1-7- هدف از کار پزوهشی حاضر. 38

 

فصل دوم: بخش تجربی.. 39

 

2-1- مواد و دستگاه‌ها 40

 

2-2- تهیه‌ی بافر Tris-HCl 42

 

2-3- سنتز گرافن اکسید. 42

 

2-4 آماده‌سازی محلول‌‌ها برای اندازه‌گیری طیف‌ فلوئورسانس…. 43

 

2-4-1- تهیه‌ی محلول مرحله‌ی اول. 43

 

2-4-2- تهیه‌ی محلول مرحله‌ی دوم. 43

 

2-4-3- تهیه‌ی محلول‌های مرحله‌ی سوم. 44

 

2-4-4- تهیه‌ی محلول مرحله‌ی چهارم. 44

 

2-4-5- تهیه‌ی محلول‌های مرحله‌ی پنجم. 44

 

2-4-6- تهیه‌ی محلول‌های مرحله‌ی ششم. 45

 

فصل سوم: نتایج و بحث… 46

 

3-1- تهیه گرافن اکسید از گرافیت… 47

 

3-2- بررسی طیف UV-Vis گرافن اکسید. 48

 

3-3- تفسیر طیف IR گرافن اکسید. 49

 

3-4- بررسی تصویر TEM گرافن اکسید. 49

 

3-5- انتخاب بیومارکر سرطان ریه. 50

 

3-6- تفسیر طیف‌های نشری.. 53

 

3-6-1- بررسی طیف فلوئورسانس DNA پروب… 53

 

3-6-2- بهینه‌سازی زمان جذب DNA پروب بر سطح GO.. 54

 

3-6-3- بهینه‌سازی مقدار GO در حضور DNA پروب… 56

 

3-6-4- بررسی طیف فلوئورسانس کمپلکس DNA-GO پروب در حضور DNA هدف (DNA سالم)  57

 

3-6-5- بهینه‌سازی زمان هیبرید شدن DNA هدف با DNA پروب در حضور GO.. 58

 

3-6-6- بررسی تغییرات شدت فلوئورسانس کمپلکس DNA-GO پروب در حضور غلظت‌های مختلف DNA هدف… 60

 

3-6-7- بررسی طیف‌ فلوئورسانس DNA-GO پروب در حضور mDNA (DNA جهش‌دار). 62

 

3-7- شناسایی سرطان ریه. 63

 

3-8- نتیجه‌گیری.. 65

 

3-9- پیشنهادات… 66

 

منابع.. 67

 

فهرست اشکال

 

عنوان                                                                                صفحه

 

شکل1-1 تصویر SEM نانو سیم‌های سیلیکا 8

 

شکل1-2 پروتکل استفاده شده در روش حاضر. 8

 

شکل1-3 ولتاگرام ثبت شده برای نمونه‌های بدون آنتی ژن (قرمز) و دارای آنتی ژن (سبز). 10

 

شکل1-4 حسگرهای بر پایه‌ی نانوذرات طلا.. 11

 

شکل1-5 پاسخ حسگرها به نمونه‌های سرطانی و سالم. 12

 

شکل1-6 پاسخ حسگرها به چهار تا از بیومارکرهای سرطان ریه در غلظت‌های مختلف و آب… 13

 

شکل1-7 نحوه تشکیل نانولوله‌های کربنی از صفحات گرافن.. 14

 

شکل1-8 نانولوله‌های کربنی تک دیواره (SWCNT) 14

 

 

شکل1-9 نانولوله‌های کربنی چند دیواره (MWCNT) 15

 

شکل1-10 فرآیند عامل‌دار شدن نانولوله‌های کربنی تک دیواره 15

 

شکل1-11 .a تصویر SEM نانولوله‌های عامل‌دار شده،  .bبرش عرضی الکترود ID.. 16

 

شکل1-12 طرح کلی از دستگاه تست… 16

 

/CdSe–CdS/APS. 18

 

شکل1-14 نحوه‌ی طراحی حسگر ECL.. 19

 

شکل1-15 MNP/CdSe–CdS (a (b MNP/CdSe–CdS/APS (c MNP/CdSe–CdS/APS/Au NPs. 20

 

شکل1-16 منحنی کالیبراسیون استاندارد برای شناسایی آنتی‌ژن CEA.. 21

 

شکل1-17 گرافن.. 22

 

شکل1-18 A. فولرن، B. نانولوله‌های کربنی تک جداره، C. گرافن، D. گرافیت… 23

 

شکل1-19 مدل‌های ساختاری پیشنهادی برای GO.. 26

 

شکل1-20 مدل ساختاری لرف – کلی‌نوسکی.. 27

 

شکل1-21 اتصال الکتریکی پروتئین‌ها به وسیله‌ی GO در الکتروشیمی. 29

 

شکل1-22 روش تثبیت پپتید بر سطح GO.. 30

 

شکل1-23 شناسایی کاسپاز3 با استفاده از نانوهیبرید گرافن اكسید- پپتید. 31

 

شکل1-24 نحوه‌ی تشکیل کمپلکس Ab-DNA-AuNP. 32

 

شکل1-25 حسگر زیستی بر پایه‌ی GO. 32

 

شکل1-26 نحوه‌ی شناسایی چند DNA هدف… 33

 

شکل1-27 طیف فلوئورسانس اسکن همزمان. 34

 

شکل1-28 a. طیف فلوئورسانس اسکن همزمان در حضور غلظت‌های مختلف DNAهای هدف، منحنی‌های کالیبراسیون برای تعیین کمی غلظت DNA ویروس‌های b. ایدز c. آبله d. ابولا. 35

 

شکل1-29 نحوه‌ی شناسایی DNA با استفاده از GO.. 36

 

شکل1-30 طیف نشری فلوئورسانس P1 در شرایط مختلف  P1 (aدر حضور بافر Tris-HCl 37

 

شکل1-31 طیف نشری فلوئورسانس آپتامر- GO در حضور غلظت‌های مختلف ترومبین.. 38

 

شکل3-1 تبدیل گرافیت به گرافن‌اکسید. 47

 

شکل3-2 طیف  UV-Vis گرافن اکسید. 48

 

شکل3-3 طیف  IRگرافن اکسید. 49

 

شکل3-4 تصویر TEM گرافن اکسید. 50

 

شکل3-5 ژن‌های بیومارکر رایج در سرطان ریه از نوع NSCLC.. 51

 

شکل3-6 جهش‌های ژن egfr و فراوانی آن‌ها 53

 

شکل3-7 طیف فلوئورسانس DNA پروب و DNA+GO پروب… 54

 

شکل3-8 طیف فلوئورسانس DNA پروب در حضور GO در زمان‌های مختلف… 55

 

شکل3-9 نمودار تغییرات شدت فلوئورسانس DNA+GO پروب برحسب زمان. 56

 

1). 57

 

شکل3-11 نمودار تغییرات شدت فلوئورسانس DNA+GO پروب برحسب حجم GO 57

 

شکل3-12 طیف فلوئورسانس GO+ DNAپروب وDNA  هدف +GO+DNA پروب… 58

 

شکل3-13 طیف فلوئورسانس DNA-GO پروب در حضور DNA هدف در زمان‌های مختلف… 59

 

شکل3-14 نمودار تغییرات شدت فلوئورسانس DNA-GO پروب در حضور DNA هدف برحسب زمان. 60

 

شکل3-15 طیف فلوئورسانس DNA-GO پروب در حضور غلظت‌های مختلف DNA هدف… 61

 

شکل3-16 نمودار تغییرات شدت فلوئورسانس DNA-GO پروب برحسب غلظت‌ DNA هدف… 61

 

شکل3-17 نمودار تغییرات شدت فلوئورسانس DNA-GO پروب برحسب غلظت‌ DNA هدف در غلظت‌های کمتر از 40 پیکومولار. 62

 

شکل3-18 طیف فلوئورسانس mDNA +GO+DNA پروب و GO+DNA پروب… 63

 

شکل3-19 پاسخ نانوحسگر زیستی به DNA هدف (DNA سالم) و mDNA (DNA جهش‌دار). 64

 

 

2-2-1-طبیعت گردهای تنها…………………………… 24

 

2-2-2-طبیعت گردهای شركت كننده در تور ……………….. 24

 

2-2-3-گروه های مدرسه ای یا علمی…………………………… 24

 

2-3-گونه های اکوتوریسم……………………………. 25

 

2-4- اثرات گردشگری و اکوتوریسم……………………………. 27

 

2-4- 1-پیامد های زیست محیطی…………………………….. 27

 

2-4-2-اثرات اقتصادی…………………………….. 28

 

2-4-3-اثرات اجتماعی و فرهنگی…………………………….. 29

 

2-5 – مبانی نظری پژوهش……………………………… 30

 

2-5-1-مفهوم ادراك…………………………….. 31

 

2-5-1-1-ادراك در فرهنگ فارسی…………………………….. 31

 

2-5-1-2-تعاریف ادراك و شناخت…………………………….. 31

 

2-5-1-3-رویکرد های ادراک و شناخت………………………… 33

 

2-5-2-عوامل موثر در ادراك……………………………. 33

 

2-5-2-1-نقش عوامل فرهنگی در ادراک……………………….. 34

 

2-5-2-2-نقش تفاوتهای فردی در ادراک………………………… 35

 

