2-2-4-1 نسبت برابری زمین…………………………………………………………………. 14

 

2-2-5 اهمیت کشت مخلوط لگوم و گراس…………………………………………………… 14

 

2-3-1 کاربرد کودهای شیمیایی و بیولوژیک در کشاورزی…………………………………… 15

 

2-3-2 کودهای بیولوژیک……………………………………………………………………….. 17

 

2-3-3 باکتری های حل کننده فسفات…………………………………………………………. 19

 

2-3-4 کود فسفر زیستی……………………………………………………………………….. 20

 

2-3-5 اهمیت و نقش کود زیستی فسفر………………………………………………………. 21

 

2-3-6 مکانیسم عمل باکتری­های محرک رشد گیاه……………………………………………… 22

 

2-3-6-1 تثبیت بیولوژیکی نیتروژن………………………………………………………………. 23

 

2-3-6-2  افزایش فراهمی عناصر غذایی…………………………………………………………. 23

 

2-3-6-3 حلالیت فسفر……………………………………………………………………………… 24

 

2-3-6-4 اثرات باکتری­های محرک بر رشد و مورفولوژی ریشه………………………………….. 25

 

2-3-6-5  تولید هورمون های گیاهی……………………………………………………………… 25

 

2-3-6-6 تحریک همزیستی بین گیاه و قارچ……………………………………………………….. 26

 

2-4 ذرت………………………………………………………………………………………………. 26

 

2-4-1 گستردگی گیاه ذرت………………………………………………………………………… 27

 

2-4-2 دلایل اهمیت ذرت در بین گیاهان زراعی………………………………………………… .28

 

اکولوژی ذرت……………………………………………………………………………………………. 28

 

2-5 خلر…………………………………………………………………………………………………. 29

 

2-5-1 اکولوژی خلر……………………………………………………………………………………… 30

 

2-5-2 ارزش غذایی و ترکیب شیمیایی گیاه خلر………………………………………………… 31

 

2-6 تأثیر کشت مخلوط بر عملکرد……………………………………………………………………. 32

 

2-7 تأثیر کشت مخلوط بر کیفیت علوفه………………………………………………………. 38

 

2-8 ارزیابی کشت مخلوط……………………………………………………………………………. 42

 

2-9 تأثیر کود فسفر زیستی بر عملکرد و کیفیت علوفه……………………………………………. 43

 

فصل سوم: مواد و روش ها

 

3- 1 مشخصات محل انجام آزمایش………………………………………………………………. 52

 

3-1-1 موقعیت جغرافیایی…………………………………………………………………………….. 52

 

3-1-2 اقلیم…………………………………………………………………………………………….. 52

 

3-2-2 مشخصات خاک محل آزمایش…………………………………………………………… 53

 

3-3 طرح و تیمارهای آزمایشی……………………………………………………………………. 53

 

3-4 ارقام مورد استفاده  …………………………………………………………………………….. 54

 

3-5 مراحل انجام آزمایش…………………………………………………………………………….. 55

 

3-5-1 تهیه زمین……………………………………………………………………………………… 55

 

3-5-2 کاشت…………………………………………………………………………………………… 55

 

3- 5-3 تنک و وجین کردن……………………………………………………………………….. 56

 

3-5-4 عملکرد و اجزای عملکرد دانه…………………………………………………………….. 56

 

3-5-5 ارزیابی کیفیت علوفه…………………………………………………………………………. 56

 

3-5-6 ارزیابی کشت مخلوط……………………………………………………………………….. 57

 

3-6 تجزیه آماری……………………………………………………………………………………… 58

 

 

فصل چهارم : نتایج و بحث

 

4-1 ذرت……………………………………………………………………………………………….. 60

 

4-1-1 وزن هزار دانه…………………………………………………………………………………. 60

 

4-1-2 تعداد ردیف در بلال ذرت…………………………………………………………………… 62

 

4-1-3 تعداد دانه در ردیف ذرت………………………………………………………………….. 62

 

4-1-4 عملکرد دانه ذرت………………………………………………………………………….. 64

 

4-1-5 عملکرد بیولوژیک ذرت………………………………………………………………………. 68

 

4-1-6 شاخص برداشت……………………………………………………………………………. 60

 

4-2 خلر………………………………………………………………………………………………… 73

 

4-2-1 تعداد غلاف در بوته خلر……………………………………………………………………….. 73

 

4-2-2 تعداد دانه در غلاف خلر…………………………………………………………………………. 75

 

4-2-3 وزن هزار دانه خلر……………………………………………………………………………… 77

 

4-2-4 عملکرد دانه خلر………………………………………………………………………………. .78

 

4-2-5 عملکرد بیولوژیک خلر………………………………………………………………………….. 81

 

4-2-6 شاخص برداشت خلر……………………………………………………………………….. 83

 

4-3 ارزیابی کشت مخلوط………………………………………………………………………….. 84

 

4-4 ویژگی های کیفی علوفه……………………………………………………………………….. 85

 

4-4-1 درصد ماده خشک قابل هضم (DMD)………………………………………………………. 85

 

4-4-2 الیاف نامحلول در شوینده های خنثی (NDF)…………………………………………… 89

 

4-4-3 الیاف نامحلول در شوینده های اسیدی (ADF)…………………………………………. 93

 

4-4-4 کربوهیدراتهای محلول در آب (WSC)……………………………………………………. 94

 

4-4-5  پروتئین خام (CP)…………………………………………………………………………… 97

 

4-4-6 در صد خاکستر (Ash)…………………………………………………………………….. 101

 

