

 

 

 

 

1-2 پیش درآمد

 

 

12

 

 

 

2-2 تعریف واژه اعتیاد و اعتیاد به اینترنت

 

 

12

 

 

 

2-3 اختلال اعتیاد اینترنتی

 

 

15

 

 

 

2-4 ویژگیهای اعتیاد اینترنتی

 

 

 

16

 

 

 

2-5 ریشه های اعتیاد به اینترنت

 

 

17

 

 

 

2-6 علل اصلی اعتیاد به اینترنت در ایران

 

 

18

 

 

 

2-7 تعریف و معیارهای تشخیصی اختلال بازی اینترنتی در DSM-5

 

 

19

 

 

 

2-8 شیوع

 

 

19

 

 

 

2-9 چه کسانی مستعد اعتیاد به اینترنت هستند؟

 

 

20

 

 

 

2-10 پیشینه پژوهش

 

 

21

 

 

 

2-10-1 زمینه های پژوهشی داخل ایران

 

 

21

 

 

 

2-10-2 زمینه های پژوهشی خارج از کشور

 

 

21

 

 

 

فصل سوم: روش پژوهش

 

 

 

 

 

 

3-1 روش پژوهش

 

 

24

 

 

 

3-2 جامعه آماری

 

 

24

 

 

 

3-3 روش نمونه­گیری و حجم نمونه

 

 

25

 

 

 

3-4 ابزار پژوهش

 

 

25

 

 

 

3-4-1 آزمون اعتیاد به اینترنت یانگ و روش نمره گذاری و تفسیر

 

 

25

 

 

 

3-4-2 مصاحبه بالینی ساختاریافته چهارمین ویرایش راهنمای تشخیصی و آماری  اختلالات روانی(4-DSM)

 

 

28

 

 

 

3-5 روش اجرای پژوهش

 

 

28

 

 

 

3-5-1 نتخاب آزمودنی­ها و پیش­آزمون

 

 

28

 

 

 

3-5-2 روش­های مداخله

 

 

29

 

 

 

3-5-2-1ساختار کلی درمان MBCT

 

 

29

 

 

 

3-5-2-2 شکل جلسات

 

 

30

 

 

 

محتوای جلسات

 

 

31

 

 

 

3-5-3 پس آزمون خاتمه

 

 

32

 

 

 

3-6روش تحلیل داده ها

 

 

32

 

 

 

فصل چهارم: یافته های پژوهش

 

 

 

 

 

 

4-1 یافته­های توصیفی

 

 

34

 

 

 

4-2 یافته­های استنباطی

 

 

35

 

 

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

 

 

 

 

 

 

5-1 بحث و تفسیر نتایج پژوهش

 

 

38

 

 

 

5-2 محدودیت­های پژوهش

 

 

39

 

 

 

5-3 پیشنهادات

 

 

40

 

 

 

5-3-1 پیشنهادات پژوهشی

 

 

40

 

 

 

5-3-2 پیشنهادات کاربردی

 

 

40

 

 

 

منابع و مآخذ

 

 

41

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول
عنوان	صفحه
جدول ‏3‑1: طرح پیش­آزمون-پس­آزمون با گروه گواه	24
جدول ‏3‑2: مقیاس کلی آزمون IAT	27
جدول‏4‑1: میانگین و انحراف استاندارد نمرات پرسشنامه IAT در درمانMBCT در کاهش علایم اعتیاد به اینترنت در گروه آزمایش و گواه	34
جدول ‏4‑2:تحلیل کوواریانس نمرات پس آزمون شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی در کاهش علایم اعتیاد به اینترنت بر اساس پرسشنامه IAT گروه آزمایش	35
جدول ‏4‑3: نتایج تحلیل واریانس شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی در کاهش علایم اعتیاد به اینترنت	36
جدول ‏4‑4: نتایج آزمون T برای میانگین گروه شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی	36

 

چکیده

 

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر اعتیاد سایبری دانش آموزان مراکز استعدادهای درخشان  شهر کرمانشاه در سال 1394 انجام شد.