2-6 -ادراك محیطی…………………………….. 36

 

2-6-1-عوامل موثر در ادراک محیط…………………………….. 36

 

2-6-2-نظریه های ادرك محیط ……………………………37

 

2-6-2-1-کنش گرایان احتمالاتی (برو نسویك )……………… 37

 

2-6-2-2-نظریه ی ویژگی جلب كننده (برلاین )………………… 37

 

2-6-2-3-نظریه بوم شناختی بروفنبرنر……………………………37

 

2-6-2-4 -نظریه روانشناسی بوم شناختی گیبسون…………… 38

 

2-6-2-5-مکتب گشتالت…………………………….. 38

 

2-6-2-6-نظریه جغرافیدانان رفتاری…………………………….. 38

 

2-7-مدل تحلیلی پژوهش…………………………….. 41

 

2-8-نتیجه……………………………42

 

فصل سوم: روش شناسایی و معرفی عرصه پژوهش

 

مقدمه……………………………. 44

 

3-1-روش شناسی…………………………….. 44

 

3–1-1-روش تحقیق…………………………….. 44

 

3-1-2-تكنیك گرد آوری داده ها…………………………… 44

 

3-1-3-جامعه آماری…………………………….. 44

 

3-1-4- حجم نمونه……………………………. 45

 

3- 1-5-روش نمونه گیری…………………………….. 45

 

3-1-6-پایایی و اعتبار پرسشنامه……………………………. 45

 

3-1-7-روش های تجزیه و تحلیل داده ها……………………… 46

 

3-2 -تعریف مفاهیم و سنجش متغیرها………………………. 47

 

3-2-1-مفهوم نظری ادراك زیستی…………………………….. 47

 

3-2-2-مفهوم عملیاتی ادراك زیستی………………………… 47

 

 

3-2-3-مفهوم نظری  ادراك اقتصادی………………………….. 47

 

3-2-4 -مفهوم عملی ادراك اقتصادی…………………………… 47

 

3-2-5 -مفهوم نظری ادراك فرهنگی و اجتماعی……………….. 48

 

3-2-6-مفهوم عملیاتی ادراك اجتماعی و فرهنگی…………… 48

 

3-2-7-ادراك اکوتوریسم……………………………. 49

 

3-3-معرفی عرصه پژوهش……………………………… 49

 

3-3- 1-موقعیت جغرافیایی ،ویژگی های طبیعی و انسانی مورد مطالعه……..49

 

3-3-2- ویژگی های جمعیتی…………………………….. 52

 

3-3-3وضعیت اشتغال……………………………. 53

 

3-4-ظرفیت های گردشگری و اکوتوریسم شهرستان میاندرود……… 54

 

3-4-1-پناهگاه حیات وحش دشت ناز…………………………… 54

 

3-4-2 – ساحل گهر باران……………………………. 55

 

3-4-3-مناطق ییلاقی و جنگلی…………………………….. 58

 

3-4-3-1-كوهدشت غربی (محدوده جنگل روستای دارابکلا)………. 58

 

3-4-3-2-كوهدشت شرقی (محدوده ی روستای جامخانه و اسرم)……59

 

3-4-4-ظرفیت های فرهنگی اجتماعی…………………………….. 60

 

3-5-تسهیلات رفاهی و اقامتی و حمل ونقل……………………….. 60

 

3-6-ظرفیت های اکوتوریسم شهرستان میاندرود به عنوان یك سیستم……61

 

3-7-خلاصه ونتیجه گیری…………………………….. 62

 

 فصل چهارم: یافته های پژوهش

 

مقدمه……………………………. 64

 

4–1- بخش اول: سیمای نمونه آماری، ویژگی های جمعیت شناختی……. 64

 

4-1-1-جنسیت…………………………….. 64

 

4-1-2 -سواد سرپرست خانوار ……………………………64

 

4-1-3-شغل سر پرست خانوار ……………………………65

 

4-1-4- محل اقامت…………………………….. 65

 

4-1-5-فاصله از جنگل و حیات وحش……………………. 66

 

4-1-6-درآمد  سر پرست خانوار…………………………… 66

 

4-1-7- معدل درسی دانش آموز…………………………. 67

 

4-1-8-رشته تحصیلی…………………………….. 67

 

4-1-9-تجربه ی سفر……………………………. 68

 

4-1-10-نوع مدرسه……………………………. 68

 

4-2-بخش دوم توصیف آمار ه ها مربوط به ادراك زیست محیطی ،اقتصادی ،فرهنگی و اجتماعی دانش آموزان از اکوتوریسم……68

 

4-2-1- ادراك زیست محیطی دانش آموزان……….. 68

 

4-2-2-ادراك اقتصادی دانش آموزان…………………. 69

 

4-2-3- ادراک اجتماعی فرهنگی دانش آموزان………… 69

 

4-3-تحلیل نتایج آزمون تی برای درک مولفه زیست محیطی،اقتصادی واجتماعی و فرهنگی………73

 

4-3-1-درک تنوع زیستی…………………………….. 73

 

4-3-2-ادراک  ازآلودگی…………………………….. 73

 

4-3-3– ادراک ازاساس منابع محلی………………… 74

 

4-3-4-ادراک  زیست محیطی…………………………….. 75

 

4-3-5-درک اشتغال زایی…………………………….. 75

 

4-3-6-درک درآمد زایی……………………………. 76

 

4-3-7-درك اقتصادی…………………………….. 77

 

4-3-8-درک فرهنگی…………………………….. 78

 

4-3-9-درک اجتماعی……………………………. 78

 

4-3-10- درك اجتماعی و فرهنگی…………………..79

 

4-3-11- درك اكوتوریسم……………………………. 79

 

4-4 -نتایج آمار استنباطی برای متغیرهای با دوگروه وبیش از دوگروه مستقل با متغیر های وابسته……..80

 

4-4-1-درک مولفه های اکوتوریسم  با دو گروه مستقل………….80

 

4-4-1-1درک جنسیتی از مولفه ی زیستی اکوتوریسم…………..80

 

4-4-1-2-درک جنسیتی از مولفه های اقتصادی اکوتوریسم……………83

 

4-4-1-3 –درک جنسیتی از مولفه های اجتماعی و فرهنگی اکوتوریسم……..84

 

4-4-1 –4-درک مولفه زیستی اکوتوریسم  برحسب محل اقامت…………85

 

4-4-1-5- درک مولفه اقتصادی اکوتوریسم  برحسب محل اقامت…………86

 

4-4-1-6 درک مولفه اجتماعی و فرهنگی  اکوتوریسم  برحسب محل اقامت…………….87

 

4-4-1- 7-درک مولفه زیستی اکوتوریسم  برحسب نوع مدرسه دانش آموزان……………88

 

4-4-1 -8- درک مولفه اقتصادی اکوتوریسم  برحسب نوع مدرسه دانش آموزان……………89

 

4-4-1-9- درک مولفه اجتماعی و فرهنگی اکوتوریسم  برحسب نوع مدرسه دانش آموزان………90

 

4-4-2-درک مولفه های اکوتوریسم  با بیش از دو گروه مستقل………….91

 

4-4-2-1-درک مولفه های اکوتوریسم برحسب درآمد سرپرست خانوار……91

 

4-4-2-2- درک مولفه های اکوتوریسم  برحسب شغل سرپرست خانوار…….92

 

4-4-2-3- درک مولفه های اکوتوریسم  برحسب سواد سرپرست خانوار……..93

 

4-4-2–4-درک مولفه های اکوتوریسم  برحسب تجربه سفر دانش آموزان……..94

 

4-4-2-5–درک مولفه های اکوتوریسم  برحسب رشته تحصیلی  دانش آموزان…………95

 

4-4-2-6–درک مولفه های اکوتوریسم  برحسب فاصله محل اقامت جوانان باجنگل و حیات وحش………96

 

4-4-3-ادراک اکوتوریسم  جوانان برحسب محیط ادراکی…………….97

 

4-4-3-1–ادراک اکوتوریسم  جوانان برحسب محیط شخصی………..97

 

4-4-3-2-ا دراک اکوتوریسم  جوانان برحسب محیط زمینه ساز……….98

 

4-4-4- تفاوت ادراک اکوتوریسم  جوانان………………………. 98

 

4-4-4-1- تفاوت ادراک اکوتوریسم  جوانان برحسب تجربه سفر…………98

 

4-4-4-2- تفاوت ادراک اکوتوریسم  جوانان برحسب رشته تحصیلی………99

 

4-4-4-3- تفاوت ادراک اکوتوریسم  جوانان برحسب معدل درسی…………..99

 

4-4-4-4- تفاوت ادراک اکوتوریسم  جوانان برحسب فاصله  محل اقامت…………..101

 

4-4-4-5- تفاوت ادراک اکوتوریسم  جوانان برحسب شغل سرپرست خانوار……….102

 

4-4-4-6- تفاوت ادراک اکوتوریسم  جوانان برحسب درآمد سرپرست خانوار………103

 

4-4-4-7- تفاوت ادراک اکوتوریسم  جوانان برحسب سواد سرپرست خانوار……….104

 

4-5-خلاصه نتیجه:…………………………… 105

 

فصل پنجم: آزمون فرضیه ها و نتیجه گیری و پیشنهادات

 

5-1-مقدمه…………………………… 107

 