4-5- نتیجه گیری…………………………………………………………………………………….. 102

 

پیشنهادات……………………………………………………………………………………………. 104

 

فصل پنجم : منابع

 

5-1 منابع……………………………………………………………………………………………… 106

 

چکیده:

 

به منظور بررسی اثرات کودهای فسفری زیستی و شیمیایی بر عملکرد و کیفیت علوفه در کشت مخلوط ذرت و خلر، در سال زراعی 89-1388 به طور همزمان دو آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان و مزرعه مجتمع اقتصادی کمیته امداد امام خمینی (ره) دشتکار در بردسیر کرمان به اجرا درآمد. آزمایش در هر دو محل، به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوك­های كامل تصادفی با چهار تكرار اجرا شد. عوامل مورد بررسی شامل چهار سطح کود فسفری (فسفر زیستی، فسفر شیمیایی، 50 درصد فسفر زیستی +50 درصد فسفر شیمیایی و شاهد) و پنج الگوی کشت به روش جایگزینی (ذرت خالص و نسبت­های 75:25، 50:50 و 25:75 از ذرت و خلر و خلر خالص) بودند. تجزیه مرکب داده­ها نشان داد که اثر مکان بر عملکرد و اجزای عملکرد به جز وزن هزار دانه ذرت و خلر معنی­دار شد، به طوری­که وزن هزار دانه، عملکرد دانه و بیولوژیک و شاخص برداشت ذرت در کرمان به ترتیب 10، 19، 17 و 21 درصد بیشتر از بردسیر بود. در مقابل، تعداد دانه در غلاف، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک خلر در بردسیر به ترتیب 42، 5 و 7 درصد بیشتر از کرمان بود. تاثیر نسبت­های مختلف کشت مخلوط و کودهای فسفری بر وزن هزار دانه، تعداد دانه در ردیف، عملکرد دانه و بیولوژیک و شاخص برداشت ذرت معنی­دار شد. برهمکنش نسبت­های مختلف کشت مخلوط و کودهای فسفری بر تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، عملکرد دانه و بیولوژیک و شاخص برداشت خلر معنی­دار گردید و حداکثر آنها از کشت مخلوط 25:75 ذرت و خلر، توام با مصرف50 درصد فسفر زیستی +50 درصد فسفر شیمیایی حاصل گردید. ارزیابی نسبت برابری زمین نشان داد که اجرای نسبت­های مختلف کشت مخلوط سبب افزایش نسبت برابری زمین به بیش از یک گردید و بیشترین آن (15/2) در کشت مخلوط 25:75 ذرت و خلر مشاهده شد. کربوهیدرات­های محلول در آب، قابلیت هضم ماده خشک، پروتئین خام، درصد خاکستر، الیاف شوینده خنثی، الیاف شوینده اسیدی به شدت تحت تاثیر نسبت­های کشت قرار گرفتند و اعمال کودهای فسفری نیز بر آنها به جز درصد خاکستر تاثیر معنی­داری داشت. قابلیت هضم ماده خشک، کربوهیدرات­های محلول در آب و پروتئین خام علوفه تحت تاثیر برهمکنش نسبت­های کاشت و کود فسفری قرار گرفت. نسبت­های مختلف کشت مخلوط ذرت و خلر نسبت به کشت خالص آن­ها دارای کیفیت علوفه بالاتری بودند که کیفیت برتر به دلیل قابلیت هضم ماده خشک، پروتئین خام، کربوهیدرات­های محلول در آب و درصد خاکستر بالاتر و الیاف شوینده خنثی و الیاف شوینده اسیدی پایین­تر در کشت مخلوط ذرت و خلر بود. کاربرد کود زیستی فسفر توام با فسفر شیمیایی، بهبود کیفیت علوفه را به همراه داشت.

 

فصل اول: مقدمه

 

1- مقدمه

 

 

2-4-1- گیاه‌شناسی…………………………………………………………….. 20

 

2-5- مرزه کلاری Satureja kallarica Ja.mzad ………………………………

 

2-5-1- گیاه‌شناسی……………………………………………………………. 22

 

2-4-2- اکولوژی مرزه بختیاری………………………………………………….. 23

 

2-5-2- اکولوژی مرزه کلاری…………………………………………………….. 23

 

2-4-3- پراکنش مرزه بختیاری…………………………………………………… 24

 

2-5-3- پراکنش مرزه کلاری……………………………………………………… 24

 

2-6- کشت و زراعت مرزه………………………………………………………. 25

 

2-7- فیتو‌شیمی جنس مرزه…………………………………………………… 26

 

2-8- خواص درمانی جنس مرزه……………………………………………….. 27

 

2-9- اسانس و مواد مؤثره ……………………………………………………….28

 

2-9-1- روش‌های استخراج اسانس…………………………………………… 28

 

2-9-2- بیوشیمی اسانس……………………………………………………… 30

 

2-9-3- عوامل مؤثر بر اسانس………………………………………………….. 32

 

2-10- انواع ترکیبات ثانویه………………………………………………………. 35

 

2-11-  فیتوشیمی………………………………………………………………..36

 

2-11-1- کاربرد فیتوشیمی……………………………………………………… 37

 

2-11-2- آشنایی با کروماتوگرافی گازی (GC) و طیف‌سنجی جرمی (MS)….37

 

2-11-3-  فرآیند دستگاه…………………………………………………………. 39

 

2-11-4- روش GC-MS……………………………………………………………

 

2-12-  بررسی منابع در خصوص فیتوشیمی اسانس گیاهان جنس مرزه…43

 

2- 13 – اهداف مورد مطالعه……………………………………………………. 49

 