 

روش:  پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون همراه با گروه گواه است. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر مقطع متوسطه دوم مراکز استعدادهای درخشان شهر کرمانشاه بودند که جمعیت آنها 515 نفر بودند. از کلیه دانش آموزان تستIAT به عمل آمد و از بین سی نفر از دانش آموزان با تشخیص اعتیاد سایبری به صورت تصادفی 24 نفر انتخاب و در دو گروه 12 نفره(که12نفر دریافت کننده شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی گروهی و 12 نفر گروه گواه)قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پکیج شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بود. برای تجزیه و تحلیل داده­های این پژوهش از آمار توصیفی(میانگین، انحراف معیار،فراوانی) و برای بررسی سوالات پژوهش از آمـار استنباطی( واریانس و کوواریانس و tمستقل) و همچنین برای محاسبه داده­ها از نرم­افزارspss22 استفاده شد.

 

یافته­ها: با توجه به یافته­های پژوهش، شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی در کاهش علایم اعتیاد سایبری تاثیر دارد. میانگین نمرات دو گروه گواه و کنترل  نشان می­دهد که شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی نسبت به گروه کنترل، میانگین بیشتری را در کاهش اعتیاد سایبری نشان می دهد.

 

نتیجه­گیری: با توجه به آزمون­های آماری روش­ درمانی و گروه کنترل، از نظر میزان اثربخشی روش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی موثر است.

 

کلید واژه­ها:  شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی، اعتیاد سایبری، اعتیاد اینترنتی، اختلال بازی اینترنتی، دانش آموزان متوسطه، مراکز استعدادهای درخشان

 

فصل یکم

 

مقدمه پژوهش

 

 

 

1-1 مقدمه

 

خاستگاه اینترنت را در وزارت دفاع آمریکا و تلاش برای ایجاد یک مدل ارتباطی مطمئن میان مؤسسه های نظامی و پژوهشی دانسته اند(اندرسون، 2001). در کمتر از 44 سال، این رسانه فناورانه، از شبکه اولیه اش جدا و به آنچه ما اینترنت می نامیم، تبدیل شده است. اینترنت از ابعاد مختلف بر زندگی ما اثرگذار بوده و بسیاری از تأثیرهای آن مثبت است. اینترنت در انجام وظایف، دسترسی به اطلاعات و ملاقات افراد نقش مهمی ایفا کرده است. اصطلاح اختلال اعتیاد اینترنتی[1] نخستین بار توسط گلدبرگ[2]   در سال 1996 مطرح شد. در ابتدا گرچه گلدبرگ هنگامی که اصطلاح اعتیاد اینترنتی را مطرح کرد، چندان در این کار جدی به نظر نمی رسید، اما این اصطلاح به وفور توسط پژوهشگرانی چون یونگ[3] (1999)، گلدبرگ (1996)، و کندل[4] (1998) استفاده شده است. در پنجمین مجموعه تشخیصی و آماری بیماریهای روانی انجمن روانپزشکی امریکا (DSM-5, 2013) عنوان اعتیاد به اینترنت و یا اعتیاد سایبری ذکر نشده است اما اختلالی با عنوان اختلال بازی اینترنتی[5] نامگذاری شده است.(DSM-5, 2013) یکی از نخستین نگرانیها درباره بازیهای رایانه ای و ویدیویی، اینترنتی، با توجه به گستردگی و کاربرد آنها در میان جوانان، این بود که چنین بازیهایی ممکن است با ایجاد فضایی جذاب تر در مقایسه با انجام تکلیف های درسی، باعث تداخل در عملکردهای علمی و تحصیلی می شود. شواهد تجربی نیز در تایید این ادعا وجود دارد(پورعابدی نائینی،1387). در کشورهای اسکاندیناوی، بروز جوش صورت در مواجهه با پرتوهای صفحه نمایش، مشاهده شده است(تیون[6] ،1984) حال آنکه در اروپا نگرانی هایی از شکل گیری آسیب های اندامی ابراز شده است (لافتوس[7]  و لافتوس، 1983) اما اثرهای روان شناختی بالقوه نامحسوس تر و از این رو زیان بارتر از آسیب های محسوس ناشی از کاربری مداوم  رایانه است(واینبرگ[8] ،1971). با توجه به تازه بودن این دسته اختلالات و آسیب های روز افزون آن، یک روش درمانی موثر در کنار سایر روشهای درمانی، مـی تواند موجب بهبود کارایی روشهای درمانی موج سوم[9] و دست مایه ای برای تحقیقات بعدی در این زمینه شود.  