5-2-تحلیل فرضیه ها ……………………………107

 

5-2-1-فرضیه اول …………………………… 107

 

5-2-2فرضیه دوم ……………………………108

 

5-2-3 فرضیه سوم …………………………… 109

 

5- 3 – خلاصه و نتیجه گیری…………………………….. 110

 

5-4-پیشنهادات…………………………….. 112

 

منابع و مآخذ……………………………115

 

چکیده:

 

از دهه 1990 رویكردهای سنتی توسعه گردشگری به چالش كشیده و با تاكید همزمان بر پیامدهای مطلوب و نامطلوب گردشگری، حركت از گردشگری انبوه به سوی رویكرد توسعه پایدار گردشگری آغازشد. رویکرد به اکوتوریسم، به عنوان الگوی فضایی گردشگری در طبیعت، امروزه مورد توجه فراوان قرار گرفته است .علّت این توجه نه فقط به خاطر گردشگری و لذّت بردن از آن بوده، بلکه به عنوان یک وسیله ی حفاظت محیط و توسعه ی اقتصادی نیز محسوب شده است.در این دیدگاه اکوتوریسم  در وهله نخست ناظر بر ملاحظات زیست محیطی و مفهوم توسعه پایدار است ودر آن طبیعت گردی در درجه دوم اهمیت قرار می گیرد. فعالیتهای اکوتوریستی درجامعه میزبان منجر به آثار مثبت و منفی زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می شود . گردشگری پیش از آنکه یک فعالیت اقتصادی باشد،گویای یک ارتباط فرهنگی متشکل از عناصر: گردشگر، جامعه میزبان یا مواجهه شوندگان و بستر می باشد. گردشگری و اکوتوریسم به صورت چشمگیری به حسن نیت جامعه ی میزبان بستگی دارد و حمایت آن در توسعه وعملكرد موفقیت آمیز گردشگری و اکوتوریسم ،امری ضروری محسوب می شود. یكی از قدیمی ترین موضوعات جغرافیا در ارتباط باروابط انسان درمحیط، درك واكنش بشر نسبت به تغییرات محیط است. در همه فرهنگ ها ،ادراكات محیطی ،در تصمیم گیریهای شخصی ،نقش اساسی دارد. استان مازندران با توجه به موقعیت طبیعی و جغرافیایی در بخش طبیعت گردی جزء استانهای برتر کشور محسوب می گردد. با توجه به ویژگی های جغرافیایی و طبیعت گردی شهرستان میاندرود، این پژوهش، با هدف تحلیل ادراک و تصورات جوانان از اکوتوریسم انجام شد. مورد مطالعه دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان میاندروددر استان مازندران می باشد که بر اساس فرمول کوکران 275 نفر به صورت تصادفی در رشته های مختلف انتخاب شدند .در این پژوهش با روش پیمایشی با ابزار پرسشنامه از دانش آموزان نظر خواهی شد.بااستفاده از آزمون رگرسیون و ضریب همبستگی وبا نرم افزار آماریspss ،تحلیل فرضیه های پژوهش انجام شد. نتایج آزمون های آماره استنباطی، حاکی از وجودرابطه ی معنادار بین محیط های شخصی و پدیداری در ادراک جوانان از اکوتوریسم  است.همچنین تاثیر محیط پدیداری در ادراک جوانان از اکوتوریسم  را هم نشان می دهد.

 

مقدمه:

 

 

نقش بعضی از سیستمها در مونسونهای تابستانی و زمستانی در مقابل یکدیگر………………………. 35

 

چهارچوب نظری تشکیل مونسونها…………………………………………………………………………….. 36

 

2-10-مکانیزم تشکیل مونسون………………………………………………………………………………… 38

 

2-11-اختلاف گرمایشی عامل محرک مونسونها…………………………………………………………… 40

 

2-12-تأثیر کم فشار مونسونی بر آب و هوای ایران……………………………………………………… 41

 

فصل سوم: ویژگی های جغرافیایی منطقه مورد مطالعه

 

3-1-موقعیت جغرافیایی منطقه مورد مطالعه………………………………………………………………… 44

 

3-2-ناهمواری ها و توپوگرافی……………………………………………………………………………….. 46

 

3-2-1-واحد کوه های ایران مرکزی…………………………………………………………………………. 47

 

3-2-1-1-واحد رشته مرکزی…………………………………………………………………………………. 48

 

3-2-1-2-واحد کرمان…………………………………………………………………………………………. 48

 

3-2-1-3-واحد سنندج – سیرجان………………………………………………………………………….. 48

 

3-2-1-4-واحد کوههای پراکنده حوضه دشت کویر…………………………………………………….. 48

 

3-2-2-واحد دشت ها و چاله های داخلی………………………………………………………………… 48

 

3-2-2-1-واحدهای دشت پراکنده………………………………………………………………………….. 48

 

3-2-2-2-واحد دشت لوت…………………………………………………………………………………… 48

 

3-2-2-1-1-رشته شمالی…………………………………………………………………………………….. 49

 

3-2-2-1-2-رشته شمال شرقی……………………………………………………………………………… 49

 

3-2-2-1-3-رشته حاشیه غربی……………………………………………………………………………… 49

 

3-2-3-واحد شرقی ایران……………………………………………………………………………………… 50

 

3-2-3-1-سیمای ظاهری زمین درواحد شرقی ایران……………………………………………………. 51

 

3-2-3-2-ناهمواریهای خراسان مرکزی و جنوبی………………………………………………………… 51

 

3-2-3-3-ناهمواریهای سیستان و بلوچستان………………………………………………………………. 55

 

3-2-4-واحد جنوب شرقی……………………………………………………………………………………. 55

 

3-2-5-واحد شمال شرقی…………………………………………………………………………………….. 56

 

3-3-واحد های زمین شناسی و ساختمانی محدوده مورد مطالعه………………………………………. 57

 

3-3-1-زون ایران مرکزی………………………………………………………………………………………. 58

 

3-3-2-زون شرق و جنوب شرقی ایران……………………………………………………………………. 58

 

3-3-2-1-زون نهبندان-خاش………………………………………………………………………………… 59

 

3-3-2-2-بلوک لوت…………………………………………………………………………………………… 59

 

3-3-3-زون مکران………………………………………………………………………………………………. 59

 

3-3-4-زون سسندج- سیرجان……………………………………………………………………………….. 60

 

3-4-بررسی ویژگی های اقلیمی محدوده مورد مطالعه…………………………………………………… 61

 

3-4-1-توده های هوای مؤثر در آب و هوای ایران………………………………………………………. 62

 

3-4-1-1-دوره گرم…………………………………………………………………………………………….. 63

 

3-4-1-2-دوره سرد……………………………………………………………………………………………. 63

 

3-5-ویژگی های حرارتی………………………………………………………………………………………. 67

 

3-5-1-ناحیه جنوب…………………………………………………………………………………………….. 67

 

3-5-2-ناحیه مرکزی……………………………………………………………………………………………. 67

 

3-6-منابع آب در سطح استان های محدوده مورد مطالعه……………………………………………….. 69

 

 

3-6-1-استان سیستان و بلوچستان…………………………………………………………………………… 70

 

3-6-1-1-آب های سطحی…………………………………………………………………………………… 70

 

3-6-1-2-آب های زیرزمینی…………………………………………………………………………………. 70

 

3-6-2-استان هرمزگان………………………………………………………………………………………….. 71

 

3-6-2-1-آب های سطحی…………………………………………………………………………………… 71

 

3-6-2-2-زیرزمینی…………………………………………………………………………………………….. 72

 

3-6-3-استان یزد………………………………………………………………………………………………… 72

 

3-6-3-1-منابع آب سطحی…………………………………………………………………………………… 72

 

3-6-3-2-منابع آب زیرزمینی………………………………………………………………………………… 73

 

3-6-4-استان کرمان……………………………………………………………………………………………… 74

 

3-6-4-1-آب های سطحی…………………………………………………………………………………… 74

 

3-6-4-2-آب های زیرزمینی…………………………………………………………………………………. 75

 

3-6-4-2-1-سفره های آزاد………………………………………………………………………………….. 75

 

3-6-4-2-2-سفره های تحت فشار………………………………………………………………………… 75

 

3-6-5-استان سمنان…………………………………………………………………………………………….. 75

 

3-6-5-1-آب های سطحی…………………………………………………………………………………… 76

 

الف-رودهای دائمی………………………………………………………………………………………………. 76

 

ب-رودهای فصلی و اتفاقی…………………………………………………………………………………….. 76

 

پ-دریاچه مسیله………………………………………………………………………………………………….. 76

 

3-6-5-2-آب های زیرزمینی…………………………………………………………………………………. 76        

 

الف-چاه های عمیق و نیمه عمیق………………………………………………………………………………. 77

 

ب-قنات ها…………………………………………………………………………………………………………. 77

 

پ-چشمه ها……………………………………………………………………………………………………….. 77

 

3-6-6-استان تهران……………………………………………………………………………………………… 78

 

3-6-6-1-آب های سطحی…………………………………………………………………………………… 78

 

الف-رودخانه کرج………………………………………………………………………………………………… 78

 

ب-جاجرود………………………………………………………………………………………………………… 78

 

ج-طالقان رود………………………………………………………………………………………………………. 79

 

3-6-6-2-آب های زیرزمینی…………………………………………………………………………………. 79

 