فصل سوم: مواد و روش‌ها

 

3-1- خصوصیات مناطق مورد مطالعه………………………………………….. 51

 

3-1-1- خصوصیات جغرافیایی مناطق مورد مطالعه…………………………… 51

 

3-1-2- خصوصیات خاکشناسی مناطق مورد مطالعه……………………….. 56

 

3-1-3- خصوصیات هواشناسی مناطق مورد مطالعه………………………… 57

 

3-2- روش بررسی خصوصیات گیاه‏شناسی…………………………………. 58

 

3-2-1- زمان جمع‏آوری گیاه……………………………………………………… 58

 

3-2-2- روش جمع‏آوری گیاه…………………………………………………….. 58

 

3-2-3- روش آماده‏سازی گیاهان……………………………………………… 59

 

3-2-4- روش بررسی فیتوشیمیایی گیاهان…………………………………. 61

 

3-3- روش محاسبات آماری……………………………………………………. 65

 

فصل چهارم: نتایج و بحث

 

 

4-1- خصوصیات اکولوژیکی دو گونه مرزه بختیاری و کلاری……………………67

 

4-2- عملکرد اسانس…………………………………………………………….. 68

 

4-3- تجزیه فیتوشیمیایی اسانس ………………………………………………70

 

4-3-1- مرزه کلاری …………………………………………………………………70

 

4-3-2- مرزه بختیاری……………………………………………………………… 73

 

4-3-3- مرزه زراعی …………………………………………………………………74

 

4-3-4- مرزه خوزستانی…………………………………………………………… 75

 

4-4- مشاهدات میکرومورفولوژی مرزه کلاری و مرزه بختیاری…………………..84

 

4-5- نتیجه‌گیری کلی ……………………………………………………………. 85

 

4-6- پیشنهادات……………………………………………………………………..86

 

منابع…………………………………………………………………………………87

 

چکیده:

 

مرزه کلاری (Satureja kallarica Jamzad.) و مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica Bunge.) متعلق به تیره‌ی نعناییان (Lamiaceae) ازگیاهان دارویی، معطر و اندمیک در ایران می‌باشند. مرزه کلاری گیاهی علفی چندساله است که در ارتفاعات کوه کلار به صورت خودرو رشد می‌کند. قسمت‌های هوایی مرزه کلاری و مرزه بختیاری به ترتیب در دو مرحله از رشد (در زمان گل‌دهی و قبل از گل‌دهی) از کوه کلار و سبزکوه در استان چهارمحال و بختیاری جمع‌آوری شدند. تجزیه GC و GC/MS اسانس به دست آمده از قسمت‌های هوایی مرزه کلاری 12 ترکیب را نشان داد که9/91٪ از کل اسانس را شامل می‌شود. عملکرد اسانس مرزه کلاری و مرزه بختیاری به ترتیب 15/0 و 39/1 میلی‌لیتر در 100 گرم ماده خشک اندام هوایی بودند. ترکیبات اصلی اسانس در مرزه کلاری پیپریتنون اکسید (2/71٪)، لیمونن (7/6٪) و پیپریتنون (4/5٪) است. ترکیب اصلی اسانس در مرزه بختیاری کارواکرول (4/46 ٪)، گاما – ترپینن (32/21 ٪) و پارا- سیمن (42/9٪) می‌باشد. هر دو اسانس مرزه کلاری و مرزه بختیاری در مونوترپن‌ها به ویژه مونوترپن‌های اکسیژنه غنی می‌باشد. در نهایت از تحقیق حاضر چنین می‌توان نتیجه گرفت که این دو گیاه که از گونه‌های انحصاری ایران واندمیک استان چهارمحال و بختیاری هستند از نظر ریختی و به خصوص اسانس و ترکیبات ثانویه با یکدیگر تفاوت چشمگیری دارند. با توجه به نتایج تحقیق حاضر باید مدیریتی در جهت حفاظت از گیاهان انحصاری دارویی به خصوص گونه‌ی مرزه کلاری که در خطر تهدید می‌باشد اعمال شود.

 

فصل اول: مقدمه و بیان مسئله

 

1-1- مقدمه

 

گیاهان دارویی[1] به گیاهانی گفته می‌شود که دارای مواد مؤثره[2] مشخصی باشند و در درمان بیماری یا پیشگیری از بروز آن در انسان یا دام مورد استفاده قرار ‌گیرند و هم‌چنین نام آن‌ها در یکی از فارماکوپه‌های[3] معتبر بین المللی ذکر شده باشند (مجنون حسینی و دوازده امامی، 1386).

 

گیاهان دارویی از ارزش و اهمیت خاصی در تأمین بهداشت و سلامت جوامع، هم از لحاظ درمان و هم پیشگیری از بیماری‌ها، برخوردار بوده و هستند. این بخش از منابع طبیعی قدمتی همپای بشر داشته و در طول نسل‌ها یکی از مهم‌ترین منابع تأمین غذایی و دارویی بشر بوده است (قاسمی، 1388). گرایش عمومی جامعه به استفاده از داروها و درمان‌های گیاهی و به طور کلی فرآورده‌های طبیعی، به ویژه در سال‌های اخیر روبه افزایش بوده و مهم‌ترین علل آن، اثبات آثار مخرب و جانبی داروهای شیمیایی از یک طرف و ایجاد آلودگی‌های زیست محیطی که کره زمین را تهدید می‌کند، از سوی دیگر بوده است. در حال حاضر، حدود یک سوم داروهای مورد استفاده در جوامع انسانی را داروهایی با منشأ طبیعی و گیاهی تشکیل می‌دهد (آریا پور و میرزایی ملا احمد ، 1389).