 

 

 

1-2 بیان مسئله   

 

نوآوری در شاخه های مختلف کم نبوده و نیست، ولی به جز تعداد انگشت شماری از آنها، مابقی همگی راحت تر زندگی کردن، بیشتر زندگی کردن  و با لذت و هیجان زندگی کردن را برای انسان به ارمغان آوردند. طبعا روح تعالی طلب و لذت جوی بشر، آغوش خود را برای این رده از نوآوری ها می گشاید و به آنها خوش آمد می گوید از میان این همه نوآوری رادیو و تلویزیون و عاقبت اینترنت + وب رسانه هایی شدند تا روش زندگی ، اخلاق، تعاملات اجتماعی و حتی دنیای بـزرگ و زیبای کودکان را استحاله کنند. کودکانی که صدسال پیش جست و خیز می کردند، از درخـت بالا می رفتند، توت می چیدند، زبان گنجشک ها و بلبل ها را می فهمیدند اکنون دیجیمون[10] را می شناسند، به کلاس کامپیوتر می روند و دیو قصه شان از جنس روبات است!(ملکیان، 1390).در این میان، اینترنت یک شبکه جهانی است که در واقع مجموعه ای عظیم از میلیونها کامپیوتر و شبکه کوچکتر است که می توانند اطلاعات خود را با یکدیگر مبادله کنند. (ند اسنل[11]،ترجمه فلاح مشفقی، 1383).و اولین نکته مهم در مورد اینترنت آن است که درهای آن به روی همه نوع کامپیوتر باز است، از نظر تئوری، هر کامپیوتری از یک کامپیوتر کیفی تا یک سوپر کامپیوتر، می تواند به IP/TCP [12] مجهز شده و به اینترنت  وصل شود. حتی اگر یک کامپیوتر از IP/TCP استفاده نکند می توانداز طریق تکنولوژیهای دیگر به اینترنت وصل شود. یکی از نخستین نگرانیها درباره بازیهای رایانه ای و ویدیویی، اینترنتی، با توجه به گستردگی و کاربرد آنها در میان جوانان، این بود که چنین بازیهایی ممکن است با ایجاد فضایی جذاب تر در مقایسه با انجام تکلیف های درسی، باعث تداخل در عملکردهای علمی و تحصیلی می شود. شواهد تجربی نیز در تایید این ادعا وجود دارد(پورعابدی نائینی،1387). یکی از این پژوهش ها نمایانگر رابطه منفی بین کاربری رایانه و چگونگی عملکرد کودک در مدرسه است(برون[13] و همکاران،1986). علاوه بر آسیب های تحصیلی، آسیب های جسمانی از عوارض دیگر وابستگی سایبری است. در استرالیا کاربران رایانه به وضعیتی دچار  شده اند که تنوسینوویتیس[14] یا آماس بافت سفید لنفی که ماهیچه ما را به استخوان می پیوندد(فرگوسن،1987). در کشورهای اسکاندیناوی، بروز جوش صورت در مواجهه با پرتوهای صفحه نمایش، مشاهده شده است(تیون[15]،1984).حال آنکه در اروپا نگرانی هایی از شکل گیری آسیب های اندامی ابراز شده است (لافتوس[16] و لافتوس، 1983). اثرهای روان شناختی بالقوه نامحسوس تر و از این رو زیان بارتر از آسیب های محسوس ناشی از کاربری مداوم  رایانه است(واینبرگ[17]،1971).اعتیاد به بازیهای ویدئویی شاید همانند دیگر رفتارهای اعتیاد آور باشد. بازیکنان احساس می کنند پیوسته به انجام این بازیها وادار می شوند و بنابراین، ممکن است علاقه کمتری در دیگر فعالیت ها از خود نشان دهند. اگر بکوشند برای مدتی بازی را کنار بگذارند، نشانه های گوشه گیری را نمایان می سازند(سوپر[18] و میلر[19]،1983).برخی روانشناسان سرشناس آمریکایی، نگرانی آشکار خود را از اثرهای جانبی بازی های رایانه ای دارای موضوع خشونت آمیز بیان کرده اند. راجرز[20] (1982) از این نگران بود که بازیهای رایانه ای و ویدیویی مردم پسند با محتوای خشونت، به ویژه بازیهای با موضوع جنگ هسته ای، باعث ناچیز شمردن ترس از جنگ شود. در لابه لای همه آسیب هایی که اینترنت می تواند به بشر بزند هستند پژوهشگرانی چون اندرسون(2001)، دیویس و همکاران(1999)، کندل(1998)، ناکس و همکاران(2001)، مونکه(1998)، رینولد(1992)، تالوبت(1998)، یونک(1998) ،که همگی سعی بر این داشته اند ماهیت اعتیاد آور اینترنت را در دانش آموزان و دانشجویان خاطرنشان سازند (به نقل ازخسروجردی، میرزایی، 1388). گریفیث معتقد است هر رفتاری (از جمله مصرف مواد یا استفاده از اینترنت)، که معیارهای ذیل در مورد آن صدق کند، بطور عملیاتی اعتیاد خوانده می شود. این معیارها عبارتند از : برجستگی، تغییر خلق، تحمل، علایم ترک، تعارض، بازگشت، پیشرفت و انکار (بیدی، کاشکی،1392).از این رو تجهیز درمانگران روانی به روشهای درمانی نوین و درمان آن دسته از افراد ی که از این نوع جدید از اعتیاد رنج می برند ضروری به نظر می رسد.