3-6-6-2-2-چشمه ها………………………………………………………………………………………… 79

 

3-6-6-2-3-قنات ها………………………………………………………………………………………….. 79

 

3-6-7-استان قم…………………………………………………………………………………………………. 80

 

3-6-7-1-آب های سطحی(رودها و دریاچه های فصلی)…………………………………………….. 80

 

3-6-7-2-آب های زیرزمینی…………………………………………………………………………………. 80

 

3-7-وضعیت پوشش گیاهی محدوده مورد مطالعه………………………………………………………… 81

 

3-7-1-استان سیستان و بلوچستان…………………………………………………………………………… 81

 

3-7-1-1-جنگل های استان…………………………………………………………………………………… 82

 

3-7-1-1-1-جنگل های نیمه گرمسیری…………………………………………………………………… 82

 

3-7-1-1-2-جنگل های گرمسیری…………………………………………………………………………. 82

 

3-7-1-1-3-جنگل های ماندابی…………………………………………………………………………….. 82

 

3-7-1-2-وضعیت مراتع استان………………………………………………………………………………. 83

 

3-7-2-استان هرمزگان………………………………………………………………………………………….. 83

 

3-7-2-1-مراتع………………………………………………………………………………………………….. 83

 

3-7-3-استان یزد………………………………………………………………………………………………… 84

 

3-7-4-استان کرمان……………………………………………………………………………………………… 85

 

3-7-4-1-پوشش درختی نیمه خشک………………………………………………………………………. 85

 

3-7-4-2-پوشش درختچه ای و بوته ای پایکوه ها……………………………………………………… 86

 

3-7-4-3-پوشش درختی و گیاهی دشت های گرمسیری……………………………………………… 86

 

3-7-5-استان سمنان…………………………………………………………………………………………….. 86

 

3-7-5-1-جنگل ها…………………………………………………………………………………………….. 87

 

1-جنگل های پهن برگ…………………………………………………………………………………………. 87

 

2-جنگل های سوزنی برگ……………………………………………………………………………………… 87

 

3-جنگل های کویری و بیابانی…………………………………………………………………………………. 87

 

3-7-5-2-مراتع………………………………………………………………………………………………….. 88

 

3-7-5-2-1-مراتع ییلاقی…………………………………………………………………………………….. 88

 

3-7-5-2-2-مراتع قشلاقی…………………………………………………………………………………… 88

 

3-7-6-استان تهران……………………………………………………………………………………………… 89

 

3-7-6-1-جنگل های استان…………………………………………………………………………………… 89

 

3-7-6-1-1-جنگل های طبیعی……………………………………………………………………………… 89

 

3-7-6-1-2-جنگل های دست کاشت…………………………………………………………………….. 89

 

3-7-6-2-مراتع استان………………………………………………………………………………………….. 89

 

3-7-7-استان قم…………………………………………………………………………………………………. 90

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق

 

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………. 93

 

4-1-مشخصات ایستگاه های سینوپتیک……………………………………………………………………… 95

 

4-2-روزهای با بارش و میزان بارش در سطح ایستگاه ها………………………………………………. 97

 

4-3-تعداد روزهای همراه با بارش در ایستگاه های مورد مطالعه………………………………………. 99

 

4-4-میزان کل بارش در ایستگاه های مورد مطالعه………………………………………………………. 100

 

4-5-تعداد روزهای همراه با بارش و میزان بارش در استگاه ها به تفکیک هر ماه………………… 101

 

4-6-تعداد روزهای همراه با بارش و میزان بارش در ایستگاه ها در ماه(می)………………………. 104

 

4-7-تعداد روزهای همراه با بارش و میزان بارش در ایستگاه ها در ماه(ژوئن)…………………… 106       

 

4-8-تعداد روزهای همراه با بارش و میزان بارش در ایستگاه ها در ماه(جولای)…………………. 108

 

4-9-تعداد روزهای همراه با بارش و میزان بارش در ایستگاه ها در ماه(آگوست)………………… 110

 

4-10-تعداد روزهای همراه با بارش و میزان بارش در ایستگاه ها در ماه(سپتامبر)……………….. 111

 

4-11-تعداد روزها و میزان بارش کمتر از یک میلیمتر در ایستگاه ها……………………………….. 112

 

4-11-1-تراز 500 هکتوپاسکال……………………………………………………………………………. 116

 

4-11-2-تراز 850 هکتوپاسکال……………………………………………………………………………. 116

 

4-11-3-سطح زمین…………………………………………………………………………………………… 116

 

4-11-4-رطوبت(نم ویژه)……………………………………………………………………………………. 117

 

4-12-تعداد روزها و میزان بارش بین 5-1 میلیکتر در ایستگاه ها………………………………….. 117

 

4-12-1-تراز 500 هکتوپاسکال……………………………………………………………………………. 121

 

4-12-2-تراز 850 هکتوپاسکال……………………………………………………………………………. 121

 

4-12-3-سطح زمین…………………………………………………………………………………………… 121

 

4-12-4-رطوبت(نم ویژه)……………………………………………………………………………………. 122

 

4-13-تعداد روزها و میزان بارش بین 10-5 میلیمتر در ایستگاه ها………………………………… 122

 

4-13-1-تراز 500 هکتوپاسکال……………………………………………………………………………. 127

 

4-13-2- تراز 850 هکتوپاسکال…………………………………………………………………………… 127

 

4-13-3-سطح زمین…………………………………………………………………………………………… 127

 

4-13-4-رطوبت(نم ویژه)……………………………………………………………………………………. 128

 

4-14-تعداد روزها و میزان بارش بین 15-10 میلیمتر در ایستگاه ها………………………………. 128

 

4-14-1-تراز 500 هکتوپاسکال……………………………………………………………………………. 132

 

4-14-2- تراز850 هکتوپاسکال……………………………………………………………………………. 132

 

4-14-3-سطح زمین…………………………………………………………………………………………… 132

 

4-14-4-رطوبت (نم ویژه)…………………………………………………………………………………… 133

 

4-15-تعداد روزها و میزان بارش بین 20-15 میلیمتر در ایستگاه ها………………………………. 133

 

4-15-1-تراز 500 هکتوپاسکال……………………………………………………………………………. 137

 

4-15-2-تراز 850 هکتوپاسکال……………………………………………………………………………. 137

 

4-15-3-سطح زمین…………………………………………………………………………………………… 137

 

4-15-4-رطوبت(نم ویژه)……………………………………………………………………………………. 138

 

4-16-تعداد روزها و میزان بارش بین 25-20 میلیمتردر ایستگاه ها……………………………….. 138

 

4-16-1-تراز 500 هکتوپاسکال……………………………………………………………………………. 142

 

4-16-2-تراز 850 هکتوپاسکال……………………………………………………………………………. 142

 

4-16-3-سطح زمین…………………………………………………………………………………………… 142

 

4-16-4-رطوبت(نم ویژه)……………………………………………………………………………………. 143

 

4-17-تعداد روزها و میزان بارش بین 30-25 میلیمتر در ایستگاه ها………………………………. 143

 

4-17-1-تراز 500 هکتوپاسکال……………………………………………………………………………. 147

 

4-17-2-تراز 850 هکتوپاسکال……………………………………………………………………………. 147

 

4-17-3-سطح زمین…………………………………………………………………………………………… 147

 

4-17-4-رطوبت(نم ویژه)……………………………………………………………………………………. 148

 

4-18-تعداد روزها و میزان بارش بیش از 30 میلیمتردر ایستگاه ها…………………………………. 148

 

4-18-1-تراز 500 هکتوپاسکال……………………………………………………………………………. 152

 

4-18-2-تراز 850 هکتوپاسکال……………………………………………………………………………. 152

 

4-18-3-سطح زمین…………………………………………………………………………………………… 153

 

4-18-4-رطوبت(نم ویژه)……………………………………………………………………………………. 153

 

فصل پنجم: آزمون فرضیات و نتیجه گیری

 

5-1-نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………. 156

 

5-2 پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………… 159

 

منابع…………………………………………………………………………………………………………………. 160

 

چکیده:

 

کشور ایران از لحاظ جغرافیایی به دلیل همجواری با مرکز پر فشار جنب حاره ای STHP وشرایط آب و هوایی حاکم بر این سیستم ، از بارش کمی برخوردار است. در مناطق جنوبی کشور ، در نتیجه حاکمیت طولانی تر این سیستم ، پدیده خشکی حادتر می شود. تغییرات میزان بارش تأثیر به سزایی بر کشاورزی ، اقتصاد و به طور کلی سایر مسائل کشور دارد. مطالعات بنیادین پیرامون سیستمهای باران زا به ویژه پدیده مونسون در این مناطق ، راهبردهایی جهت توسعه فعالیتهای باران زایی و پیش بینی های اقلیمی ارائه می کند. محدوده این تحقیق در برگیرنده مناطق جنوب، جنوب شرق، شرق و مرکز کشور شامل استان های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر، فارس، کرمان، یزد، اصفهان، قم، خراسان جنوبی، خراسان رضوی و تهران می باشد.با بررسی تعداد روزهای همراه با بارش ومیزان بارش روزانه ماه های می،ژوئن،جولای،آگوست و سپتامبر در طی دوره آماری 38 سال در 15 ایستگاه جنوبی و مرکزی کشور و تحلیل نقشه های سینوپتیکی، مشخص گردید که بخش اعظم بارش های جنوب شرق کشور به ویژه در مناطق چابهار و ایرانشهر در ماه های ژوئن و جولای به میزان4/147 و4/339 میلیمتر ناشی از نفوذ توده های هوای مونسونی بوده است. بر این اساس پدیده مونسون عامل اصلی بارش های تابستان در مناطق جنوب شرق کشور بوده و در مواقعی که این پدیده دارای حداکثر رطوبت و قدرت باشد مناطق جنوبی،شرقی و مرکزی کشور نیز تحت حاکمیت این توده هوا قرار می گیرند.