 

 اگرچه داروهای شیمیایی به طور سریع اثر بخشند ولی اکثر آن‌ها عوارض جانبی نامطلوبی بر بدن انسان بر جای می‌گذارند. در حالی که مواد دارویی حاصل از گیاهان با آن که به تدریج تأثیرگذار می‌باشند، دارای اثرات مفیدی بوده و چندان اثرات جانبی ندارد. مواد مؤثره گیاهان، به خصوص عطریات و اسانس‌ها، موارد استفاده‌ی متعدد و متفاوتی در صنایع لوازم آرایش، صنایع مواد شیمیایی خانگی دارند، به طوری که بدون حضور مواد مؤثره‌ی مذکور، ساخت و تهیه‌ی بسیاری از محصولات امکان‌پذیر نخواهد بود (امید بیگی، 1384).

 

جنس مرزه (Satureja) متعلق به تیره‌ی نعناعیان (Lamiaceae)، مشتمل بر حدود 200 گونه‌ی علفی و درختچه‌ای، که به طور وسیع در منطقه‌ی مدیترانه، آسیا و آمریکای شمالی گسترده شده است (Cantino et al., 1992). در فلور ایران، این جنس با 12 گونه‌ی متداول مشاهده شده میان رشته کوه‌ها در قسمت جنوب غربی کشور بیان گردیده است (Jamzad, 1992 ; Rechinger, 1982).

 

همه‌ی 9 گونه‌ی اندمیک مرزه در فلور ایرانیکا گزارش شده است، دو گونه‌ی مرزه کلاری (Satureja Kallarica Jamzad.) و مرزه بختیاری (Satureja Bachtiarica Bunge.) در منطقه چهارمحال و بختیاری، جنوب غربی ایران گسترده شده‌اند (Mozaffarian, 2008).

 

 

4-1- اهداف تحقیق

 

1- تعیین مناسب­ترین مساحت حفره و پیشنهاد آن برای عملیات نشانه­گذاری درختان راش درشیوه تك­گرینی درختی

 

2- تعیین میزان رویش­شعاعی درختان حاشیه حفره­ها و مقایسه آن­ها با رویش شعاعی قبل از تشکیل حفره

 

3- تعیین وضعیت تنوع گونه­های علفی و چوبی در حفره ­ها

 

4 – تعیین ویژگی­های فیریکو- شیمیایی خاک در حفره ­ها

 

5- تعیین میزان رویش شعاعی درختان، تنوع گونه ­های علفی و چوبی و خصوصیات فیریکو شیمیایی خاک در توده­جنگلی اطراف حفره­ها

 

6- تعیین تنوع و زی­توده كرم­های خاكی و ارتباط آنها با خصوصیات فیزیكو- شیمیایی خاك حفره­ها و  توده­ های مجاور آنها

 

5-1- حفره ­های تاج­پوشش در جنگل

 

مفهوم حفره برای اولین بار توسط وات (1947) مطرح شد (هوث و همکاران[1]، 2006 ؛ نیوتون[2]،     2007؛ ژیان  و همکاران[3] ، 2008) و او از این اصطلاح برای توصیف فضای باز ایجاد شده در جنگل به علت مرگ درخت استفاده نمود (نیوتون ، 2007). حفره­ها در اثر مرگ یا آسیب یك یا چند درخت آشكوب فوقانی تشكیل شده و فضاهای باز كوچك در تاج­پوشش جنگل هستند كه سطحی كمتر از 1/0 هكتار در تیپ­های مختلف جنگل را اشغال می­نماید (یاماموتو[4]، 2000 ). به عقیده وان- ایسنرود و همکاران[5] (2000) حفره­های تاج پوشش در اثر نابودی عناصر ساختاری جنگل به وجود می­آیند. مكانیسم­های مختلفی منجر به حذف (برداشت) درختان آشكوب فوقانی و ایجاد حفره­های تاج پوشش می­شوند (هارت و گریسینو – مایر[6]، 2009) به طوری که  میزان نفوذ نور در آنها بیشتر از توده­جنگلی مجاور می­باشد (بانال و همکاران ، 2007).      حفره­های تاج پوشش جنگل سیستم­های  پویایی می­باشند که از نظر ایجاد و توسعه متنوع­اند و گاهی نیز با حفره­های دیگر ترکیب و در نهایت ناپدید می­شوند؛ همه این مراحل می­تواند هم­زمان در سطح توده­جنگلی اتفاق بیا­فتد (اوت و جودی [7] ، 2002).

 

از دهه 1980، حفره­های تاج­پوشش مورد توجه بوم­شناسان قرار گرفته كه هدف اصلی آنها آگاهی از عمل­كرد بوم­سازگان­های جنگلی و تهیه اطلاعات مفید برای مدیریت جنگل بوده (ناف و ولف[8]،2007) و  دیر زمانی است که به عنوان مؤلفه مهمی در بوم­سازگان­های جنگلی مطرح شده است (فاهی و پیوت من[9] ،2008 ). آگاهی از خصوصیات فیزیكی، فلوریستیك و ساختاری حفره­ها در مطالعه پویایی حفره­ها ضروری است ؛ چرا که اطلاعات كسب شده در زمان معین، واكنش گونه و یا گروهی از گونه­های گیاهی نسبت به شرایط محیطی حاصل از اختلال را منعكس می­سازد (مارتینز و رودریگرز[10] ، 2002).