 

                                                                                                     

 

1-3 اهمیت و ضرورت پژوهش

 

اینترنت از سال 1994 به طور گسترده ای جهت اهداف شخصی و عمومی مورد استفاده قرار گرفت و تا قبل از آن تنها تعداد کمی از افراد در آزمایشگاه ها و دانشگاه ها از آن استفاده میکردند . علیرغم این که اینترنت توانسته است یک محیط جهانی را برای کاربران خود در سرتاسر دنیا جهت برقراریِ هرچه بهتر روابط فراهم آورد اما از طرفی، استفاده از آن موجب افزایش نگرانیهایی در چندسال اخیر گردیده و مشکلات خاصی را به وجود آورده است (احمدی و همکاران،1391).

 

پژوهش کینگ[21](1996) با هدف تعیین میزان آشنایی مشاوران مدارس با اختلال اعتیاد اینترنتی و آگاهی از معیار سنجش اختلال اعتیاد اینترنتی، و شناخت راه هـای درمان دانش آموزان مبتلا بـه این عـارضه نشان می دهد برخی از كاربران اینترنت وقت زیادی را در تعامل با شبكه جهانی وب می گذرانند و این امر بر زندگی حرفه ای و شخصی این افراد تأثیر زیادی داشته  است و دانش آموزان معتاد اینترنتی اذعان داشته اند كه اینترنت بر مطالعات و جریان عادی زندگی آنها تأثیر منفی گذارده است (چو[22] و هسیائو[23]،2000).