 

پیشگفتار:

 

با گذشت زمان و پیشرفت روز افزون دانش و فن آوری درهای جدیدی فرا روی دیدگان جستجوگر بشر و راه های بهتری برای زندگی پر تکاپو و خستگی ناپذیروری گشوده شده است.به دنبال آن تقسیم بندی رایج علوم در روزگار پیشین جای خود را به شاخه ها،رده ها و دسته های خردتر و جزئی تر علوم داده است اینک مطالعه همه علوم همچون دوران سپری شده گذشته از عهده یک فرد بر نمی آید و حکیم و دانشمند کسی نیست که آگاه به همه علوم زمان خود باشد.

 

جای بسی خوش وقتی است که دانش جغرافیا در طول عمر کهن خود از این تحول و تطور به دور نبوده است.

 

اگر چه گاهی در جستجوی راه ها و چالش های بهتر دچار خطا گشته،همانند اینکه راه افراطی جبرگرایی را در اواسط قرن نوزدهم طی کرده است.ولی همواره تازیانه اندیشه ها،دانش و فن آوری های نوین دانشمندان و دوستدارن این علم او را از سرکشی و کج روی باز نگاه داشته است.همچون اندیشه اختیار که در قرن نوزدهم از طرف جغرافیدانان برجسته ای همچون ویدال دولابلاش و آلبرت دمانژن مطرح شده است.

 

با توجه به اینکه جغرافیا به همه پدیده هایی که با هم در داخل یک مکان و تحت شرایط و اصول معینی شکل می گیرند نظم و اعتبار می بخشد و روابط منطقی بین این پدیده ها برقرار می کند(شکوری،1369،ص34)

 

وظیفه جغرافیدان عبارت است از:

 

1-شناخت پدیده ها

 

2-شناخت مفهوم نظم در پدیده ها

 

3-برقراری روابط منطقی بین این پدیده ها

 

و بی شک برای دست یافتن به اهداف و انجام وظایف فوق هر چه توشه جغرافیدان از فنون و دانش آکنده تر باشد،موفق تر است و خواهد توانست با ترکیب عواملی بی روح و همساز طبیعی با پایگاه فرهنگ انسانی جنبش و خلاقیت در جغرافیا بوجود آورد.

 

آنچه در دنیای توسعه یافته کنونی و نیز کشورمان شاهد آن هستیم ورود آگاهی و به کارگیری فنون جدید در قلمرو کاری جغرافیدانان است.امروزه جغرافیدانان کشورهای توسعه یافته و دارای برنامه ریزی مداوم و منظم علمی،در بخش های حساس و مهمی همچون،شهرسازی،معماری،بازرگانی،حمل و نقل و غیره به خوبی و حتی می توان گفت بطور بنیادی انجام وظیفه می نمایند.

 

 

2-2-7 سنتز پیریمیدینها از طریق واکنش بسته شدن حلقه/ آزا-ویتینگ……………………………………………..22

 

2-2-8 سنتز پیریمیدین N-اکسیدها از طریق واکنش افزایش هسته دوستی………………………………………….23

 

2-2-9 سنتز مشتقات پیریمیدینی پر استخلاف،  با شروع از دی اتیل مالونات………………………………………..23

 

2-2-10 سنتز پیریمیدینهای حاوی گروههای عاملی زیاد از طریق واکنشهای سه جزئی…………………………………24

 

2-2-11 سنتز فضاگزین مشتقات پیریمیدین………………………………………………………………………………… 25

 

2-2-12 سنتز پیریمیدین با استفاده از نانو كاتالیزور……………………………………………………………………….. 26

 

2-3  واکنشهای پیریمیدین.. 26

 

2-3-1 واكنش جانشینی الكترون دوستی..……………………………………………………………………………………27

 

2-3-2 واكنش‌های جانشینی هسته دوستی…………………………………………………………………………………..28

 

2-3-3 واکنش هسته دوستی در موقعیت 2 پیریمیدینها……………………………………………………………………31

 

2-3-4 چند روش سنتز پیریدینو]3،2- [dپیریمیدینها……………………………………………………………………….32

 

2-3-5 سنتز 1H-کرمنو]3،2- [dپیریمیدین-5-کربوکسامید………………………………………………………………..33

 

2-3-6واکنش بین پیریمیدینها و تیوفنها……………………………………………………………………………………….34

 

واکنش پیرازولو]4،3- [dپیریمیدینها…………………………………………………………………………….35

 

2-3-8 سنتز 4،2-بیس(فنوکسی)-6-(فنیل تیو)پیریمیدین ها از باربیتوریک اسید……………………………………….36

 

2-3-9 واکنش 6،4-دی کلرو-5-آمینوپیریمیدینها با ایزو تیوسیاناتها………………………………………………………37

 

 مواد و روش‌ها

 

3-1 دستگاه ها و مواد شیمیایی مورد استفاده در تولید محصولات… 40

 

3-1-1 سنتز مشتقات پیریمیدین در این پروژه..……………………………………………………………………………..40

 

3-2 سنتز MCM-41. 40

 

3-3 سنتز MCM-41 پیپرازین.. 41

 

41

 

-MCM-41-α. 42

 

-MCM-41-α-پی پیرازین.. 42

 

 نتایج وبحث

 

4-1شناسایی نانوکاتالیزور مغناطیسی عامل دارشده توسط پی پیرازین.. 48

 

4-1-1روش های بررسی خواص فیزیکی و شیمیایی نانوکاتالیزورهای مغناطیسی عامل دار شده توسط پی پیرازین….. 48

 

پی پیرازین.…………………………………………………………………   49

 

4-2سنتز پیریمیدین ها 55

 

4-2-1 نتایج واکنش در حضور کاتالیزورنانو مغناطیسی  MCM-41-پی پیرازین………………………………………….. 56

 

4-2-2 بررسی واکنش در حضور کاتالیزورنانو  MCM-41-پی پیرازین…………………………………………………….. 59

 

64

 

4-2-4 مزایای روش ارائه شده…….…………………………………………………………………………………………….64

 

4-2-5 بخش طیف‌ها………………………………………………………………………………………………………. 64

 

شکل ‏1‑1: ساختار پیریمیدین                                                                                                                                   1

 

شکل ‏1‑2: ساختار سه باز آلی سیتوزین، تیمین و اوراسیل                                                                                      2

 

شکل ‏1‑3: ساختار فولیک اسید                                                                                                                                 6

 

شکل ‏1‑4: ساختار پرازوسین                                                                                                                                     6

 

شکل ‏1‑5: ساختمان شیمیایی ویتامین B1                                                                                                               7

 

شکل ‏1‑6: ساختار پیریمیدین با فعالیت ضد انگل                                                                                                   8

 

 

شکل ‏1‑7: مشتق پیریمیدین با خصلت ضد افسردگی                                                                                             8

 

شکل ‏1‑8: ساختار تری متوپریم                                                                                                                                9

 

شکل ‏1‑9: پیریمیدینهای سه حلقه ای                                                                                                                     10

 

شکل ‏1‑10: مشتق پیریمیدین با خصلت ضد سرطان                                                                                             11

 

شکل ‏1‑11: مشتقاتی از پیریمیدین با خصلت ضد باکتری                                                                                      11

 

شکل ‏1‑12: ساختار پیریمیدین با فعالیت ضد سرطانی                                                                                          12

 

شکل1-2: سنتز پیریمیدین­ها با استفاده ازمشتقی از 3،1-دی فنیل-2-پروپنون                                                               18

 

شکل ‏2‑2: مشتقات 2-آمینو پیریمیدین                                                                                                                   19

 

شکل ‏2‑3: سنتز پیریمیدینها با استفاده از 2-دی متیل آمینو 3-اکسو بوتانوات                                                      19

 

شکل ‏2‑4: سنتز مشتقات 4-کلروپیریمیدین                                                                                                            20

 

شکل ‏2‑5: سنتز مشتقات 5 -آلکیل پیریمیدین                                                                                                       21

 

شکل ‏2‑6: سنتز پیرول]2،1-[cپیریمیدین ها                                                                                                          21

 

شکل 2 -7: سنتز مشتقات پیریمیدینی با کاتالیزور پالادیم                                                                                     22

 

شکل ‏2‑8: سنتز پیریمیدینهااز طریق واکنش بسته شدن حلقه/ آزا-ویتیگ                                                            22

 

شکل ‏2‑9: سنتز پیریمیدین N-اکسیدها از مسیر افزایش هسته دوستی و واکنش آب زدایی                                  23

 

شکل ‏2‑10: سنتز مشتقات پیریمیدینی با شروع از دی اتیل مالونات                                                                      24

 