 

هنگامی كه حفره­ای در جنگل به وجود می­آید، مجموعه­ای از تغییرات فیزیكی و بیولوژیكی رخ داده و این تغییرات تفاوت­های محیطی را افزایش می­دهد (ژاﺋو و همکاران[11] ، 2005؛ زو  و همکاران ، 2007) كه در پویایی جمعیت گونه­های گیاهی مؤثر می­باشد (جیلیام[12] ، 2007). خرداقلیم در داخل حفره و اطراف آن بعد از تشكیل حفره تغییر می­یابد (زو و همکاران ، 2007). ایجاد حفره در جنگل  می­تواند منجر به تغییر در پویایی گونه و فرایندهای بوم­شناختی آن شود (رایت و همکاران[13]، 1998) و همچنین به طور مستقیم بر مقدار نور، الگوی باد و كمیت بارش مؤثر باشد (عبدالطیف و بلکبرن[14] ،2009). به علت افزایش نور و كاهش جذب آب در گیاهان، دمای سطح و مقدار رطوبت خاك  معمولاًً در حفره­ها بیشتر از توده جنگلی متراكم مجاور می­باشد و همچنین تجزیه ماده آلی و معدنی شدن عناصر غذایی ممكن است در حفره­ها بیشتر از  توده­جنگلی متراكم مجاور باشد (شارن­ بروک و باک­هایم[15]، 2007) هر چند میزان رطوبت خاک در نقاط مختلف حفره متفاوت است. شرایط نور در داخل حفره­ها متفاوت می­باشد و عوامل فاصله از حاشیه حفره، جهت از مرکز حفره و سایه ایجاد شده به وسیله گیاهان مجاور و بقایای گیاهی  نقش مهمی در ناهمگنی نور در داخل حفره­ها دارند (گری و اسپایز[16] ، 1999).

 

تغییر در اندازه حفره بر تركیب گونه، رویش و پراكنش ارتفاعی لایه زادآوری تأثیر­گذار می­باشد (استی دنیز و همکاران[17] ، 2010). عواملی نظیر اندازه حفره، زمان(فصل) تشكیل حفره و سن حفره تأثیر زیادی بر خرداقلیم و پراكنش بذر در حفره­ها دارند و بر شرایط تجدید حیات درحفره­ها و اختلاف بین ساختار جنگل در حفره­ها و توده جنگلی فاقد حفره اثرات مستقیم اعمال می­نماید (لانگ و یو[18]، 2008).

 

درختان پیرامون حفره­ها به ویژه در حاشیه­ی ­آنها تأثیر زیادی بر شرایط محیطی حفره­ها دارند و این اثرات توزیع منابع را در امتداد حاشیه حفره­ها تغییر می­دهد كه می­تواند باعث تقسیم­بندی آنها شود                   (دوچان­تال و همکاران[19] ،2003 ). حفره­ها اغلب باعث تغییر شرایط اقلیمی در اشكوب تحتانی شده كه در نهایت تغییراتی در ساختار و تر­كیب جنگل (کلینتون[20]، 2003 ) به ویژه در جنگل­های معتدله كه آشكوب تحتانی بسیار متنوع می­باشد (جیلیام، 2007)  به وجود می­آورد و منجر به تشكیل طبقات سنی مختلف و در نهایت تاج­پوشش چند آشكوبه می­شوند (تیل وپراکیس[21] ، 2009). از اینرو، حفره­ها یك منبع مهم تغییر در تركیب و تنوع جوامع­گیاهی به شمار می­آیند (سیدلاوا و همکاران[22] ،2009)؛ و تركیب و ساختار بسیاری از جوامع گیاهی را می­توان مشاهده نمود كه در نتیجه عكس­العمل گونه­های مختلف به اندازه، فراوانی و پراكنش حفره­ها به وجود آمده­اند (نیوتون ، 2007).

 

فرایندهای تشكیل حفره تا حدی ساختار جنگل را تعیین می­كنند و نقش مهمی را در حفاظت غنای گونه­های گیاهی ایفا می­نمایند (موسکولو و همکاران[23] ، 2007). حفره­های تاج پوشش باعث افزایش میزان نور و در بسیاری موارد موجب افزایش عناصر­غذایی می­شود، اما این تغییرات به موقعیت و اندازه حفره بستگی دارد (گال هیدی و همکاران[24] ، 2006). حفره­های تاج­پوشش شرایط نور، دما و رطوبت در بستر جنگل را تغییر می­دهند (هولسکا[25] ، 2003).

 

در مناطقی که حفره­ها تشکیل می­شوند فضای آزاد برای  تجدید حیات جنگل به وجود می­آید و تغییرات حاصله و ناهمگنی محیطی در داخل حفره­ها و اطراف آنها به حضور، رشد، توسعه و تنوع گیاهان تأثیر می­گذارد (وان ایسنرود وهمکاران ، 2000) و نقش مهمی را در هدایت پویایی توده­های­جنگلی ایفا می­نمایند (ناف و ولف ، 2007). به علت اینكه حفره­های تاج پوشش ساختار، تركیب و شرایط محیطی جنگل را تغییر می­دهد، اثرات لاشبرگ و عوامل دیگر كه بر زادآوری گیاهان مؤثر می­باشد ممكن است بین حفره­ها و تاج­پوشش متراكم جنگل متفاوت باشد (دوپوی و چازدن[26]، 2008). حفره­های تاج پوشش برای حفاطت  تنوع­زیستی و چرخه­حیات جنگل عامل مهمی تلقی می­شوند (وان ایسنرود و همکاران ، 2000) و نقش مهمی را در زادآوری جنگل از طریق  آماده­سازی زیستگاه برای نهال­ها  (نوماتا و همکاران[27] ، 2006 ) و پیوستگی (پر شدن) تاج­پوشش درختان اعمال می­كنند (شومان و همکاران ، 2003).

 

بر اساس نظریه پویایی حفره­ها، تفاوت در توانایی بردباری به سایه بر الگوی مكانی و زمانی رویش گونه­های درختی مؤثراست (بودریو و لوز[28] ، 2005 ). به طور كلی بسته (پر) شدن حفره­های تاج­پوشش از طریق رویش نهال­های درختان در آشكوب تحتانی واقع در حفره­ها و گسرش جانبی تا­ج درختان آشكوب فوقانی در حاشیه آنها انجام می­گیرد (پدرسون و هاوارد[29]، 2004). حفره­های تاج­پوشش در اثر جوانه­زدن بذرهای خفته در خاک، جست­دهی برخی گونه­های گیاهی، جوانه­زنی بذر­های انتقال یافته توسط باد یا جانوران به داخل حفره و رویش نهال­های مغلوب، تاج پوشش بسته را تشکیل می­دهند (فاین زینگر[30] ، 1989 ). رژیم حفره­های تاج پوشش تحت تأثیر الگوهای اقلیمی، توپوگرافی، آفات و بیماری­ها و ویژگی­های فیزیولوژیکی درختان می­باشد (آبه و همکاران[31] ،1995 ). این متغیرها می­تواند مستقیم و یا غیرمستقیم در تشکیل  حفره­ها مؤثر باشند (آلم­کویست[32] ،2002 ).

 

یک حفره تاج­پوشش هنگامی بسته خواهد شد که درختان داخل حفره (حاصل از زادآوری جدید) به دوسوم ارتفاع درختان مجاور خود رسیده باشد (آلم­کویست ،2002). تیرل و کرو[33] (1994) سه معیار را برای بسته (پر) بودن حفره­ها ارائه داده­اند: ارتفاع درختان در حفره­ها نصف یا دوسوم ارتفاع درختان اطراف، قطر برابر سینه درختان در حفره­ها بیشتر از 25 سانتی­متر و تراکم تاج­پوشش به­طوری­که حفره بآسانی قابل تشخیص نباشد.

 

 آگاهی از ارتباط بین اندازه حفره و تغییرات محیطی و اثر آنها بر زادآوری از مفاهیم ضروری برای توسعه تكنیك­های جنگل­داری نزدیك به طبیعت می­باشد (گال هیدی و همکاران ، 2006). مطالعات پویایی حفره­ها، سهم زیادی در میزان آگاهی در رابطه با نقش اختلالات  با مقیاس كوچك در بوم­سازگان­های جنگلی داشته است (کوتس،2002). اثرات حفره­های  تاج­پوشش بایستی به خوبی شناسایی شده و این مسأله برای احیای بوم­سازگان­های تخریب شده و مدیریت علمی بوم­سازگان­های جنگلی بسیار مهم می­باشد (ژیان، 2008).

 

1Huth et al.                                         ⁶Hart&Grissino-Mayer

 

 

2Newton                                  7 Ott&Juday

 

3 Xian et al.                                        ⁸Naaf&Wulf

 

4 Yamamoto                                     9 Fahey&Puettman

 

5 Van-Eysenrode et al.                           

 

[10] Martins&Rodrigues                                   ⁵AbdLatif&Blackburn                   

 

   ² Zhao et al.                                                  ⁶ Scharenbrock&Bockheim

 

  ³ Gilliam                                                        7 Gray&Spies

 

   ⁴  Wright et al.                                               ⁸St-Dentis et al.                                  .

 

 1 Lang &Yu                                      ⁷Galhidy et al.                                                                                                      

 

[19] De Chantal et al.                               ⁸Holeska

 

[20] Clinton                                                                                                                   

 

[21] Thiel &Prakis                                          

 

⁵Seidlova et al

 

[23] Muscolo et al                                                               

 

[26] Dupuy&Chazden                                            ⁵Feinsinger            

 

[27] Numata et al.                                                    ⁶Abe et al.                                      

 

 

برای این كه بتوان قطعه­ای از  DNAی دلخواه (موسوم به Insert DNA) را با استفاده از شرایط طبیعی (in vitro) تكثیر كرده و برای مطالعات بیشتر استفاده نمود، لازم است DNA را توسط مولكول­های وکتور به سلول­های مورد نظر انتقال داد. در غیر این صورت، عمل انتقال، تكثیر و یا استخراج  DNAی مورد نظر امكان­پذیر نمی­شود. نظر به این كه قطعات تكثیر شده همه با هم یكسان هستند، این نوع متدولوژی به همسانه­سازی DNA موسوم است. مولكول­های وکتور DNA (DNAVector) كه خود DNA می­باشند، بنا به داشتن توالی به خصوصی قادر هستند در سلول­های میزبان خود به تعداد زیادی تكثیر شوند. در این صورت قطعه  DNAی دلخواه نیز به همراه وکتور خود تكثیر می­شود.

 

وكتورهای DNA تنوع بسیار زیادی دارند. مهمترین عامل طبقه­بندی آنها میزان ظرفیت حمل DNA به سلول میزبان است. قطعات DNA را می­توان از چند نوكلئوتید گرفته تا بیش از صد هزار نوكلئوتید توسط وكتورهای مناسب همسانه­سازی نمود. به همین دلیل در طراحی اولیه باید ابتدا اندازه  DNAی مورد نظر را مشخص و وكتور مناسبی انتخاب نمود. پلاسمیدها، فاژ λ، کاسمید و کروموزوم­های مصنوعی مخمر(Yeast artification chromosom) از وکتورهایی هستند که بیش از سایر وکتورها مورد استفاده قرار می­گیرد(Larry and Champness, 2007).