شکل ‏2‑11: سنتز پیریمیدینهای حاوی گروههای عاملی زیاد از طریق واکنش های سه جزئی                              24

 

شکل ‏2‑12: مشتق دوحلقه ای پیریمیدین                                                                                                               25

 

شکل ‏2‑13: نمای کلی سنتز مشتقات پیریمیدین و ایمیدازول توسط بیضائی و همکاران                                      25

 

شکل ‏2‑14: سنتز پیریمیدین با استفاده از کاتالیزور نانو                                                                                         26

 

شکل ‏2‑15: سنتز مشتقات 1-استیل با استفاده از استیک انیدرید                                                                          27

 

شکل16 ‏‑2: واکنش نیترو دارشدن مشتقات پیریمیدین                                                                                           27

 

شکل ‏2‑17: واکنش برم دارشدن اوراسیل در محیط آبی                                                                                          28

 

شکل ‏2‑18: واکنش جانشینی آلکوکسید                                                                                                                  28

 

شکل ‏2‑19: جانشینی گروه آلکوکسی به جای متیل سولفونیل                                                                               29

 

شکل ‏2‑20: سنتز سیتوزین                                                                                                                                       29

 

شکل ‏2‑21: سنتز 2-آلکیل آمینو پیریمیدین                                                                                                          30

 

شکل ‏2‑22: واکنش فرمیل دار شدن                                                                                                                         30

 

شکل2-23: حمله هسته دوستی به کربن موقعیت 2 پیریمیدین­ها                                                                      31                                                      

 

شکل ‏2‑24: سنتز پیریدینو]2،3-d [پیریمیدین ها                                                                                                  32

 

شکل ‏2‑25: سنتز پیریدینو]2،3-d [پیریمیدینها                                                                                                     33

 

شکل ‏2‑26: سنتز 1H-کرمنو]2،3-d [ پیریمیدین-5-کربوکسامید                                                                         33

 

شکل ‏2‑27: واکنش بین پیریمیدینها و تیوفنها                                                                                                        34

 

شکل ‏2‑28: واکنشهای پیرازولو] 3،4- [dپیریمیدینها                                                                                              35

 

شکل ‏2‑29: سنتز 4،2-بیس(فنوکسی)-6-(فنیل تیو)پیریمیدین ها از باربیتوریک اسید                                     36

 

شکل ‏2‑30: واکنش 6،4-دی کلرو-5-آمینوپیریمیدینها با ایزو تیوسیاناتها                                                            37

 

شکل ‏3‑1: سنتز مشتقات 3،1–دی فنیل -2-پروپنون                                                                                           43

 

شکل ‏3‑2: سنتز6،4،2-تری فنیل پیریمیدین                                                                                                         45

 

شکل ‏3‑3: سنتز 2-آمینو-6،4-دی فنیل پیریمیدین                                                                                              45

 

شکل ‏4‑1: طیف سنجی مادون قرمز روی کاتالیزور -MCM-41 – α-Fe₂O₃پی پیرازین                                             50

 

شکل ‏4‑2 : تصویر میکروسکوپ روبشی الکترونی کاتالیزور -MCM-41 – α-Fe₂O₃پی پیرازین                                 51

 

شکل ‏4‑3ساختار هگزاگونالی  α-Fe₂O₃-MCM-41 در تصویر TEM                                                                           52

 

شکل ‏4‑4: نمودار (a) آنالیزتخلخل سنجی و (b) α-Fe₂O₃-MCM-41  BJH                                                             53

 

شکل ‏4‑5: نمودار (a) آنالیزتخلخل سنجی و (b) MCM-41 – α-Fe₂O₃ پی پیرازین                                                54

 

شکل ‏4‑6:  نمودار پراش پرتو ایکس کاتالیزور –  MCM-41 – α-Fe₂O₃پی پیرازین                                                  55

 

شکل ‏4‑7: واکنش الگو                                                                                                                                               56

 

شکل ‏4‑8: بازیافت کاتالیزور مغناطیسی MCM-41 پی پیرازین                                                                               63

 

 

2-2-5-1-  انواع استقرار و مکانیابی…………………………………………………………………. 12

 

2-2-6- مسکن………………………………………………………………………………………… 12

 

2-2-7- بافت سکونتگاهها و ساختار شبکه ارتباطی……………………………………………. 13

 

2-2-8- دسترسی به خدمات و امکانات روبنایی و زیربنایی……………………………………. 13

 

2-3- مروری بر سیر اسکان غیررسمی در جهان…………………………………………………. 15

 

2-4- روند تکوین و تکامل سکونتگاههای غیررسمی…………………………………………….. 16

 

2-4-1- تهاجم سازمان یافته……………………………………………………………………….. 17

 

2-4-2- تصرف خزنده…………………………………………………………………………………. 18

 

2-4-3- بازتقسیم زمین…………………………………………………………………………….. 18

 

2-5-  طبقه بندی سکونتگاه های غیر رسمی…………………………………………………… 19

 

2-6-  بررسی دلایل شکل گیری اسکان های غیررسمی در کشورهای در حال توسعه…….. 21

 

2-6-1- عوامل ساختاری جامعه……………………………………………………………………. 23

 

2-6-2- عوامل سازمانی……………………………………………………………………………. 23

 

2-6-3- فقدان سیستم های حمایتی و مشارکتی……………………………………………… 23

 

2-6-4- فعالیتهای باندهای (مافیایی) نامشروع زمین………………………………………….. 24

 

2-6-5- ناکارآمدی سیاستهای تأمین مسکن………………………………………………….. 24

 

2-6-6- غیرقابل استطاعت بودن واحدهای مسکونی برای فقرای شهری……………………. 24

 

2-7- فقر شهری و ارتباط آن با اسکان غیررسمی……………………………………………… 25

 

2-7-1- تعریف فقر:…………………………………………………………………………………. 25

 

2-7-2- فقر و اسکان غیر رسمی……………………………………………………………….. 26

 

2-8- شناخت برنامه نهادهای جهانی مرتبط با اسکان غیررسمی و دیدگاههای آنها…….. 28

 

2-8-1- بانک جهانی (Word Bank)……………………………………………………………. 28

 

2-8-2- هبیتات(UN-HABITAT)………………………………………………………………….. 30

 

2-8-3- برنامه عمران ملل متحد (UNDP)………………………………………………………… 32

 

2-9- رویکردهای فلسفی- سیاسی نسبت به سکونتگاههای غیررسمی………………… 33

 

2-9-1- دسته اول: لیبرال…………………………………………………………………………. 33

 

2-9-2- دسته دوم: رادیکالی…………………………………………………………………… 33

 

2-9-3- دسته سوم: جامعه گرایی……………………………………………………………… 34

 

2-10-  رویکردهای مداخله در توسعه سکونتگاه های غیررسمی:…………………………. 34

 

2-10-1- دوره اول (دهه 1960)…………………………………………………………………. 35

 

2-10-1-1- رویکرد نادیده انگاری………………………………………………………………… 37

 

2-10-1-2- رویکرد حذف و تخلیه اجباری…………………………………………………… 38

 

2-10-1-3- رویکرد مسکن عمومی:…………………………………………………………… 39

 

2-10-2- دوره دوم (دهه 1970)……………………………………………………………….. 40

 

2-10-2-1- رویکرد زمین و خدمات…………………………………………………………….. 42

 

2-10-2-2- رویکرد ارتقاءبخشی (بهسازی)………………………………………………….. 43

 

2-10-2-3- توسعه اندک افزا (افزایشی)…………………………………………………….. 46

 

2-10-2-4- رویکرد خودیاری……………………………………………………………………. 46

 

2-10-3- دوره سوم (دهه 1980)……………………………………………………………….. 47

 

2-10-3-1- رویکرد ارتقای محیطی………………………………………………………….. 49

 

 

2-10-3-2- رویکرد توانمندسازی……………………………………………………………….. 51

 

2-10-4- دوره چهارم (دهه اخیر)……………………………………………………………… 58

 

2-10-4-1- حکمروایی خوب……………………………………………………………………. 58

 

2-11- جمع بندی و نتیجه گیری……………………………………………………………. 65

 

بخش دوم: مرور مفاهیم مرتبط با سرمایه اجتماعی

 

2-12-  اهمیت سرمایه اجتماعی……………………………………………………………. 68

 

2-13- تعریف سرمایه اجتماعی………………………………………………………………. 69

 

2-14- گونه های مختلف سرمایه اجتماعی……………………………………………. 70

 

2-14-1- سرمایه اجتماعی درون گروهی…………………………………………………. 71

 

2-14-2-  سرمایۀ اجتماعی بین گروهی………………………………………………….. 71

 

2-14-3- سرمایۀ اجتماعی ارتباطی……………………………………………………….. 71

 

2-15- دیدگاه های نظری سرمایه اجتماعی………………………………………………. 72

 

2-15-1- دیدگاه مبتنی بر اجتماع محلی……………………………………………………. 72

 

2-15-2- دیدگاه شبکه ها…………………………………………………………………… 73

 

2-15-3- دیدگاه نهادی…………………………………………………………………………. 74

 

2-15-4- دیدگاه هم افزایی……………………………………………………………………. 75

 

2-16- عوامل موثر بر ایجاد، حفظ و نابودی سرمایۀ اجتماعی…………………………….. 76

 