 

مشخصات كلی وكتورهای كلونینگ

 

وكتورهای مختلف DNA با تنوع بسیار زیاد، شامل اندازه­ها و ظرفیت­های حمل مختلف موجود می باشند، ولی دارای نقاط مشترك اساسی ذیل هستند:

 

مبدا همانند­سازی

 

همه وكتورها دارای توالی­های ویژه­ای هستند كه توسط آنزیم DNA پلی­مراز سلول میزبان شناسایی شده و به تعداد بسیار زیادتر از ژنوم خود میزبان تكثیر می­شوند این توالی به مبدا همانند­سازی موسوم است و با Ori نشان داده می­شود. برخی وکتورها حاوی دو نوع Ori برای تكثیر در دو نوع سلول میزبان می باشند. همانند­سازی وكتور توسط DNA پلی­مراز سلول میزبان، در این ناحیه شروع و در دو جهت (Bi-directional) مخالف هم ادامه می­یابد.

 

نشانگرهای انتخابی

 

همه وكتورها حامل ژن­هایی هستند كه به واسطه ایفایش آنها می­توان وجود وكتور را به سهولت در داخل سلول میزبان ردیابی نمود. متداول­ترین نشانگرها، ژن­هایی هستند كه فرآورده آنها باعث بروز مقاومت در برابر آنتی­بیوتیك­های به خصوصی می­شود. در صورتی كه وكتور به داخل سلول میزبان حساس به یك آنتی­بیوتیك انتقال یابد، می­تواند در حضور همان آنتی­بیوتیك زنده مانده و رشد كند. انواع نشانگرهای رایجی كه مقاومت به آنتی­بیوتیك به خصوصی را در سلول میزبان القاء می­كنند، آمپی سیلین[3]، تتراسایكلین[4]، جنتامایسین[5]، كانامایسین[6] و استرپتومایسین[7] می­باشند.

 

 

نشانگرهای ژنتیکی

 

دسته دیگری از نشانگرها، ژن­هایی هستند كه عامل كنترل یك سری واكنش­های بیوشیمیایی هستند. و در حضور مواد زمینه خاصی واكنش­های به خصوصی را بر­می­انگیزند. مثلاً ژن LacZ كه استفاده از آن بسیار متداول می­باشد در صورت انتقال به سویه­ای از باكتری E. coli كه این ژن را ندارد باعث تولید آنزیم بتا-گالاكتوزیداز می­شود كه می­تواند روی ماده­ای بنام X-Gal اثر کرده و رنگ آبی در محیط اطراف سلول تولید کند. برای تشخیص اینكه سلول میزبان حاوی وکتور DNA است، استفاده از یك نوع نشانگر كافی است ولی برای اینكه بتوان ماهیت وکتور را در رابطه با حامل بودن DNA وارد شده بررسی نمود، استفاده از نشانگرهای ثانوی ضروری می­باشد.

 

جایگاه کلونینگ متعدد (MCS)

 

برای اینكه بتوان DNA وارد شده را با استفاده از مكانیسم نوتركیبی[10] وارد قسمت خاصی از  DNAی وکتور کرد، در ساده­ترین روش كار لازم است با استفاده از آنزیم­های برش دهنده هر دو DNA را برش داده و قطعات برشی و سپس دو نوع DNA را به هم اتصال داد در وکتورهای جدید جایگاه کلونینگ یا MCS شامل توالی­هایی است كه حاوی توالی­های شناسایی و جایگاه برش برای آنزیم­های برش دهنده متعدد می­باشد. در کلونینگ باید از آنزیم­هایی استفاده كرد كه فقط می­توانند یكبار DNA وکتور را مورد برش قرار دهند به همین دلیل این جایگاه­ها را جایگاه برشی منحصر به فرد می­نامند. بنابر این MCS هر وکتور جایگاه برشی آنزیم­هایی را ارائه می­كند كه در تمامی طول وکتور منحصر به فرد[11] هستند. اگر­چه وجود MCS در یك وکتور الزامی است اما این جایگاه باید در مكان ویژه­ای در روی وکتور قرار گرفته باشد به طور رایج این محل در ناحیه ´5 ژن LacZ قرار دارد كه وجود آن در این محل در تولید فرآورده این نشانگر اختلالی ایجاد نمی­كند در صورت وارد كردن DNA در جایگاه MCS توالی این ژن مختل شده و عدم تولید كلونی­های آبی رنگ در حضور X-Gal وجود  DNAی وارد شده را نشان می­دهد.

 

جایگاه ­های پروموتر

 

بسته به هدف کلونینگ، وكتورهای متفاوتی طراحی شده­اند و به منظور انجام عملیات مختلف، توالی­های ویژه­ای در یك یا دو ردیف MCS قرار داده شده­اند. این توالی­های الیگو­نوكلئوتیدی محل شناسایی و كنترل آنزیم­های مختلف از منابع متفاوت هستند كه در سویه­های مختلفE. coli  موجود می­باشند. به این ترتیب بایستی برای اهداف و عملیات بخصوص، وكتور و سویه باكتری مناسب و سازگاری را انتخاب نمود. ممكن است هدف از کلونینگ تولید و تكثیر DNA هدف، تولیدmRNA  از  DNAی هدف یا این كه تولید فرآورده پروتئینی کد شونده از  DNAی هدف باشد. وجود پروموترهای ویژه و آنزیم­های مربوطه انجام این نوع عملیات را بر­عهده دارند.

 

مثلاً RNA polimerase از باكتریوفاژهای مختلف کلون شده و سویه­های ترا­ریخته E. coli حاوی این ژن­ها می­باشند. این نوع پلی­مرازها از  DNAهایی كه در مجاورت توالی پروموتور مخصوص شان قرار داشته باشند، به تعداد زیادی نسخه­برداری كرده و mRNA ی زیادی تولید می­شود. این نوع وكتور به وکتور نسخه­برداری موسوم است.

 

 

2-2 تجارت آزاد. 16

 

2-3 مزیت نسبی.. 18

 

2-4 سازمان تجارت جهانی.. 18

 

2-5 صادرات.. 20

 

2-5-1- اهمیت و مزیت صادرات.. 21

 

2-6 عملکرد صادراتی.. 23

 

2-6-1 معیارهای سنجش عملکرد صادراتی.. 25

 

2-7  بازاریابی.. 27

 

2-7-1 بازاریابی صادراتی.. 31

 

2-8 تعهد صادراتی.. 34

 

2-9 مزیت رقابتی.. 36

 

2-9-1 انواع مزیت رقابتی.. 38

 

2-10 ادبیات و پیشینه پژوهش: 45

 

2-10-1 پیشینه داخلی : 45

 

2-10- 2پیشینه خارجی : 46

 

… 49

 

3-1 مقدمه. 50

 

3-2 روش و نوع پژوهش… 51

 

3-3 متغیر های پژوهش… 51

 

3-4 فرضیات و مدل پژوهش… 57

 

3-5 جامعه پژوهش… 59

 

3-6 قلمرو پژوهش… 60

 

3-7 حجم نمونه و روش نمونه گیری.. 60

 

3-8 ابزار گردآوری اطلاعات.. 60

 

3-9 روش گردآوری اطلاعات.. 61

 

3-10 بررسی پایایی ابزار اندازه گیری.. 61

 

3-11 بررسی روایی ابزار اندازه گیری.. 63

 

3-12 روش تجزیه وتحلیل داده ها 63

 

3-13 جمع بندی.. 63

 

… 65

 

4-1 مقدمه. 66

 

4-2 آمار توصیفی.. 67

 

4-3 آمار استنباطی.. 71

 

4-3-1 تعیین نرمال بودن داده های پژوهش… 72

 

4-3-2 آزمون فرضیات پژوهش… 73

 

4-3-2-1 آزمون فرضیه اول. 73

 

4-3-2-2 آزمون فرضیه دوم. 74

 

4-3-2-3 آزمون فرضیه سوم. 75

 

4-3-2-4 آزمون فرضیه چهارم. 76

 

4-3-2-5 آزمون فرضیه پنجم. 77

 

 

4-3-3 تعیین اولویت ها 78

 

4-3-4 بیان خلاصه نتایج فرضیات.. 78

 

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات.. 79

 

5-1 مقدمه. 80

 

5-2 خلاصه پژوهش… 81

 

5-3 توصیف یافته های پژوهش… 81

 

5-3-1 نتایج مربوط به آمار توصیفی.. 81

 

5-3-2 نتایج مربوط به آمار استنباطی.. 82

 

5-4 پیشنهادها و راهکارها 85

 

5-5 محدودیت های پژوهش… 86

 

5-6 پیشنهادها برای پژوهش های آتی.. 86

 

فهرست منابع و مآخذ: 87

 

پیوست ها و ضمائم. 91

 

 

 

فهرست جدول ها

 

جدول شماره 4- 1 :توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنس… 67

 

جدول شماره 4-2 توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب گروه سنی.. 68

 

جدول شماره 4-3 توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب تحصیلات.. 69

 

جدول شماره 4-4 توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب رشته ی تحصیلی.. 70

 

جدول شماره 4-5 توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب سابقه فعالیت صادراتی.. 71

 

جدول شماره 4-6 :آزمونk-s    برای خوبی برازندگی توزیع نمرات.. 72

 

جدول شماره 4-7:نتایج آزمون T تاثیر مزایای رقابتی شرکت  بر عملکرد صادراتی آن. 74

 

جدول شماره 4-8: نتایج آزمونT تاثیر تطبیق تاکتیک های بازاریابی با بازار صادراتی شرکت بر عملکرد صادراتی.. 74

 

جدول شماره 4-9: نتایج آزمون T تاثیر تطبیق تاکتیک های بازاریابی با بازار صادراتی بر مزایای رقابتی آن. 76

 

جدول شماره 4-10 : نتایج آزمون T تاثیر تعهدات صادراتی شرکت بر تطبیق تاکتیک های بازاریابی آن با بازار خارجی   76

 

جدول شماره 4-11 :نتایج آزمون T تاثیر تعهدات صادراتی شرکت با عملکرد صادراتی آن. 77

 

جدول شماره4-12: نتایج آزمون رتبه بندی فریدمن برای سنجش اولویت عامل های.. 78

 

جداول تحلیل آماری SPSS آزمون فرضیه ها : 97

 

 

 

فهرست نمودارها

 

نمودار شماره 4-1 : توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنس… 67

 

نمودار  شماره 4-2 توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب گروه سنی.. 68

 

نمودار  شماره 4-3 توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب تحصیلات.. 69

 

نمودار  شماره 4-4 توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب رشته ی تحصیلی.. 70

 

نمودار شماره 4-5 توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب سابقه فعالیت صادراتی.. 71