2-16-1- بستگی شبکه های اجتماعی……………………………………………………… 76

 

2-16-2- ثبات…………………………………………………………………………………… 77

 

2-16-3- ایدئولوژی……………………………………………………………………………… 77

 

2-16-4- وابستگی افراد به یکدیگر…………………………………………………………… 77

 

2-17- سنجش سرمایه اجتماعی……………………………………………………………. 78

 

2-17-1- الگوهای اندازه گیری سرمایه اجتماعی…………………………………………….. 78

 

2-17-2- سطوح تحلیل………………………………………………………………………. 79

 

2-17-2-1- سطح خرد…………………………………………………………………………. 79

 

2-17-2-2- سطح میانی……………………………………………………………………….. 80

 

2-17-2-3- سطح کلان………………………………………………………………………… 80

 

2-18- ابعاد سرمایه اجتماعی………………………………………………………………….. 81

 

2-19- شاخصهای سرمایۀ اجتماعی………………………………………………………… 81

 

2-20- جمع بندی و نتیجه گیری……………………………………………………………. 85

 

فصل سوم: بررسی ویژگی­ها و فرآیند شکل­گیری سکونتگاه­های غیررسمی در ایران

 

مقدمه………………………………………………………………………………………. 1

 

3-1-  چگونگی و عوامل موثر بر شکل گیری سکونتگاه های غیررسمی در ایران……… 86

 

3-2- برنامه ریزی شهری در ایران راهی برای تشدید مشکل سکونتگاه های غیررسمی….91

 

3-3- عوامل موثر بر شکل گیری متفاوت سکونتگاه های غیررسمی در ایران در مقایسه با سایر کشورها…..92

 

3-4- مروری بر راهکارهای چاره جویی اسکان غیررسمی در ایران…………………… 93

 

3-4-1-  نگاهی بر سند توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی در ایران………….. 93

 

3-5- نتیجه گیری…………………………………………………………………………. 98

 

فصل چهارم: ویژگی­ها و مشخصات عام سکونتگاه غیررسمی شهر ساری

 

مقدمه………………………………………………………………………………………. 99

 

4-1- معرفی مورد پژوهی و دلایل انتخاب آن……………………………………………. 99

 

4-2- روند تکوین و تکامل محله هدف……………………………………………………. 100

 

4-3- ویژگی های محله هدف…………………………………………………………….. 101

 

4-3-1-  اقتصادی…………………………………………………………………………… 101

 

4-3-1-1- ساختار اشتغال و گروه های درآمد- هزینه…………………………………… 101

 

4-3-1-2- موقعیت مکانی و نوع فعالیت اقتصادی گروه های عمده شغلی………….. 101

 

4-3-2- فرهنگی…………………………………………………………………………… 103

 

4-3-2-1- ترکیب اجتماعی………………………………………………………….. 103

 

4-3-2-2- توزیع گروه های اجتماعی بر حسب بافت فرهنگی………………………. 103

 

4-3-3-  اجتماعی………………………………………………………………………. 104

 

4-3-3-1- جمعیت……………………………………………………………………….. 104

 

4-3-3-2- بررسی ویژگی خانوار – بعد خانوار…………………………………………. 104

 

4-3-3-3- شناخت جریان های مهاجرتی و منشأ…………………………………….. 104

 

4-3-4- حقوقی……………………………………………………………………………. 105

 

4-3-4-1- انواع مالکیت و نحوه تملک………………………………………………. 105

 

4-3-5-  کالبدی……………………………………………………………………………. 105

 

4-3-5-1- خدمات موجود در محله…………………………………………………….. 105

 

4-3-5-2- نظام ساخت و ساز…………………………………………………………. 108

 

4-3-5-3- نظام سازه ابنیه……………………………………………………………… 109

 

4-3-5-4- نظام دفع آب های سطحی…………………………………………………. 110

 

4-3-5-5-  انواع استقرار و مکانیابی………………………………………………….. 111

 

4-3-6-مسکن…………………………………………………………………………… 111

 

4-3-7- بافت سکونتگاه………………………………………………………………….. 111

 

4-3-7-1-  موضع شناسی……………………………………………………………… 111

 

4-3-7-2-  ریخت شناسی……………………………………………………………… 112

 

4-3-7-3- گونه شناسی……………………………………………………………… 112

 

4-3-8- ساختار شبکه ارتباطی………………………………………………………… 113

 

4-3-8-1- نظام دسترسی: بر حسب سلسله مراتب………………………………… 113

 

4-3-8-2- نظام دسترسی: بر حسب عرض…………………………………………. 113

 

4-3-8-3- نظام دسترسی: بر حسب پوشش کف…………………………………. 114

 

4-3-8-4- نظام دسترسی: بر حسب شیب……………………………………….. 114

 

فصل پنجم: سنجش و تحلیل میزان سرمایه اجتماعی موجود در سکونتگاه غیررسمی شهر ساری

 

مقدمه……………………………………………………………………………………. 116

 

5-1- سنجش میزان سرمایه اجتماعی……………………………………………… 116

 

5-1-1- روش تدوین پرسشنامه……………………………………………………….. 117

 

5-1-2-  روش تکمیل پرسشنامه………………………………………………………. 119

 

5-1-3- روش تحلیل پرسشنامه…………………………………………………………. 119

 

5-1-3-1- گروه ها و شبکه ها……………………………………………………… 120

 

5-1-3-2- اعتماد و همبستگی………………………………………………………….. 120

 

5-1-3-3- تعاون و عمل جمعی………………………………………………………… 122

 

5-1-3-4- ارتباطات و اطلاعات………………………………………………………. 122

 

5-1-3-5- همبستگی اجتماعی……………………………………………………….. 122

 

5-1-3-6- اقدامات سیاسی و توانمندسازی……………………………………. 123

 

5-2- جمع بندی و نتیجه گیری……………………………………………………. 123

 

فصل ششم: راهکارها و پیشنهادات

 

6-1-  راهکارها و پیشنهادات………………………………………………………… 125

 

6-1-1- راهکارها و پیشنهادات در سطح کلان……………………………………… 126

 

6-1-2- راهکارها و پیشنهادات در سطح خرد……………………………………… 129

 

منابع

 

منابع…………………………………………………………………….. 131

 

منابع فارسی:………………………………………………………………… 131

 

منابع لاتین…………………………………………………………………… 135

 

چکیده:

 

با توجه به رشد افسار گسیخته شهرنشینی در کشورهای در حال توسعه، فقر و محرومیت از مسائل محوری و اساسی به شمار می­رود که شهرها با آن دست به گریبان هستند. رشد پدیده فقر شهری و عمیق­تر شدن شکاف طبقاتی در شهرهای بزرگ باعث شده است که گروه­های کم درآمد در غالب اجتماعات محلی در فضاهای جغرافیایی خاص شکل گیرند که از روند کلی توسعه برکنار مانده و به اصطلاح به حاشیه رانده شده، هستند. در همین ارتباط، کمیسیون جهانی آینده شهرها در قرن بیست و یکم میلادی نیز هشدار داده است که به موازات رشد ابرشهرها، فقر شهری در کشورهای جنوب افزایش یافته و بخش عمده­ای از رشد شهرنشینی بر پایه اقتصاد غیررسمی و همراه با گسترش سکونتگاه­های غیررسمی صورت خواهد گرفت و این گرایش را «غیررسمی شدن شهرنشینی» نامیده است. در کشور ما نیز اسکان غیررسمی با رشدی سریعتر از رشد شهرنشینی به تعبیری رسمی، مواجه بوده و برآورد می شود که یک پنجم جمعیت شهری در اینگونه سکونتگاه­ها مستقر باشند. در حالیکه نگرش غالب مدیریت شهری در برخی از کشورها و از جمله در ایران حذف بخش غیررسمی از عرصه عمومی شهر و ساماندهی (به مفهوم حذف) بخش غیررسمی به خاطر مشکلاتی چون سد معبر است. در حقیقت بخش غیررسمی نوش­داروی مشکل اشتغال در شهرهای در حال توسعه و عنصری تعیین کننده در توسعه شهری است. و این اتفاق نظر وجود دارد که بخش غیررسمی از توانمندی فراوانی در برنامه­ریزی و ساماندهی سکونتگاه­های غیررسمی برخوردار است و ساماندهی آن می­تواند منافع زیادی را برای بازیگران عرصه شهری، به ویژه کم درآمدان و نیز مدیریت شهری دربرداشته باشد. دیدگاه مبتنی بر توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه­های غیررسمی بیشترین تلاش خود را متوجه نحوه واکنش تهیدستان و کم­درآمدهای شهری به حل مسئله مسکن و سرپناه خود و راه­حل­ها و راه­کارهای توانمندسازی آن­ها و سامان­بخشی سکونتگاه­های غیررسمی کرده است. توانمندسازی، زمینه­سازی برای ارتقای شرایط اجتماع محلی از راه گسترش و بکارگیری ظرفیت موجود است. در حقیقت توانمندسازی برنامه حل مسئله از درون بر پایه توسعه اجتماعات محلی است. در این الگو ظرفیت­های محلی برای پاسخگویی به نیازهای اجتماع شکوفا می­شود که در آن مشارکت به مثابه نکته کلیدی در جهت بهره گیری از توان جمعی نگریسته می­شود. اعتماد و مشارکت اجتماعی دو مولفه اصلی سرمایه اجتماعی است. سرمایه اجتماعی پدیده­ای ضروری برای یک زندگی اجتماعی توام با پیشرفت و موفقیت است. سرمایه اجتماعی در جوامع نقشی به مراتب مهم­تر از سرمایه فیزیکی و انسانی ایفا می­کند. بگونه­ای که در نبود سرمایه اجتماعی، اثربخشی سایر سرمایه­ها در جامعه کاهش یافته و بدون سرمایه اجتماعی پیمودن را­ه­های توسعه و تکامل فرهنگی و اقتصادی ناهموار می­شوند، از این رو موضوع سرمایه اجتماعی به عنوان یک اصل محوری برای دستیابی به توسعه محسوب می شود. هدف اصلی رساله حاضر، دستیابی به راهکارهای بکارگیری سرمایه­های اجتماعی موجود در سکونتگاه­های غیررسمی در جهت ارتقاء و سرعت بخشیدن به روند برنامه­های توانمندسازی و ساماندهی این سکونتگاه­ها می­باشد تا بتوان از آن به عنوان یکی از مهم­ترین عوامل در مشارکت­پذیری ساکنین در فرایند توانمندسازی این سکونتگاه­ها بهره جست، به گونه­ایی که این امر موجب بهبود منابع و منافع افراد و در نتیجه افزایش رفاه و پایداری شهری شهروندان و ساکنین شود.

 

فصل اول: کلیات پژوهش

 

1-1- طرح مسأله

 

با توجه به رشد افسار گسیخته شهرنشینی در کشورهای در حال توسعه، فقر و محرومیت از مسائل محوری و اساسی به شمار می­رود که شهرها با آن دست به گریبان هستند. رشد پدیده فقر شهری و عمیق­تر شدن شکاف طبقاتی در شهرهای بزرگ باعث شده است که گروه­های کم درآمد در غالب اجتماعات محلی در فضاهای جغرافیایی خاص شکل گیرند که از روند کلی توسعه برکنار مانده و به اصطلاح به حاشیه رانده شده، هستند. در واقع، شهرهای بسیاری از کشورهای کمتر توسعه یافته با مشکل عمیق انطباق نیافتگی الگوهای رفتاری و فن­آوری وارد شده از کشورهای بیشتر توسعه یافته روبرو می­باشند، از بازتاب­های این انطباق نیافتگی، اغتشاش در ساختار فضایی و بروز پدیده اسکان غیررسمی در این شهرها بوده است که به ویژه با توجه به ویژگیهای ساختار فضایی و مکانیزم­های هدایت و کنترل شهری در آنها در سال­های اخیر با رشد و گسترش قابل ملاحظه­ای مواجه بوده­اند، لذا توجه جدی به بهبود وضعیت این سکونتگاه ها به دلیل پیامدهای منفی آن در ابعاد مختلف ضرورت دارد. از آنجا كه راه حل­هایی همچون حذف و تخریب یا دادن خدمات صرف از سوی سازمان­های ذ­ی­ربط  بدون پذیرفتن حق شهروندی و بكارگیری نیروی شراكتی این اجتماعات هیچ­كدام راهگشا نبود­ه­اند، لذا باید در جست­وجوی راه حلی ریشه­ای و درونزا در نحوه مواجهه با این سكونتگاه­ها بود تا بتوان به یكپارچگی این محله­ها با محله­های رسمی شهر دست یافت. دیدگاه مبتنی بر توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه­های غیررسمی بیشترین تلاش خود را متوجه نحوه واکنش تهیدستان و کم درآمدهای شهری به حل مسئله مسکن و سرپناه خود و راه­حل­ها و راه­کارهای توانمندسازی آن­ها و سامان­بخشی سکونتگاه­های غیررسمی کرده است. این راهبرد بر بسیج تمامی امکانات بالقوه و منابع و تمامی عوامل برای ایجاد مسکن و بهبودی در شرایط زندگی جوامع فقیر تاکید دارد و به مردم این فرصت را می­دهد که شرایط خانه و محل زندگی خود را با توجه به اولویت­ها و نیازهایشان بهبود بخشند. در روش توانمندسازی مرکز توجه، ساکنان شهر و مردم هستند و دولت متعهد می­گردد که تسهیلات لازم را برای آنان فراهم کند. در راستای توانمندسازی سکونتگاه­های غیر رسمی توجه به سرمایه­های اجتماعی این سکونتگاه­ها می تواند نقش موثری در ارتقاء کیفیت محیطی آن­ها داشته باشد. نظریه سرمایه اجتماعی به وسیله چهار مولفه معرفی می شود که عبارتند از: اعتماد، همکاری، مشارکت مدنی و ارتباطات متقابل. مشارکت فرآیندی است که در آن مردم محلی می­توانند با هم برای ایجاد تغییر در زندگی خود کار کنند و در تصمیم­گیری در رابطه با مسایل پیرامون زندگی خود نقش فعال داشته باشند. سرمایه اجتماعی مجموعه هنجارهای موجود در سیستم­های اجتماعی است که موجب ارتقای سطح همکاری اعضای آن جامعه شده و موجب پایین آمدن سطح هزینه­های تبادل­ها و ارتباط­ها می­شود. سرمایه اجتماعی در جوامع نقشی به مراتب مهم­تر از سرمایه فیزیکی و انسانی ایفا می­کند. بگونه­ای که در نبود سرمایه اجتماعی اثربخشی سایر سرمایه­ها در جامعه کاهش یافته و بدون سرمایه اجتماعی پیمودن را­ه­های توسعه و تکامل فرهنگی و اقتصادی ناهموار می­شوند از این رو موضوع سرمایه اجتماعی به عنوان یک اصل محوری برای دستیابی به توسعه محسوب می شود. این رساله به دنبال بهره­گیری از سرمایه­های اجتماعی سگونتگاه­های غیررسمی در فرایند توانمندسازی و بکارگیری آن در نمونه مورد مطالعه می­باشد.

 

2-1- ضرورت و اهمیت موضوع مورد مطالعه

 

بنابر اعلام مرکز اسکان بشر ملل متحد در سال 1996 یک پنجم جمعیت جهان فاقد خانه­ای در شأن زندگی انسان بودند که دامنۀ گسترده­ای از بی­سرپناه­ها و خیابان خواب­ها تا آلونک­نشینان را در بر می­گرفت (­potter,1998:137). نگران­کننده­تر اینکه این نسبت و تعداد برای برای کشورهای «جنوب» در حال افزایش بوده به طوریکه در منطقه­ای با رونق اقتصادی آسیا-اقیانوسیه، حدود 60 درصد جمعیت شهری در سال 2000 طبق برآورد اسکاپ بدینگونه مسکن گزیده­اند(2). در همین ارتباط، کمیسیون جهانی آینده شهرها در قرن بیست و یکم میلادی نیز هشدار داده است که به موازات رشد ابرشهرها، فقر شهری در کشورهای جنوب افزایش یافته و بخش عمده ای از رشد شهرنشینی بر پایه اقتصاد غیررسمی و همراه با گسترش سکونتگاه­های غیررسمی صورت خواهد گرفت و این گرایش را «غیررسمی شدن شهرنشینی» نامیده است (Drakakis,2000:154). در کشور ما نیز اسکان غیررسمی با رشدی سریعتر از رشد شهرنشینی به تعبیری رسمی، مواجه بوده و برآورد می شود که یک پنجم جمعیت شهری در اینگونه سکونتگاه­ها مستقر باشند. از اینرو، اسکان غیررسمی، مسأله­ای گذرا و با ابعاد محدود نبوده و توافقی بر بقاء، باز تولید و بسط آن وجود دارد که حاکی از عدم کفایت راه­حل ها و سیاست های شهری متداول است و رهیافت ها و اقدامات نوینی را می طلبد.

 

     کم توجهی به بخش غیر رسمی در برنامه ریزی شهری کشورهای در حال توسعه به دلیلی وام گرفتن برنامه­ریزی این کشورها از الگوهای برنامه­ریزی شهری رایج در غرب می­باشد. چراکه در کشورهای توسعه یافته، بخش غیررسمی ماهیتی متفاوت از آن چه در کشورهای در حال توسعه وجود دارد، دارد و برنامه­ریزی رسمی در این بخش جایگاه چندانی ندارد. بخش غیررسمی عمدتا از دو جنبه ارتقاء و ساماندهی محیط شهری و ارتقای زندگی فقرا می تواند مورد توجه مدیران و برنامه ریزان شهری قرار گیرد. در حالیکه نگرش غالب مدیریت شهری در برخی از کشورها و از جمله در ایران حذف بخش غیررسمی از عرصه عمومی شهر و ساماندهی (به مفهوم حذف) بخش غیر رسمی به خاطر مشکلاتی چون سد معبر است. در حقیقت بخش غیررسمی نوش داروی مشکل اشتغال در شهرهای در حال توسعه و عنصری تعیین کننده در توسعه شهری است. و این اتفاق نظر وجود دارد که بخش غیررسمی از توانمندی فراوانی در برنامه­ریزی و ساماندهی سکونتگاه­های غیررسمی برخوردار است و ساماندهی آن می تواند منافع زیادی را برای بازیگران عرصه شهری، به ویژه کم درآمدان و نیز مدیریت شهری دربرداشته باشد.